Een Bressianer in Australië
.J
DE ZONDEN DER VADEREN.
E SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Drukkers-Uitgevers Firma SMOOR DE HULSTER - Boulevard 120
WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
5e Jaargang Nummer 243
Vrijdag 9 SEPT. 1949
BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,— per kwartaalfranco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
7 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
(Slot)
De vorige week deed ik te dezer
plaatse uitkomen dat alle dorpen, boer
derijen, winkels en woonhuizen, schuren
en stallen, ja ook de wegen, in de
Gelderse Achterhoek er zo mooi en
zindelijk uitzien, terwijl ik er tevens de
aandacht op vestigde, dat de grond
veel overeenkomst vertoont met de
zandgronden in de buurt van Maldeg-
hem en Eecloo. Dit laatste zou bij de
Zeeuws-Vlaming zeker de gedachte
kunnen opwekken, dat we in de Ach
terhoek te maken zouden hebben met
een armoedige bevolking, in het bijzon
der met hard werkende keuterboertjes
zoals we in Noord-België en bij ons
in Noord-Brabant zo veelvuldig ont
moeten. Over het algemeen treft men
deze categorie op de zandgronden in
de Achterhoek juist niet aan wel een
van de vroege ochtend tot de late
avond hard werkende boerenbevolking,
althans in de zomer, doch van zicht
bare armoede zoals in andere streken
op de zandgrond, is hier allerminst
sprake. Integendeel, alles, mensen,
dieren en huizen getuigen van een be
paalde welstand en voor iemand, die
afkomstig is van de zware en vrucht
bare kleigrond, is dat een opvallend
feit. Ik vroeg mezelf direct af, of we
hier met een boerenbevolking te doen
hebben, die zeer zuinig leeft en erg
aan de spaarzame kant is, maar die
vraag moest ik weldra ontkennend
beantwoorden. Men gaat ook hier, als
bij ons, uit als men zin en gelegenheid
iheeftmen neemt even goed zijn natje
en zijn droogje, is niet spaarzaam waar
het betreft de aanschaf van kleren en
meubilair, men is uitermate royaal
wanneer het betreft huiselijke feesten
- een bruiloft met drie- of vierhonderd
gasten is heel gewoon. Kortom, men
heeft er goed slag van, om het geld
te laten rollen. En telkens komt mij
dan die magere zandgrond weer voor
ogen met zijn matige productie van
rogge, haver, aardappelen en voeder
bieten. Andere producten treft men
hier op het gebied van de landbouw
niet aan. Deze producten worden niet,
zoals in Zeeland het geval is, voor de
verkoop verbouwd; neen, ze worden
uitsluitend voor verbruik in het eigen
bedrijf geteeld. Deze boerderijen noemt
men hier gemengde bedrijven, een titel
die voor mij geheel nieuw was. Ik had
me een gemengd bedrijf steeds voor
gesteld als land- en tuinbouw op één
bedrijf, zoals in de buurt van Rotter
dam of van veeteelt plus landbouw
(de landbouw dan in de zin van die
FEUILLETON
9)
door PEDLER.
„Dat zeggen waarzeggers altijd,"
viel ze hem snibbig in de rede.
Maar Paul liet zich niet van de wijs
brengen.
„Ik kan niet helpen dat waarzeggers
dat altijd vertellen. Ik herhaal: je gaat
op reis over het water. En ik zie je
binnenkort een hele boel mensen ont
moeten
„Op jou atelierfuif zeker," viel Her
rick hem in de rede.
„Val me niet in de rede. Dit zullen
mensen zijn die je nog niet kende. En
- o ja, daar hebben we harten heer.
Hij verschijnt heel onverwachts op het
toneel en daar jij de hartenvrouw bent,
pakt zijn komst je natuurlijk meer aan
dan iets anders. Hij wil met je trou
wen Hm Hij hield besluiteloos
stil en prikte geïrriteerd in de kaarten.
„Zie je iets naars?" vroeg Herrick.
„Ga voort, wees niet bang om het me
in Zeeland) in Noord-Holland en el
ders. Zoals gezegd, treft men in de
Achterhoek uitsluitend gemengde be
drijven aan in de boerderij. Gesteld
men heeft een boerderij van veertig
hectare, dan is 73 deel daarvan wei
land en 2h deel bouwland voor rogge,
haver, aardappelen en voederbieten,
uitsluitend voor eigen verbruik. De
rogge, haver, aardappelen en mangels
zijn bestemd voor het vee, bestaande
uit enkele (weinig) paarden, veel hoorn
vee, varkens en kippen, eveneens in
aanzienlijke getale. Een boer op die
veertig hectare grond heeft 16 tot 20
melkkoeien en even zoveel kalveren en
daarin ligt de basis van zijn bedrijf.
De melk gaat naar de fabriek, wordt
aan de wei afgehaald per auto; laten
we aannemen een 50 duizend liter per
jaar, want de koeien in de Achterhoek
zijn kleiner van stuk en geven niet die
grote hoeveelheden melk, die de beste
koeien in het Land van Cadzand da
gelijks produceren. Toch komt deze
man bij de huidige prijzen van melk,
vlees, spek en eieren aardig aan zijn
trek, vooral waar hij op zijn bedrijf
meestal met eigen personeel werkt.
De deskundige landbouwers onder
onze lezers zullen evenwel kunnen na
rekenen, dat een soortgelijk bedrijf op
de zware Zeeuwse kleigronden beslist
minder rendabel moet zijn dan thans
het geval is bij de voortbrenging van
landbouwgewassen, die voor de ver
koop bestemd zijn. Voor een landbou
wer uit Zeeuwsch-Vlaanderen is een
bezoek aan een boerderij in de Ach
terhoek zeker interessant te noemen,
doch weinig leerzaam, tenminste voor
zijn eigen specifiek Zeeuwse landbouw
bedrijf. Daarentegeu zou een boer uit
de Achterhoek zijn ogen uit het hoofd
kijken, wanneer hij de producten van
de Zeeuwse boerderij in al hun glorie,
zoals dat vooral dit jaar het geval
was, op het veld zou kunnen aan
schouwen. Ik heb mijn verschillende
gastheren in de Achterhoek, die ons
zo gastvrij hebben ontvangen, dan ook
bij wijze van wederdienst uitgenodigd
voor een bezoek aan de Cadzandse
landouwen het volgend jaar.
En nu kom ik nog even terug op
het punt van uitgang, n.l. op het op
vallende feit, dat deze arme grond van
de Achterhoek toch geen armoedige
bedrijven kent. Waaraan is dat in hoofd
zaak toe te schrijven? Naar mijn me
ning alleen aan het feit dat de grond
in de Achterhoek tegen een veel la
gere prijs wordt gekocht of gehuurd,
dan bij ons in Zeeland het geval is.
En dit laatste is mogelijk, omdat de
vaste lasten die op de grond drukken,
daar veel lager zijn dan bij ons. Las
ten zoals die door het Vrije van Sluis
te zeggen".
„Ja, zie je, er is wel narigheid op
komst," gaf hij wat aarzelend toe.
„Omdat schoppenboer zichzelf tussen
jou en de hartenheer heeft ingedron
gen. Boeren betekenen altijd onaange
naamheden - vooral de schoppenboer.
Herinner je je niet uit het verhaal, dat
hij taartjes gapte? Een lamme kerel".
Hij nam de kaarten op en gaf ze
haar.
„Schud ze nog eens, wil je en dan
twee maal couperen?"
Herrick gehoorzaamde en weer legde
hij de kaarten uit en bestudeerde ze
met gefronst voorhoofd.
„Daar heb je hem alweer, die lam
me boer, tussen jou en harten negen
- dat is de gelukskaart, de beste uit
het hele spel". Hij nam ze weer op.
„Schud ze nog eens voor de derde
maal en nu maar écn maal couperen".
Voor de derde keer legde Paul
ze uit.
„Wel verdraaid, nu ligt de schop
pen negen - de ongelukskaart - net
tussen jou en harten negen. En die
verwenste boer ligt boven de heer en
ten behoeve van wegenonderhoud en
zeeweringen moeten worden gehe
ven, kent men in de Achterhoek nu
eenmaal niet. Men heeft daar rijks- en
provinciale wegen, evenals in Zeeland,
maar de overige verharde wegen zijn
allemaal eigendom van de gemeenten,
waarin zij gelegen zijn. De gemeente
besturen zorgen voor aanleg en onder
houd van die wegen, en ze mogen ge
zien worden; ze verkeren zonder uit
zondering in bijzonder goede conditie.
Natuurlijk kan een gemeente dat on
derhoud alleen bekostigen uit belasting
gelden, doch daarin draagt iedere
inwoner van die gemeente bij, zodat
ook de dorpsbewoners in de Achter
hoek meebetalen aan het onderhoud
van de wegen buiten de kom van de
gemeente. Niet dus als bij ons, waar
het onderhoud der polderwegen uit
sluitend komt ten laste van de grond
bezitters in die polders; een onderhoud
dat bij ons door gebrek aan voldoende
geldmiddelen nog veel te wensen over
laat, wanneer men daarbij de Achter-
hoekse wegen vergelijkt. Het lijken
wel allemaal wielerbanen en toch houdt
men hier geen wielercourses; dat doet
men wel in Zeeuwsch-Vlaanderen op
plaatsen waar de wegen weg zijn!
Naast de gemengde boerenbedrijven
vindt men in de Achterhoek ook vele
industrieën, die zich nog steeds schij
nen uit te breiden; zelfs in de kleinste
plaatsen ontmoet men grote fabrieken,
een grote verscheidenheid van in
dustriële takken van nijverheid. Grote
metaalfabrieken, ijzergieterijen, een zeer
grote fabriek voor haarden- en keuken-
materieel, steenfabrieken, bont- en wol
weverijen, een knopenfabriek die voor
Amerika werkt, tapijtfabrieken, een
grote fabriek voor auto- en rijwiel
banden, timmerfabrieken en houtzage
rijen en dank zij de aanwezigheid van
veel daarvoor geschikt hout, ook grote
klompenfabrieken. Klompen zijn in de
Achterhoek een bijzonder geliefd schoei
sel; ze zijn erg licht en toch sterk en
door haar model zitten ze zelfs erg
prettig. Zo prettig, dat ik er nog even
over heb gedacht om er een zending
mee te nemen naar het Land van
Cadzand. Neen geachte lezer, niet om
die te verhuren zoals ik onlangs eens
ironisch heb opgemerkt, doch om die
ten geschenke te geven aan enkele
mensen in Westelijk Z.-Vlaanderen,
die zich zo gauw op de tenen getrapt
voelen en daarin zelfs aanleiding vin
den, om in een raadsvergadering een
motie aan te nemen tegen iemand, die
in een onschuldig weekblad als „De
Schakel" een even onschuldig grapje
poogt te lanceren. Kom kom vroede
vaderen, neemt nog een portie ijs en
houdt het hoofd koel en ik beloof U,
probeert hem de baas te worden".
„Dus mijn kaarten liggen niet ge
lukkig?" zei Herrick een beetje dof.
Het leek idioot, want natuurlijk ge
loofde ze niet in ernst in waarzeggerij,
maar toch bleef het feit, dat ze zich
bepaald gedeprimeerd voelde, omdat
haar kaarten niet veel goeds voor
spelden.
Paul scheen er ook wat ontstemd
over te zijn. Zijn gewoonlijk zo lachen
de ogen hadden nu een uitdrukking
van ergernis.
„Het spijt me verschrikkelijk," zei
hij, „maar de kaarten voorspellen, dat,
hoewel er geluk voor je op komst is,
er iets tussen jou en het geluk in zal
staan. Althans momenteel," voegde hij
er bij, trachtend bemoedigend te pra
ten. „Dat betekent niet dat het altijd
zo zal zijn".
Herrick schudde haar hoofd. Haar
klein, scherp gezichtje had een eigen
aardige, weggetrokken uitdrukking.
„Jawel, dat zal het wel en ik weet
wat het is," zei ze bedaard. „Het zal
altijd daar staan, tussen mij en het
geluk".
dat ik met Uw gevoeligheden voortaan
meer rekening zal houden.
Mijn vacantie is ten einde en daar
mede ook deze overpeinzingen en be
schouwingen; indien mogelijk zullen
die het volgend jaar over een ander
deel van ons zo mooie Nederland wor
den voortgezet. L.
Wij ontvingen van een Bressianer,
die enige tijd geleden naar Australië
emigreerde, het volgende schrijven
In verband met het feit dat het s.s.
Volendam in December a.s. weer met
emigranten vanuit Holland naar Aus
tralië vertrekt, zou ik eventuele toe
komstige emigranten een idee willen
geven omtrent dit land.
Velen weten van Australië niet meer
dan wat op school geleerd werd en
dat is niet veel, uit emigranten-oogpunt
beschouwd.
Het land heeft nog geen 8.000.000
inwoners en toch zou je er Nederland
gemakkelijk een 200 maai in kunnen
opbergen. Het is verdeeld in 5 staten,
te wetenQueensland, New South
Wales, Victoria, South Australia en
West Australia. Alleen de staat West
Australia is meer dan 80 maal Neder
land met een bevolking van pl.m.
500.000, waarvan de helft in Perth, de
hoofdstad wonen. Het land is dus erg
dun bevolkt, terwijl er toch duizenden
h.a. goede grond zijn, welke door
iedereen opgenomen kan worden tegen
geringe prijs. Deze grond is natuurlijk
ongecultiveerd en moet door de eige
naar zelf ontbost en zaaiklaar gemaakt
worden. Iemand kan zich hier in 10
jaar van niets tot een welvaren boer
opwerken en velen zullen het nog vlug
ger kunnen. Een h.a. grond (ongecul
tiveerd) kost hier pl.m. f 10,-. Er is
een nijpend gebrek aan arbeidskrachten
in practisch ieder vak en zodoende
schaarste aan verschillende artikelen.
Volgens statistici is er hier plaats voor
minstens 20.000.000 mensen, waaruit
dus volgt dat er voor werkloosheid nog
geen gevaar is. Er is hier een 40-urige
werkweek, 's Zaterdags en 's Zondags
vrij, behalve in de landbouw, daar zijn
geen vaste urejt voor. Het minimumloon
is 6.1 o, dat is plm. f 50,— per week.
Een vakman verdiend tussen 8.
en 10.per week oftewel tussen
de f 65.— en f 85.— per week. De
kosten van levensonderhoud zijn lager
dan in Nederland. Belastingen voor
werknemers zijn erg laag, zodat men
practisch het gehele loon in handen
krijgt. Men is verzekerd tegen ziekte
en ongevallen, vrije ziekenhuisverpleging,
De brief van een dode.
„Ja, alles wat mevrouw Rivington
besteld heeft is klaar om naar haar
hotel te worden gezonden en ik geloof,
dat jij het er heen moet brengen".
„Ik?" Herrick staarde de andere
mannequin, die haar dit vertelde, ver
baasd aan.
„Ik hoorde het madame tegen de
première zeggen. Et pourquoi pas? Ik
wou, dat ze het mii lieten doen, het
zou heel wat leuker zijn dan hier de
hele morgen japonnen passen".
„Ik denk dat je je vergist," ant
woordde Herrick en ging kalm naar
boven om de mantel uit te trekken,
die ze juist aan een paar klanten die
nu de winkel verlieten, had laten zien.
Toen de deur achter h,en dicht viel
deed de schelle stem van madame
Clementine, die haar riep, haar half
weg de trap stilstaan en ze keerde
gehoorzaam terug.
„Ecoutez, Errique," begon madame,
^toen het meisje naast haar stond. „Me-
"vrouw Rivington heeft getelefoneerd en
gezegd, dat haar japonnen van morgen