Dt waarde van Volksinstrumenten
Let op de aardappelschillen
en etensresten voor dieren!
Wie umi, daal (tif
Geheimen over de A-Bom
naar Rusland gestuurd?
Het verlaten eiland
Beleid
De schakel
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
7e Jaargang Nummer 325
Vrijdag 6 APRIL 1951
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
Er was al vaak over geroddeld in de
U.S.A. Maar thans weet iedereen het.
Stel U voor. Op een Vrijdagavond
zaten de leden van het Congres rustig
thuis, of bij vrienden, en luisterden
naar een nieuwslezing. Vlak daarop
kwam een luchtmachtofficier, die com
mentaar leverde op de militaire opera
ties en vergelijkingen maakte met zijn
eigen ervaringen. O.a., dat hij ver
scheidene vliegtuigladingen heeft zien
vertrekken gedurende de oorlog
van 1943-1946 vol bescheiden be
treffende het atoomonderzoek, en mate
riaal voor het vervaardigen van atoom
bommen bestemming Rusland. Dit
viel onder de „lend-lease"-hulpver-
lening van de U.S.A. aan de U.S.S.R.
Als verbindingsofficier was hij gestati-
onneerd op het vliegveld Great Falls,
vanwaar een luchtbrug met de Sovjets
werd onderhouden.
U zult begrijpen, dat het was of de
bliksem insloeg en de toch al gevoelige
zenuwen van vele senatoren kregen
een watjekou. Men wendde zich tot de
voorzitter van het Comité voor Atoom-
Energie (de speciale rapporteur van
het Witte Huis), die een kleine ver
gadering belegde en de radiospreker
vroeg, voor de aanwezigen een toelich
ting te geven. Hij bleek Majoor George
Racey Jordan te zijn, een betrouw
baar en actief officier. Hij verklaarde,
dat Harry Hopkins, de inmiddels over
leden secretaris van Roosevelt, hem in
die tijd opbelde met de opdracht, twee
ladingen uranium naar Rusland te
zenden, met de grootst mogelijke spoed.
Voorts, zei de heer Jordan, had hij
meerdere malen Russische koeriers voor
het overbrengen van diplomatieke cor
respondentie zien vertrekken, begeleid
door een groot aantal zware koffers.
Alhoewel elke koffer met dikke touwen
dichtgebonden was, had hij bij iedere
gelegenheid de moeite genomen er
enkele te inspecteren. Daarbij deed hij
zijn ontdekkingen. Eén ervan bevatte
dossiers zorgvuldig geordende stukken,
waar bovenop een kaartje lag met de
aanwijzing „Top A-Bomb Secrets" en
als afzender het laboratorium van de
atoom-onderzoekers in Oak Ridge, Ten
nessee. In een tas vond hij een hand
geschreven brief, op papier van het
Witte Huis, en in een hoek onderaan,
een afdruk van het handtekeningstem
pel van Harry Hopkins.
Naast de tekst van een lang rapport
in dezelfde tas zag hij een persoonlijke
opmerking staan, die luidde „Had er
FEUILLETON
I) door P. DE VRIES.
De terugkeer en de thuiskomst van
Vaandrig van Bergen was precies het
zelfde als van de tienduizenden andere
repatriërende militairen uit Indonesië.
Er meerde een groot schip in de Am
sterdamse haven en er kwam een hoge
officier aan boord, die een toespraak
hield. Op de kade stond een muziek
corps, dat het volkslied speelde en
daarna volgde de debarkatie. Autobus
reden voor en telkens gingen er groep
jes militairen van boord, die met hun
bagage instapten, waarna de bus weg
reed, het land in, naar dorpen en ste
den en overal, waar een militair uit
stapte, was de straat versierd met
vlaggen en ergens was een erepoort
en een aantal mensen, die in grote
spanning het ogenblik tegemoet zag,
dat een zoon of man weer in de hui
selijke kring zou zijn.
Vaandrig van Bergen stapte op zijn
een verschrikkelijke kluif aan, dit uit
Groves' vingers te krijgen", onderte
kend met Hopkins' paraaf: „H. H.".
Voor een juist begrip is het nodig
te bedenken, dat er ook dingen ge
beurd zijn, die slechts bedoeld waren
om Duitse en Japanse spionnen bang
te maken, dat daarvoor zelfs heel grote
stunts en-scène gezet werden, doch het
feit dat Jordan duidelijk aangeeft hoe
geheimzinnig en voorzichtig te werk
werd gegaan zonder teveel tussenper
sonen, is op zijn minst genomen vreemd.
En de regering reageerde er niet op.
De voorzitter van de Commissie, Brien
McMahon vroeg echter machtiging om
alle officieren van Great Falls een ver
hoor af te nemen. Het lijkt ons een
griezelig-interessante bezigheid. Bovenal
erg pijnlijk
(Nadruk verboden).
Naast de alom bekende muziekin
strumenten (strijk-, blaas- en „toetsen"-
instrumenten), welke nagenoeg over de
gehele wereld worden bespeeld als
solo-instrument, zowel als in orkest
formatie, bezitten de meeste volken 'n
eigen volksinstrument, waarvan de
meeste zogenaamde tokkelinstrumenten
zijn mandoline (Italië), gitaar (Spanje),
balalaika en domra (Rusland), tam-
bourizza en braci (Zuid-Slavische lan
den), om slechts enkele te noemen.
De aard van deze instrumenten laat
niet toe er zulke hoge muzikale eisen
aan te stellen, als aan de alom be
kende strijk- en blaasinstrumenten,
maar aan deze eisen kan de massa,
door allerlei omstandigheden toch niet
voldoen. En daarom houden de meeste
volken hun eigen volksinstrumenten in
ere; zij zijn hierdoor in staat zonder
grote offers- en onder omstandigheden,
die het leren bespelen van een muziek
instrument van hogere muzikale waar
de onmogelijk maken, de muziek toch
zelf practisch te beoefenen. En dat het
zelf musiceren in een geestelijke be
hoefte voorziet en zelfs van groot cul
tureel belang is, behoeft geen betoog.
Vooral, wanneer deze muziekbeoefening
plaats vindt in groepsverband (orkest
formatie) vormt zij een goede ontspan
ning en heeft een verheffende invloed
op de beoefenaren.
De meeste volksinstrumenten zijn
kennelijk gebouwd en ingericht - en
lenen zich ook het best - voor een
bepaalde soort inheemse muziek en
vinden daarom buiten hun oorspronke
lijke omgeving nagenoeg geen bespe-
ling.
Er zijn evenwel ook volksinstrumen-
beurt in een der autobussen en nam,
daar hij de laatste was, naast de
chauffeur plaats. En toen reden weer
twee en dertig jonge mensen huis
waarts.
Van Amsterdam naar Apeldoorn is
het rond negentig kilometer. Dat is
voor jongens die in de tropen derge
lijke afstanden wel eens moesten lo
pen, soms in volle uitrusting, niet veel.
Maar als je verlangt naar het ogen
blik, dat je weer thuis zult zijn, en de
bus bovendien onderweg een keer of
twintig stopt, om een der militairen
uit te laten, dan duurt het lang en
alleen het feit, dat je tijdens de rit
genoeg te zien hebt, geeft wat aflei
ding. Je was immers al zo lang uit
Nederland, dat je verliet op een mo
ment, toen alles nog in het beginsta
dium van wederopbouw verkeerde;
vernielde huizen en wegen, gebrekkige
verbindingen en een nog op volle toe
ren werkend distributie-apparaat.
Nu zag alles er heel anders uit. Je
zag troepjes vacantiegangers gaan op
de fiets en in touringcars. En in de
pensions en kampeerboerderijen zag je
ten, die minder primitief zijn en daar
door in veel mindere mate gebonden
aan een bepaalde soort muziek, dus
ook aan een bepaalde landstreek. Hier
toe behoren in de eerste plaats de
mandoline en gitaar. De meer alge
mene bruikbaarheid van deze instru
menten heeft tot gevolg gehad, dat
zij zich over de gehele weield hebben
verspreid en als volksinstrumenten zijn
geadopteerd in streken, waar men zelf
geen volksinstrument kende.
In ons land wordt het mandoline-
en gitaarspel de laatste veertig jaren
in steeds toenemende mate beoefend
en wel voornamelijk in orkestverband.
Het orkest bestaat uitmandoline 1,
mandoline 2, mandola (een grote man
doline, klinkt een octaaflager) en gitaar,
terwijl hier in grote orkesten aan wor
den toegevoegd mandoloncello (be
snaring en omgang als van de violon
cello) en gitaron (gelijk aan de con
trabas, doch uitsluitend pizzicato be
speeld). De samenstelling van het
mandoline-orkest is zodanig, dat er een
goed harmonisch geheel kan worden
gevormd, van vrij grote toonomvang
en met een eigen karakter en timbre.
Het is daarom te betreuren dat -
hoewel het mandoline- en gitaarspel
(vooral in orkestformatie) voortdurend
en in sterke mate, zowel kwalitatief als
kwantitatief toeneemt - er nog velen
zijn, die een vooroordeel hebben tegen
deze soort muziekbeoefening, een voor
oordeel, dat in de regel voortspruit uit
onbekendheid; zij zijn van mening, dat
mandolinemuziek iets minderwaardigs
is en nemen daarom niet de moeite
eens een goed mandolineorkest te be
luisteren.
Bij herhaling is het voorgekomen,
dat mensen, die toevallig eens een
goed mandolineorkest hoorden spelen,
er hun verwondering en tevens bewon
dering over uitspraken en mij ronduit
verklaarden, niet te hebben geweten,
dat er met zo'n tokkelorkest zo'n goed
en mooi klinkend muzikaal geheel kan
worden verkregen met een eigen
typisch, fascinerend timbre. Trouwens
het feit, dat er regelmatig mandoline
orkesten voor de radio optreden, be
wijst toch reeds duidelijk, dat deze
muziek door zeer velen wordt gewaar
deerd, want anders zouden de omroep
verenigingen hiermede toch niet voort
durend blijven doorgaan.
Velen van deze bevooroordeelden
hebben reeds door het beluisteren van
een goed mandoline-orkest meer waar
dering gekregen voor deze soort mu
ziek en ongetwijfeld velen zouden deze
krijgen, wanneer ze eens de moeite
namen een mandoline-concert bij te
wonen. En zijn zij eenmaal zo ver, dan
zijn ze reeds een flink eind op weg,
de mensen zonnen genieten van hun
korte periode van rust. Enfin, dacht
Vaandrig van Bergen, vanaf dit ogen
blik was hij een hunner. Ookvacantie.
En rust. Vooral rust. Dat kwam hem
wel toe na bijna vier jaren tropendienst.
Toen men de Loolaan inreed, ging
hij rechtop zitten. Er waren nog negen
militairen in de wagen, allen voor
Apeldoorn. Maar van Bergen zou nu
de eerste zijn, die uitstapte. De bus
reed regelrecht naar de Paslaan.
Ja, nu het ogenblik van weerzien,
na al die maanden - waren het er geen
zeven en veertig? - kwam, was hij op
gewonden. Zijn ogen schitterden, toen
hij de bekende omgeving zag: de Grote
Kerk en de Hoofdstraat.
En daar zag hij de eerste vlag al
Op de hoek. Leuk van Waanders om
voor hem de vlag uit te steken. Ja,
daar stond hij al in de deuropening
van de winkel, met zijn volle blozende
gezicht. Joviaal stak hij zijn hand op
en nu ontdekte men hem. Een vrien
delijke groet van de oude baas
maar de bus reed de Paslaan al in en
daar zag hij overal vlaggen. En een
Het is me tegenwoordig
Een reuze leuke tijd,
Vooral als men zo nu en dan
Door Lieftinck wordt verblijdt,
Met prachtige papieren
Van aanslag dit en dat,
Verdwijnen al Uw centen,
In 't bodemloze vat.
Ik zie onze Minister
Steeds voor me als een boer,
Altijd maar koeien melkend,
Maar, hij geeft ze geen voer.
Je zult het zien gebeuren,
Als hij zo door blijft gaan,
Zijn binnen niet te lange tijd
De koeien naar de maan.
J.
om van bewonderaar, beoefenaar te
worden. Zij, die het genot en de vol
doening van het zelfmusiceren niet
kennen, beseffen niet welke geestelijke
ontspanning daarvan uitgaat. Dit geldt
natuurlijk voor elke soort muziekbe
oefening, maar voor het mandoline- en
gitaarspel in het bijzonder, om rede
nen, welke tevoren reeds vermeld.
De muzikale mogelijkheden van deze
instrumenten en orkesten zijn zo groot,
dat normale behoefte aan muzikale ont
spanning er zeer zeker ten volle mede
kan worden bevredigd, en het beschik
bare repertoire is zo veelzijdig, dat
aan elke smaak kan worden voldaan.
Joh. B. Kok.
Telkens bereiken Dierenbescherming
klachten, dat paarden en vee z.g.n.
„scherp" in krijgen. Een dierenarts te
A. heeft b.v. onlangs weer een koe
aan de maag moeten opereren, het dier
had een 10 cm. lang stuk staaldraad
en enkele blikjes van rookworst inge
slikt bij het eten van schillen.
Er zijn wel spelden, naalden, scheer
mesjes, etc. gevonden in schillen en
etensresten, die voor de dieren waren
bestemd.
Aan honden en katten geve men
geen visgraten en splinterende kluiven
en men lette ook nauwkeurig op
palingkoppen, waarin vaak vishaakjes
zitten.
De vogels voere men bij voorkeur
op een ca. 1V2 m. hoog tafeltje of
plankje. Immers, kattengevaar voor de
erepoort voor de woning van zijn
ouders. En veel mensen. Allemaal bu-
ren -
De bus stopte en Vaandrig van
Bergen pakte zijn plunjezak en het
kofferlje met geschenken. Hij had moeite
om zijn tranen in te houden, maar het
ging toch niet op, om je gevoelens de
vrije loop te laten, als er nog een stuk
of acht ondergeschikten in de wagen
zaten „Jongens, het beste hoor!
En wel thuis!" groette hij, toen de
chauffeur de deur opende. Maar hij
hoorde de stemmen van de anderen
al niet meer, want het volgende ogen
blik lag hij in de armen van)zijn moe
der en het gejuich van de buren en
de familieleden, die nu eensklaps over
al vandaan gekomen waren, ging langs
hem heen. Hij voelde slechts de armen
van zijn moedertje om zich heen en de
hem zo bekende zachte stem: „Mijjs
lieve jongen, ben je daar dan eindè-
lijk
Wat later zat hij in de grote, ver
sierde salon. En er kwam geen einde
aan het handjes geven. Vader kwam
met een kistje sigaren aandragen.