VAN JE
GULDEN
Kanjer van 'n karper
Coca
Privétuinen open voor publiek
Zeeman start actie voor Kroatië
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 18 JUNI 1997
Archieven
Bijzonder
iebonen
Tekort
Volkstuintjes
c
321
Musical 'De verloren sleutel' nabij St. Baafs
Herdenking De berenning in 1972
Door Carlo Ultee
AARDENBURG - Zaterdag 5 juli wordt er een musi
cal 'De verloren sleutel' opgevoerd. Dit spektakel
vindt plaats in de open lucht bij de St. Baafskerk en
hiermee wordt de 'Berenning van Aardenburg' uit
1672 herdacht: een handvol Aardenburgers hield een
leger van 9000 Fransen staande, die de aftocht moes
ten blazen
„Het is niet de eerste keer, dat
deze aanval der Fransen wordt
herdacht. Het is nu 325 jaar ge
leden en het is bekend, dat in
1872 op de Markt een herden
king is geweest. In 1947 werd
de aanval nog eens dunnetjes
overgedaan door tal van to
neelspelers. Hiervan zijn nog
veel foto's bewaard gebleven en
zelfs de programmaboekjes en
het draaiboek liggen nog in het
archief. In 1972 werd de musi
cal opgevoerd bij de St. Baafs
en daar waren wij ook als spe
ler bij aanwezig. Het zou toch
zonde zijn, om zo'n traditie te
laten verloren gaan", laten de
initiatiefnemers Freddy en
Mare Moens weten. Deze twee
broers hebben er hun schou
ders flink onder gezet, en wis
ten het jongerenkoor Aarden
burg enthousiast te krijgen om
hun medewerking te verlenen.
„Zelf ben ik dirigent van dit
koor en er spelen zo'n 50 kinde
ren mee in de musical en onge
veer 25 volwassenen. We heb
ben een regiegroep: decorbou
wers, combo en een grime-
ploeg, waarmee het aantal be
trokkenen op ruim honderd
ligt. Gelukkig was het decor
van 25 jaar geleden, dat was
gebouwd door Jozef Verbeke en
Willy de Vriend goed bewaard
gebleven en dat gebruiken we
dan ook. Dat scheelt in ieder
geval al een hoop werk", aldus
Freddy Moens. De musical 'De
verloren sleutel' werd geschre
ven in 1963 en de eerste uitvoe
ring vond plaats in de zaal van
De Roode Leeuw en was nog
klein van opzet. Het stuk werd
geschreven door pater Van El-
deren, die waarschijnlijk ook
bij de aanstaande uitvoering
aanwezig zal zijn. „Deze musi
cal staat volledig in het teken
van de heldhaftige strijd van de
Aardenburgers, die 325 jaar ge
leden voor de wallen van het
stadje plaatsvond. Een trouba
dour brengt een bezoek aan
Aardenburg. Tijdens het zingen
van liedjes met de kinderen,
komt het bericht, dat de Fran
sen op het punt staan de stad
aan te vallen. Burgemeester
Peurssens roept de bevolking
sponsors werd dit probleem op
gelost en konden we aan de
voorbereidingen beginnen, nu
zo'n anderhalf jaar geleden",
zegt Freddy Moens. Er is geko
zen voor de locatie bij de St.
Baafs, waar in 1672 de Franse
krijgsgevangenen tijdelijk wer
den ondergebracht. Vanuit his
torisch oogpunt vinden de or
ganisators dit een mooie loca
tie. Bij slecht weer kan het ge
heel plaatsvinden in de eeu
wenoude St. Baafskerk. In 1604
werd Aardenburg door Maurits
veroverd op de Spanjaarden.
In opdracht van de prins wer
den verdedigingswerken aan
gelegd, waarvan de contouren
nu nog zichtbaar zijn in het
landschap. Ze staan bekend als
de wallen van Aardenburg.
In de jaren die volgden ver
keerde Europa in staat van oor
log. In 1672 hadden de Fransen
hun oog laten vallen op Aar
denburg en een leger van 9000
soldaten nam stellingen in ten
zuiden van de stad. Van de eens
zo rijke en machtige stad 'Ro-
denburgh' zoals de Aardenburg
toen heette, met een belangrij
ke haven, omvangrijke handel
en later bekend bedevaarts
oord, was in 1972 niet veel
meer over. Het stadje telde 300
huisgezinnen en slechts een
compagnie bleef achter om de
Herdenking De berenning 1947
stad te verdedigen onder com
mando van vaandrig Elias
Beeckman."
We hebben nog heel veel uit de
ze tijd kunnen vinden in de ar
chieven, die soms heel gedetail
leerd zijn terug te vinden. De
burgerwacht telde twee com
pagnieën van 83 man elk. Uit
deze tijd stamt de spreuk. 'Het
land was reddeloos, de regering
radeloos en het volk redeloos'.
In Aardenburg kwam een koe
rier uit Gent met het bericht,
dat er een flink leger op komst
was en dat de Fransen het op de
stad gemunt hadden. Onmid
dellijk ging men aan het werk
en kleine groepjes soldaten be
zetten de poorten. Ook vrou
wen en kinderen hielpen dap
per mee. Ze droegen kruit en
kogels naar de wallen, braken
de straatstenen uit en maakten
schroot voor de kanonnen.
Rond middernacht van de 26e
juni 1672 wachtte iedereen op
de dingen die komen zouden en
omstreeks twee uur brak de hel
los. Omdat de verdedigings
werken niet eenvoudig waren
in te nemen, werd de strijd ge-
rokken en brak de dag aan. De
verdedigers van de stad konden
nu beter mikken en veel Fran
sen legden het loodje. Een
tweede aanval volgde, maar
kon ook worden afgestaan,
waarbij zelfs 620 krijsgsgevan-
genen werden gemaakt en bij
eengedreven in de St. Baafs
kerk waar de musical zal wor
den gehouden," aldus de initia
tiefnemers. Naar later bekend
werd, verloor de vijand 1600
man aan doden en gewonden.
De moedige verdedigers had
den zich goed kunnen verschui
len achter de bolwerken en er
waren geen doden te betreuren.
Het bericht over de overwin
ning werd per ijlbode naar
Sluis verzonden, alwaar de ge
vluchte kinderen en vrouwen
het goede nieuws vernamen.
Allen keerden naar Aarden
burg terug.
Doch ook een stroom nieuws
gierigen trok naar het stadje,
om een kijkje te gaan nemen.
Burgemeester Peurssen vertelt
daarover in zijn bewaard ge
bleven dagboek; 'Daags te
vooren was het in de stadt ofter
de peste in was geweest, daer
quam ende keeck niemandt na
de stadt om. Meer nu op desen
dagh wasser sooveel volck ende
menschen, ofte het een jubele
kermesse ofte hooghfeest ge
weest hadde. Maer om corragie
en dapperheydt te thoonen,
souden sij beter daegs te voren
gekomen hebben, meer de
vrijenden quamen daertoe nu
wat laete". Ook is in de archie
ven te vinden, dat de verdedi
gers niets te kort hadden van
eten en drinken. Een rekening
van de plaatselijke brouwer
aan de soldaten laat weten, dat
tijdens de strijd volop wijn en
bier werden geleverd. De buit,
waarvan overeengekomen was,
dat de soldaten en de burgers
deze zouden delen, verdween
langs alle kanten, ieder nam
een souvenir mee en tenslotte
bleven er van de 1500 geweren,
degens met zilveren greep, pis
tolen met goud en zilver inge
legd enz. niet meer over dan 30
geweren! De mare van de over
winning verbreidde zich snel.
Het werkte als een stimulerend
medicijn. Na al de rampslagen,
die de Nederlanders overkomen
waren, kwam het bericht, dat
300 burgers en soldaten tegen
een 30-voudige overmacht met
succes hun stad hadden verde
digd. Een bewijs dat het land
nog lang niet reddeloos was!
Het Nederlandse volk kreeg
weer moed. Hier gold voor het
eerst in 1672 het woord: 'Tot
heyr toe ende niet verder'. Dit
is ook de titel van de tentoon
stelling, die wordt gehouden in
de voorkerk van de St. Baafs
over de bertenning en de her
denkingen, die hieraan tot nu
toe zijn besteed. De authen
tieke stukken van o.a. het
handschrift van burgemeester
Peurssens zijn er te zien. Ver
der veel fotomateriaal van eer
der feesten omtrent de beren
ning. Tevens is er een maquette
opgesteld, van het Aardenburg
zoals het er in 1672 uitzag. De
tentoonstelling is te bezoeken
tot 1 augustus. Op zaterdag 5
juli begint de musical om 20.00
uur en de toegang is gratis.
op om weerstand te bieden te
gen de aanval. Niet iedereen
wil daarvan weten zoals twee
schepenen. De troubadour
biedt aan om ook te helpen bij
de verdediging. De schepenen
Aardenburg in vroeger tijden
bedenken een list om de stad te
ontvluchten en vervolgens de
troubadour de schuld te ge
ven", aldus Mare Moens. die
hoopt een goede opkomst. Een
professionele geluid- en licht-
verzorging zal zorgen voor de
nodige effecten. Het jongeren
koor, dat met ruim 80 leden
veel optredens verzorgt in ei
gen parochie maar ook elders,
heeft twee jaar geleden ook een
musical verzorgd. 'De verrekij
ker' werd door enkele honder
den bezoekers zeer goed ont
vangen
Toen ontsproot eigenlijk het
idee, om voor dit jaar iets aan
de berenning te doen. Er zijn
meerdere koorleden, die 25 jaar
geleden ook hebben meegedaan
en die waren dan ook direct en
thousiast. Het is hen ook bijge
bleven als een bijzondere ge
beurtenis. Ook de grote belang
stelling van destijds staat hen
goed voor ogen. Gezien het ont
breken van de financiële mid
delen om een dergelijke musi
cal uit te voeren en een toezeg
ging van een nog niet kosten
dekkende gemeentelijke subsi
die leek dit een struikelblok te
worden voor het doorgaan van
het gebeuren. Door enthousias
te hulp van buiten het koor en
de medewerking van een aantal
1SOO
ixm*
geldig t/m 21 juni
Belegen kaas
Super kre^enSellee M££R
SUPERMARKTEN
PAAUWEHIBURCWEC 63. VLISSINCEN
TEL. 0118-465781
GOES - „Het was z'n studiedag", liet hij weten. „Daarom kon hij
best een uurtje gaan vissen in de Oost-Veste. En met succes. Robert
Krajenbrink, want zo heet de jeugdige visser, had binnen een half
uurtje de eerste karper op de kant liggen.
„Ik vis hier wel meer, ving er zondag drie. Maar die waren een stuk
kleiner dan deze." Voorzichtig, zoals een goed hengelaar dat doet,
werd het haakje verwijderd, de foto gemaakt en de karper weer
netjes teruggezet. Natuurlijk wilden Sudath de Groot en Maikel
Zoetewei ook wel even met hun vriendje en de karper poseren.
FOTO BEN DONKERS
ZUID BEVELAND - Komend weekeinde openen zes privétuinen
hun poorten voor het publiek. Bloeiende rozen, fruitsoorten en
vaste planten, waterpartijen en een middeleeuwse thematuin.
Van 19 tot en met 22 juni kunnen belangstellenden tussen 10.00 en
17.00 uur bij de volgende tuinen terecht: bij Janny Schrijver, J.
Lenshoeklaan 12 in Kloetinge (alleen op zaterdag en zondag); mid
den in Goes aan de Kleine Kade 25 bij Frits en Janny Duijnhou-
wer; bij Laban van Oeveren (Turfkade 9) in Goes; Sanny en Peter
Gruyters, Wissekerkseweg 9 in Wissekerke; Diny Melissen en
Henk Bleuzé, Kerkring 18 's-Heer Abtskerke. In die plaats ook op
het adres Kerkring 13 bij Adie en Peter van den Berg en aan de Ou
de Hoeveweg 8 bij Arend Jan van der Horst.
'Lab voldoet aan nieuwste eisen'
GRAAUW - Komende zaterdag heeft Jos Heyens een
spectaculaire opening in petto van zijn fraai ver
nieuwde (landbouw) laboratorium aan de Zandberg-
sestraat te Graauw. Nadat burgemeester Kessen de of
ficiële openingshandeling heeft verricht is er van 15
tot 22.00 uur Open Huis.
WEST-BRABANT - Zeeman
Textielsupers start deze week
een actie ten behoeve van een
aantal noodlijdende kinderte
huizen en ziekenhuizen in de
regio Slavonski Brod, Kroatië.
In samenwerking met de stich
ting Humana Slavonska in IJ-
muiden wil Zeeman, via het be
schikbaar stellen van al zijn 531
winkels in Europa, gebruikte
maar nog goed bruikbare hand
doeken, lakens en slopen inza
melen voor kinderen en bejaar
den in Kroatië.
Kleding wordt voor hergebruik
regelmatig aangeboden. Huis-
houdtextiel haast nooit. Een
badhanddoek wordt gewoon
opgebruikt of als poetslap ge
bruikt. In Kroatië hebben ze
ook handdoeken nodig, maar
het geld ontbreekt ervoor.
Daarom wil Zeeman deze keer
ook handdoeken sturen. Naast
de kinder- en bejaardentehui
zen kunnen ook ziekenhuizen
worden blij gemaakt met bad
handdoeken. Wegwerpartike
len kennen ze daar haast niet en
men is vaak aangewezen op gif
ten van buitenaf.
In de tehuizen en ziekenhuizen
is er ook een groot tekort aan
beddengoed. De kinderen en
patiënten liggen op matrassen,
waarop versleten beddengoed
ligt. Juist daarom wil Zeeman
bedtextiel aan de mensen in
Nederland vragen.
Iedereen kan tot 21 juni ge
bruikte handdoeken,lakens en
slopen inleveren bij alle Zee
man textielSupers. Alle ingele
verde handdoeken en bedden
goed worden op de plaats van
bestemming gebracht met
vrachtwagens en chauffeurs
van Zeeman. Dus 100 procent
van al het ingeleverde materi
aal komt op de goede plaats te
recht!
Al naar gelang het succes van
deze actie staat Zeeman in elk
geval garant voor transport
naar overige gebieden in Euro
pa waar hulp hard nodig is.
Zes jaar geleden begon Jos
Heyens een eigen bedrijf. Ach
teraf bezien een verstandige
beslissing. „Ik heb eerst 17
jaar bij DOW gewerkt. Toen
besloot ik op mezelf te begin
nen voor de landbouw. Ik ben
ook van boerenafkomst.
Eerst werkte ik nog thuis,
maar na twee jaar begon ik
hier aan de Zandbergsestraat
een laboratorium." Onlangs is
zijn bedrijf volledig vernieuwd
en is het aantal vierkante me
ters verdrievoudigd tot 600.
De eerste jaren werkte Heyens
nog alleen, maar via een gelei
delijke groei zijn er nu een
tiental mensen werkzaam in
het Laboratorium Zeeuws-
Vlaanderen.
Het Laboratorium is onder an
dere gespecialiseerd in grond
onderzoek van akkerbouw,
tuinbouw en veehouderij. „We
houden bijvoorbeeld grasland-
onderzoeken voor de veehou
derij. Of er bepaalde stoffen in
de grond aanwezig zijn. Is er
een tekort aan die stoffen, dan
is er ook een tekort in het gras.
Belangrijk in verband met de
koeien. Als er bijvoorbeeld te
veel nitraat in de grond aan
wezig is dan krijgen de koeien
ook teveel nitraat naar binnen
en is het 'welterusten'. Daar
om moet er 'bijgevoederd'
worden om het teveel aan nit
raat te compenseren. Zo ma
ken wij ons nuttig. Wij geven
adviezen," aldus directeur Jos
Heyens.
Het Laboratorium geeft be
mestingsadviezen voor bedrij
ven en particulieren. Burgers
met hun volkstuintjes en gazon
zoals Heyens het stelt. „We ge
ven ook adviezen inzake sport
velden. Van voetbalvelden bij
voorbeeld. Welke bemesting er
nodig is."
Het laboratorium houdt ge
was-onderzoek in de fruit
teelt en de glastuinbouw, ver
richt grondonderzoek: gazon,
sier- en groentetuin, boomt
eelt, glastuinbouw, etcetera. In
een tijd dat een schoon milieu
een steeds groter goed wordt is
ook het Laboratorium
Zeeuws-Vlaanderen niet stil
blijven zitten. „Ons bedrijf is
opgebouwd uit twee takken.
Landbouw en milieu. Een ide
ale combinatie. Zo verrichten
we milieu-onderzoeken ten be
hoeve van bouwvergunningen,
zorgen we voor milieubegelei
ding bij saneringen, geven we
schoongrondverklaringen af
en dergelijke. Als er bij een bo
demonderzoek een onder
grondse tank wordt aangetrof
fen is het de vraag of deze tank
heeft gelekt. Zo ja, dan moet
deze weg en anders moet de
tank schoongemaakt worden."
Het Laboratorium verricht ad
Het nieuwe laboratorium is volledig up to date.
FOTO'S ERIK OSSEWAARDE
viserend werk, hoofdzakelijk
in land- en tuinbouw, over
heel Nederland. Een boer
stuurt bijvoorbeeld per post
een zak grond op. Vervolgens
verricht het Laboratorium in
Graauw een grondmonster.
Heyens legt de procedure uit.
„Monsters komen binnen bij
ons. Worden ingeboekt en
voorbehandeld in ovens. In het
voorbehandelingslab. We wer
ken van 'vuil, naar minder
vuil, naar clean'. In het analy
tisch lab, het meetlab, worden
alle resultaten gemeten."
Jos Heyens hoopt binnen af
zienbare tijd met zijn mensen
het certificaat 'Ster-lab' te be
halen. Het Laboratorium
Zeeuws-Vlaanderen is een
goed gestructureerd en geor
ganiseerd bedrijf. Van belang
bij het behalen van het certifi
caat.
Een kijkje in de keuken van
het Laboratorium Zeeuws-
Vlaanderen is beslist de moeite
waard. Tijdens de Open Dag
aanstaande zaterdag wordt
hiertoe uitgebreid de moge
lijkheid geboden.