BRILLEN
Albanië ging van de kaart
DE ZONDEN DER VADEREN.
2örüïemaeliei:"
E SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS-
Drukkers-Uitgevers Firma SMOOR DE HULSTER - Boulevard 120
EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
6e Jaargang Nummer 287
Vrijdag 14 JULI 1950
BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358297
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaalfranco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
7 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
.J
Een oorlogsverklaring en
een ezeltje aan het ontbijt
Onlangs verscheen er weer zo'n
spaarzaam berichtje uit Albanië. Voor
aanstaande personaliteiten zouden voor
Tito hebben gespionneerd. Ze werden
gevangen genomen. Maar, laten wij
ook bedenken wat Albanië op deze
plaats gebracht heeft. Hoe een klein,
doch dapper land, van vrije natie werd
gedegradeerd tot een hoekje van de
Komintern-statenunie.
Lente in het land
Een frisse nacht geweest. Dat be
loofde een warme dag te worden. Ten
minste, agent Bérat kon er niet anders
van denken, als hij zag hoe helder de
lucht al stond boven het nabij gelegen
bergland. De klok, boven in het stad
huis, waar hij zijn wachtkamertje had,
sloeg vijf keer. Het werd tijd, dat hij
eens een blokje om ging. Waarvoor
was hij anders bij de politie? Hm,
opwindend was de dienst niet bepaald
en agent Bérat was ook niet van plan
zich onnodig moe te maken Ter
wijl hij de stoep afliep zag hij nog
juist, hoe aan de overkant twee man
nen met papieren in de hand, in een
glanzend gelakte auto stapten, die snel
wegreed in de richting van het paleis
plein Agent Bérat schrok heel erg.
Het gebouw daar tegenover hem was
de Italiaanse ambassade en men pleegde
daar nimmer om deze tijd uit te rijden
voor een officieel bezoek Als de
agent er nog lang over nadacht, kreeg
hij er een hartklopping van. Hij wist
maar al te goed, wat er de laatste
weken gefluisterd werd, over de toe
nemende druk van de Italianen op de
Albanese regering
Vrijwel geruisloos gleed de auto, met
de trotse standaard van 't Italiaanse
rijk voorop, naar de ingang van het
eenvoudige paleis van koning Zogoe.
De palfrenier naast de chauffeur stapte
aarzelend uit en keek om zich heen.
Geen geluid werd gehoord. Het paleis
sliep nog stevig. Kennelijk werd geen
bezoek verwachtook niet van iemand
met een fraai gecalligrafeerde oorlogs
verklaring Voor de ogen van de
hoge bezoekers ontrolde zich eigenlijk
een komisch tafreel. In het licht van
de eerste zonnestralen stond een ezeltje,
met de achterpoten halverwege de trap
en de voorpoten op een bloembak,
die hem een smakelijk ontbijt verschafte.
Z'n staart zwaaide zorgeloos heen en
weer en het kon nog wel een paar
uur duren voordat zijn baas, een vijgen
koopman, op de gedachte zou komen
hier zijn losgebroken lastdrager te
zoeken Inmiddels meende de
FEUILLETON
52) door PEDLER.
„Natuurlijk was het allemaal vooraf
beraamd," zei ze somber. „Hij was
nooit een ogenblik van plan geweest
om in Londen te blijven die nacht.
En nu kan Jem helemaal niet meer
bij ons aan huis komen".
De gedachte deed al de bittere ge
belgdheid, die ze gevoeld had die dag
van hun twist, weer boven komen en
daar het bijna altijd gebeurt, dat een
vrouw als ze boos is en verdriet
heeft om de ene man, geneigd is om
aardiger - veel aardiger dan gewoon
lijk - te zijn tegen een ander, was ze
al een flink eind op weg om dikke
vrienden met Gair Severn te worden,
voor ze Kenyon weer ontmoette.
Op zekere middag werd hij zonder
vooraf aangediend te zijn, haar kleine
zitkamer binnen gelaten, waar Lady
Bridget en Billy met Severn en de
dominee thee zaten te drinken. In haar
OOSTBURG
huisbewaarder een autoportier te heb
ben horen slaan, en schoof op de
eerste verdieping een raam open, om
te kijken. De man schrok zö, dat hij
het weer met een klap dichtsloeg, zodat
de palfrenier nog juist iemand in nacht
hemd schielijk zag verdwijnen. Toen
kwam de officier van de wacht een
zijdeur uitrennen, op z'n kousen, wat
echter voldoende ceremonieel was om
de hoge vertegenwoordigers van de
Duce uit de staatsiecarrosserie te hijsen.
De officier van de wacht kreeg het
doel van hun komst te horen. Maar
hij schrok niet, hij grinnikte een beetje.
Alle leden van de koninklijke familie
waren gisteren weggegaan, vertelde hij,
en ook de adjudanten waren afwezig.
Hij zou binnen eens gaan kijken, wie
de boodschap zou kunnen aannemen.
Zo ging het op die eerste Paasdag
van April 1939, in Tirana, de hoofd
stad van het koninkrijk Albanië. Toen
de Italiaanse diplomatieke vertegen
woordigers hun papieren hadden afge
geven in het paleis, voegden zich
twee andere auto's van de ambassade
bij hen, en reden ze tezamen snel weg
in de richting van de Italiaanse grens.
Een uur later verscheen een formatie
Italiaanse bommenwerpers boven Tirana
en er vielen bommen, ook op het
paleis van koning Zogoe, die echter
allang bij zijn troepen zat om een
poging te wagen het Italiaanse leger
tegen te hoyden. Zijn modernisering
van dit wapen was volgens de Italiaanse
woordvoerders juist de laatste eigen
zinnige maatregel, die de maat van
hun geduld deed overlopen- Koning
Zogoe werd namelijk in dit verband
beschuldigd van oorlogsvoorbereiding
tegen zijn buurman, koning Peter van
Yoego-Slavië, en (o, ironie der diplo
matieke woordkeus) dit zou het even
wicht op de Balkan ernstig in gevaar
gebracht hebben. Een doller smoesje
tegen de hulpvaardige, vredelievende
Albanese vorst was nauwelijks denk
baar. Feitelijk had Zogoe maar de be
schikking over zegge één behoorlijk
aangekleed bataljon, waarvoor hij enige
Franse legerdepöts had opgekocht
Een gemakkelijke buit.
Lange rookslierten wezen in de ha
venstad Durazzo de plaatsen aan, waar
de Italiaanse luchtmacht voltreffers had
geplaatst, of de granaten van de Ita
liaanse Marine waren ingeslagen. De
verdedigers voelden zich het sterkst in
hun kleine fortificaties achter de ha-
hart dankte Herrick de goden dat ze
niet alleen was - wat heel licht mo
gelijk had kunnen zijn.
De tegenwoordigheid van anderen,
die niets wisten van een twist tussen
hen, hielp, om de pijnlijkheid van deze
eerste ontmoeting te bemantelen en
onder dekking van de algemene con
versatie viel haar plotselinge stilheid
niet op behalve aan één persoon. Se
vern, op zijn quivive door de herinne
ring aan Barbara's impulsief: „Boven
dien is Mac verliefd op haar," ontging
de lichte verlegenheid niet. die Kenyons
komst veroorzaakte en hij merkte ook
een zeker veelzeggend gebrek aan
spontaniteit op in de manier, waarop
ze tegen elkaar spraken. Hij miste de
sleutel tot de situatie, maar hi] had
intuïtie genoeg om te voelen, dat er
iets haperde.
Zijn eigen houding was even lucht
hartig en onbezorgd als altijd en toen
het ongeval van Herrick ter sprake
kwam, beschreef hij Kenyon het ge
hele voorval met het air van bezitter
dat deze laatste meer dan hinderlijk
vond.
venkaden. Geen Albanees werd moe,
tot het uiterste de vijand te beletten
de stad te betreden. Juist gelost ma
teriaal werd onder dekking van enige
kleine automatische wapens, in stelling
gebracht voor de toegang tot de hoofd
straat. Vuren maar, tot de laatste pa
troon Het is aan deze dappere man
nen te danken geweest, dat het leger
zich voor de capitulatie in de bergen
in veiligheid kon brengen en dat de
koning met zijn getrouwen tijdig het
land kon verlaten. Toen werd de naam
Albanië doorgestreept op de staf
kaarten.
Strategisch gezien was het belang
rijk, dat Italië over beide oevers van
de Adriatische Zee toezicht had ver
worven. O wee, als dat koekkoeksjong
begon te groeien. Of, zoals later im
mers gebeurde, het koekkoeksjong hulp
kreeg van de Duitse Adelaar! Stuk
voor stuk verdwenen de Balkanlanden
over de rand van het nest Albanië
in 1939, Italië liet z'n biceps zien. De
wereld kwam in rep en roer. Het
schokte ons. De As Rome-Berlijn werkte!
Men hoorde de dictators brallen voor
de radio, over het machtige rijk dat
ze bouwden en over het grote succes
dat ze verwachtten.
Het was niet voor het eerst in de
geschiedenis, dat Albanië door de laar
zen van geweldenaren vertrapt werd.
Was het eertijds niet ingelijfd bij Illy-
rië, dat onder Macedonisch en daarna
onder Romeins opperbestuur stond?
Het was toen al een beschaafd land.
Met een bevolking, harder dan het
leven zelf, harder dan de onredelijkste
eisen zijn konden. Later ging daar wat
van verloren. Ja, daar kunnen de arme
Moslims, zelfstandige boertjes op afge
legen plaatsen, een weetgierig mens
veel van vertellen. De keizers van By
zantium zwaaiden met gewetenloze
willekeur de scepter over het Alba
nese land. Zij lieten de bewoners beur
telings in de waan, vrienden of vijan
den te zijn. Hun onverzoenlijkste vij
anden echter waren de Turken, die op
het toppunt van hun macht zelfs tot
Weenen doordrongen.
Alleen Albanië liet niet over zich
lopen. Zij prikkelden hun buurvolken
tot verzet en vormden een groot leger
samen met de Venetiërs, Slaven en
Hongaren. Zij drongen de Turken terug
aan verschillende kanten. Dat ging goed
tot, in 1389, de Turkse legers hun
opmars afbraken omdat veel van hun
„Het was een bof dat ik er net
was," eindigde hij. „Wie de goden lief
hebben, hoeven niet beslist jong te
sterven. Hen wordt integendeel toege
staan om schone dames uit natte me
ren te halen. Ik weet dus dat de go
den mij liefhebben".
„Ik veronderstel, dat niemand-er
kalm bij zou zijn blijven staan als hij
een vrouw door het ijs zag zakken,
afgezien of de goden hem liefhebben
of niet," zei Kenyon met zekere bit
terheid in zijn toon.
„Natuurlijk niet," antwoordde Gair
genoegelijk. „Maar de hele mise-en-
scene was zo goed. Daar stond ik" -
met zijn hand gebarend - „precies op
het juiste moment, net als de held in
een film, brandy-fles en alles compleet
dank zij mijn knecht, die hem op
het laatste ogenblik nog in mijn zak
stopte omdat het zo beestachtig koud
was die dag".
„Het had iedereen kunnen gebeuren,"
antwoordde Mac kleinerend. „Ik was
een half uur tevoren ook bij het meer.
En Beresford ook". Een ogenblik ont
moetten zijn ogen en die van Herrick
bekwaamste veldheren het leven ge
laten hadden, en met wat wij de
„consolidatie" van hun stellingen zou
den noemen, begonnen. Het Albanese
leger werd bij Kossova teruggeslagen
en binnen enkele weken was Albanië
ook een Turkse provincie geworden.
De druk varf de bezetter moge in de
loop der eeuwen aanmerkelijk zijn ver
minderd, en het verzet der Albanezen
nimmer te vangen in de onbegaanbare
gebergten, feitelijk is dit land pas in
1913 onafhankelijk en zelfstandig ge
worden. Dat kon door de Londense
Conferentie, waar besloten werd tot
stichting van een vrij vorstendom, dat
men elkaar niet zou betwisten, op de
Balkan. De geschiedenis bewijst, dat
dit geen al te ongelukkige greep is
geweest. Gedurende enige jaren droe
gen de buren geen land meer sympathie
toe, dan Albanië, met het bestaan
waarvan men, diplomatiek de grote
mogendheden complimenteerde! Ge
makkelijk is de stichting niet geweest
en de geschriften spreken van de wan
hoop of het wel óóit „lukken" zou. Na
1913 heeft het administratief zeven
jaar geduurd. Men zal zich herinneren,
dat Nederland het genoegen had, de
organisatie van leger en politie op zich
te moeten nemen. De missie werd geen
succes, maar de gekozen Nederlandse
officieren deden wat ze konden. Terwijl
ze nog bezig waren orde te scheppen
in de procedure van „vraag en aanbod"
(slechts weinigen kwamen in aanmer
king), werd het oud-Kamerlid Thomson
vermoord gevonden. (1914). Koning
Zogoe komt uiteindelijk de eer toe,
Albanië orde, rust en een bestaan te
hebben gegeven - tot de noodlottige
Paasdagen van 1939 kwamen.
In afwachting.
Samen met koningin Geraldine kan
Zogoe nog steeds weinig anders doen
dan afwachten. De tegenwoordige re
gering is uitsluitend samengesteld uit
mensen, die volledig bereid waren zich
naar de wil van Moskou te schikken.
De „bevrijding," een woord dat de
Albanezen niet kennen, betekende in
1945 niets anders dan wisseling van
bezetter - wat aanvankelijk nogal ge
ruisloos gebeurde. Aangezien de be
volking zich politiek onwetend hield,
vielen er niet veel slachtoffers. Nader
hand, toen de klauw van Stalin hen
allen vaster omsloot, werden de rege
ringskringen beter uitgeknepen. Prac-
tisch heeft Albanië op het ogenblik
dientengevolge opgehouden te bestaan.
Heel stil, heel zwakjes, zullen de har
ten der Albanezen blijven kloppen voor
hun rechtmatige koning - en de hun
kering naar vrijheid zal altijd in hun
ogen te lezen staan.
Britse zeelieden hebben ontdekt, dat
elkaar, om direct weer een andere
kant uit te kijken.
„Natuurlijk," gaf Gair onverstoor
baar toe. Hij had enorm plezier. „Ik
heb het alleen maar over het feit, dat
ik zo bofte, door net op het juiste
moment daar te zijn".
„Och, stik met je boffen," barstte
Kenyon prikkelbaar uit.
Lady Bridget schaterde het uit.
„Jullie zijn allebei dwaas," riep ze.
„Herrick, je moet beslist Billy, Jem en
Mac de gelegenheid geven om je beurt
om beurt te redden, dan zullen ze pas
het gevoel krijgen, dat alle mensen
gelijk zijn".
Zo werd in de smeltkroes van het
algemene gelach de bedekte vijandig
heid,, die achter de plagende schermut
seling gescholen had, tijdelijk opgelost.
Kort daarop stond Alec Fane op.
„Ik moet eens gaan," zei hij. ,,'k Ben
blij, dat je zoveel beter bent, Herrick,"
ging hij voort, haar met een zeer har
telijke blik aanziende, terwijl hij haar
de hand schudde. „Als je zo doorgaat
kun je over een paar dagen weer op
jacht". Hij wendde zich tot zijn half-
