BRILLEN
KOREA in eb en vloed.
DE ZONDEN DER VADEREN.
Baomesse-kèrmesse.
De schakel
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH VLAANDEREN
6e Jaargang Nummer 308
Vrijdag 8 DEC 19S0
Drukkers-Uitgevers Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
7 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
.J
(J. P. d. K.)
Men kan aan
veledingcn wen
nen, o.a. ook
aan het horen
van oorlogsge
ruchten. Vijf
jaar lang is het
alweer het voor
naamste, dat de
wereld bezig
houdt. Of de
tegenslag in
Korea volgend
op grote suc
cessen, doch
aanvankelijk
eveneens met
tegenslag be
gonnen, ons
dichter bij een
wereldoorlog
heeft gebracht,
is een vraag
die teitelijk nie
mand beantwoorden kan. Er zijn te
veel factoren, die een rol spelen en het
heeft geen zin, ons daarin bij herhaling
te verdiepen. Wij zullen echter goed
doen, ons niet door tijdelijke gebeurte
nissen van de wijs te laten brengen en
meer naar onszelf te kijken dan naar
anderen. Er zijn duizenden menzen, die
zwaarmoedig lopen te praten en hun
omgeving infecteren met dwaze voor
spellingen, doch die voor zichzelf nooit
een consequentie voelen. Als wij zeg
gen, dat de wereld nu al enige jaren
in alarmtoestand verkeert, dan houdt
dat in, dat wij in Nederland dus paraat
moeten zijn. Er moet hier een geest
heersen van „En laat ze 't hart eens
hebben Dit is, wat men vanaf
de eerste oorlogsdag in Korea heeft
kunnen opmerken. Laten we het de
Zuid-Koreanen niet kwalijk nemen, dat
zij spoedig bang zijn en terugtrekken
bij te grote tegenstand; die mensen
stonden „in slaap gesust" plotseling
midden in de narigheid, Laten we,
anderzijds, sterke geestverwantschap
voelen met de Amerikanen en Engelsen,
die werkelijk met de tanden op elkaar
strijden en beseffen, dat, zoals een
commandant het deze week nog zei,
„het rode gespuis niet anders mag
vooruit komen, dan over onze dode
lichamen". Voor hen is het niet moeilijk
meer, alle consequenties „door" te heb
ben. Zij zien dezelfde handen van hun
OOSTBURG
vijanden uitgestrekt maar hun eigen
gezinnen, huizen en steden. Daarbij is
wit wit, en zwart zwart. Zij zeggen van
Formosa alleen, en terecht Is dat land
vóór of tégen ons? Is het voor ons,
dan zijn we hun vrienden". Ze zeggen:
„Is Peking-China onze vriend of onze
vijand? Is het onze vijand, dan zullen
we 'em betaald zetten, wat hij ons
thans in Korea levert"
De strijd van de Verbonden Legers
heeft wel iets van het getij, waarvoor
men de bakens verzet. Na vloed en eb,
is het opnieuw vloed geworden, en de
bakens gaan achterwaarts. Rode Chine
zen en Noord-Koreanen samen, moe
ten nu voor Moskou de kastanjes uit
het vuur halen. De Verbonden Legers
bestaan inmiddels reeds uit meerdere
nationaliteiten. Philippijnse troepen
hebben bij de jongste charges zelfs
aanzienlijke verliezen geleden, terwijl
de Turken een zekere reputatie ge
nieten in het achterhalen van guerilla's.
De Engelsen hebben iedereen verbaasd
met hun nieuwe tanks van 52 ton, die
alles trotseren durven. Mac Arthur
verleende hen reeds 8 hoge onderschei
dingen. Op de foto laden Duitsers een
zending medische artikelen over in
Hamburg, welke door het voortreflijk
werkende Zweedse hospitaal-corps in
Korea verdeeld zullen worden
Zo duurt de strijd voort, in eb en
vloed (Nadruk verboden).
FEUILL£T0&*
73) door PEDLER.
„O, hij is een draak," barstte Her-
rick verontwaardigd uit, terwijl ze met
Billy voortvloog, „Het is niets dan
duivelse sluwheid van hem om Hum
phreys in die ouwe dogcar naar het
station te laten komen. Niemand ver
moed dan natuurlijk dat hij terug
komt - behalve Humphreys zelf, die in
het geheim is en klaarblijkelijk order
heeft gekregen om Carol na te gaan".
„Ja," gaf Billy van harte toe. „Hij
is zo ongeveer het grootste beest dat
er op aarde rondwandelt. Maar we
hoeven ons niet ongerust te maken,
we zullen hem deze keer te slim af
zijn". Hij grinnikte opeens. „Hij zal
een figuur als modder slaan als hij
hals over kop naar Jems huis rijdt -
de beledigde echtgenoot - en er Carol
niet vindt. Hij kan ons nu niet meer
inhalen, dat is zeker".
Doch helaas is er heel weinig zeker,
als het noodlot in een kwade bui is
en veiligheid die heel secuur lijkt, kan
ineens veranderen in onverwacht ge
vaar.
Geen vijf minuten nadat Billy en
Herrick gelachen hadden over de fi
guur van Sir Francis, kreeg hun hoop
een lelijke schok. De weg van het
station naar St. Heriot liep door een
stuk lage grond en daar werd hun
vaart opnieuw gestuit door een zware
grondnevel, die hoe langer hoe dich
ter werd naar mate ze in het dal af
daalden, tot het bijna leek of ze door
een opale witte zee reden.
„Wel vervloekt," bromde Billy woe
dend toen ze hun vaart vertraagden
tot een slakkengangetje en langzaam
voortkropen, terwijl de voorlichten de
bezwaren nog slechts vergrootten en
een verwarrende lichtkring schiepen.
„Het is of de duivel er meespeelt".
Herrick boog zich bezorgd voorover.
„Probeer in het midden van de weg
te blijven, Billy," zei ze. „Het is ver
schrikkelijk drassig aan de kanten en
als we in de modder blijven steken
zullen we een heel werk hebben om
hem er weer uit te halen".
„Ja, ik weet het, daar ben ik juist
bang voor. Ik zie zowat niets en die
beroerde voorlichten maken het nog
erger. Zal ik ze uitdoen tot we hier
door zijn".
Hij had nauwelijks uitgesproken of
de zaak werd voor hem beslist. Her-
De zeumer is lang op sokken, ad October
in 't land komt. De zonne gao vee laoter op
en vee vroeger onder, 't Oóren a lang' aovens!
De blaoren an de bóömen beginnen te ver
kleuren; vee wind is ter nie nööciig om z' er
af te doen dwarrelen. Op 't land is ter nie
vee mêe te zien b' alven suikerbêeten en
laot' èrpels. En die rumen ook zêer' op. De
ménsen beginnen over de kachel te dienken,
vooral at waoit en regent, wan dè kattievige
weer is nog érger as vrieskouwe. Kort ge-
zeid Me zitten in de baomesse. In de Groe
maoken ze daor een begin mee deur op een
aparten aovend de blommetjes 'n bitje buten
te zetten Baomesse kerm esse op den êeste
Weunsdag in October. Weet je, de kèrmessen
zien a zóó lange voorbie, en 't duur nog 'n
éelen tied, eer at 't Kostdag is. 'n Mens mag
dao tussenin ook nog wel êes 'n leutigen
aovend èn. jao, jao, da's noe wè móói gerid-
dcncerd, mao dao deug gêen spetter van.
Achter die baomesse-kèrmesse zit êel wat
anders, en toen ze daomee begonnen, was 't
zeker nie de bedoeling om der 'n lolletje van
te maoken. Contraorie, zou ik zeggen. En
je nou vèder leest, dan zü je me gliek moe
ten geven. Dao zullen d'r onder de lezers
toch ook wè zien, die ulder eigen al êes afge-
vrogen èn, oe of da gebruuk in de wereld
gekommen is. Awel 'k èn der 'n kêe nao
gezocht; vroeger èn ze me gezeid, dat 't nog
'n overbluufsel is uut den tied van d' ouwe
Germaonen, net as de „Meivuren" in Gelder
land en Overijsel. Mao da gelóóf ik nie; wel
is de baomesse-kèrmesse meschien 'n over
schotje van een kèrkelikke plechtigheid, die
al onderde jaoren oud is. Wh 'k ervan ge
lezen èn, da zè 'k maor in gewoon Ollans
schrieven.
Omstreeks het jaar 600 leefde in Gent een
schotrijk man, Allowinus Bavo, die het groot
ste deel van zijn rijkdommen schonk aan het
St. Pietersklooster aldaar, waarin hij zich na
het overlijden van zijn vrouw terugtrok. Hij
stierf in dat klooster op 1 October tussen
630 en 650. Het juiste jaar is niet bekend,
Bavo werd later heilig verklaard en het St.
Pietersklooster kreeg de naam van St. Baafs-
abdij, waarbij de naam „Bavo" tot „Baaf
werd samengetrokken. In een ander geschied
kundig werk worden echter in later tijd de
St. Pieters- en de St Baafsabdij nog beide
afzonderlijk vermeld. Hier klopt dus iets niet.
De herdenking van de sterfdag van deze
heilige werd de „Baafsmis" genoemd, welk
woord in de loop van de tijd is verbasterd
tot „Bamis". De gedachte aan die herdenking
ging langzamerhand verloren; het woord
„bamis" (baomesse) bleef echter behouden en
werd gebruikt om daarmee de herfsttijd in
het algemeen aan te duiden.
Of de Baomesse-kèrmesse noe wèrkelik
overschotje van die „Baafsmis" is? 'k En al
èerder gezeid meschien, wan oe kom het dan,
dè dat overschotje allêene in de Groe over
gebleven is. Voo zóóvèr a'k weet is ter gêen
èen durp in 't land van Kerzand, daor as ze
d'r ulder eigen mee op'ouwen.
'n kèrmesse is 't eigelik nie. Vroeger - 50,
60 jaor terug - begon d'n aovend mee meziek
op de mart, en dan - dad oorden d'r bie
wier d'r 'n teertonne in brand gestoken. De
muzekanten stoengen d'r rond en gaoven
van katoen. Stienken en róóken dè die smerige
teertonne dee! Mao dao was niks an te doen
zonder teertonne was 't gêen baomesse
kèrmesse. B' alven meziek op de mart (dè
was maor 'n stuitje) was t'r 'ier en dao nog
riek voelde het zijspan slingeren, toen
een paar meter vooruit springen met
een zuigend geluid als van modder,
die tegen de banden zoog, en daarna
stilstaan.
„Daar hebben we het al," riep Billy
uit de moter springend en direct tot
over zijn enkels in het moeras zakkend.
„Nou zullen we een toer hebben om
hem er uit te krijgen - en we bebben
geen tijd te verliezen".
„Kan je het alleen klaar spelen?'
vroeg Herrick bezorgd, terwijl hii trok
en duwde en probeerde de machine
uit de zachte grond te trekken.
Gesmoorde verwensingen en hijgend
ademhalen, vergezeld door vergeefse
rukken aan de zijspanwagen waren
het enige antwoord en eindelijk gooide
ze het plaid van zich af en stapte uit
om hem te helpen, de mand met het
hondje zolang op haar plaats zettend.
Het duurde langer dan ze verwacht
hadden om de machine weer op het
meziek voo den dans. D' èrbèrgen mochten
wè. langor open bluven as op andere daogen.
't Was 'n aovend voor 't joenge volk, mao
van d'ouwere giengen d'r ook verscheije op
stap, zóó maar om 'n kêe te kieken en
'n pinte of 'n borrel te pakken.
Overlest óórden ik zeegen. dat 'r noe
baomesse-kèrmesse g'ouwen óórdc zonder
meziek en zonder teertonne. Niks anders mêer
as meziek voo den dans. En dan is t'r de
Zaoterdag daorop nog 'n kêe gelegen'eid om
te dansen. Wat eit dien aovend d'r noe mee
te maken
Nêe, Groenaors, dat is gêen baomesse-
kèrmesse mêe. Zóó a't vroeger gieng, zat 'r
temènsen nog wè bizonders an vast. Die
meziek en die teertonne (da leste zeker)
stoengen 'op d' êen of andere maniere in ver
band mee 'n ouw gebruuk, de „Baafsmis" of
wat anders, dè geef nie. Noe is 't allêene maor
'n spriengpartij.
De man, die overlest in de krante schreef
over folklore, ao wè g'liek, toen at ie zei, dat
'r van die ouwe gebreken nie vee meer over
s. Mao dit ao toch zonder vee moeite in stand
g'ouwen kunnen óóren.
Of zien d'r geen teertonnen mee? P.
Floralaan O 148, Eindhoven.
Het onderstaande telegram werd he
den verzonden aan de Raad van Minis
ters, Kabinet v. d. Minister-President,
Plein 1813, 's-Gravenhage.
Het Hoofdbestuur van de stichting
Door de eeuwen trouw" te Eindhoven
kennis genomen hebbende van het
Aneta bericht, dat 4000 Ambonnese
K.N.I.L. militairen met 8000 gezins
leden half December van Java overge
bracht zullen worden naar Ambon,
vraagt zich met grote zorg of naar
welk deel van dit door de honger ge
teisterde eiland deze personen zullen
worden vervoerd stp.
Het zal de Regering bekend zijn, dat
slechts enkele kleine kuststroken van
het eiland Ambon bezet zijn door de
Republiek Indonesia stp.
Het overbrengen van deze Ambon
nese gezinnen naar deze bezette ge
deelten zou gelijk staan met uitlevering
aan de bezetter stp.
De levens van de voormalige K.N.I.L.
militairen en die van hun gezinnen
zouden daardoor in groot gevaar wor
den gebracht, hetwelk zeer zeker niet
de bedoeling kan zijn van Uwe Regering
stp.
Het besuur vestigd er verder de
aandacht van de Regering op, dat hem
uit zeer betrouwbare inlichtingen ge
bleken is, dat de Ambonnezen op Java
slechts dan van Java wensen te ver
trekken als zij overgebracht zullen
worden naar het vrije gebied van de
Republiek Zuid-Molukken stp.
Daarom dringt het bestuur er bij de
solide gedeelte van de weg te brengen,
maar eindelijk gelukte het.
„We kunnen nu maar één ding
doen," zei Herrick. „Ik moet vooruit
lopen en jou de weg wijzen tot we
uit de mist zijn".
Billy sputterde tegen.
„Op die manier kan elk paard, al
heeft het nog zo'n slakkengang, ons
inhalen," protesteerde hij, „we zullen
de ouwe Mortimer gauw op onze hie
len hebben".
Maar zij hield vol.
„Hij zal evenmin als wij vlug kun
nen rijden met die mist. En we mo
gen de kans niet lopen dat we weer
zo opgehouden worden als daar net.
Je kunt de tijd inhalen als we door
de mist heen zijn".
Met tegenzin gaf hii toe. Hij kookte
inwendig van ergernis over de tijd,
die ze al verloren hadden, doch hij
begreep, dat haar voorstel het enige
practische was. Ze gingen dus lang'
