GRATIS
Week van het
Zeeuwse Boek
GRATIS
Kees Slager signeert
Ons Zeeland 1927
Zeeland op CD-Rom
24,90
Drie nieuwe dialectenboekjes
Sakke de zee-ratte
door
Kees Slager
Kees Slager en Carolijn Visser
in Goese bibliotheek
De Koperen Tuin
Kees Slager interviewde tien ouderen over hun jeugd
J
N
R
[°)[Ky][jn©
29 oktober t/m 8 november
RUM PELS
mm
T
Sakke de zee-ratte
door
Kees Slager
bij aankoop van tenminste
f25.00 aan boeken
Sakke de zee-ratte' geschenk in de Week van het Zeeuwse boek
VOOI
F*
IM
1
E
EU
BOEI
K
CAA
1
U
AA
Lange Delft 39
Middelburg s
Telefoon 0118-650211
Van Benthem Jutting
anno 1 801
boekverkopers
Zeeuwse
Boek
Week van het Zeeuwse Boek
29 oktober t/m 8 november
bij aankoop van tenminste
f25.00 aan boeken
BOEKHANDEL FANOY
NIEUW BURG 22-28
MIDDELBURG
BOEKHANDEL DE RUITER
PAUL KRUGERSTRAAT 55
VLISSINGEN
VUL NU DE SERIE
ACH LIEVE TIJD...ZEELAND
AAN
inmiddels 13 delen verschenen
'l'uv Ifë M§ -jMm -u'
- 'y
li. £i
bij vrijwel alle boekhandels in Zeeland
bijna duizend foto's en vele honderden artikelen
boekhandel en uitgeverij
Gasthuisstraat 12-14 4461JS Goes
tel. 0113-231072 fax 0113-214822
D e
week van het Zeeuwse boek
Rillingen
Eigen werk
1.W
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 29 OKTOBER 1997 MA/
PAGINA 310
WEEK VAN HET ZEEUWSE BOEK
Stap eens een willekeurig bejaardenhuis binnen en laat de
bewoners vertellen over vroeger. Dan krijg je een goed
beeld van het plattelandsleven in Zeeland in vroeger tijd.
Kees Slager heeft het vaak verkondigd, maar nu ook zelf
gedaan. De verhalen die hij van de bewoners van Huize
Emmaus in noteerde, zijn opgenomen in 'Sakke de zee-rat
te en andere Zeeuiose jeugdherinneringen uit het begin van
deze eeuw'. Het boekje vormt het geschenk van de boek
handelaren aan klanten die voor 25 gulden of meer een
boek kopen in de 'Week van het Zeeuwse boek'.
Erg breed hadden de meeste
geïnterviewden het in hun kin
derjaren niet. Eén van hen, Mar
griet, vertelt over het knechts
huisje waar ze in opgroeide: "Het
was een huisje met één kamer.
Vanaf de voordeur was je met een
paar stappen bij de tafel.' Een
ander, Victrine, ging na de vierde
klas nog maar twee of drie dagen
naar school: 'De eerste tijd moest
ik thuis op de kleintjes passen
omdat moeder dan met vader
naar 't land ging. Moeder had een
lei gekocht en griffels en daarmee
moest ik de kleintjes alvast een
beetje leren lezen en schrijven.'
Maar ze moet zelf al vroeg mee
gaan werken op 't land en koeien
wachten langs de zeedijk: 'Er
werd niks van gezegd op school,
hoor! Welnee, ze wisten dat we
arm waren en dat dus de kinde
ren al vroeg moesten helpen.
Want elke stuiver was welkom.
Dat wisten de onderwijzers ook
en die knepen een oogje dicht, ee.'
De 88-jarige 'Sakke' - de Zeeuw
se benaming voor Izak - groeide
op in een buurtschap dichtbij de
zee, waar deels werd geleefd van
jutten en stropen; er werd ook
weieens gesmokkeld. In de ver
derop gelegen dorpen keken ze
een beetje neer op zo'n zee-ratte.
Ook Sakke moest al vroeg mee
naar het land, maar vertelt toch
vol vuur: 'Ik heb een prachtige
jeugd gehad. Ik geloof niet dat ze
tegenwoordig zo'n jeugd nog
meemaken. Nee, dat weet ik zé
ker!' Hij liep geregeld van school
weg, om naar de zeekant te gaan
en lag er de rest van de dag in het
helmgras naar de zee en naar de
schepen op de Schelde te kijken:
'Veel schepen voeren toen nog op
de zeilen. Een prachtig gezicht
was dat.' Hij zwom tussen de zee
honden, die in grote aantallen in
de monding van de Westerschel-
de leefden.: 'Ze waren soms vlak
bij me, maar als ze me zagen do
ken ze wel gauw naar beneden.
Maar toch... het was zo prachtig,
ee!'
Andere wereld
Voor wie na de Tweede Wereld
oorlog opgroeide, moeten het
verhalen zijn uit een andere we
reld. Voor Kees Slager, die reeds
een groot aantal boeken schreef
op basis van mondelinge overle
veringen of 'oral history', vormen
de ouderen al lang een belangrij
ke en inspirerende bron van ge
schiedenis. Hij schreef onder
meer 'Landarbeiders', 'Vissers
Verhalen', 'De ramp' en 'Zeven
Zeeuwse vrouwen', stuk voor
stuk regionale en landelijke best
sellers.
Kees Slager had al vaak aange
kondigd: 'Als je de geschiedenis
van je eigen omgeving wil leren
kennen, hoef je maar een bejaar
denhuis binnen te stappen en met
de bewoners te praten. Een be
jaardenhuis is meer dan een op
bergplaats van oude, afgeleefde
mensen. Elk mens draagt een
stukje geschiedenis met zich mee,
dus is een bejaardenhuis een
bron van geschiedenis.
De bewoners zijn van belang
voor de omgevingsgeschiedenis.
Ze hebben herinneringen aan het
verleden van de streek, die de of
ficiële geschiedenis kleur en
diepte kunnen geven en invoel
baar maken. Luister naar de ver
halen en noteer ze.
Als je dat niet doet verdwijnen
alle unieke herinneringen mét de
mensen mee in het graf.'
Zelf had Kees Slager zoiets nooit
letterlijk gedaan: zomaar een be
jaardenhuis binnenstappen. Wel
was hij er vaak geweest om één
bepaalde persoon op te zoeken,
die kon vertellen over een onder-
Talloos zijn de schoolkinderen die tijdens de zomervakantie op
het land moeten werken.
De kleintjes rapen aren en stoppen die in een zak of mand.
werp waar hij mee bezig was.
Deze zomer ging hij 'zomaar' er
gens binnen om de bewoners te
laten vertellen en daarmee het
dagelijkse leven van vroeger te
reconstrueren.
Hij stapte in een willekeurig be
jaardenhuis en een willekeurig
stukje Zeeland binnen en wierp
er zijn net uit, benieuwd naar wat
hij zou vangen. Hij vroeg tien van
de oudste bewoners van 'Huize
Emmaus' in IJzendijke, geboren
in het begin van deze eeuw, naar
herinneringen aan hun jeugd en
jonge jaren, de tijd die begin vóór
de Eerste Wereldoorlog en ein
digde vóór de Tweede.
Met als resultaat het 64 pagina's
tellende geschenk 'Sakke de zee-
ratte', het boekje dat in tien
hoofdstukken een levendige
schets geeft van een stukje ge
schiedenis van het Zeeuwse plat
telandsleven.
E^loek
bij Koninklijke beschikking Hofleverancier
literatuur
filosofie
psychologie
pedagogiek
management
geschiedenis
theologie
kunst
astrologie
tarot
reiki
tuinieren
poëzie
reizen
zeelandica
koken
Ook bij
ons week
van het
creativiteit
film
muziek
biografieën
thrillers
tijdschriften
sport
taalkunde
antiquariaat
architectuur
techniek
fotografie
Engelse
pockets
kinderboeken
informatica
Lange Delft 64, 4331 AR Middelburg
Tel. 0118 612630
Wdf. - -■*
■rm Zf
W%Wm
«fe* m
-V*4"
v v
*UNK Stege*
SÈ
of"
mmm,
-4
WSÈmÈÊmmmm
GOES - De komende tijd houden twee
schrijvers van Zeeuwse bodem een le
zing in de Openbare Bibliotheek Goes.
De eerste is Kees Slager die op vrijdag
31 oktober vertelt over de mondelinge
geschiedschrijving en daarbij speciaal
aandacht besteed aan de totstandko
ming van het geschenk in de Week van
het Zeeuwse boek: 'Sakke de zee-rat
te'. Hierin laat hij tien ouderen aan het
woord, die wonen in het bejaardenhuis
te IJzendijke. De meeste boeken van
Slager zijn gebaseerd op wat ouderen
hem vertellen over hun eigen leven in
vroeger tijd. Kees Slager is hoofdre
dacteur van het meermalen met de
Reismicrofoon bekroonde programma
'Het spoor terug', tegenwoordig OVT
geheten: 'Onvoltooid Verleden Tijd'.
Carolijn Visser, geboren in Middelburg
en woonachtig in Amsterdam, schrijft
over haar reiservaring. Zo trok ze naar
China, toen daar de eerste westerlin
gen werden toegelaten en ze verbleef
verder onder meer in Japan, Mongolië,
Australië en Zuid- en midden-Ameri-
ka. Van haar hand verschenen onder
meer 'De koude heuvels van Mongolië',
'Buigend bamboe' en 'Hoge bomen van
Hanoi'. Vorige week verscheen 'Terug
naar Meskitia', over haar contacten
met Mesquito Indianen. Carolijn Vis
ser houdt haar lezing op vrijdag 7 no
vember.
Openbare Bibliotheek Goes, Kees Sla
ger op vrijdag 31 oktober 20.15 uur;
Carolijn Visser op vrijdag 7 november
om 20.15 uur, kaarten kosten 5 gulden
en zijn vanaf heden verkrijgbaar bij de
organisatoren: De openbare biblio
theek Goes en boekhandel en
uitgeverij De Koperen Tuin.
Op woensdagmorgen 29 oktober overhandigt Kees Slager zijn 'Sakke de zee-
ratte' aan de door hem geïnterviewde mensen in Huize Emmaus to IJzendijke.
Hierna signeert Slager zijn boekje bij de volgende boekhandels:
vrijdag 31 oktober van 10.30 - 12.00 uur Boekhandel Fanov in Middelburg
van 13.30 -15.00 uur De Koperen Tuin in Goes
van 16.00 - 17.30 uur Boekhandel De Vries in Zierikzee
nu in de boekhandel
GOES - De 'Week van het Zeeuwse boek' was vorig jaar een groot succes.
Van het boekje 'Liedjes van het Zeeuwse land' werden tienduizend exem
plaren cadeau gedaan en er werden maar liefst vijfduizend CD's ver
kocht. Sindsdien is het dialect volop in de belangstelling gebleven. Boek
handel De Koperen Tuin in Goes geeft het dit najaar een vervolg, door
drie dialectenboekjes uit te brengen.
'Bie ons op de klapbanke' is ge
schreven door Rien de Jonge uit
Kloetinge, die als 'Jilles de Puut'
amusementsprogramma's verzorg
de met conferences en liedjes. Het
boekje bevat dan ook smeuïge ver
halen, gedichten en liedjes op be
kende melodieën. Omdat voor
sommigen het Zeeuws moeilijk te
lezen is staan in de verhalen alleen
de gesproken zinnen in dialect. El-
ly de Looff maakte er mooie, fijne
pentekeningen bij.
Rien de Jonge werkte in het verle
den mee aan de langspeelplaten
van 'Zeeland Plat' en schreef 'Spe-
lerieën' en 'Plat Zeeuws, praotjes
in 't klienket'. Het beste materiaal
bewaarde Rien de Jonge voor dit
boekje, 'Bie ons op de klapbanke',
als een mooie afsluiting van zijn
carrière.
Een andere bundel heet 'Rum
pels' en gaat -zoals de onderti
tel vermeldt- over Zeeuwse
verhalen: zowel verzinsels als
waarheden. Hierin staan ver
halen van Izaak Kwekke-
boom, Jeanne Kwekkeboom-
de Wilde, Jopie Minnaard-
Verheijke en Rinus Verhe-
ijke.
De tekeningen, stemmige
schetsen, zijn van Jopie
Minaard-Verheijke. Een
van de verhalen heet
'Stappend as een péérd',
een spookverhaal dat zich
afspeelt in De Poel onder
Goes. Daarin zorgt de
leurder Joosje er voor
dat eenvoudige mensen
de rillingen over de rug
lopen. 'Trug in de tied'
is meer een liefdesver
haal, dat zich afspeelt
in de tijd dat op Wal
cheren de spoorlijn en
het kanaal werden
aangelegd.
Van Ad Leijdekkers, die 'De
Zeeuwse taele is d'n mooisten van
aolemaele' voordroeg waarmee vo
rig jaar de cd 'Liedjes van het
Zeeuwse land' werd ingeluid, ver
schijnt op 8 november de bloemle
zing 'Leuke vo de ménsen' door de
Koperen Tuin uitgegeven in sa
menwerking met de Vereniging
Stad en Lande van Schouwen Dui-
veland. Samensteller is de dialect
kenner Joop van Loo en Saskia Eg-
gink verzorgde de illustraties. De
in 1995 overleden Ad Leijdekkers
verzorgde jarenlang 't Zeeuws
oekje in de Zierikzeesche
Nieuwsbode. Hij
schreef over dingen die hij had
meegemaakt, met een beschou
wend oog. 'Zo nu en dan', zo ver
telt hij in een van zijn verhalen,
'sta ik op de planken. Niet als ko
mediant of toneelspeler, maar dan
lees ik voor - om het maar eens
deftig te zeggen - uit eigen werk.
Meer dan een tafel en een stoel, een
glaasje water en eventueel een mi
crofoon heb ik niet nodig. Ik voer
de mensen mee naar het verleden,
hun jeugd. Dat geeft ouderen een
feest van herkenning. Jonge men
sen voelen zich er ook door aange
sproken, omdat het over hun wor
tels gaat.'
Uitgever Jan Bruijns: "Deze drie
uitgaven zijn niet tot stand geko
men als vervolg op de vorige Week
van het Zeeuwse boek. Twee ervan
zaten al jaren in de pen. De uitga
ven bewijzen wel, dat het dialect
sterk leeft. Het zijn heel verschil
lende boekjes in het Zeeuws, zon
der pretenties, gewoon leuk om te
lezen voor degenen die van ons
dialect willen genie
ten."
De nieuwe dialectenhoekjes uitgegeven
door De Koperen Tuin.
Zeeuwse verhalen
verzinsels én waarheden
