Waar wij staan.
Maar duitsche methoden, dictatoriaal
optreden, daar willen wij niets van
weten, wij willen vrijheid, gepaste vrij
heid, gebonden aan de door ons volk
zelf gemaakte wetten, wij willen
democratie.
i
Deze serie artikelen is opgedragen
aan alle menschen van goeden wille.
Wij, bewoners van W Z.-Vlaanderen
zitten weer aan de goede kant van
het front Onze bevrijding is er geen
geweest die met vlaggen en feesten
gevierd is. De verwoesting, en de
daarmee samengaande deso ganisatie
van alle openbare diensten is enorm
geweest. Hierdoor zijn een aantal pro
blemen gerezen, naast de reeds be
staande van politiek en regeeringsvorm,
en er is een zoodanig onduidelijke toe
stand ontstaan dat het zelfs voor inge
wijden in bestuurszaken heel moeilijk
is een heldere kijk op de situatie te
hebben. Toch blijkt bij een nadere be
schouwing, dat er tal van schijnbaar
onoplosbare vraagstukken bij zijn die
na een eenvoudig onderzoek of heele-
maal geen vraagstukken bliiken te zijn,
of een eenvoudige oplossing hebben.
Wij hebben de hachelijke taak op ons
genomen, een poging te doen in enkele
artikelen eenige van deze vraagstukken
voor U te bespreken Een algeme n
overzicht van de toestand waarir wjj
ons bevinden dient hier echter aan
vooraf te gaan. Het heden is het resul
taat van gedachten en daden van het
verleden. Evenzoo zal de toekomst
mede het resultaat zijn van onze ge
dachten en daden. Ziet hier onze ver
antwoordelijkheid! Achter ons ligt een
tijd van geestelijk touwtrekken. Aan
het eene eind van het touw spanden
de Duitschers zich in en wij d.w.z.
sommigen van ons zetten ons schrap
aan het andere einde. Zij hebben geen
middel onbeproefd gelaten bij hun
pogingen om ons in hun kamp te
krijgen Wij hebben althans de gelegen
heid gehad te leeren ons schrap te
zetten. In deze tijd is ons volk ge
leidelijk aan gesplitst in drie groepen.
Een kleine groep is met de Duitschers
mee gaan trekken. Een groep is zich
blijven verzetten, en heeft zich al
trekkende kunnen handhaven achter
de principe-streep. Ten slotte was er
een groote groep toeschouwers die niet
krachtig aan één dér beide kanten
heeft meegetrokken. Dit vergelijkend
beeld uit de sportwereld lijkt mij niet
slecht gekozen ter verduidelijking van
de ontstane situatie. Alle elementen
waren aanwezig, de beide tegenpartijen
en de toeschouwers.
Zoo is er een groote schifting ont
staan in ons volk. Een ieder die om
koopbaar was, of niet vast in zijn poli
tieke schoenen stond, is omgekocht,
naar het kamp van de vijand overge
gaan, of in ieder geval op hetoogea-
blik ongeschikt om een leidende rol
te spelen bij de oplossing der vele
maatschappelijke problemen. Overge
bleven zijn de kleinere groep van
lieden die in de ure des gevaars blijk
hebben gegeven van moed, onbaat
zuchtigheid en trouw aan het vader
land, en de grootere groep van hen
die niet actief aan de strijd tegen de
Duitschers hebben deelgenomen.
Zoo gezien schijnt de situatie gun
stig. De meeste touwtrekkers zijn over
gebleven. En hun taak schijnt niet
moeilijk nu de Duitschers weg zijn.
Maar. als we de vergelijking met de
touwtrekkers nog even mogen vast
houden dan zouden we kunnen zeggen
dat ze als het ware op hun rug zijn
gevallen, omdat er plotseling aan het
andere einde van het touw niet meer
wedt getrokken. En hier ligt het eerste
probleemp Het werk van de touw
trekkers in oorlogstijd was zonder
groote p'oblemen. Het was een questie
van schrap zetten, in dienst van het
Vaderland, het was een zwoegen met
het gezicht naar de tegenpartij, het
was geen trekken naar een bepaald
doel, het was steeds een verhinderen
om meegesleurd re worden naar s vij-
ands kamp. Nu zul'en onze touwtrek
kers zich met hun rug naar de vijand,
thans de maatschappelijke chaos, moe
ten stellen, en met hun gezicht naar
de toekomst.
Er zijn menschen genoeg die hun
krachten willen geven voor hun land.
Er zijn ook menschen die de proble
men bestudeeren en over een oplossing
nadenken De groote moeilijkheid is
echter al deze krachten weer te ver
zamelen en tot samenwerking te bren
gen. Enkelen onzer hebben reeds in
de weken die we hoofdzakelijk in de
kelder moesten doorbrengen hierover
nagedacht, en toen reeds ontstond het
idee van de „Werkgroep". Ons eerste
doel hierbij was alle beschikbare
krachten te verzamelen. Het tweede
probleem is nu, hoe en waar dealdus
verzamelde krachten aangewend moe
ten worden]
Prof Iduizinga beschouwde in zijn
boek „Homo Ludens" (is de spelende
mensch) alle cultuurgemeenschappen
als een spelgemeenschap. In de recht
spraak of op een vergadering zijn
evengoed als aan een diner of tijdens
een voetbalwedstrijd, voor den goeden
gang van zaken vaste „spelregels"
noodig, waaraan ieder zich heeft te
houden. Zonder deze spelregels, wet
ten, verordeningen, gebruiken, etc.
kunnen we niet van beschaving Spreken.
Zonder deze heerscht er chaos, wan
orde.
In W. Zeeuwsch-VIaanderen heerscht
er op vele gebieden nog chaos, even
als overal in gebieden waar het kort
te voren nog slagveld was. Deze chaos
is nog grooter, daar de Duitschers er
belang bij hebben gehad ons vele
van de oude beproefde spelregels af
te leeren. Maar wij zouden hier willen
beweren, dat vele van de oude goede
spelregels niet onbekend zijn bij de
menschen van W. Z.-VI. Diep in zijn
hart weet ieder heel goed wat wij met
deze spelregels bedoelen, wat zijn taak
op het oogenblik is. Een spreekwoord
zegt: „verneter de wereld, begin met
jezelf!" Indien we allen eens beginnen
met onszelf er waarachtig van te over
tuigen, dat wij al heel veel doen voor
de goede zaak, en vooral ook voor
ons eigen levensgeluk, dat op het
oogenblik voor velen zoo geknakt
schijnt, als wij onze kleine dagelijksche
plichten trouw en met toewijding ver
vullen, dan hebben we al weer enkele
spelregels die voor ons allen gelden
en waarbij wij ons, ondanks alle tegen
spoed toch gelukkig kunnen voelenl
Dan zijn wij allen weer touwtrekkers,
gespannen voor de goede zaak.
Dit artikel droeg ik op aan allen die
van goeden wille zijn. Wij zijn er van
overtuigd, dat gij bewoners van W.
Z.-VI. een naarstig volk zijn, alleen
gelukkig bij uw werk, en daarom is
het in dezen zin opgedragen aan u
allen. Neemt Uw touw weer op en
gaat aan uw werk gij touwtrekkers
van West Zeeuwsch-VIaanderen.
Zie tweede blad.
