7
UI
VN
EL
NIEL
IWS
IN CIJFERS
TUNN
E L
Plannen voor tunnel stammen al uit de dertiger jaren Tura,el: 60 benedcn de zeespieael
NV Westerscheldetunnel is een feit
N HET KORT
UNN
WE
ERSCHELDE
NIEUWE RUBRIEK IN
DE SCHELDERODE
VERSCHIJNT ELKE MAAND
DE FEITEN OP EEN RIJ VAN DE TUNNEL
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1998 PAGINA 19
NANCY VINKE ENTHOUSIASTE COMMUNICATIEMEDEWERKSTER
TERNEUZEN - Het informatiecentrum van de Westerscheldetunnel in Terneuzen krijgt heel wat bezoekers over de
vloer. Nancy Vinke is sinds augustus werkzaam als de voorlichtster van dit centrum. „We hebben het heel druk.
We krijgen aanvragen van diverse instellingenmaar ook de gewone burger stapt hier binnen. In de toekomst
hebben we bijvoorbeeld hoge verwachtingen van scholen," aldus de goedlachse Nancy Vinke, die oorspronkelijk
uit Hengstdijk komt.
VANAF DECEMBER
MAANDELIJKS NIEUWS
OVER DE TUNNEL
Een kort overzicht van cle feiten sinds 1966.
1966 Bouwers van de Zeelandbrug zoeken contact met Gedepu
teerde Staten om de mogelijkheden tot bouw van een WOV
te onderzoeken. Een ambtelijke werkgroep onder leiding
van de directeur van Rijkswaterstaat Zeeland begint een
studie naar een verbinding onder of over de Westerschei de.
1967 Installatie van de Stichting Vaste Oeververbinding Wester
schei de. De minister van verkeer en waterstaat verklaart
dat het tracé in de loop van 1968 zal worden vastgesteld.
1968 De minister biedt het rapport van de ambtelijke werkgroep
aan Gedeputeerde Staten aan. De werkgroep heeft zes mo
gelijke tracé's aangegeven voor een brugverbinding en vier
voor een brug-tunnelverbinding. De minister wenst een tr
acé nabij het veer Kruiningen-Perkpolder.
1969 De staten van Zeeland besluiten mee te werken aan het on
derzoek naar een tracé aldaar. Zes Nederlandse en drie
Belgische bedrijven vormen de Combinatie Westerschelde.
De minister stelt in overleg met het provinciaal bestuur een
stuurgroep in die de technische, planologische en finan-
cieel-economische kanten gaat bestuderen.
1970 De minister zegt er naar te streven dat eind 1973 met de
bouw kan worden begonnen.
1971 Rijkswaterstaat en de Combinatie Westerschelde sluiten
een overeenkomst voor het gezamelijk maken van een be
stek met tekeningen en kostenbegroting. De staten beslui
ten tot oprichting van de NV Westerschelde-OeverVerbin-
ding.
1972 De minister schuift een besluit tot toestemming om met de
bouw te beginnen voor zich uit.
.1973 De minister-president zegt dat de oliecrisis de oorzaak is
van vertraging bij de besluitvorming in het kabinet.
1974 In april verklaart de minister van verkeer en waterstaat dat
de beslissing op zijn vroegst begin 1975 wordt genomen.
1975 De minister-president deelt mee dat de beslissing over de
aanleg een paar maanden is uitgesteld. Dit jaar moet ech
ter de beslissing vallen.
1976 De financiële problematiek, waarvoor de regering zich ge
steld ziet, laat niet toe dat een beslissing over het tijdstip
van de aanleg van de vaste.oeververbinding kan worden ge
nomen.
1977 De minister gaat ervan uit dat dit jaar een besluit tot aan
leg wordt genomen. ]n 1983 zal de verbinding dan gereed
zijn, wat tot gevolg heeft dat van 1981 tot 1983 piekbelas-
tingen bij de veerboten zullen optreden.
1978 De regering stemt in met de aanleg van de verbinding tus
sen Kruiningen en Perkpolder, mits in
1981 wordt begonnen of zoveel eerder als de ontwikkelingen op
de arbeids- en kapitaalsmarkt dat mogelijk maken. On
middellijk wordt de NV Westerschelde-Oever Verbinding
opgericht, waartoe de staten al in 1971 besloten hadden.
(Tot nu toe was de nv een sluimerende NV.) Deze NV zal de
verbinding bouwen en vervolgens exploiteren.
1979 Drie Nijmeegse studenten relativeren in een rapport de
noodzaak van een vaste verbinding.
1980 Gedeputeerde Staten komen met de minister overeen dat
het goedkoopste model wordt aangelegd, dat wil zeggen
geen dubbel-, maar een enkelbaansweg; dat de WOV in vijf
jaar, van 1980 tot 1985 wordt gebouwd en dat Zeeland geen
derde dubbeldekker mag aanschaffen voor het veer Vlissin-
gen-Breskens, dat de drukte met de oude boten niet aan
kan. In september nemen de Provinciale Staten, boos en
moe geworden van alle uitstel, een motie aan, waarin zij de
regering duidelijk maken dat de veerdiensten in afwach
ting van een besluit over de WOV al vele jaren worden "ver
waarloosd". Zij eisen van de regering een besluit voor half
november 1980, zodat uiterlijk begin 1981 met de aanleg
kan worden begonnen. Het kabinet stelt zich terughoudend
op. Het eist een grotere financiële deelname van de provin
cie.
1981 Rijk en provincie komen overeen dat de verbinding voor
830 miljoen wordt gebouwd en dat de aanleg in 1982 of
1983 begint, nadat alle bouwvergunningen binnen zijn en
alle beroepen zijn afgehandeld. Bovendien mag het geleen
de geld niet meer dan tien procent rente kosten.
1982 Een enquête van de Zeeuws-Vlaamse dierenarts Pol van de
Vijver wijst uit dat een meerderheid van de Zeeuws-Vla
mingen tegen de bouw van de brugtunnelverbinding is.
1983 Volgens de minister van verkeer en waterstaat heeft de vo
rige regering een voorbehoud gemaakt wat betreft herover
weging van het besluit tot aanleg door het nieuwe kabinet.
Dat voorbehoud grijpt de minister aan om het project ge
durende deze kabinetsperiode te schrappen.
1984 De Commissaris van de Koningin ondertekent namens het
provinciaal bestuur het contract met de scheepswerf voor
de bouw van een derde dubbeldekker. De kosten: 58,5 mil
joen. De toeleidende wegen in Breskens en Vlissingen wor
den aan een dubbeldeksboot aangepast.
1986 Uit een provinciaal onderzoek komt een nieuw idee dat een
vaste verbinding mogelijk lijkt te maken: een centraal tracé
en opheffing van beide veerdiensten. In het regeeraccoord
is de afspraak gemaakt de mogelijkheden en wenselijkheid
van een vaste verbinding opnieuw te onderzoeken. De zaak
begint van voren af aan.
1987 Een stuurgroep met rijks- en provinciale vertegenwoordi
ger-s brengt rapport uit aan de minister van verkeer en wa
terstaat en aan Gedeputeerde Staten van Zeeland over de
plannen van twee particuliere exploitatie-maatschappijen
(de Tolbrug-exploitatiemaatschappij TBM en de Exploita
tiemaatschappij Westerscheide EW) voor een vaste oever
verbinding met private financiering en een concessie voor
tolheffing. TBM wil een brug bouwen en EW wil een tun
nel met brug aanleggen. Beide maatschappijen gaan uit-
van een overheidsbijdrage van 34 miljoen gulden, geduren
de de exploitatieterrnijn van 25 jaar. Na die termijn moet
de verbinding worden overgedragen aan het rijk.
1988 De minister deelt aan het provinciaal bestuur mee, dat zij
bereid is gedurende 25 jaar maximaal 30 miljoen gulden
geïndexeerd in de WOV bij te dragen. Aan de toezegging
worden enkele voorwaarden verbonden. Gedeputeerde
Staten hebben al eerder kenbaar gemaakt, dat van provin
ciale kant 4 miljoen gulden per jaar beschikbaar komt.
1989 De provincie beperkt het aantal tracés, waarvoor een mi
lieu-effectrapportage moet worden opgesteld: westelijk
van Eliewoutsdijk en Terneuzen (trace 3) oostelijk van
Eliewoutsdijk en Terneuzen (tracé 4 west) en Kruiningen-
Perkpolder met handhaving van een volwaardig veer tus
sen Vlissingen en Breskens (tracé 5). Tracé 5 is het milieu
vriendelijkst. De huidige situatie met de veerverbindingen
Vlissingen-Breskens en Kruiningen-Perkpolder geldt als
referentiekader en wordt het nul-alternatief genoemd. Bij
de tracés 3 en 4 west komt bij Vlissingen-Breskens een fiet
sers- en voetgangersveer. Alle andere tracés, inclusief de
suggesties van de gemeente Borsele, zijn hiermee vervallen.
Het milieu-effectrapport en de tracé-nota zullen gecombi
neerd worden gepresenteerd.
1998 Opening Westerschelde Tunnelcentrum
1998 Op 9 november richtte minister Netelenbos van Verkeer de
NV Westerscheldetunnel op in het Tunnelcentrum.
TERNEUZEN/BORSELE - Interessant bij de tunnel zijn na
tuurlijk de cijfers. Hier volgen ze:
-de tunnel wordt 6,6 kilometer lang
-het diepste punt ligt op -60 meter NAP
-het hellingspercentage is maximaal 4,5 procent
-de tunnelbuizen worden elk 11 meter in diameter
-elke buis bestaat uit twee rijstroken van 3,5 meter breed
-de bouw van een tunnel boormachine duurt 15 maanden het
opstellen ervan neemt ongeveer drie maanden in beslag
-er wordt zes dagen per week, gedurende 27 maanden gewerkt,
24 uur per dag geboord
-per dag wordt 12 meter afgelegd
-bij het graven komt 1,6 miljoen kubieke meter boorspecie vrij
-het hele project kost, inclusief de aanleg van de aansluitende
wegen 1,6 miljard gulden
-gemiddeld gaat een kaartje 11,75 gulden kosten
1Af
Tunnelcentrum houdt publiek op de hoogte
door Eddy de Schrijver
Wie het tunnelcentrum binen-
wandelt krijgt eerst 'af te reke
nen' met de informatiebalie en
de aflopende entree die je in
derdaad het gevoel geeft dat in
een tunnel stapt. Na een uiterst
plezierig welkom kun je allerlei
panelen bekijken en staat een
grote maquette klaar waar je
wegwijs wordt gemaakt op het
terrein. Met knopjes en lichtjes
worden bijvoorbeeld de beton-
fabriek, het bouwterrein en het
wandelpad aangegeven. Het
publiek mag het terrein niet op,
maar om tegemoet te komen
aan de drang om toch een glimp
op te kunnen vangen van de
bouwwerkzaamheden in de
bouwput wordt er een wandel
pad aangelegd dat voor het pu
bliek toegankelijk is. Nancy
Vinke spreekt vol vertrouwen
en enthousiasme over het im
mense project.
Maar het is bijzonder leuk
werk. Vooral de rondleidingen
op zaterdag worden heel druk
bezocht."
Het Tunnelcentrum is gratis
toegankelijk. Groepen kunnen
op afspraak rondleidingen krij
gen tegen een beperkt tarief.
Dit is het kloppend hart van
Zeeuws-Vlaanderen de komen
de vijf jaar. De Terneuzenaren
Peter Nijhoff, technisch voor
lichter en Magda Reijers-Beka-
ert, officemanager vormen sa
men met Nancy Vinke het trio
dat de bezoekers de komende
vijf jaar van dienst zal zijn. Het
Tunnelcentrum is ontworpen
door de Amsterdamse ontwer
per Rob Guillonard en kostte
1,1 miljoen gulden. De opzet
van het gebouw werd bedacht
door een Utrechts bureau dat
gespecialiseerd is in educatieve
en projectcommunicatie Dit
bureau neemt de exploitatie
voor zijn rekening. In het Tun
nelcentrum staan onder meer
maquettes van het bouwterrein
en de boormachine.
180 METER
Deze boormachine is 180 meter
lang en heeft een doorsnede van
11.33 meter. In de filmzaal kan
het publiek een film bekijken
die ook is samengesteld door
hét Utrechts bureau.
Daarin wordt een overzicht ge
geven van de bouwactiviteiten.
Verder profileren zich de pro
vincie, de gemeenten Borsele en
Terneuzen, Arbeidsvoorziening
Zeeland en Zeeland Seaports
zich. Verwacht wordt dat dit
aantal zich verder zal uitbrei
den gezien de enorme impact
van dit project. Het Tunnelcen
trum kun je bezoeken van dins
dag tot en met vrijdag van 9:00
uur tot 16.00 uur en op zater
dagvan 11.00 tot 16.00 uur.
Nancy Vinke voor hef funnelcenfrum
FOTO WIM KOOIMAN
TUD "NT TT T TH' t?TVT
TERNEUZEN/ELLEWOUTS-
DIJK - De Vaste Oeververbin
ding Westerschelde was jaren
lang een gewild onderwerp als
discussiestuk in de Tweede Ka
mer, tijdens gemeenteraadsver
gaderingen, tijdens symposia,
voor ing. Van der Eeden als dé
pleitbezorger van het tracé
Kruiningen-Perkpolder etc.
Uiteindelijk krijgen Zeeuwsch-
Vlaanderen en De Bevelanden
hun lang gekoesterde verbin
ding. Het duurt nog tot onge
veer maart 2003 vooraleer de
eerste auto door de geboorde
tunnel kan rijden. Er is volop
bedrijvigheid momenteel al
waar te nemen. In Zeeuwsch-
Vlaanderen zijn de voorberei
dingen al een tijdje aan de gang.
Op De Bevelanden wordt bin
nenkort ook definitief gestart.
Wie over de bruggen van Ter
neuzen rijdt en naar Hoek af
slaat volgt de Nieuwe Neuzen-
weg, aan het eind sla je rechtsaf
en maak je de bocht mee naar
links. Enkele honderden meters
verder ga je links en zie je
rechts het (Westerschelde) Tun
nelcentrum.
Dat centrum staat in de Wil-
lemskerkeweg. Wie werkelijk
alles nauwkeurig wil bijhouden
over de vorderingen van de
bouw kan in dat centrum te
recht. Communicatiemede
werkster Nancy Vinke staat
daar klaar om bezoekers te
woord te staan en rond te lei
den. In het gemeentehuis van
Borsele -Heinkenszand- komt
een informatiestand te staan. In
Goes staat het kantoor van de
NV Westerscheldetunnel. De
plannen voor de aanleg van een
vaste oeververbinding tussen-
Zeeuwsch-Vlaanderen en Mid
den-Zeeland zijn bepaald niet
nieuw. Al in de jaren 30 namen
Zeeuwse zakenlui het eerste
initiatief om de oversteek van
De pont bij Breskens-Vlissingen
de Westerschelde te vergemak
kelijken. Een tunnel met afge
zonken tunnelelementen moest
uitkomst bieden. Om allerlei
redenen, voornamelijk finan
ciële, gingen de plannen niet
door. Maar Zeeland zette door.
In de jaren 70 doken er nieuwe
plannen op voor een vaste ver
binding tussen Kruiningen en
Perkpolder: een hangbrug in
combinatie met een afgezonken
tunnel leek de oplossing.
De geschiedenis herhaalde zich:
het project bleek te duur en
kwam in de la terecht. In 1986
werden de plannen voor een
vaste verbinding onder de Wes
terschelde weer opgepakt. Een
brug/tunnelcombinatie tussen
Eliewoutsdijk (Zuid-Beveland)
en Terneuzen (Zeeuwsch-
Vlaanderen) leek de beste optie,
maar geld om te beginnen was
er nog niet. Bovendien had Bel
gië onoverkomelijke bezwaren
tegen deze opzet omdat het
bruggedeelte de scheepvaart
van en naar Antwerpen zou
stremmen. Het ontwerp werd
aangepast en de gehoorde tun-
FOTO WIM KOOIMAN
nel deed zijn intrede. Eindelijk
lag er een haalbaar plan voor de
laatste schakel in de ontsluiting
van Zeeland.
TERNEUZEN - Voor de veilig
heid van de Westerscheldetun
nel zijn kosten noch moeite ge
spaard. In het ontwerp is een
bijzonder uitgebreid pakket vei
ligheidsmaatregelen opgeno
men. Juist voor een project als
dit geldt tenslotte: voorkomen is
beter dan genezen. Het bedie
ningsgebouw wordt dag en
nacht bemand. Als zich een ca
lamiteit voordoet grijpt de be
waking direct in het verkeer in
en buiten de tunnel wordt stilge
legd en de hulpdiensten worden
gewaarschuwd. Grond uit de
bouwputten is gebruikt om
'kanteldijken' te maken aan
weerszijden van de tunneltoerit-
ten. Die dijken beschermen de
tunnel tegen water uit de achter
liggende polder. Omgekeerd be
schermen ze de polder in geval
er water in de tunnel zou komen
te staan. Om de 50 meter is in de
tunnel een hulppost ingericht
met poederbussers, brandslan
gen en een intercomaansluiting.
De tunnel is van binnen boven
dien bekleed met een speciale
hittewerende laag. Deze laag
voorkomt dat het beton in de
tunnel gaat scheuren door over
verhitting. Door de keuze voor
twee gescheiden tunnelbuizen
met elk een rijrichting, zijn fron
tale botsingen in de tunnel on
mogelijk. Alleen personenauto's
mogen beide rijstroken gebrui
ken: vrachtverkeer en bussen
zijn verplicht rechts te houden.
Om de 250 meter zijn dwarsver
bindingen in de tunnel aange
bracht. De dwarsverbindingen
hebben een tweeledig deel: ze
zijn bestemd als vluchtroute bij
calamiteiten en als snelle toe
gangsroute voor hulpdiensten.
Het koolmonoxydegehalte en
het zicht in de tunnel worden
automatisch gemeten. Bij ver
keersopstoppingen of rookont
wikkeling gaan de ventilatoren
automatisch aan om gassen te
verdrijven. De tunnel ligt voor
Nederlandse begrippen diep: op
het diepste punt 60 meter bene
den de zeespiegel. Het heilings-
percentage is desondanks maxi
maal 4,5%: niet meer dan in an
dere tunnels. Doordat de hellin
gen lang zijn, zullen bestuurders
van vrachtauto s en caravans
hier wel rekening mee moeten
houden.
Verlichting
Exclusieve maandelijkse rubriek
TERNEUZEN/BORSELE - Gisteren was me
vrouw T. Netelenbos, verkeersminister, op
bezoek in Zeeuws Vlaanderen.
In baar bif zijn werd de nv
Westerscheldetunnel opgericht.
De aanleg van de tunnel is reden voor
de huis-aan-huisbladen op Walcheren,
Zuid-Beveland en Zeeuws-Vlaanderen,
respectievelijk De Scheldebode, het
Nieuwsblad voor de Bevelanden en de
Zeeuws Vlaamse Koerier, om een exlu-
sieve rubriek op te starten. Maande
lijks worden de Zeeuwse lezers op de
hoogte gehouden van de ontwikkelin
gen en de stand van zaken. We probe
ren ons zowel op de Zeeuws-vlaamse
kant als de Bevelandse 'overkant' te
richten Of je als fietser of voetganger
door de tunnel kunt, het komt allemaal
aan bod. Mochten er lezers zijn met
prangende vragen over dit unieke pro
ject, dan kunt u ook terecht bij Nancy
Vinke van het Tunnelcentrum in Ter
neuzen. U vindt de eerste aflevering el
ders in dit blad. De Westerscheldetun
nel kan dan ook op grote belangstelling
van technici uit binnen- en buitenland
rekenen.
TUNNELTOERITTEN
De tunneltoerit aan de zuidzijde wordt
gebouwd in een soort kunstmatige pol
der. Deze wordt gemaakt van dam-
wanden die reiken tot in de wateraf-
sluitende Boomse klei. Op Zuid-Beve
land ligt de Boomse klei te diep. Daar
om wordt daar een betonnen bak (cais
son) ingegraven tot ongever 20 meter
onder NAP. De twee boormachines die
de tunnelbuizen gaan boren worden
speciaal voor dit project in Duitsland
ontworpen en gebouwd. Ze hebben een
diameter van 11,30 meter en bewegen
zich als twee reusachtige mollen vsnsf
Terneuzen richting Zuid-Beveland. De
boormachines werken volgens de hy-
droschildmethode.
Dit is een methode waarbij het gat dat
geboord wordt tijdelijk in stand wordt
gehouden door een boorschild; en sta
len cilinder van acht meter lengte. Het
boorschild voorkomt dat grond en wa
ter de tunnel binnenstromen. Direct
achter het schild wordt de definitieve
tunnelwand gemaakt. De twee tunnel
buizen hebben een onderlinge afstand
van ongeveer 12 meter. Om de 250 me
ter zijn ze verbonden door dwarsver
bindingen die gemaakt worden door de
omliggende grond eerst te bevriezen en
vervolgens uit te graven.
VEER
Het wegvallen van de autoveerdiensten
leidt tot verschillende economische ef
fecten. Heel wat mensen in dienst van
de Provinciale Zeeuwse Stoomboot
Diensten komen door de aanleg van de
tunnel zonder werk te zitten. Continu
ering van de pont Vlissingen-Breskens
-fiets-voetveer- kan werk opleveren
voor vijftig tot tachtig mensen. Maar
de catering van de veerboten en bedrij
ven die daarbij betrokken zijn zullen
door de tunnel hun inkomsten dras
tisch zien dalen.
De bouwput in Terneuzen
Het verlichtingsniveau is lager
dan in veel andere tunnels. Er
wordt namelijk gebruikgemaakt
van tegenstraalverlichting: een
techniek die eerder met succes is
toegepast in de Wijkertunnel
(Wijk aan Zee). De tegenstraal
verlichting zorgt ervoor dat au
tomobilisten de contouren van
de auto s voor zich goed kunnen
zien. De verlichting wordt bij de
in- en uitgang stapsgewijs aan
gepast. Om de wegen te kunnen
aanleggen moet NV Wester
scheldetunnel in totaal zo'n 220
hectare grond kopen van de ei
genaren. Naast deze grondver
werving wordt - waar mogelijk -
het instrument aanpassingsin
richting toegepast. Dit is een
vorm van herverkaveling waar
bij, in nauw overleg met de be
trokkenen, het agrarisch gebied
opnieuw wordt ingedeeld.
Natuur
In de Ellewoutsdijkpolder. op
Zuid-Bevelend, legt de N.V.
Westerscheldtunnel een natuur
gebied van ongeveer 40 hectare
aan, oorspronkelijk om de aan
tasting van een slikkengebied te
compenseren. Dankzij een aan
passing van het tracé komt de
tunnel niet meer door De Staart-
sche Nol. Maar het nieuwe na
tuurgebied komt er toch.
Het bestaat uit een patroon van
eilanden die in de winter gedeel
telijk onder water lopen. Hier
door ontstaat een gebied waar
veel plantensoorten zich thuis-
voelen. En dat trekt weer allerlei
water- en moerasvogels aan.
Daarnaast betaalt de NV Wes
terscheldetunnel mee aan de
aanleg van het Sloebos, aan de
rand van het tolplein. in de ge
meente Borsele.
