Yoegoslavië
DE ZONDEN DER VADEREN.
De schakel
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Druklcert-Uitgevers Firma SifOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10
WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
7e jaargang Nummer 314
Vrijdag 19 JAN. 1951
BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,— per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
7 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
-J
Een land in de knoop 1
Door J. P. de Klerk
Nadruk verboden
Sinds de tegenwoordige leider van het
land van koning Peter, maarschalk Tito,
besloot zich van Moskou af te wenden,
heeft alles ertoe meegewerkt Yoego
slavië verder naar het Westen te doen
afglijden. Is het niet opmerkelijk, dat
eerst de grote droogte in de afgelopen
zomer de oogst deed mislukken, en
dat nu de enorme regenval dijken heeft
doorbroken en de nieuwe gewassen
weggespoeld De nationale bank te
Belgrado, die over grote reserves be
schikte, moet de buitenlandse leveran
ciers thans reeds om uitgebreide cre-
dieten vragen. De distributie-uitzonde
ringen voor rijksambtenaren, artisten
en academici zijn afgeschaft, wat hierop
neerkomt dat niemand meer levens
middelen kan krijgen dan ten hoogste
de portie voor bizonder ijverige arbei
ders (groot verschil met Rusland). Na
Verzetstrijd op de Balkan. Eerst tegen
nazi's, nu tegen sowjets. Met 30 divisies
goed getrainde troepen.
tien jaar een kwijnend bestaan te heb
ben geleden, wordt zorg besteed aan de
bekende toeristencentra, waartoe de
reisbeperkingen zijn opgeheven - be
halve voor lieden van achter het
IJzeren Gordijn. Het ronselen van
arbeidskrachten is verboden en de ver
plichting politieke vergaderingen bij te
wonen, is opgeheven. De activiteit van
vele regeringsbureaux is ingekrompen,
sommige zijn zelfs gesloten, en in plaats
van centralisatie wordt naar herstel van
oude bevoegdheden gestreefd onder
locaal beheer. Dit alles echter houdt
niet in, dat het communisme is afge
schaft. Geenszins. De propaganda is
met verdubbelde ijver aangepakt, zij
het met een nationalistisch accént en
een Tito-verering die heel sterk aan
Franco en Péron doet denken
FEUILLETON
78)
door PEDLER.
„Dus - dus dan houdt je niet meer
van me?" zei ze eindelijk met een
eigenaardige, gebroken stem.
„Niet van je houden," zei hij zacht.
De wanhopige ellende van ontgooche
ling en afscheid brak door de terug
houding, die hij zichzelf had opgelegd,
heen en hij ging hees voort: „Jou niet
liefhebben? Denk je dat ik ooit zal
ophouden van je te houden? Het le
ven zou al heel makkelijk zijn als een
mens kon ophouden met liefhebben,
als hij dat verkoos Maar ik kan het
niet. Ik zal je liefhebben zolang ik leef.
Maar ik kan niet met je trouwen".
„En - en zul je me nooit vergeven?"
vroeg ze. „Dat kan je zeker niet, hè?"
„Ik zou je kunnen vergeven, maar
ik zou je nooit meer kunnen vertrou
wen".
„Juist, ik begrijp je," zei ze toonloos.
Een ogenblik stond hij haar zwijgend
Propaganda - dit wapen heeft het te
genwoordige bewind nodig, om de be
volking te wennen aan de verlegde
koers en de onaangename indruk weg
te nemen, die het buitenland - vooral
de U.S.A. - van het bewind in de
achter liggende jaren heeft gekregen.
In dit licht dient men de grote amnestie
voor politieke gevangenen te zien
(duizenden zaten achter slot en gren
del!) en de terugvoer van de Griekse
kinderen (eindelijk!). Voor 't eerst
mocht zelfs Kerstfeest gevierd worden.
Moskou werkt in belangrijke mate mee
tot deze gang van zaken, door de satel
lietstaten, Boelgarije, Hongarije, Roe
menië en Oost-Duitsland legers te laten
concentreren aan de grenzen van Tito's
rijk. Meester en leerling weten echter
wat ze aan elkaar hebben, en het is
misschien daardoor dat men nergens
minder merkt van de Russische zenuwen
oorlog dan juist in Yoegoslavië!
Koning Peter.
De 7de September van elk jaar ont
moeten enige honderden Yoegoslaven
elkaar in londen, in de Holy Trinity
Church. Dan is het de verjaardag van
koning Peter, en allen willen de nu
27-jarige vorst de hand drukken, zo
mogelijk enige woorden wisselen. Tij
dens de inspectie van de eerewacht
draagt de koning de admiraalsuniform,
met enige persoonlijke verworven on
derscheidingstekenen van de Britse
marineluchtvaartdienst. Hij doet sympa
thiek aan en wordt in Londen hogelijk
gewaardeerd, als een rechtschapen
mens. Het is dan ook geen wonder,
dat geen van zijn onderdanen daar
verlangend is, ooit onder de vaandels
.van Tito te dienen. Men weet er zijn
tijd af te wachten. In kleine groepen
vertrekken leden van deze kolonie naar
Brazilië, waar de koning persoonlijk de
basis legde voor een nieuw bestaan.
Het was zijn voornemen, zich daar
eveneens te vestigen, met prinses
Alexandra, zijn vrouw, en zijn doch
tertje, doch voorlopig bindt zijn studie
hem nog aan Londen. Dat inmiddels
vroeger reeds uitgeweken landgenoten
hun geboorteland en hun koning, niet
zijn vergeten, bewijst het fonds, dat
's konings moeder beheert, voor onder
steuningen en hulpacties. Er komt
regelmatig geld binnen. Ook hebben
nieuwe vluchtelingen vaak wat meege
kregen, van de stille getrouwen in Bel
grado. Ja, en dat ondanks Tito, die
koning Peter voor fascist laat uitmaken,
waarbij hij vergeet, dat deze tegen de
Nazi's heeft gevochten en voor hen
vluchten moest. Toen hij, evenals de
Griekse koning Paul, naar zijn land
wilde terugkeren, heeft Tito dat met
geweld belet, omdat hij wist, gedegra-
aan te kijken, wanhoop in zijn ogen,
zijn liefde en zijn wantrouwen in strijd
met elkaar. Toen wendde hij zich
zwijgend om, ten einde de kamer te
verlaten.
Een verstikte kreet ontsnapte haar,
toen zijn vingers de deurknop aanvat
ten en ze deed half struikelend een
stap naar hem toe. Doch hij keek niet
om. Kalm, onverbiddelijk ging hij de
kamer uit en sloot de deur achter zich.
Een ogenblik bleef ze staan waar
ze stond, haar blik gericht op die ge
sloten deur. Buiten tjilpten de vogels
in de knoppende bomen. Het zonlicht
stroomde vrolijk naar binnen en legde
een kring van goud om haar voeten.
Het zonlicht - dat haar altijd bespot
had Met een gesmoorde snik greep
ze zich vast aan de schoorsteenmantel
en, haar armen er op leunende, ver
borg ze er haar gezicht in
Met wederzijds goedvinden.
„Ik begrijp niet, hoe je kunt ver
wachten dat ik er maar kalm bij sta
en toekijk hoe jij en Mac jullie levens
verwoesten, waar één woord van mij
deerd te zullen worden, wegens zijn
communistische leer.
Kening Peter in Londen. Ziet hij een betere
toekomst wenken
Vroeger.
Onwillekeurig vraagt men zich af,
of het vroeger dan zó slecht is geweest,
dat men wel tot communisme moest
overgaan. Dat was echter volstrekt niet
het geval, in aanmerking genomen, dat
de democratische koning Peter niet met
macht en geweld kon gaan werken om
zijn volk uit een jarenlange stilstand
omhoog te halen. Het is zeker, dat hij
evengoed als Tito nu, verschillende
verbeteringen zou hebben aangebracht.
Vele van de gereed liggende plannen
werden trouwens door Tito letterlijk
zo uitgevoerd.
In het Yoegoslavië van vóór de oor
log kon vooral een toerist zijn hart
ophalen en waarlijk rust vinden. We
denken aan plaatsjes als Skopye, St.
Naum en Ohrid, waar de vissersvloot
en de natuur er nog net zo uitzagen
als twintig eeuwen geleden. Men vond
er regenwormen, zo groot als in het
tertiaire tijdvak, en aan telefoonpalen
spruitten takjes en blaadjes uit, van
wege het milde klimaat! Men vond er
kerken en moskeeën in elk stadium
van bouwvalligheid, getuigend van vijf
eeuwen strijd tussen Christenen en
Mohammedanen. Fazanten fladderden
er rond als tamme mussen, kalkoenen
hadden vrij spel in de straten. Wie bij
Bitolj ging zwemmen, werd van hon
derden nieuwsgierige vissen vergezeld.
Hotels waren er niet, maar men kon
bij burgers slapen, die elke vreemde
ling een maximum aan gastvrijheid
bieden, in keurige van steen gebouwde
huizen, a raison van twee kwartjes per
dag! Voor die prijs kon men ook een
alles weer in orde zou kunnen bren
gen," zei Lady Bridget verontwaardigd.
Er waren drie dagen verlopen na de
ongelukkige gebeurtenissen op Two
Ways Cottage en in die tijd had ze
herhaalde en vergeefse pogingen ge
daan om Herrick over te halen haar
toe te staan Mac over de ware toe
dracht der zaak in te lichten
„Mim, u heeft me uw woord van
eer gegeven dat u niets zou zeggen".
Herrick zag er bleek uit, met donkere
kringen onder haar ogen. Doch hoe
wel de drie laatste dagen haar phy-
siek erg hadden aangepakt was ze in
de geest nog geheel zichzelf, onover
winnelijk.
„U zou helemaal niets van het ge
heim gehoord hebben als Billy niet
op het schitterende idee was gekomen,
dat we allemaal moesten zweren, dat
Carol die avond hier gedineerd had".
„Billy's plan was heel goed," zei
Lady Bridget met een humoristisch
lichtje in haar ogen. „En natuurlijk
zouden we allemaal geholpen hebben
als dat nodig was geweest om Carol
uit de brand te helpen. Maar ik kan
volledig diner krijgen, dat heden ten
dage in Yoegoslavië het honderdvou
dige kost.
Maarschalk Tito.
22 November 1950 was het zeven
jaar geleden, dat Tito als opperbaas
van een z.g. „volksdemocratische repu
bliek", het bewind in handen nam. Wie
hij is, laat zich niet gemakkelijk na
gaan, want er hangt een vreemd waas
over zijn verleden, dat eerst na veel
zoeken en speuren doorbroken werd.
Zijn geboorteplaats schijnt het dorpje
Kmrovec te zijn geweest, als zoon van
de Kroatische smid Franjo Broz, in
1892, onder de Hongaars-Oostenrijkse
monarchie, waarvan ieder in die streek
een trouw aanhanger was.
Op school moet de kleine Jozef geen
beste zijn geweest, d.w.z. zijn onder
wijzers kenden hem als een ruwe, ver
velende kwajongen. Weldra liep hij
weg van huis en kwam bij een
slotenmaker in de leer, die hem klaar
blijkelijk nogal mocht. In de eerste
wereldoorlog vocht hij aan het Oost
front, in het keizerlijk leger van Oosten
rijkHongarije, doch werd door de
Russen gevangen genomen. In de grote
Russische revolutie zag hij kans te ont
snappen en vocht in Moskou met de
bolsjewieken mee. Hij trouwde een
Russisch meisje, en kreeg een zoon,
die hij Zharko noemde. Dit heerschap
is een berucht fuifnummer geworden
in Belgrado, alhoewel hem tijdens
guerilla-gevechten een arm werd afge
schoten. Hij wordt af en toe in Tito's
omgeving gezien, doch schijnt niet
bizonder op zijn vader gesteld te zijn.
De politieke geschiedenis van Tito,
nog steeds Jozef Broz hetend, schijnt
te beginnen in 1924. Hij keert dan
naar zijn geboorteland terug, dat
inmiddels de naam Yoego-Slavië heeft
gekregen. Als volbloed communist
propageert hij de wereldrevolutie en de
rechten van de werknemers. In de ste
den Kraljevica en Zagreb slaagt hij
erin vakbonden voor de metaalarbeiders
in het leven te roepen. Doch dan is
het spoedig gedaan met z'n hoge
sprongen, want de politie pakt hem op
en houdt hem in verzekerde bewaring
van 1929 tot 1934!... Hier ligt het
mysterie. Na 1934 ontbreekt namelijk
elk spoor. Verscheidene historici zijn
met biografische bizonderheden geko
men, die alle elkaar tegenspreken, van
Madrid, Parijs, Praag en Wenen tot
Moskou toe. Zo goed als men van de
leiders der Vietnamezen, Noord-Kore-
anen en Slowaken sporen heeft gevon
den, die op persoonsverwisseling wijzen,
zo vermoedt men ook dat de werkelijke
Jozef Bros of Jozip Tito reeds lang
dood is. Men noemt zelfs de naam van
niet dulden, dat jij jezelf opoffert voor
haar".
„Er zit niets anders op," antwoord
de Herrick vermoeid. „U weet wat het
voor Carol zou betekenen, als Sir
Francis ooit ontdekte dat zij naar de
villa was geweest Ik zal ronduit
met u praten, Mim. Ik was in het be
gin niet van plan om mezelf op te
offeren. Maar het gebeurde alles van
zelf. Ik - ik dacht dat Mac het zou
begrijpen en wel zou raden, dat we
Carol beschermden," eindigde ze droe
vig.
„Een man of een vrouw die jaloers
is begrijpt nooit iets," zei Lady Bridget.
„Dat geloof ik ook, maar ik had
nooit gedacht dat Mac mij zou wan
trouwen, dat was afschuwelijk van
hem," voegde ze er heftig bij.
„Laat ik hem vertellen, dat je niets
lelijks deed," smeekte Mim. „Je zou
hem toch wel vergeven dat hij je ge
wantrouwd heeft, hè?"
Herrick dacht na, toen speelde er
een vaag, droevig lachje om haar lip
pen. „Zou ik het doen?" zei ze lang
zaam. „Ja, ik geloof het wel, metter-
