winnaars
11
'Mensen denken liever niet aan de dood'
GROENKALENDER
Slobberen
ELKE WEEK HUIS AAN HUIS OP WA
E R E
Smoking voor maar ƒ249,"
B O S
Premie
226*
WOENSDAG 18 NOVEMBER 1998 M/V
Sint zaterdag in Vlissingen
Prijswinnaars kleurwedstrijd
SCHELDEBODE
Exotisch zeeland weet
de weg naar Prem wel
te vinden.
Het 'heerlijke avondje' nadert
met rasse schreden.
Daarom veel Sint-info
deze week.
Ook besmet met het 'witte
virus'? Een verhaal over
deopvang van witte
herdershonden.
SANDY DEN EXTER AMAZONE UIT KORTCENE ZEEUWS KAMPIOEN ZZ KLASSE
I
UITVAARTLEIDER JANNEKE DEN BESTEN WIL DOORBREKEN IN MANNENWERELD
Opleiding
Thuis
Serieus
Kisten
LU
N
LU
O
LU
O
VLISSINGEN - Sint Nicolaas komt zaterdag 21 november naar
Vlissingen. De stichting Vlissings Activiteiten Fonds verzorgt
samen met de Evenementencommissie van de Vereniging Win
kelcentrum Vlissingen deze jaarlijkse intocht.
Stoomboot De Spanje meert om 13.15 uur af in de Koopmans
haven. Daar zet Sint met liefst tachtig
zwarte pieten voet aan wal.. Er zijn
hoofdpieten bij, looppieten, de zwarte
pietenband en de paardenpieten. Op
het podium op het Ruyterplein
wordt het Spaanse gezelschap
verwelkomd. Vanaf 14.00 uur
gaat het in optocht door de stad.
De Melody Makers verzorgen mu
ziek in het winkelcentrum even
als de zwarte pietenband (Dik-
kuh Nekkuh Bent). Het jeugd
orkest van harmonie Ons Ge
noegen treedt op in Lange
Zelke en natuurlijk delen de
knechten van de Sint strooigoed
en kleurplaten uit. Voor de mooi
ste kleurplaten worden prijzen be
schikbaar gesteld.
MIDDELBURG - Bij de redactie zijn ontzettend veel kleur
platen ingeleverd van De Kleine Zeemeermin. De ene nog
mooier en kleurrijker dan de andere. Allerlei leeftijdsgroepen,
variërend van 2 tot 14 zelfs 14 jaar, hebben zich creatief uitge
leefd.
De prijzen: een videoband voor Bianca de Wit uit Oost-Sou
burg; het pluche visje botje is voor de 4-jarige Marieke Holles-
tellé uit Middelburg; een videoband voor Kimberly van Wei-
senbroek uit Oost-Souburg;
een toilettas, gevuld met al
lerlei spulletjes is voor Yara
Marinissen uit Koudekerke;
eenzelfde tas voor Charlotte
Steinhauer uit Grijpskerke
en een voor Siomone van
Zweeden uit Arnemuiden.
De prijzen kunnen worden
afgehaald in het kantoor van
De Scheldebode op het adres
Vrijlandstraat 33d in Mid
delburg, dat is naast winkel
centrum Dauwendaele. Onze
ingang is links naast de deur
van het Kadaster.
.De
staan in deze krant.
GROTE CLUBACTIE
Vrijlandstraat 33d, (ingang links naast Kadaster) Middelburg.
Postbus 7011; 4330 GA Middelburg.
Telefoon 0118-652700 fax 652701.
Cl Z.CCUWDC
L M U O L
De slobeend is te herkennen aan zijn lange, van voren spatelvormige
verbrede snavel. Wellicht dankt hij daaraan zijn naam. Want met die
snavel slobbert hij grote hoeveelheden water op. Dat water wordt
door middel van de fijn gekartelde snavelranden gefilterd waarna al
het voedsel, zowel plantaardig als dierlijk, in de maag verdwijnt.
Naast kleine plantaardige en dierlijke mechanismen staan ook grote
re hapjes als kikkervisjes, slakjes, insekten, kleine kreeftachtigen en
zaden en knoppen van water- en moerasplanten op het menu. Om zo
veel mogelijk voedsel in het opgeslobberde water aan te treffen, woe
len slobeenden soms met een hele groep tegelijk met hun poten het
water om. Voedselrijke, rustige binnenwateren vormen een geschikt
leefgebied. Naast hel zoeken van voedsel nestelen slobeenden daar
ook. Het vrouwtje zoekt in de dichte vegetatie langs het water een
kuiltje waarin ze haar eieren zal leggen. Dit stoffeert zij met droge
plantendelen voordat zij er, in mie, acht tot twaalf groenachtige ei
eren in legt.
Slobeenden komen het hele jaar door in Nederland voor. West-Euro-
pese slobeenden overwinteren tijdens zachte winters in kleine groe
pen in ons land. Tijdens strenge winters trekken ze weg en overwin
teren ze in Frankrijk en Noord-Spanje. Het mannetje heeft een sma
ragdgroene hals en kop, witte borst en kastanjebruine flanken en
buik, Hiermee weet hij vrouwtjes te verleiden, zodat hij voor nako
melingen kan zorgen. In het najaar verwisselt hij zijn verenpak tot
hetzelfde als de vrouwelijke slobeenden. Gedurende die rui is hij en
kele weken niet in staat te vliegen. Uit het oogpunt van fraaiheid is
het geen goede ruil, want een simpel bruin verenpak komt ervoor in
de plaats. Uit het oogpunt van functionaliteit echter wel want die
schutkleur komt goed. van pas als hij tijdens de rui zijn slagpennen
verliest en niet meer kan vliegen. Het aantal slobeenden in Nederland
wordt geschat op tien- tot veertienduizend, dat is 69% van de Euro
pese populatie. Vanaf de jaren zestig zijn de aantallen vanwege het
ontbreken van geschikte biotopen afgenomen maar sinds het begin
van de jaren tachtig lijkt er enig herstel op te treden. De slobeend
staat, na de wilde eend, op de tweede plaats van broedende eenden in
ons land.
SCHELDEBODE
'Paard ook niet altijd goed geluimd'
KORTGENE - Dressuur,
springen, ruitersport, Sandy
den Exter is er mee opge
groeid. Nog geen jaar oud
zat zij al op een paard. "Op
een braven" zoals zij zelf
zegt. "Ik mocht er op zitten
en dan liet ik me er af glij
den. Dat vond ik prachtig.
Mijn ouders hadden een ma
nege. Ik ben tussen de paar
den opgegroeid, ik weet niet
beter." Met vier jaar liet
haar moeder Sandy op een
speciaal lespaardje van 155
cm hoog rijden en een jaar
later reed zij op haar eerste
pony.
"Dat was wel een hele kleine",
merkt Sandy op. "Brown Beau
ty heette die. Daar heb ik een
tijdje op gereden. Met acht jaar
deed ik mee aan wedstrijden.
Dat ging in het begin nog niet zo
geweldig."
De paardensport is Sandy den
Exter (28) met de paplepel inge
geven. De manege is nu 'Stal
den Exter' geworden. "Daar
worden paarden van andere
mensen verzorgd", zegt Sandy.
"Wij maken ze zadelmak, er
wordt op gereden om ze conditie
op te laten doen en de paarden
worden er getraind voor wed
strijden."
„Ik heb wel een jaar in België bij
een handelsstal gezeten. Daar
heb ik veel opgestoken en een
hele mooie tijd gehad. Ik was
daar intern. Op een gegeven mo
ment werd dat fysiek toch wel
heel zwaar. Ook reed ik nog
zo'n drie concoursen in de week
en op den duur heb je het wel
gehad."
"Eenmaal terug in Kortgene heb
ik het de eerste tijd heel rustig
aan gedaan. Nu spring ik in de
categorie ZZ, dat is Zeer Zwaar,
waarbij de minimale spring-
hoogte 1.35 m. is en de maxima
le hoogte 1.45 m."
„Paarden zijn niet altijd in de
zelfde stemming en conditie.
Ons werk is het paard zo voor
bereiden, dat ze tijdens de wed
strijden op hun best zijn."
„Je moet er intens mee bezig
zijn en wel op zo'n manier dat
het paard het zelf leuk blijft
vinden."
Het was in Heikant niet de eer
ste keer dat Sandy den Exter de
Zeeuwse titel in de wacht sleep
te. Dit jaar begon zij met natio
naal rijden en bereikte zij in een
veld van honderd deelnemers de
tweede plaats.
„Het liefst rij ik mijn wedstrij
den tegenwoordig op Veerse
Dams Frisbee, ik heb daar een
goede relatie mee, een goede
'feeling'. Jourville is ook zo'n
paard waar ik het goed mee kan
vinden. Na afloop van een con
cours dat ik had gewonnen,
kwam er eens een Belg naar me
toe en zei: 'Ik zag haar voorbij
komen en ik dacht: Wat een goe'
paardeke, die gaat hier winnen.
Ik zag het in haar ogen. Schoon
ee!."'.
„Wie aan ruitersport doet, kan
een hechte band met zijn paard
krijgen en soms moet je ook wel
eens afscheid nemen.
"Al vroeg heb ik geleerd dat
paarden nooit altijd blijven",
reageert Sandy, "de meesten
gaan naar een andere eigenaar,
een andere stal en soms komen
ze te overlijden. Dat gebeurt
ook. Een paard kan een been
breken, of het is oud. Nee, dat is
niet leuk. Maar als een paard
veel pijn lijdt en het komt niet
meer goed, dan moet er wat ge
beuren."
Sandy den Exter in de ring
met Jourville.
s
WBrntidê
d m' f
1t
r ft
m
MIDDELBURG - Het zijn geen alledaagse afspraken.
Je stapt namelijk niet zo maar bij een uitvaartleider of
begrafenisondernemer naar binnen. Velen willen er lie
ver niet aan denken. De dood wordt vaak genegeerd,
maar het is een vast onderdeel van het leven. Vroeg of
laat krijgt iedereen er mee te maken en dan is het maar
goed dat er mensen zijn die een groot deel van de zor
gen op zich willen nemen.
de mensen eveneens zelf over.
„Ik doe ook het zogeheten voor-
regelen. Als je voor een begrafe
nis verzekerd bent, wil dat niet
zeggen dat je verplicht bent om
naar een bepaalde ondernemer
te stappen, die keuze is vrij."
„Zelf heb ik veel meegemaakt,
dat brengt de leeftijd mee. Je
moet een dergelijke periode ge-
door had hebben, dan weet je waar-
Ben over je praat." Ze houdt lezin-
Donkers gen, gaat naar gast- en bejaar
denhuizen en wordt uitgenodigd
door bijvoorbeeld vrouwenver
enigingen. „Ik heb veel teleur
stellingen te verwerken gehad.
Dan komt er een moment waar
op je de knoop doorhakt en be
gin je. Ik 'vecht' voor een goed
doel, doe mijn werk met enthou
siasme en volledige inzet."
Ze beseft dat er veel tijd nodig is
om er te komen, om bekend te
worden.
Janneke den Besten is zo ie
mand. Jaren geleden begon ze
met het verzamelen van rouw
advertenties. „De dood heeft me
altijd geboeid, het heeft iets fas
cinerends, is zeker niet eng."
Den Besten, alleenstaande moe
der met drie kinderen, is jaren
lang tandartsassistente geweest.
Ze ging toen een opleiding tot
uitvaartleider volgen, liep stage
bij enkele begrafenisonderne
mers en dacht op een gegeven
moment: 'ik ga voor mezelf be
ginnen'.
Janneke is van huis uit een ge
zellige tante, zoals ze zichzelf
typeert.
„Kijk, ik stap in een bepaald
soort ellende. Ik wil als vrouw in
deze mannenwereld door zien te
breken. Ik heb heel wat te bie
den, dat weet ik van mezelf. Ik
denk ook dat vrouwen er beter
mee om kunnen gaan, er meer
gevoel in leggen."
Ze trekt er veel tijd voor uit als
een overlijden wordt gemeld. Ze
pakt het persoonlijk aan. Bege
leid de nabestaanden zoals ze
dat zelf willen.
„Ik geef de mogelijkheden aan,
de keuze is aan hen. Ik ben be
gaan met het vak. Draai m'n
hand nergens voor om. Ik kan
overledenen afleggen en opba
ren. Dat laatste gebeurt trou
wens weer steeds meer thuis,
maar uiteraard beslissen daar
„Je moet als vrouw in deze
branche serieus genomen wor
den. Bij mijn vroegere werk
plekken lieten ze me soms met
kisten sjouwen, dat laat je een
vrouw toch niet doen?"
„Ik krijg nu veel steun van een
bedrijf uit Vlissingen, overal
word ik mee geholpen. Mijn
passie ligt in het gevoel. Ik maak
zelf zonodig gedichtjes, toespra
ken, lees ze voor en zoek samen
met de mensen kleding uit, ten
minste als ze dat willen."
Brieven met bedankjes zijn de
stille getuigen van tevreden na
bestaanden. „Ze noemen me
Janneke, dat zegt voldoende. Ik
sta dicht bij de mensen, pak een
uitvaart anders aan dan de
doorsnee ondernemer. Ik heb
geen standaard-redevoeringen,
elke keer is weer anders, afge
stemd op de wensen van de
mensen." „Ik zou zo graag wil
len dat de mensen me een kans
geven om me te bewijzen. Ik
hoef er echt niet rijk van te wor
den. Ik heb gevoel in mijn lijf, ik
kan me inleven in het verdriet
Janneke den Besten is uitvaartleider.
van de nabestaanden. Ik loop
niet in zwarte kousen, een jurk
je en een hoedje op als men dat
niet wil. Ik vraag zelfs wat ze
graag hebben dat ik aantrek."
Janneke vindt het jammer dat ze
nog niet bekend is.
„De schroom om naar een vrou
welijke uitvaartleider te gaan, is
nog groot en dat hoeft echt
niet."
Ze weet waar ze over praat, zet
een lekkere bak koffie en laat
wat boeken met kisten zien:
spaanplaat met eiken fineer en
verhoogd deksel; of afgewerkt
met fotoprint. Ook: ongefineerd
eikenhout, bruin gebeitst en een
extra verhoogd deksel. Ook aan
een overleden foetus is gedacht,
er zijn mandjes van was of vilt-
doek voor beschikbaar.
„Ik kan speciale uitvaarten re
gelen voor alle culturen en gelo
ven, zorg voor beveiliging van
de woning als de familie naar de
begrafenis is. Het is nu eenmaal
niet anders, er zijn altijd onver
laten die van dergelijke situaties
misbruik maken, dat wil ik zien
te voorkomen."
Janneke den Besten wil zich ze
ker niet opdringen, ze komt al
leen in actie als ze nodig is. „Het
geeft niet waar, ik ga overal
naar toe. Mensen denken liever
niet aan de dood. Toch is het
goed om er even bij stil te staan
en het in één keer goed te rege
len. Ik heb alle diploma's om een
stijlvolle begrafenis of crematie
te verzorgen. Dag en nacht, ze
ven dagen per week ben ik be
schikbaar. Met respect voor ge
voelens en emoties probeer ik
FOTO: HARRY DE LANGE
rust te brengen.
Janneke voelt zich een moderne
uitvaartverzorger, een kist kan
ze met de hand laten beschilde
ren, een urn door een kunste
naar laten ontwerpen. Er zijn
diverse medaillons om as van
een overledene thuis te bewa-
Den Besten wil er graag vrijblij
vend over komen praten. Ze is
bereikbaar via telefoon 623359,
haar adres: Branderijmolengang
4, en dat is naast de Schouw
burg van Middelburg.
Gratis smokinghemd zolang de voorraad strekt
BOSM E NSHOP
Goes, Lange Vorslstraat 56,
Middelburg, Lange Delft 1,
Middelburg Lange Delft 37,
Weet U wat een premie is? We bedoelen
hier niet de verzekeringspremie, maar
een beloning voor een bijzondere in
spanning. Zoals de wielrenner die in een
bepaalde ronde als eerste de streep pas
seert en dan vijftig gulden incasseert ge
schonken door bakkerij van Meel. Een
andere premie is die voor parkeerwach
ters in Goes. In de Ganzenstad kregen
de drie parkeerwachters die de meeste
bonnen uitschreven een premie. Omdat
wij vroeger ooit leerden dat de wet naar
de geest en niet naar de letter toegepast
dient te worden, lijkt dit op ongezond
motiveren van ambtenaren in functie.
Van de totaalopbrengst van parkeergeld
kan die premie best af want dat wordt
voor dit jaar geschat op bijna drie mil
joen gulden. Van zulke premieregelin
gen wordt je toch opgefokt. Er zijn zat
bekeuringen die terecht zijn en ook die
onterecht zijn. Een moeder die even uit
de auto in drie minuten een kind de
Grote Kerk binnenbracht kreeg zonder
pardon een bon. De parkeerwachter
stond waarschijnlijk verdekt opgesteld
achter een van de steunberen en zag zijn
kans schoon. Nee, dat kon niet meer te
ruggedraaid want het stond al in dat al
les registrerende computer-telmachien-
tje. Wat zal die man zich tevreden ge
voeld hebben, weer een prent geschre
ven en met stip gestegen op de premie
hitlijst. Gelukkig zijn ze niet allemaal
hetzelfde. Toch is het beter om de par
keerwachters te vriend te
houden en geen gele
genheid te geven om te
schrijven. Daar heb
ik graag een paar gul- co/néléoft^p
den in de parkeerme-
ter voor over.
Deze week in De Scheldebode
'Rijm erop los'. Onze lezers kunnen
hun dichtkwaliteiten botvieren op de
extra advertentiepagina's.
