lESsmns 11 cum.
feuilleton
DE ZONDEN DER VADEREN.
De schakel
ALGEMEEN NIEUWS-
Drukkers-Uitgevers Firma SMOOR DE HULSTER
EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH VLAANDEREN
5e Jaargang Nummer 239
Vrijdag 19 AUG. 1949
Boulevard 120 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f per kwartaalfranco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
7 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
IV
De vorige week heb ik het vrije
verkeer over De Schelde in mijn over
peinzingen betrokken, zij het dan ook
maar zeer terloops; begrijpelijkerwijze
kom ik thans aan een ander middel
van verkeer, waarvan ik in mijn vacantie
een zeer veelvuldig gebruik heb ge
maakt. Ik bedoel hier de autobusdiensten
van de S.B.M. in het Land van Cad-
zand. Als vacantieganger moet ik nog
steeds terugdenken aan de - althans
bij droog weer - zo gezellige, oubollige,
helaas verdwenen stoomtram, waarin
je op rustige wijze het land van zeer
nabij kon aanschouwen. Gezeten in een
niet overvolle wagen, schommelde je
genoegelijk langs weg en dijk, door
weide en polder, werd je voortbe
wogen met een snelheid die je in staat
stelde, om de wonderschone voort
brengselen van de zware kleigronden
op hun volle waarde te schatten en
steeds kwam je daarbij tot de conclusie,
dat de oogst in het Land van Cadzand
tot de beste ter wereld moet worden
gerekend. Dit niet alleen door de hoge
vruchtbaarheid van de zware kleigrond,
doch ook en vooral dank zij de kunde
en de ijver van de werkzame land
bouwer. Van de producent van de
onmisbare bodemproducten, voor wie
nog steeds geen acht-urendag, doch
wel een zestien-urige werkdag geldt;
wie slechts weinig winst-mogelijkheden
zijn gelaten, doch die wel alle risico's
van het ingewikkeld productie-proces
voor zijn rekening heeft te nemen. Een
weinig meer bescherming van deze
nijvere werkbijen in onze Nederlandse
samenleving door de Overheid ware
hier werkelijk wel gewenst. Ik kom
daarop te eniger tijd wel nader terug.
En zo kom ik dan weer terug op
het autobusverkeer der S.B.M. Verge
leken bij de busjes en bellenwagens,
die een paar jaar terug bij deze maat
schappij in gebruik waren, is het
materiaal van deze vervoersmaatschappij
er sterk op vooruitgegaan, al kan het
dan in vele opzichten ook thans nog
niet in de schaduw staan van het rol
lend materieel, dat bij vele autobus
ondernemingen in andere delen van
Nederland in gebruik is. Toch mogen
we met de bereikte resultaten op dit
gebied tevreden zijn en eveneens over
de frequentie, waarmee het verkeer
tussen de verschillende dorpen wordt
bediend. Slechts op een paar punten
van ondergeschikt belang, waarin
bovendien op zeer eenvoudige wijze
kan worden voorzien, aangezien het de
dienstregeling betreft, zou ik willen
6)
door PEDLER.
Ze was nogal bleek met een bleek
heid, ontstaan door veel binnenshuis
zijn in een overhitte atmosfeer en uit
die tere bleekheid van haar gezicht
keken een paar hazelbruine ogen, de
irissen gevlekt met kleine bruine stip
jes van een donkerder bruin, die hen
een eigenaardige diepte van kleur ga
ven. Rechte wenkbrauwen, smal en fijn
getekend en een gevoelige mond, die
toch iets zeer beslist had in de wijze,
waarop hij dicht geknepen werd, ga
ven iets individueels aan het jonge ge
zichtje omgeven door het dikke, roest
bruine haar.
„Het is mooi van lijn, dit model -
parfait/' verklaarde madame Clementine
enthousiast, liefkozend strelend langs
een plooi van de japon die het meisje
droeg. „Madame ziet zelf wel, hoe
slank ze het figuur maakt".
Lady Bridget, die zich volkomen
bewust was van haar nogal breed-
wijzen. Zo zou bijvoorbeeld een betere
aansluiting in Oostburg kunnen wor
den verkregen tussen sommige uit
richting Aardenburg komende bussen
op de via Zuidzande naar Breskens
gaande autobussen, in het bijzonder op
de laatste uit Oostburg in de richting
Zuidzanderijdende bus. Een ander
inconvenient levert de eerste bus van
Breskens naar Brugge, die 's morgens
in Oostburg zonder enige verklaarbare
reden een tiental minuten wordt opge
houden en waardoor men vier minuten
te laat aankomt in Maldeghem om de
trein naar Gent te kunnen halen en
men bovendien zes minuten te laat in
Brugge arriveert, om daardoor een
aansluitende sneltrein naar Brussel mis
te lopen.
Ik schreef hierboven reeds, dat ik
in mijn vacantie een veelvuldig gebruik
van de autobussen der S.B.M. heb ge
maakt en mij is daarbij opgevallen de
coulance, de voorkomendheid van de
meeste bestuurders dier bussen. In het
bijzonder op de route Breskens-Aarden-
burg wordt rustig gereden en ook op
de andere trajecten wordt over het
algemeen naar een veilig verkeer ge
streefd. Ik zeg „over het algemeen",
omdat er slechts een paar jongere
chauffeurs zijn, die op de feitelijk te
smalle gedeelten in het traject Oostburg-
Potjes-Breskens en Sluis-Haven-Potjes
wel eens een voor de veiligheid van
de passagiers toelaatbare snelheid over
schrijden. Om op deze trajecten een
uur-dienst te kunnen handhaven, moet
wel eens harder worden gereden dan
strikt verantwoord is. Gezien de dicht
heid van de bezetting dier bussen, die
als regel vrij gering is, zou een lagere
frequentie van het busverkeer op deze
routes zeer wel te aanvaarden zijn en
daarmee zou dan meteen het te snel
rijden - moeten rijden beter gezegd -
worden voorkomen. Een kleine twintig
bussen heen en evenzoveel terug op
de lijn Oostburg-Potjes lijkt mij een
overdadige verhoging van de vervoers
frequentie voor wereldsteden als Zuid
zande, Cadzand enz. Het feit- dat men
meestal 4 of 5 passagiers in de bussen
op dit traject aantreft, wijst er op dat
de vervoerscapaciteit op deze route
beslist te hoog is opgevoerd. Rendabel
is een verkeer als hier beschreven
zeker ook niet te achten en tegenover
de aandeelhouders derhalve in het ge
heel niet verantwoord.
Het personenvervoer per tram is ge
staakt en het goederenvervoer per
S.B.M. zal ongetwijfeld zeer binnenkort
eveneens geheel ophouden; het opbre
ken van de rails hier en daar wijst
tenmiste in die richting. Dat opbreken
van de trambaan opent wijde pers
pectieven voor een eventuele aanleg
heupig, stevig gecorsetteerd figuur,
erfdeel van een Victoria-moeder, haal
de haar neus minachtend op.
„Het figuurtje van dat jonge ding
daar hoeft niet slank te worden ge
maakt," antwoordde ze kortaf. „Ze is
zo dun als een lat, dus waarom laat
u me nu toiletten zien op haar, terwijl
ze bedoeld zijn voor mij?"
Billy grinnikte vergenoegd, maar
madame Clementine met haar beperkte
kennis van de Engelse taal begreep
de ware bedoeling van Lady Bridgets
opmerking niet. Ze merkte alleen, dat
haar mogelijke klant niet voldaan was
over het figuur van de mannequin -
een van de beste nog wel. Ze barstte
los in een stortvloed van Frans, on
derbroken met zinnetjes slecht Engels
en legde uitvoerig uit, dat ze niet van
plan was Madame in diezelfde japon
te persen - non, non, pas du tout,
maar in een dergelijke japon met de
zelfde prachtige lijnen en vervaardigd
naar de maat van madame's eigen
prachtig en benijdenswaardig figuur.
„Maar begrijpt u dan niet," pro
testeerde Lady Bridget, totaal niet on
van een behoorlijk fietspad naast de
bestaande autowegen. Deze laatste kun
nen dan nog ietwat worden verbreed
waar dat nodig of gewenst is, terwijl
bovendien de veiligheid voor de fietsers
zowel als voor de automobilisten ten
zeerste zou worden verhoogd, wanneer
beide soorten van vervoersmiddelen
over een eigen baan kunnen beschikken.
Ik heb tot mijn genoegen gezien, dat
er in Zeeuwsch-Vlaanderen dit jaar zeer
veel suikerbieten zijn gezaaid en dat
de stand van dit gewas een zeer hoge
opbrengst kan doen verwachten. Hoe
moeten die suikerbieten nu evenwel dit
jaar in Breskens of aan de fabriek
komen, wanneer ook het goederen
vervoer door de tram wordt gestaakt?
Ongetwijfeld zijn de reeds aanwezige
autotransportondernemers in het Land
van Cadzand tot grote prestaties in
staat, doch ik geloof toch niet dat zij
de tientallen millioenen kilo's suiker
bieten tijdig te bestemder plaatse zul
len kunnen brengen. En voor de grind
wegen in Westelijk Zeeuwsch-Vlaande-
ren vrees ik het ergste, wanneer het
komende najaar, in tegenstelling tot
de vier hieraan voorafgegane najaars,
eens aan de natte kant zou zijn. Deze
grindwegen immers zijn al niet bestand
tegen een normaal verkeer van vracht
auto's en tractors, laat staan tegen
een intens verkeer met zwaar beladen
bietenauto's. En moet nu het Vrije
van Sluis maar zorgen, die die grind
wegen in orde zijn en blijven en de
bodemloze put van onderhoudskosten
maar blijven dempen, uit de ledige
portemonnaie van de ingelanden, die
nu reeds zuchten onder te zware pol-
derlasten? Een andere vraag is de
volgende: mogen de kosten van een
behoorlijke wegenvoorziening, een we
genvoorziening die behoorlijk moet zijn
om de afvoer naar het overige Neder
land van voor de aldaar wonende be
volking bestemde producten mogelijk
te maken geheel en uitsluitend ten
laste worden gebracht van de inge
landen „der polders in het Vrije van
Sluis? Hieri spreekt naar mijn mening
toch ook het landsbelang een aardig
woordje mee, evenals dat het geval is
bij het onderhoud van zeeweringen.
Immers alle gewone belastingen die
door de inwoners van het overig Ne
derland worden betaald, worden in
dezelfde mate opgebracht door de in
gelanden van de Zeeuwse polders, die
daarenboven dan nog de kosten voor
onderhoud en instandhouding van we
gen en zeeweringen te hunnen laste
hebben. Persoonlijk lijkt mij dit geen
billijke vertolking van het principe dat
aan een natie het ware - en dus de
mocratische - saamhorigheidsgevoel
moet geven, n.l. het „draagt elkanders
der de indruk, toen de Frangaise
stopte om op adem te komen, „begrijpt
u dan niet, dat ik mezelf moet voor
stellen in die japon? Heeft u geen
mannequin met een flink stevig figuur,
die mij kan tonen hoe ik er uit zou
zien in de japonnen die u me tracht
te verkopen? Billy," wendde ze zich
wanhopig tot de laatste, „leg jij het
haar eens uit. Als je daarvoor geen
Frans genoeg kent na al de lessen,
die je gehad hebt, moest je je scha
men".
Maar Billy schudde van de pret en
deed niet de minste moeite om de
zaken te vergemakkelen. Zijn moeder
haalde berustend de schouders op,
doch toen ze opeens een met moeite
weerhouden lachje zag op het gezicht
van de mannequin, kreeg ze weer hoop.
„Verstaat u Engels?"
De ogen van het meisje tintelden.
„Ik ben een Engelse," antwoordde ze
zedig.
Lady Bridget slaakte een zucht van
verlichting. „God zij dank," riep ze
vurig. „Dan kunt u madame Dinges
misschien wel uitleggen wat ik bedoel".
lasten".
Wanneer de Overheid ten behoeve
van haar bevolking prijsregelend moet
optreden, evenwicht tussen lonen en
prijzen wil en moet behouden, dan
moet zij naar mijn mening dat even
wicht evenzeer nastreven waar het
geldt de lasten, die op onderscheidene
bevolkingsgroepen worden gelegd, zij
het uiteraard met inachtneming van de
draagkracht dier groepen. Doch hier
kom ik op een ingewikkeld economisch
terrein en een vacantie mag niet wor
den bedorven door een afdwaling naar
het donkere gebied der economie of
staatshuishouding. Ook de mijne niet!
Het is nu mooi weer en dus trek ik
met vrouw, wandelstok en camera
verder door Nederland. Tot ziens. L.
Van de familie Jansen uit Breskens,
die kortgeleden naar Canada emigreerde
en reeds eerder van zich liet horen,
kregen wij de volgende brief:
Het werk is hier nu begonnen, n.l.
in de bieten. Het is overal luchtige
grond en gemakkelijk te bewerken.
Het loon bedroeg 50 cent per uur,
soms 55 ct. en het grote voordeel in
Canada is dat een jongen net zoveel
verdient als een man. Het is een werk
wijze als in Holland, alleen de gangen
breder en de bieten iets dichter op
elkaar. Het is hier dikwijls erg warm,
haast te warm om in te werken. Ook
moesten augurken worden gehakt, er
komen er nu al aan; maar tussen het
hakken en plukken is nog een paar
weken van nietsdoen of soms wat op
de boerderij werken. De boeren be
ginnen hier 's morgens om 8 uur tot
's avonds 6 uur. Met Hemelvaartsdag
heeft het hier flink gehageld en nog
nooit hadden wij zulke grote hagel
stenen gezien.
Op een Zondagmorgen kwam hier
weer een Hollandse familie aan, be
staande uit vijf personen. Ze kwamen
uit de provincie Groningen en deze
mensen waren over Antwerpen naar
New-York gereisd. Zondags kwamen
ze hier aan, doch hun boer was ner
gens te vinden, zodat ze dus bij ons
en de Brabanders nog een nacht ge
logeerd hebben en toen een andere
boer gevonden hebben. Wij zijn hier
nu met vijf Hollandse families. Toen
de Groningse vrouw bij ons kwam
keek ze vreemd op en vroeg waarom
ze dat nou hier niet behangen konden.
Maar ze zijn beslist onder de werk
mensen hier geen luxe gewoon. Het
is bij ons glad wit hout en het be
hang bestaat uit cartonnen dozen. Ze
vond dat overal zoveel spijkers zaten,
Het meisje knikte en wendde zich
in vloeiend Frans tot de Francaise.
„Misschien Marie-Thérese?" stelde
ze voor. „Ze is veel dikker dan ik.
En er zijn nog van die modellen in
grote maten, die juist van Huguelin
gekomen zijn en die madame misschien
zullen passen".
Het gezicht van de modiste klaarde
op. Ze vond haar jonge Engelse em
ployé soms erg handig om als tolk te
dienen bij haar vreemdsoortige land
genoten. Ze gaf een paar vlugge or
ders en kort daarop werden er ge
waden van meer geschikte stijl door
een mannequin van groter en zwaar
der lichaamsbouw getoond.
Intussen stond de Engelse manne
quin er bij en bukte zich nu en dan
om een draperie te schikken, de kraag
van een avondmantel op te trekken of
sotto voce een raadgeving tegen Lady
Bridget te fluisteren: „Neem die niet,
die zal u niet staan Vraagt u eens om
het „Victorine" model te zien". Wan
neer haar hulp niet verlangd werd
wisselde Billy een paar oppervlakkige
opmerkingen met haar.