DE SCHAKEL Nieuws- en Advertentieblad voor West Z.-Vlaanderen Herdenkingssamenkomst te Breskens. 11 September. Indië weer vrij. No. 36 Maandag 17 September 1945 le Jaargang. Drukker-Uitgever. Fa. Smoor de Hulster Boulevard 120 - Rreskens Prijs per kwartaal f 1,25 Franco per ptost f 1,40 Advertenties 7 ct. p. m.m. Weekblad onder Redactie v d. Werkgroep Wederopbouw West Z.-Vl., Hoofd-Redacteur de heer A. Hoolhorst, Oude Haven 8, Oostburg Men kan zich nauwelijks voorstellen, dat er reeds een jaar verloopen is, na de ramp, die over Breskens kwam. Op die trieste dag, toen de Duit- schers nog steeds in allerijl naar Bres kens vluchtten, verschenén er weer vliegtuigen boven ons landjeditmaal lag hun doel maar al te nabij. Nog even dachten wij, dat het weer om de fabrieken te Vlissingen ging, maar spoedig werd het duidelijk, dat deze afschuwelijke rookmassa's, dat de felle ontploffingen, die in verre omtrek de grond deden trillen, niet kwamen van de overkant, dat het op of bij Breskens moest zijn. De moffen weigerden om even gelegenheid tot telefoneeren te ge ven, om op die wijze zekerheid te krijgen omtrent de ramp. Spoedig kwa men echter koeriers in verschillende plaatsen, die het trieste vermoeden be vestigden, waarna van alle kanten hulp colonnes naar Breskens gingen. Wij hoeven hier niet te vermelden, hoe het beeld in Breskens was, wel willen wij herinneren aan de moed en de kracht, waarmede velen het reddingswerk ver richtten. Nog zien wij, hoe door rook en stof, over puinhopen en duode paar den heen, de reddingsploegen de ge wonden naar een verzamelplaats brach ten, nadat ter plaatse de eerste hulp verleend was. Nog zien wij, de rade lozen, die hun familie zochten, de zwaar gewonden, die ergens op wat stroo de laatste strijd streden, zonder dat iemand bij hen was, want wie werken kon, moest helpen om nog zoo veel moge lijk levens te redden. Nog zien wij, hoe een vrouw onder het puin vandaan kwam en even later haar baby en nog wat later vond de man zijn vrouw en kind. Maar velen vonden hun vrouw, haar man of hun kind niet meer, velen zochten naar vader of moeder, maar moesten hun zoeken zonder resultaat opgeven. Moeilijk was het om de gewonden naar Oostburg en IJzendijke te vervoe ren, waar zij behandeld en verpleegd konden worden. Nadat de eerste hulp in hoofdzaak verleend was, trokken de artsen naar de ziekenhuizen, waar zij tot diep in de nacht werkten, bijgestaan door de onvermoeibare zusters. De hal van het ziekenhuis lag vol gewonden, waarvan telkens één naar de operatiekamer ging. Om half één werd de laatste gewonde naar binnen gebracht. Hoewel er nu reeds een jaar verloopen is na deze ramp, mogen wij toch nog wel een woord van hulde en dank uitspreken voor het prachtige werk, dat er verricht is door'de artsen en het verplegend personeel onder de moeilijkste omstandigheden. Elf September zal voor velen een dag van droeve herinnering zijn. Velen zullen meer dan anders hun dooden herdenken, velen denken terug aan de dag, dat zij invalide werden. De elfde September is een moeilijke dag voor ons landje, voor Breskens in 't bijzon der. Van deze plaats mogen wij de wensch uitspreken, dat door eendrach tig samenwerken aan het herstel, vele zielswonden langzaam maar zeker ge heeld zullen worden. H Indië is weer vrij. De Jappen zijn verslagen, hebben zich overal in onze archipel overge geven, behalve op Oost Borneo, waar zij nog vechten om hun ondergang nog wat uit te stellen, óf om voor goed van de aarde te verdwijnen. Spoedig zullen onze troepen de bevrijde gebieden gaan bezetten en zullen de burgerlijke ambtenaren, die voorloopig in militair verband werken, het gezag in handen nemen en zal de tijd komen om de schade op te nemen en aan het herstellen te gaan. Die taak zal zwaar zijn, want Indië is zoo uitgestrekt, dat de meeste Nederlanders daar nauwelijks eenig idee van hebben.-Van Oost naar West is de afstand evengroot als van Amsterdam tot ver in Siberië, van Noord naar Zuid als van Amsterdam naar Rome. Op alle eilanden moeten ambtenaren komen, overal zullen technici moeten zijn, om de havens en fabrieksinstallaties te herstellen, overal landbouwkundigen om de plantages te leiden. Het kan niet in korte tijd klaar zijn, ook hier zal geduld geoefend moeten worden. Maar men kan er zeker van zijn, dat de rubber, koffie, thee en cocosboomen nog steeds gr-oeien en door het* schitterende klimaat, heel snel. Gelukkig zijn er betrekkelijk weinig machinerieën noodig om de genoemde producten te verwerken, zoodat men mag aannemen, dat deze koloniale voortbrengselen betrekkelijk spoedig weer aangevoerd zullen worden, als er voldoende scheepsruimte is. Wij zullen nog wel geruimen tijd op een fietsband, op flinke voorraad koffie, thee, tabak, cacao, specerijen moeten wachten, maar het begin is er. „Het daget in het Oosten". Dinsdag j.l. had alhier onder bijzonder groote deelneming een samenkonst plaats bij het massagraf. De Burgemeester kon door een keelaandoe ning niet spreken, zoodat zijn rede door den secretaris als volgt werd voorgelezen Het is vandaag juist een jaar geleden, dat ongeveer op dit uur een zware ramp ons rustig en vredig Breskens heeft "getroffen. De zwaarste ramp, welke ooit dit dorp heeft ge teisterd. Het was een schoone, zonnige herfst dag. ledereen was in feeststemming omdat de groote terugtocht der Duitschers in vollen gang was. Er werd niet gewerkt, vol spanning zag men uit naar het einde van een onafge broken stroom wereld veroveraars. De kinderen speelden op straat, de vrouwen deden hun huishouden. En toen opeens een oorver- doovend lawaai. Het geronk der vliegtuigen werd overstemd door een fel afweervuur, dat op zijn beurt als 't ware onhoorbaar werd door explosies. Een bommenregen daalde nper op dit welvarend dorp. Ik mag niet verder gaan met de beschrijving van dien afschuwelijken i iden September 1944. Daarvoor zijn we hier niet tezamen gekomen. Op een kerkhof wordt nooit gesproken over het smartelijk lijden dat den overledene ten grave heeft gebracht. En zoo willen wij hier op dit massagraf niet spreken over den gru- welijken dood, die een einde maakten aan zoo veler leven. Neen, wij zijn hier in de eerste plaats geschaard rondom dit massagraf om onze dooden eerbiedig en zwijgend te gedenken. Het is een daad van liefde en van toege negenheid. Zooals de kinderen op moeders verjaardag gaan naar moeders graf om wee moedig te staren op de laatste rustplaats van haar, die zij boven alles beminden, zoo gingen wij als burgers van Breskens naar dit groote graf om met een traan in het oog, met een brok in de keel onze verwanten en onze vrien den na te staren en te gedenken. Meer dan 100 dooden zijn alleen reeds in dit massagraf ter aarde besteld. Hun namen zullen worden vereeuwigd in een monument, dat later door vrijwillige bijdragen en op initiatief van de werkgroep Breskens, hier zal verrijzen. Om hun aller nagedachtenis te eeren zal thans een krans worden gelegd door de werkgroep Breskens, door de P.Z.E.M. om in 't bijzonder een gevallen makker te geden ken, door de schoolkinderen om in 't bijzonder van hun gevallen speelkameraden afscheid te nemen. Ik verzoek U een minuut stilte in acht te jiemen. Zij die gevallen zijn, rusten in vrede. Nooit zal ik vergeten hoe op een Septem- beravond een groote groep mannen uit Schoon- dijke en uit andere plaatsen bezig waren dit graf te delven. Het schemerde reeds, het werd donkerzij gaven het niet op. Hun arbeid van naastenliefde moest af en naast elkander stonden de intellectueel en de arbeider met alleen de sterren als getuigen van hun zelf opoffering.

Krantenbank Zeeland

De Schakel | 1945 | | pagina 1