Commentaar op Je Schakel"
vrijdag 7 jaw. 1949
feuilleton
TWEE SOUVEREINEN GEDIEND
De Zeeuwse Zangers.
De schakel
s~
ALGEMEEN MIEUWS-
Drukkers-Uitgevers Firma SMOOR DE HULSTER
EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
4e Jaargang Nummer 208
Boulevard 120 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaalfranco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
7 cent per m.m.
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
M. d. R.
Van bevriende zijde ontving ik een
bundel Schakels, o.a. die van 10 Dec.
1948 no. 204, waarin het artikel van
de heer L(uteijn) „De kop van Jut".
Met de inhoud van dat stuk ben ik
het roerend eens, evenals met de beide
nummers „De vergeten hoek" in de
Schakels van 28 Nov. en 3 Dec. In
de tweede kolom staat in het blad
van 10 Dec. evenwel een zin, waarmee
ik niet accoord ga.
We lezen „De boerderijen, waar
het hier om gaat zijn gelegen op laag-
veen, op een soort landbouwgrond dus
die van een veel lager productiever
mogen is dan de kleigronden van
Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen".
Ja van nature zijn de kleigronden
het rijkst aan al die voedende stoften,
die voor een volledige oogst nodig is.
En toch worden de laagveen-gron-
den, met hun sappige malse weiden,
waar het fijn veredelde zwart bonte
Fries-Hollandse vee met een hoge
melkgift en een rijk vetgehalte 's zomers
graast, veel duurder verkocht dan
onze rijke Zeeuwse poldergronden.
Nog gekker. Op woeste afgegraven
duingronden teelt men de beste hyacinten.
Dit luxe goed wordt duur betaald.
Vandaar dat die schrale afgezande
duingronden vele malen duurder ver
kocht worden bij publieke veilingen
dan de laagveense weidegronden en
dus naar evenredigheid nog ettelijke
keren hoger in prijs dan de van zich
zelf van groeistoften rijk voorziene
kleipolders.
f 2400Ó per bunder voor woest bol
lenland. f 8000 per h.a. voor een
koeboeren bedrijf.
Ik heb eens een Boskoper horen
zeggen „Hoe schraler de grond van
nature hoe duurder in prijs en hoe
rijker de grond gezegend is met alle
mogelijke plantenvoedingsstoffen, hoe
goedkoper."
In de praktijk is daar veel van waar.
Ik heb in Tholen wel land- en tuin-
bouwcursussen gegeven, waar ik boven
staand gezegde in de klas slingerde.
Dan sprongen de jongens op. Wat,
onze rijke Zeeuwse kleigrond zou
minder waard zijn dan die laaggelegen
sponsachtige veen weiden, waar je
's winters bijna vervanwege de
hoge waterstand en nog erger onze
vette klei het moet afleggen tegen die
schrale geestgronden achter de Hol
landse duinen.
Was de storm wat geluwd, dan
kwam ik met cijfers voor de dag.
Cijfers aan de werkelijkheid ontleend,
die niet te loochenen waren.
122)
door OUIDA
Grote tranen stonden Venetia in de
ogen en verduisterden haar blik. Zelfs
onder de indruk van de verbazing,
die zich van haar had meester gemaakt
bij 't vernemen van de oorzaak, welke
Cecil in ballingschap had gevoerd, ge
voelde zij even instinctmatig als Ci
garette, dat een groots offer, dat een
bewijs van zeldzame zielskracht en
edelmoedigheid onder dat geheim lag
verborgen.
„Dat aan niemand zeggen?" her
haalde zij. „Wat? Zelfs niet aan Phi
lip, uw oudste vriend? O, geloof maar,
dat hij u in zijn hart nooit een se
conde heeft veroordeeld".
„Dat wil ik geloven. Toch kunt gij
voor mij niets doen dan levenslang
zwijgen. Het toeval heeft mij vandaag
een gelofte doen verbreken, die ik tot
aan mijn dood ongeschonden had
denken te bewaren. Toen u mij her
kende, kon ik mij zeiven niet verloo
Ja, ja dan moesten ze eigenlijk toch
toegeven. Het is wel beroerd, dat geef
ik grif toe, als men trots is op zijn ge
boorteland met zijn prachtige rijke
graanoogsten. Maar zuivelproducten
brengen meer in het laatje dan land
bouwproducten. Groente, maar vooral
bloemen winnen het verre van de
melk, boter en kaas.
Het is nu eenmaal niet anders.
Wandel van Schoondigke naar Oost
burg. Vroeger lagen er tien boerderijen
langs de steenweg nu 15 wellicht.
Maak een uurwandeling door de Krim-
penerwaard van Stolwijk naar Berken-
woude. Ruim vijftig boerenwoningen
aan weerszijden van de harde weg. De
bedrijven zijn niet breed.
Het dichtst zit de bevolking op
elkaar in het Westland op de geest
gronden en in de bollenstreek van
Leiden tot Haarlem.
De mensen wonen op de tuinen veelal.
Kleine bedrijfjes van 1 tot 3 h.a.,
waarop een gezin, vader, moeder met
een dozijn jongens en meiden zich een
levensonderhoud scheppen.
Geboren in het Land van Cadzand,
waar ik tot mijn twintigste jaar
woonde, heb ik ook veel rondgekeken
in het voormalig Vde district van
Zeeland, maar verder overal in Neder
land van Zuid-Limburg tot Noord-
Holland en Groningen en Friesland
toe.
Ik vind, dat we ons eigen volk
eerlijk moeten inlichten, vooral als
we een vergelijk willen treften met
andere bedrijven in onderscheiden delen
van ons vaderland. Ik geloof niet dat
de heer L. bij de bewuste zin wel ge
noeg heeft nagedacht.
G. A. van Overbeeke,
Laan van Meerdervoort 807
's-Hage.
Naschrift van de redactie.
Het doet me een bijzonder genoe
gen te mogen constateren dat De Scha
kel ook wordt gelezen door mensen
die in den Haag wonen. Wanneer die
mensen zoals de heer Van O. de
Schakel evenwel moeten ontvangen
door bemiddeling van „een bevriende
zijde", dan is het voor een geboren
„Kezantenaar" zoals de heer Van O.
enigszins bedroevend dat hij ons veel
gelezen blad zo te hooi en te gras
moet ontvangen. Waarom geen abonné,
geachte heer van O, dan wordt De
Schakel een nog meer gelezen blad!
Bovendien vind ik het aangenamer om
in de redactie van dit weekblad de
degen te mogen kruisen met een abonné
dan met iemand, die men feitelijk als
min of meer klaplopend moet be
schouwen.
Dit is mijn eerste opmerking en de
chenen, kon ik niet tegen u liegen.
Doch rep over 't geen tussen ons is
voorgevallen, in Godsnaam, nooit een
woord!"
„Waarom toch niet? Ge zegt, dat ge
het bewijs voor uw onschuld niet kunt
leveren; maar waarom treedt ge niet
openlijk op tegenover de wereld, ver
klaart aan een ieder wat ge mij onder
ede verzekert en doet uw aanspraken
op de titel uws vaders gelden?"
,,'t Is waar. Onschuldig was ik. Maar
zal ik man van eer zijn, dan moet ik
het juk blijven dragen dat ik jaren
geleden opnam. Ik had gedacht ten
grave te dalen, zonder dat een sterve
ling ooit iets vernam van de jaren,
die ik in Afrika heb doorgebracht. Zo
als de toestand thans is, kan ik alleen
verzoeken te worden vergeten".
Bij die woorden daalde zijn stem tot
een gefluister en trilden zijn lippen.
Dat hij alleen vergetelheid mocht vra
gen aan een vrouw, die hij beminde
met al de gloed van een hartstocht,
welke plotseling in zijn hopeloze toe
stand was ontstaan, was bitter, vrese
lijk bitter.
tweede geldt het vetgedrukte woord
eerlijk aan het slot van de brief van
de heer Van O. Ik geloof dat er in
het algemeen geen oneerlijkheid kan
schuilen in het maken van een fout.
En in dit geval, wat voor een fout?
Dat de landbouwgrond in het Land
van Cadzand als zodanig een hoger
productievermogen zou hebben dan een
boerderij op het laagveen in N. O.
Overijssel. Ik wil aannemen geachte
heer Van O, dat Uw betoog juist kan
zijn, doch de gehele door U bedoelde
kwestie staat in generlei - althans
hoogstens in zeer zijdelings - verband
met de strekking van het artikel „De
Kop van Jut". Als man van het onder
wijs zult U toch zeker wel door heb
ben gehad, dat het gewraakte artikel
geheel en uitsluitend is bedoeld als een
aanval op de duizendkoppige draak
bij de dienst van Wederopbouw, n.l.
op de vaak ondeskundige ambtenarij,
die de wederopbouw belemmert in-
plaats van vooruit brengt.
Wat overigens Uw zienswijze betreft,
daarvoor ben ik als gewone boeren
jongen te weinig deskundig om met
succes daarover met U te polemiseren.
Overigens zou een betoog daarover
beter tot zijn recht komen in een of
ander landbouwblad. Als leek dan wil
ik er alleen nog op wijzen, dat de
door U genoemde grondprijzen in de
bollenstreek, in het Westland en in de
centra van veeteelt mij weinig zeggen.
Ik zou U bijvoorbeeld een bedrag van
achthonderd gulden per vierkante
meter kunnen noemen, dat in het be
gin van deze eeuw, dus nog in de
goedkope tijd, voor bouwgrond (be
stemd voor een bankgebouw) aan de
Zuidblaak in Rotterdam werd betaald.
Diezelfde bank zou die prijs zeker niet
hebben betaald voor het oprichten van
haar bankgebouw op Sasput of aan
Potjes. Waarom niet? Natuurlijk omdat
het daar nooit rendabel zou kunnen
worden gemaakt. En om deze zelfde
reden zou een bloembollenkweker ook
nooit 24 mille betalen voor een bunder
kleigrond onder Schoondijke. Om ge
lijke reden ook zal de beste kleigrond
in het Land van Cadzand geen acht
duizend gulden waard worden voor
een melkbedrijf. Hoge winsten ople
verende melkbedryven zijn ook ge
bonden aan een bepaalde ligging, met
name in de buurt van 'onze grote be
volkingscentra en zullen in een land
als Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen
met zijn geringe bevolkingsdichtheid,
en moeilijke verbindingen, nooit zo
rendabel kunnen zijn als de verbouw
van zaai- en pootgoed, suikerbieten
enz. Ziedaar de mening van een leek,
die zich verder op dit terrein niet
waagt.
Een ongekend gevoel van machte
loosheid tegenover het ongeluk van
die man straalde in Venetia's woorden
door, toen zij antwoordde: „Gij vraagt
mij meer dan ik bij machte zal zijn te
doen. Bedenk toch dat ik u in mijn
kinderjaren zo goed heb gekend en
dat gij de boezemvriend waart van de
man, die ik op aarde het meeste be
min. Een ontmoeting als deze zal ik
onmogelijk kunnen vergeten. Natuurlijk
kunt gij mij bevelen het stilzwijgen te
bewaren, maar -"
„Ik beveel niets. Ik smeek slechts,
't Is de enige genade, die ge mij kunt
bewijzen. Spreek nooit over mij!"
„Stelt ge in Philip's genegenheid dan
geen vertrouwen?"
„Integendeel. Te veel".
„Te veel voor wat?"
„Te veel om hem nodeloos smartte
willen veroorzaken. Als ge hem lief-
hebt - als ge medelijden gevoelt met
mij, zorg dan, dat wij elkander nimmer
ontmoeten!"
„Maar waarom dan toch? Als alles
kan worden opgehelderd".
„Dit kan niet" Cecil was weder op
Ik hoop dat de heer Van O. mijn
wenk omtrent het nemen van een
abonnement ter harte zal nemen en
dan hoop ik hem op een ander terrein
dan dat van de land- en tuinbouw in
„De Schakel" nog dikwijls te ontmoeten.
L.
De uitvoering van „De Zeeuwse
Zangers," onder leiding van de heer C.
Schijve, Donderdagavond gegeven in
het Ledel-Theater te Oostburg, is een
groot succes geworden. Ondanks de
zeer ongunstige weersomstandigheden
waren velen, uit het gehele landje van
Cadzand, opgekomen en zij zullen daar
van geen spijt hebben gehad. Het koor
heeft aan kracht gewonnen, hoewel
ook nu de bas-partijen nog wat zwak
waren, hetgeen in enkele liederen op
viel. Het programma was met zorg
gekozen en gaf volop de gelegenheid
voor de diverse solisten zich te laten
horen. De heer Sam Lako blijkt nog
steeds een onmisbare kracht te zijn,
hoewel ook de heer Joh. Verschoore
over een behoorlijke stem beschikt.
Bij de dames gaat meer en meer op
de voorgrond treden mej. Ina Antho-
nisse, die blijk geeft van ernstige stu
die. Mej. Anny Maas is geen onbe
kende, hoewel zij in het duet met Ina
beter was als in haar solo. Wij heb
ben haar wel eens beter gehoord. Een
bijzondere attractie was het optreden
van de violist St. Kowarsky, die zich
ontpopte als een waar kunstenaar. Dat
was werkelijk een genot en de enige
aanmerking die wij zouden willen ma
ken is, dat wij te weinig van hem te
horen kregen.
Een tweede verrassing was het piano
spel van Sam Schijve, die blijk gaf
van ernstige studie. Zijn spel is in
één jaar enorm vooruitgegaan en be
loofd nog heel veel voor de toekomst.
Een aardige afwisseling in het program
ma waren de gedichten, voorgedragen
door mevr. Verhage-Risseeuw en tot
slot de voordracht „Trine ei keure
had," door mevr. Masclee en Sam
Lako, waarom braaf is gelachen. Het
geheel een mooie avond.
Duizendste retourvlucht
AmsterdamNew York
Op 24 Juli 1930 steeg van het vlieg
veld Port Marnock in Ierland een 3-
motorige Fokker F-7 op. Het toestel,
dat de naam „Southern Cross" droeg,
had tot bestemming Newfoundland. Het
was de tweede vlucht van een vliegtuig
van Europa naar Amerika. De gezag
voerder was Kingsford Smith, de tweede
gestaan en stapte driftig en snel adem
halend met gebogen hoofd de kamer
op en neer. Hij meende, dat hij in de
ure waarin de ondankbaarheid van zijn
broeder hem het hart doorboorde het
zwaarste leed geleden had, dat hij
kende of ooit had gekend. Maar een
nog grievender smart wachtte hem
toen hij, zonder te vermoeden waartoe
hem dit leiden zou, dat kleinood op
viste.
Eindelijk stond Venetia op en ging
naar hem toe, terwijl zij fluisterend een
naam uitsprak, die Cecil maar al te
goed kende.
„Lord Royallieu".
Cecil verschrok, wendde zich om en
keek haar aan met een blik, alsof hij
een schim uit zijn leven van voorheen
uit het graf zag verrijzen.
„Waarom kijkt ge mij zo aan? Doe
wat ge wilt, maar in het feit, dat ge
de drager van de titel uws vaders zijt
kunt ge geen verandering brengen.
Zolang gij leeft, kan Berkeley, uw
broeder, die niet wettig voeren. Dat
ge Afrikaans jager zijt, neemt niet weg,
dat ge ook de titel draagt van pair
