In Mei Nederlandsch 111 Oost- Indië DE ZONDEN DER VADEREN. Vergeten Hoek. De schakel ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN 5e Jaargang Nummer 252 Vrijdag 11 NOV. 1949 Drukkers-Uitgevers Firma SMOOR DE HULSTER - Boulevard 120 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296 Verschijnt iedere Vrijdag Abonnementsprijs f 1,— per kwartaal; franco per post f 1,15 Prijs der advertentiën 7 cent per m.m. bij abonnement korting Advertenties met „brieven onder nr. of bij ons te bevragen", lOcent extra Een kleine halve eeuw geleden toen ik mijn hersens nog moest volproppen met schoolgeleerdheid, waaronder het voor alle jongere mensen allerellendigste schoolvak Staatsinrichting, leerde ik, dat volgensonze Grondwet het Koninkrijk der Nederlanden omvat: het binnen Europa gelegen gebied van Nederland, zomede de Koloniën en bezittingen in Oost- en West-Indië. Inderdaad, en zo was het tot voor kort; een klein gebied in Europa van ongeveer 35.000 vier kante kilometer, een gebied in West- Indië van zeker tien maal zo groot en een gebied in Oost-Indië van minstens honderd maal zo groot als Nederland. Het gebied in West-Indië heette Nederlandse bezittingen, hetgeen in rond-Hollands betekent eigendom; dat in Oost-Indië daarentegen heette koloniën, een terrein derhalve dat we niet als eigendom van Nederland moch ten beschouwen. Een kolonie n.l. is een volksplanting buiten het eigen territoor van de natie gesticht, om handel te drijven. Ziehier in grove trekken het onderscheid in de verhou ding tussen Nederland en respectievelijk Nederlands West- en Oost-Indië. Neder- landsch West-Indië bestaat uit Suriname (onderdeel van het vasteland van Zuid- Amerika) en de boven dat vasteland gelegen eilanden boven de wind en eilanden onder de wind, n.l. Aruba, Bonaire en Curagao en voorts Saba, Sint Eustatius en Sint Martin (dit laatste voor de helft Nederlands en voor de helft Frans); deze eilanden worden ook samengevat onder de naam Antillen. Het vroegere Nederlandsch Oost-Indië bestaat uit honderden eilanden, waarvan er verscheidene groter zijn dan Neder land, sommige 3, 9, 12 en nog meer maal zo groot als Nederland. Een betere voorstelling van de uitgebreid heid van deze gebieden krijgt men wanneer men bedenkt, dat deze voor malige Nederlandse Kolonie een opper vlakte beslaat even groot als Europa, met uitzondering van Noorwegen, Zweden, Finland en het gedeelte van Rusland ten Noorden van Leningrad. En deze Kolonie nu, deze Nederlandse Kolonie, eens de best beheerde Kolonie ter wereld, gaat binnenkort van ons scheiden. De innige band die bijna 350 jaren tussen Nederland en Nederlandsch Oost-Indië, tussen Moeder en dochter heeft bestaan, wordt binnen enkele FEUILLETON 17) door PEDLER. „Probeer nu nog niet om te lopen," zei ze haastig. „U zult u een massa beter voelen als u wat gegeten heeft". „Maar ik mag niet langer misbruik maken van uw goedheid. Als u me nog een beetje brandy geeft weet ik zeker, dat het best zal gaan," zei hij. „Soep - en daarna een beetje brandy - en een droge biscuit," hield ze gede cideerd vol. „Ik heb trouwens zelf ook trek gekregen," voegde ze er bij. „Dan twee diners," gaf hij glim lachend toe. Juist sloeg ergens buiten een klok vier uur. „En dat nog wel om vier uur in de morgen," voegde hij er bij. „U is geen erg conventioneel persoontje, wel?" Herrick hield even op met het roe ren in de soep, die in een pannetje boven de vlam van de spiritusbrander stond. De vraag van de Engelsman deed haar plotseling beseffen, dat van weken onherroepelijk doorgesneden. Moeder en dochter gaan voortaan van elkaar gescheiden leven, ver van elkaar ieder een aparte huishouding opzetten. Moeder Nederland zit er slecht voor, omdat haar buurman alles bij haar heeft leeggeplunderd en dochter Indonesië bovendien de beste gronden uit het bedrijf van Moeder Nederland heeft meegekregen. Voor het erg inge krompen bedrijf van Moeder Nederland bleven - in vergelijking met vroeger - alleen nog enkele hectaren grond om en aan de voormalige Zuiderzee gele gen over, terwijl er verder onlangs nog een paar kruiwagens Duitse grond aan toegevoegd is. En op het overge bleven terrein moeten nu voortaan tien millioen Nederlanders wonen, leven en werken! Wanneer al de inwoners van Nederland klompen zouden dragen en ze zouden hun klompen allemaal achter elkaar zetten (van iedere inwo ner één paar) dan zouden die klompen een rij vormen ter lengte van 6000 kilometer of acht maal de omtrek van de landoppervlakte van Nederland. Is het overgebleven gebied dan zeker niet groot genoeg om ons te voeden, in het leven te doen blijven, zo zullen we hopen dat het althans nog groot ge noeg is om onze graven te bevatten! En die eigenwijze dochter Indonesië, die veel te vroeg haar erfdeel heeft opgeëist en daar in het verre Oosten nu haar eigen huishouden gaat opzet ten, zal er al even slecht aan toe zijn als haar beroofde en berooide Moeder Nederland. Weliswaar heeft zij verre weg het grootste en het beste deel uit de boedel, doch wat zal het daaraan hebben? Kan een kind van drie jaar een vermogen van enige millioenen of milliarden beheren? Beslist niet en met zekerheid valt dan ook te voorspellen, dat minder eerlijke lieden in de om geving van dochter Indonesië haar spoedig van het grootste deel van haar erfdeel zullen ontlasten. Het gevolg van de scheiding tussen Moeder Nederland en dochter Indonesië is derhalve ge makkelijk te voorzien, n.l. een arm lastig worden van beide. Een andere uitkomst is niet mogelijk, tenzij dochter Indonesië haar eigengereidheid laat varen en direct zal besluiten - en dit besluit ook onverwijld uitvoeren - om zich bij de exploitatie van haar bedrijf, bij het beheer van haar erfdeel, geheel te stellen onder deskundige voog dij en onder geen enkel andere dan die van haar Moeder Nederland. Moeder en dochter kunnen niet gescheiden leven; gescheiden betekenen ze geen van beide iets, vereend kunnen ze alles bereiken, zelfs in tijden van overmatige concurrentie door grootmachten, die alom op de loer liggen. Geen ander een conventioneel standpunt bekeken, zijn tegenwoordigheid in haar apparte ment aan kritiek bloot zou staan. In haar vurig verlangen om te helpen, had ze er geen ogenblik aan gedacht, dat een behoorlijk opgevoede jonge vrouw gewoonlijk geen totaal vreemde van de andere sexe om vier uur in de nacht gastvrijheid verleent. Ze lachte even en ging toen kalm met het roeren door. „Neen," gaf ze toe. „Ik geloof niet, dat ik conventioneel ben. Ik hoef het niet te zijn. Ik ben een vrijbuiter en het kan niemand schelen wat ik doe of niet doe." Maar terwijl ze sprak, schoot haar ineens door het hoofd, dat het voortaan wel iemand zou kunnen schelen wat ze deed - namelijk Lady Bridget en Billy, met wie haar leven voortaan samengeweven zou zijn. Voor het ogenblik was ze echter nog Her rick Waylen, de vrijbuiter van 42 Rue Grise. „U ziet dus, dat er niemand is, die mijn vroege „diner" zal goed- of afkeuren". „Een man, die van u hield zou er bezwaar tegen hebben," zei de En- toezicht dan van de zijde van Moeder Nederland, geen andere adviseurs dan Nederlanders. Want Moeder Nederland kent alle gril len en zwakheden van dochter Indone sië; zij alleen immers heeft haar dochter opgevoed. Zij heeft die opvoeding wil len voltooien en eerst daarna zou het kind de wijde wereld alleen mogen in gaan. Edoch, het onmondige kind heeft zich, toen de Moeder door bruut ge weld overmeesterd werd en geketend daar neerlag, geheel van de wijs laten brengen door het valse gefluit van andere leden van het grote internationale orkest; de dochter heeft de moeder lijke woning verlaten toen er geen vol doende toezicht op haar kon worden uitgeoefend en zichzelve wijsgemaakt, dat ze best op eigen benen kon staan. Indien zij maar volwassen was dan zou misschien alles nog wel terecht komen, doch, zoals gezegd, deze dochter is nog slechts een kind, dat nog niet met vallen en opstaan kan leren lopen, doch nog steeds aan de vertrouwde leiband van Moeder moet blijven. De leiband van Moeder. Die is ver trouwd gebleken, al tientallen en tien tallen van jaren. Het lijkt paradoxaal wanneer men spreekt van een leiband die tientallen jaren moet worden ge bruikt, doch men gelieve te bedenken dat dochter Indonesië niet is een ge woon mensenkind, doch een statenkind en de groei van zo'n kind, de opvoe ding en de ontwikkeling daarvan, eist tientallen jaren. Ondanks alles is Moe der Nederland nog steeds bereid om de leiband vast te houden, wanneer de dochter daarom verzoekt, doch ik vrees dat zulk een verzoek Moeder Neder land niet zal bereiken, om de dood eenvoudige reden dat het eigenwijze kind zich naar verwachting eerder tot anderen zal wenden, dan de vertrouw de hulp van haar Moeder in te roepen. En daarom kan ik geen andere ver wachting koesteren dan dat de schei ding tussen Moed'er en dochter defini tief is. Er was eens een Groot Nederland, gelegen in Europa, in de Oost en in de West. Er was eens Zo begint altijd een sprookje. Hier is van een sprookje helaas geen sprake; het is nuchtere en droevige werkelijkheid, dat „er was eens". Nu is het er niet meer, dat Groot Nederland, in Europa enz. Nederlandsch Oost-Indië exit. Daarom dit „In Memoriam," geschre ven door iemand, die Nederlandsch Oost-Indië steeds heeft beschouwd als zijn tweede Vaderland. L. gelsman kalm. „Dat zou vrij dom van hem zijn in de gegeven omstandigheden, vindt u zelf niet?" „Neen, dat vind ik niet," antwoordde hij met plotselinge energie. „Als ik hem was, zou ik er zeer veel op te gen hebben. Ik zou zeggen, dat die andere kerel - die „andere kerel" ben ik bijvoorbeeld - had moeten verdwij nen zodra hij verbonden was". „Nu, maar er is toevallig geen man die van me houdt," zei ze luchtig. „En die zal er nooit zijn ook". „Hoe weet u dat?" vroeg hij snel. Als ze gekeken had, zou ze een plotseling licht in zijn scherpe, grijze ogen hebben gezien, als het opvlam men van een vuur, dat gesmeuld had onder dode as. Maar ze had het te druk met het deksel van een biscuit blikje, dat hardnekkig weigerde om open te gaan. „Hoe weet u dat?" herhaalde hij, het blikje uit haar handen nemend en er het recalcitrante deksel met gespier de vingers gemakkelijk afnemend. „Al deed hij het, zou het geen ver- INGEZONDEN Buiten vera?it,woordelijkheid der Redactie Zoals Zeeuwsch-Vlaanderen zich menig maal en niet ten onrechte, de vergeten hoek van Nederland gevoeld, zo ge voelen de bewoners der Verlengde Dorpsstraat te Breskens, in de volks mond „Kijkuit" genoemd, zich eveneens de vergeten hoek. Het is ruim twintig jaar geleden dat dit toenmalige gedeelte van Groede door Breskens geannexeerd is. Ik geloof niet, dat in al die jaren de Gemeente Breskens, buiten het stroomverbruik der povere straatverlichting, ooit één gulden ten koste gelegd heeft aan deze toch zo fel begeerde wijk. Thans legt men in alle straten en zij straten riolering en trottoirs aan, doch op de „Kijkuit" niets van dat. Degene die daar zijn huisje herbouwd, kan nog als vanouds 150 gulden extra neertellen voor het plaatsen van een septietank, terwijl zoiets verder in het gehele dorp niet meer nodig is. Bovendien moet hij dan nog een lange rioolleiding leg gen naar de enige open moddersloot die de gemeente nog rijk is. Nog onlangs voteerde de gemeente raad een niet onbelangrijke som voor verbetering trottoirs Boulevard, en met reden. Doch wij moeten ons behelpen met een 90 cm. breed voetpad, door ons zelf bekostigd en om dit te mogen leggen hebben we jaren lang f 2,50 recognitie aan het Rijk moeten betalen en alleen de komst der bezetters was in slaat dit af te schaffen. Aan de Oost zijde der straat is zelfs dit voetpad over een grote lengte verdwenen en doen we het dus maar met een eindje niks. In de nieuwe wijken heeft men van wege de gemeente overal boompjes ge plant. Was er geen plaats, dan zette men ze zelfs in het trottoir. Op de „Kijkuit" heeft aan de ene zijde een prachtige rij iepen gestaan, doch oorlogsschade en iepziekte was oorzaak dat ze allen verdwenen. Hoe wel er aan beide zijden der straat meer ruimte is dan waar ook in het dorp, hier denkt niemand er aan het verdwe nen schoon te herstellen en doen we het dus maar met barakken ter op luistering. Tot voor korte tijd hadden we nog een brievenbus tot onze beschikking, doch het ziet er wel naar uit dat ook dat verleden tijd blijft De straatverlichting bestond 30 jaar geleden uit drie nachtpitjes aan één zijde der zeer brede straat en tot op heden is dat r.og zo, alleen 's nachts branden ze niet hoor. Wij koersen in het donker dan ook naar het eigenlijke schil maken," zei ze en voegde er een voudig bij: „Ik zal nooit trouwen". Er kwam een geamuseerde uitdruk king op zijn gezicht. „Bent u niet een beetje jong om zulk een gedecideerde uitspraak te doen?" Ze schudde het hoofd. „Jeugd of ouderdom maakt hierin geen verschil. Het noodlot regelt zulke dingen voor ons - soms al als we nog heel jong zijn," voegde ze er met een eigenaardige, peinzende uitdruk king in haar ogen, bij. „En je kunt je noodlot niet ontlopen". „Ik. ben het helemaal niet met u eens. Meestal maken wij ons eigen lot". „O, neen". Het antwoord kwam met de snelheid van een diep gewortelde overtuiging. „Sommigen van ons krij gen daar nooit de kans toe. Het wordt door de omstandigheden bepaald - door andere mensen, door erfelijkheid". Hij keek haar aandachtig aan. Er was iets in dit tengere meisje dat hij bijzonder aantrekkelijk vond.

Krantenbank Zeeland

De Schakel | 1949 | | pagina 1