ïïwmm
«pijplij'
Universiteit
Begijnhof
Adressen
Bier
Abdij
WÊÊÊBSBÊMBKÈBÊÊÊÊB8BÊÊBU
Het fraaie stadhuis.
Welkom in Leuven, een
van Europa's oudste
universiteitssteden. Op
een bevolking van 85.000 men
sen, leven zo'n 30.000 studenten.
De oude binnenstad wemelt van
universiteiten en colleges. En
waar studenten zijn, zijn kroegen
en eethuisjes. De winkels varië
ren er van dure boetieks tot twee
dehands zaakjes. En er is veel te
zien, heel veel.
Leuven was, zo blijkt uit oude ge
schriften, al in de negende eeuw
bekend. Pas in de elfde eeuw, on
der het bewind van Lambert-
met-de-baard, breidde de stad
uit en werd ze een politiek en
economisch centrum, mede door
dat Lambert de St. Pieterskapel
ombouwde tot kerk met kapittel.
Ook de ligging van de stad, aan
de weg tussen Keulen en Brugge,
aan de oevers van de Dijle, speel
de daarbij een belangrijke rol.
Spoedig moest de stad be
schermd worden en halverwege
de twaalfde eeuw werd de stads
wal aangelegd. De straten in en
uit de stad droegen de naam van
de plaats waar ze naartoe leid
den, zoals Brusselsestraat,
Naamsestraat en Diestsestraat.
Wie de huidige plattegrond van
de stad vergelijkt met een uit bij
voorbeeld de zestiende eeuw,
herkent het oude centrum. Ook
de straatnamen zijn niet veran
derd.
De geschiedenis van Leuven is op
veel plaatsen in de stad zicht
baar.
Fonkse op de Grote Markt sybo-
liseert 'de student'. Het beeld
werd er geplaatst in 1975 naar
aanleiding van het 550-jarig be
staan van de universiteit. Met een
boek in de hand stort hij kennis
over zich uit, of zou het bier
zijn...!
De universiteit werd gesticht in
1425. Paus Martinus de Vijfde
gaf Leuven daartoe het recht. Er
werden vier faculteiten opge
richt: Artes (onder meer gram
matica, filosfie en muziek), Ker
kelijk Recht, Burgerlijk Recht en
Geneeskunde. De eerste colleges
werden gegeven in 1926, in de la
kenhal.
Aan het begin van de zestiende
eeuw bloeide de universiteit op.
Dit kon doordat de boekdruk
kunst ongekende studiemogelijk
heden met zich mee bracht. Ook
het humanistisch denken deed
opgang. Vanaf 1517 kent de uni
versiteit een taai-faculteit.
In de tweede helft de zestiende
eeuw raakte de universiteit in
verval. Tijdens godsdienstoorlo
gen werd Leuven belegerd door
Willem van Oranje en geplun
derd door Spaanse en Duitse
troepen in 1572 en 1578. In 1578
brak bovendien de pest uit. Al
leen door financiële steun van
Paus Gregorius de Dertiende
bleef de universiteit overeind.
In de achttiende eeuw hadden de
verschillende vorsten niet altijd
het beste met de universiteit
voor. Faculteiten werden geslo
ten en in 1788 werden de laatste
faculteiten overgebracht naar
Brussel. Een jaar later, na de de
claratie van de Verenigde Neder
landse Staten werd de universi
teit echter opnieuw in Leuven ge
vestigd. Dit duurde tot 1797.
Weer volgde er een sombere pe
riode. In 1816 besliste Koning
Willem I dat Leuven weer een
Rijksuniversiteit kreeg. Na de
Belgische afscheiding, in 1830,
werd in 1835 de Rijksuniversiteit
afgeschaft, maar intussen was er
1834 al een Katholieke Universi
teit opgericht.
Deze vormt de basis voor de hui
dige universiteit. Het aantal fa
culteiten, aanvankelijk vijf, werd
vanaf 1865 steeds verder uitge
breid. In de eerste Wereld Oorlog,
in 1914, brandde de kostbare bi
bliotheek uit. Bij wijze van pas
sief verzet werden er in die perio
de geen colleges gegeven. In 1919
werden de colleges hervat en
vanaf 1920 werden er ook meisjes
toegelaten.
Aan het begin van de Tweede
Wereldoorlog, in mei 1940 ging
de universiteitsbibliotheek op
nieuw in vlammen op. De colle
ges vonden toen wel gewoon
doorgang. Na 1945 werd begon
nen met de materiële op- en uit
bouw van de universiteit.
Overal in de stad zijn de universi
teitsgebouwen te vinden, het ene
modem, het ander oud, met
fraaie binnentuinen voor een mo
ment van rust op de drempel van
de 21ste eeuw.
Leuven kent twee begijnhoven,
het groot en het klein begijnhof.
Het Klein Begijnhof ligt in het
centrum en dateert uit de veer
tiende eeuw. De huizen zoals die
er nu staan, werden in de zeven
tiende en achttiende eeuw ge
bouwd. Op het moment wordt
hard gewerkt aan de restauratie.
Het Groot Begijnhof ligt aan de
rand van het centrum. Het jaartal
1234 in de kerk geeft de officiële
stichtingsdatum aan, maar het is
ouder. De oudste gebouwen die
nu nog bestaan, stammen uit de
zestiende eeuw, de meeste zijn
echter uit de zeventiende en acht
tiende eeuw. Het is geheel om
muurd en is een oase van rust in
de stad.
Het Groot Begijnhof werd in
1962 voor een miljoen frank ge
kocht door de universiteit. De
universiteit moest dan wel zorg
dragen voor de restauratie en
heeft dat ook vakkundig gedaan.
Momenteel wonen er vooral stu
denten en medewerkers van de
universiteit.
Wie een wandeling maakt in het
complex, treft er fraaie oude
pandjes en steekt regelmatig het
riviertje de Dijle over, goed voor
authentieke doorkijkjes, alsof de
tijd inderdaad tweehonderd jaar
Het Groot Begijnhof
Het Heilig Drievuldigheidscollege aan de Oude Markt.
vermoord en ook Margriet trof
dat lot. Haar lichaam werd in de
Dijle gegooid, maar het bleef
drijven en dreef stroomopwaarts
richting stad. Een wonder, von
den de Leuvenaren die haar 'hei
lig' verklaarden. Margriet was
ook lange tijd een popuaire
meisjesnaam.
Parken
Het Sint Donatuspark werd in
de tweede helft van de negen
tiende eeuw aangelegd, net bui
ten het oude centrum. In deze
groene long is onder meer een
Abrahambeeld -naar Ooster-
houts voorbeeld- te vinden.
Iets verder van het oude centrum
ligt de Leuvense Kruidentuin,
uit het begin van de negentiende
eeuw. Aanvankelijk deed deze
dienst als onderwijsinstelling.
Zowel buiten als binnen, in twee
halfronde serres, is een enorme
variëteit aan planten en bloemen
te zien uit alle delen van de we
reld.
Een park van een heel andere or
de is dat van het kasteel van
Arenberg, net buiten de stad.
Het kasteel is gebouwd in het
begin van de zestiende eeuw. De
tuin en bos rondom, waar ook de
Dijle stroomt, zijn vrij toeganke
lijk. Bijzonder is de watermolen
uit de zeventiende eeuw.
Het centrum van Leuven is per
auto alleen bereikbaar voor
mensen die in de stad moeten
zijn. Zij hebben speciale vergun
ning. Voor bezoekers zijn er aan
de rand van het centrum par
keerplaatsen aangelegd. Voor
wie wil overnachten, is het raad
zaam net buiten de stad een ho
tel te zoeken, bijvoorbeeld het
AC Hotel in Heverlee.
Bij de Dienst Toerisme zijn al
lerhande folders en boekjes over
Leuven verkrijgbaar.
Dienst Toerisme. L. Vanderke-
lenstraat 30, 3000 Leuven, tel.
0031-16211539, geopend van
maandag tot en met vrijdag van
9.00 tot 17.00 uur en op zaterdag
van 10.00 tot 13.00 en van 13.30
tot 17.00 uur.
Stadhuis: Fochplein/Grote
Markt, open van maandag tot en
vrijdag om 11.00 en 15.00 uur.
op zaterdag en zondag om 15.00
uur.
Sint Pieterskerk, Grote Markt,
open van dinsdag tot en met za
terdag van 10.00 tot 12.00 en van
14.00 tot 17.00 uur en op zondag
van 14.00 tot 17.00 uur.
Abdij 't Park, Abdijdreef 7. He
verlee, rondleiding op zondag
vanaf 16.00 uur.
Groot Begijnhof, Schapenstraat
Klein Begijnhof, Halfmaart-
straat
Arenberg Kasteel, Kardinaal
Mercierlaan
Stedelijk Museum, Savoyestraat
Stella Artois (Interbrew), Vaart-
straat 94-96,
Domus, Tiensestraat 8
Het Kasteel Arenberg
verpachten van landbouwgron
den en doordat de abten later
ook politieke macht kregen.
Voor bezoekers de eigenlijke ab
dij bereiken, gaan ze verschil
lende poorten door, passeren ze
het provisorenhuis, de watermo
len en het karhuis. Bijzonder is
ook het kerkhof met de vele
grafmonumenten.
Eenmaal binnen begint de broe
der zijn rondleiding bij een
landkaart, waarop de versprei
ding van de norbertijnen-ab
dijen te zien is, ook in Neder
land. Hij verhaalt boeiend
over de geschiedenis van de
abdij en die van de heilige
Norbertus, die ook uitge
beeld is in glasinloodra-
men. Zeer bijzonder zijn
de gestucte plafonds in de
refter en de bibliotheek,
beide van de hand van
H.C. Hansche.
In de refter hangen grote schil
derijen met taferelen uit het le
ven van Jesus. De plafonds beel
den gebeurtenissen uit het oude
en nieuwe testament uit. Het le
ven van Norbertus is ook terug
te vinden op schilderijen in de
kapittelzaal. Deze wordt tegen
woordig, zeker in de winter, als
kerk gebruikt, omdat het dan in
de abdijkerk, die het noorden
van de abdij vormt, te koud is.
De abdijkerk is nog niet lang ge
leden gerestaureerd. In de kerk
werden in vroeger tijden de ab
ten begraven. Een gedenkplaat
herinnert daaraan. Deze hangt
precies tegenover de abtstroon.
Het koor van de kerk is rijk ge
decoreerd met schilderijen en
beelden, maar vooral het achter
ste deel wordt niet meer ge
bruikt.
Vanuit de kerk is de kleine en
van daaruit de grote sacristiebe
reikbaar. Ook hier hangen schil
derijen met gebeurtenissen uit
het oude en nieuwe testament en
houten medaillons van onder
anderen Norbertus.
De bibliotheek van de abdij ligt
op de eerste verdieping. De trap
er naar toe is oud en uitgesleten.
Honderden voetstappen moeten
er liggen van de bewoners van de
abdij die de trap niet alleen ge
bruikten om de bibliotheek te
bereiken, maar ook hun cellen.
Op de kleine deurtjes zijn de na
men van de broeders te lezen en
ook 'gast' komt voor. Het pla
fond van de bibliotheek is ook
van Hansche. Sommige figuren
komen een halve meter los van
het plafond. Ook weer worden
momenten uit het leven van Jes
us en Norbertus uitgebeeld.
Wandelen
Op eigen gelegenheid, of onder
leiding van een stadsgids, zijn
verschillende stadswandelingen
te maken. Interessante punten in
de stad zijn onder meer:
Stadhuis
Met de bouw van het gotische
stadhuis werd begonnen in 1439
en was voltooid in 1469. De ge
vels zijn rijk versierd met nissen
en sokkels, waarop beelden
staan die bijbel- en middeleeuw
se verhalen vertellen. Ook het
interieur, er zijn vele zalen en
salon, is rijk gedecoreerd met
fraai plafonds en schilderijen.
Sint Pieterskerk
De Sint Pieterskerk is ook een
gotisch monument. Het is de
oudste kerk van Leuven en met
de bouw van de huidige kerk
werd al voor 1410 begonnen. In
1441 werd het hoofdaltaar ge
wijd, maar ook daarna werd er
aan- en bijgebouwd. In de eerste
en tweede wereldoorlog liep de
kerk veel schade op. Blikvanger
in de kerk is de preekstoel. Het
koor en de vijftien kapellen zijn
ingericht als Museum voor Reli
gieuze Kunst.
Fiere Margriet
Wandelend door de stad ziet de
bezoeker allerlei beelden en
beeldjes. Eén is dat van Fiere
Margriet (hoek Munt-
straat/Tiensestraat). Margriet
werkte in een herberg. De eige
naars wilden hun laatste jaren in
het klooster slijten en Margriet
wilde de rest van haar leven ook
aan God wijden. Op de laatste
avond dat de herberg open was,
klopten er pelgrims aan. Terwijl
Margriet wijn voor hen ging ha
len, werden waard en waardin
LEUVEN De gids gaat voor na de rondleiding in het
stadhuis. Buiten, nog op de trap, wijst wijst ze naar rechts.
„Kijk, daar staat Fo... Hij is weg!'7 Ze snelt naar het
politiebureau dat naast het stadhuis ligt. Even later komen er
drie gendarmes naar buiten om de plek te inspecteren. Al wat
rest van Fonkse zijn de sokkel en enkele betondraden.
«Hij is al vaker gestolen geweest", vertelt de gids, die het
vrij laconiek opneemt. „Het zal wel een studentengrap zijn.
Ze kleden hem ook wel eens raar aan.
Het heeft nooit kwaad in de zin gehad."
Onlosmakelijk met Leuven ver
bonden is bier. Werd er aanvan
kelijk nog gruitbier gebrouwen,
in de veertiende eeuw schakelden
de brouwers over naar hopbier.
Bekend in die tijd was brou
werij Den Horen. In 1717
werd deze brouwerij
overgenomen door Sebas-
tien Artois.
Aan het begin van deze
eeuw begonnen de nazaten
van Sebastien pils te brou
wen en noemden het 'Stella',
ofwel 'Ster'. Inmiddels Stella
Artois een van de grootste bier
brouwerijen van Europa.
De Stellabrouwerijen en kanto
ren zijn gevestigd ten noorden
van het stadscentrum. Groepen
kunnen er een rondleiding krij
gen, maar alleen ze van te voren
reserveren.
Heel wat kleiner -de kleinste zeg
gen ze zelf- is de brouwerij Do
mus, midden in het oude stads
hart, vlak achter het stadhuis. De
brouwerij bestaat pas tien jaar.
Domus begon met het brouwen
van NostraDomus. Dit bier gaat
via een koperen pijpleiding
rechtstreeks van de brouwerij
naar het aanpalende café, waar
overigens ook maaltijden te ge
bruiken zijn.
heeft stil gestaan.
De Kruidentuin
tonen nog de slogan: 'hef 'm op!
Leuven kent een xijke kerkelijke
geschiedenis. Verschillende ab
dijen ston
den onder bescher
ming van de stad en droe
gen bij tot haar rijkdom. De abdij
van Heverlee, een voorstadje van
Leuve, werd gesticht in 1125. De
abdij draagt de naam 't Park,
omdat Godfried-met-de-baard,
toenmalig graaf van Leuven, zijn
park schonk aan de stichters. De
abdij van 't Park heeft een be
langrijke rol gespeeld in de ge
schiedenis van Leuven, door het
Fonske
Om het tienjarig bestaan te
vieren, bracht de brouwer het
bier ConDomus op de markt.
Het werd eind vorig jaar
geïntroduceerd.
Affiches
