Te Veldhuis dringt aan op snelle beslissing Windenergie blijft aanvullende oplossing Lokaal handelen, mondiaal denken s voor energiebesparin Kleine wasjes, grote wasjes Grillgerechten 'aanstralen' verwarming op scherp Slapend rijk worden Kurkdroog of strijkdroog Kritische pottenkijkers Gebakken lucht Strijken met nagloeiwarmte Koelkast is geen vrieskist „WE KUNNEN NIET ANDERS DAN EEN KERNCENTRALE BOUWEN TECHNISCHE ONTWIKKELING WINDTURBINES MET SPRONGEN VOORUIT Techniek Baken Lokale Agenda 21 Stuurgroep Waarschijnlijk zal niemand bij iedere wasbeurt eerst het was goed wegen voordat het in de trommel wordt gestopt. Toch is het goed om eens bij wijze van proef na te gaan hoeveel volu me bijvoorbeeld drie of vijf kilo wasgoed inneemt. Het makke lijkst doet u dit door de volle wasmand op een personenweeg schaal te zetten. Zo kunt u nagaan hoeveel kilo er in de was mand kan (het gewicht van de lege wasmand moet u er na tuurlijk aftrekken). In veel gevallen zal blijken dat men de nei ging heeft minder wasgoed in de wasmachine te stoppen dan in de gebruiksaanwijzing van de machine geadviseerd wordt. Dat betekent elektriciteits- en waterverspilling. Misschien komt het doordat veel mensen denken dat de wasmachine eer der kapot gaat als de wasmachine steeds vol geladen wordt. Terwijl dit juist veel eerder het geval is bij een wasmachine die maar gedeeltelijk vol geladen wordt. Grillgerechten zijn gezond. Ze lijden niet aan verlies van smaak en voejdingsstoffen en ze zijn gauw klaar. Dat laatste maakt de elektrische of gasgrill tot een energiebewust appa raat. Voor het gebruik gelden verschil;lende "nuttige wen ken". Plaats platte stukken vlees, en dergelijke, hoog in de grill. Zet ronde en grote stukken op een lagere plaats. Heeft het te grilleren stuk vlees een ongelijkmatige vorm, snij het dan in stukken die elk ongeveer een gelijk gewicht en een ge lijke vorm hebben. Het vet en de vleessappen die van de ge rechten druipen, kunnen beter niet worden gebruikt voor het maken van saus of jus. Bij een grill die alleen bovenwarmte heeft, kan worden geprofiteerd van warmteweerkaatsing. Leg een velletje aluminiumfolie op de bodem van de grill. Het ge recht wordt dan ook van onderen "aangestraald". Er zijn geavanceerde klokthermostaten in de handel. Het gaat om klokthennostaten, die vooraf te programmeren zijn, zodat ze 's avonds op de juiste tijd de cv-ketel tot bijvoorbeeld 15 graden (nachttemperatuur) terugregelen. 's Morgens, voor het opstaan, brengen ze de cv-ketel automatisch weer in de dag stand van bijvoorbeeld 20 graden. Heeft u geen combiketel (een cv-ketel die zowel voor de centrale verwarming als voor sanitair warm water maakt)? Zorg er dan voor dat de cv-ketel 'zomers niet onnodig energie verbruikt. Draai zodra de buiten temperatuur blijvend aangenaam is, de waakvlam uit. Schakel de cv-pomp uit maar laat hem wel een uur per maand draaien om defecten te voorkomen. Pas zonodig een pompschakelaar toe, die laat de C.V.pomp alleen draaien als het nodig is. De besparing op het elektriciteitsverbruik zal dan jaarlijks tussen de 300 en 600 a kilo Wattuur liggen. Wie in bed ligt heeft doorgaans aan de warmte van de dekens of dekbed en matras meer dan genoeg. In de rest van de wo ning kan het 's nachts best wat koeler zijn dan overdag. Als er een verwarmingssysteem met een kamerthermostaat is, zet die dan 's nachts bijvoorbeeld op 15 graden. Wanneer de thermostaat nog lager wordt gedraaid, dan duurt het de volgende morgen langer voordat de kamer weer op tem peratuur is. Wanneer het huis tijdens het stookseizoen enkele dagen niet bewoond wordt, open dan de binnendeuren en zet de kamerthermostaat op bijvoorbeeld 12 graden. Een beetje vochte lucht maakt het sneller behagelijk in huis. Verdampers op de radiatoren of een elektrische luchtbevochtiger kunnen helpen. Een luchtbevochtiger gebruikt weinig energie. Een ideale (relatieve) luchtvochtigheid ligt tussen de 40% in de zomerperiode en 75% in de winterperiode. Wie het wasgoed zo snel mogelijk weer in de kast wil hebben, zal ongetwijfeld gebruik willen maken van een centrifuge en/of een wasdroger. Deze apparaten hoeven de was niet kurk droog af te leveren. Strijkdroog is soms ook al goed genoeg. Dat wil zeggen dat de was nog enige vochtigheid mag hebben. Het strijkt zelfs prettiger. Langzaam draaiende centrifuges zijn stroomvreters. Bij 500 toeren per minuut heeft een centri fuge weinig effect. Bij 800 toeren haalt hij 25%vocht uit de was, bij 1000 toeren stijgt het effect tot 35% van het aanwezi ge vocht en bij 2800 toeren per minuut haalt de centrifuge 60% vocht uit het natte textiel. Veel wasautomaten centrifugeren de was maar bij 800 toeren per minuut. Teksten: Dave Krajenbrink Tips: Delta Nutsbedrijven Redactie: Andrien Smeels-Botterweg Het loont de moeite de pannenvoorraad eens uit de kast te ha len en kritisch te bekijken. Bijvoorbeeld de pan waarin meest al de eieren worden gekookt. Flink wat ketelsteen erin zeker? Zo ja, kook er dan eens eën paar aardappelen in of verwijder de ketelsteen op een andere manier.Is de eierkookpan mis schien wat te groot? Heeft hij een dikke bodem? Past er geen deksel op? Bedenk dan dat een echte eierkoker, die gewoonlijk elektrisch wordt gevoed, 80% minder energie vraagt dan de ei- erpan die op het gas of op de kookplaat wordt gezet. Als u elektrisch kookt kunnen de normale pannen die dagelijks wor den gebruikt, onnodig energie kosten doordat ze geen vlakke bodem meer hebben. Het kan zijn dat ze te dikwandig zijn of te groot voor het doel waarvoor ze worden gebruikt. Snel kookpannen die een keer te heet zijn geweest, kunnen lekke afdichtingen krijgen. Vervanging van deze ringen komt kook tijd en energierekening ten goede. In het gas of elektrisch fornuis zit meestal een normale bak oven. Soms kunnen in zo'n oven ook grillgerechten klaarge maakt worden. Houdt dan wel rekening met de omstandigheid dat een oven, in verhou;ding tot de gerechten die erin gescho ven worden, vaak te ruim bemeten is. De overbodige oven ruimte moet niettemin verwarmd worden. Wie naast een forn uis ook nog een grill (gas of elektrisch) met een kleinere inhoud bezit, kan daar dan beter gebruik van maken.Bij de bereiding van gerechten in een fornuisoven gaan de grootste energiever liezen in het voorverwarmen zitten. Het komt vaak voor dat de oven op de hoogste temperatuur wordt voorverwarmd, om hem later als het te bakken gerecht erin gaat op de gewenste thermostaatstand in te stellen. U kunt de oven beter voorver warmen op de thermostaatstand die voor het te bakken ge recht moet worden aangehouden.Cakes en andere gerechten die moeten rijzen, kunnen al tijdens het voorverwarmen in de oven worden gezet. Zij gebruiken de warmte om te rijzen. Ovens die voorzien zijn van geforceerde heteluchtverwarming (met ventilator dus) zijn 25 tot 40% zuiniger met energie dan "gewone" bakovens. Bij het strijken van wasgoed zijn geen sensationele energie winsten mogelijk. Maar wie kien is kan toch op jaarbasis en kele tientjes verdienen door enkele eenvoudige maatregelen toe te passen. Moderne strijkijzers zijn regelbaar. Begin met het wasgoed dat op de laagste temperatuur gestreken mag worden en verhoog geleidelijk aan de thermostaatstand naar mate er stukken textiel onder de strijkijzerzooi komen die op een hogere temperatuur gestreken mogen worden. Schakel het strijkijzer enkele minuten vóórdat het laatste stuk wasgoed aan de beurt is, uit. Zo wordt van de nagloeiwarmte geprofi teerd. Dit kan nog worden geoptimaliseerd door aan het eind van het strijkprogramma weer enkele "koelere" stukken tex tiel onder handen te nemen. Schakel een strijkijzer uit door de stekker uit het stopcontact te trekken.Bij gebruik van een strijkmachine moet de volle breedte van de wals benut wor den. Zet de machine pas aan als er een flinke partij strijkgoed is en gebruik ook hier de nawarrate. Was van tijd tot tijd de strijkhoes en controleer regelmatig de rol op elasticiteit. Koelkasten zijn waardevolle hulpen in huis, omdat ze de voor raden fris en vers houden. Een koelkast moet echter wel de kans krijgen zijn werk naar behoren te doen. Zet de koelkast waterpas, anders kiert de deur en dat betekent verlies van koelvermogen. Houdt de temperatuur in de kast op vijf graden celsius (boven nul). Het mag in de kast niet vriezen. Zet ge rechten of flessen niet zonder dat ze zijn afgedekt of afgesloten in de koelkast. Ontdooi de koelkast op tijd. MIDDELBURG - Als lid van de klimaatcommissie onderzocht Tweede Kamerlid voor de VVD Jan Te Veldhuis de voor en tegens van verschillende vormen van energieopwekking. Samen met de andere commis sieleden van D66, Groenlinks en PvdA, kwam hij tot de conclusie dat er op korte termijn beslist moet wor den of Nederland wel of geen kernenergie gaat gebrui ken. Alle feiten naast elkaar gelegd ontkomt Nederland er volgens Te Veldhuis niet aan om kern centrales te bouwen. Daarmee is hij geen uitgesproken voor stander van kernenergie. „Ik ben geen tegenstander, dat is toch wat genuanceerder," aldus het Middelburgse kamerlid. De klimaatcommissie ging te rade bij alle mogelijke deskun digen en raadpleegde alle lite ratuur over verschillende vor men van energieopwekking. Daarbij was één ding zeker: tussen nu en vijftig jaar is het niet mogelijk om Nederland op duurzame energie te laten draaien. En die tijd is er niet volgens Te Veldhuis. „De ko mende tien jaar zullen een aan tal ontwikkelingsgebieden zo als China, India en Brazilië, meer co2 uitstoten dan de hele Westerse wereld bijelkaar. Het broeikaseffect gaat dan schrik barende vormen aannemen en is de toekomst van de wereld in gevaar." Vandaar dat de klimaatcommi- sie er bij de regering op aan dringt een beslissing te nemen over het gebruik van kernener gie. Te Veldhuis: „We hebben het als belangrijk onderwerp opgevoerd omdat het gebruik van kernenergie naast nadelen ook voordelen heeft. Om te be ginnen kan niemand ontkennen dat bij de toepassing van kern energie geen uitstoot van co2 plaatsvindt en er dus geen broeikaseffect optreedt. Het argument dat bij het winnen van uranium gebruik wordt ge maakt van fossiele brandstof fen en dus co2 vrijkomt vind ik niet zo sterk. Bij alle vormen van energieopwekking heb je een hoeveelheid energie nodig om het boven de grond te krij gen." Uit de analyses van de klimaatcommissie bleek ook dat kernenergie op het punt van zure regen veel beter scoort. Bij de verbranding van olie, gas en kolen komt zwavel dioxide en stikstofdioxide vrij die zure regen veroorzaken. Voor wat betreft de waterver- ontreining ontlopen energieop wekking met fossiele brand stoffen en kernenergie elkaar niet veel. De warmte die vrij komt wordt zowel door de ko lencentrale als de kernenergie centrale geloosd in de Wester- schelde. Onlangs stelde Jan Te Veldhuis in een overleg tussen Gedepu teerde Staten en Zeeuwse ka merleden voor om te onderzoe ken of de warmte en Co2 die vrijkomt bij de procesindustrie, zoals Hoechst en Total, niet op gevangen kan worden en te ge bruiken voor bij voorbeeld de glastuinbouw. Een zwaarwegend nadeel blijft voor velen het risico op een on geluk en de gevolgen die een ongeluk met een kerncentrale met zich mee brengt. Te Veld huis: „Dat kan ik mij na Tjer- nobyl wel voorstellen want de gevolgen waren natuurlijk des astreus. Maar met de moderne centrales is de kans op een on geluk een verwaarloosbaar ri sico. Dan praat je over een kans van 1 op de 10 miljoen dat er een dode valt. Als je auto rijdt is dat een op de vierhonderd." Als je het op de man af vraagt maakt iedereen zich zorgen over de toekomst van de aarde. Het gat in de ozonlaag, het verdwijnen van tropische regenwouden, broeikaseffect, we vinden het allemaal zorgwekkend. Ondertussen draait de eco nomie door en consumeren we tegen de klippen op. Het op wekken van energie moet zo schoon en veilig mogelijk. Geen kolencentrales dus en kernenergie is na Tjemobyl onderaan de politieke agenda gekomen. Op deze pagina een interview met Tweede Kamerlid voor de VVD Jan Te Veldhuis, die geen andere keuze ziet dan kernenergie en met John Springer van de vereniging Zeeuwind. Voor hem is windenergie het alter natief voor de toekomst, al staat deze ontwikkeling nog in de kinderschoenen en blijft windenergie een aanvulling op de bestaande vormen van energieopwekking. Verder een artikel over duurzame ontwikkeling. Een visie van de Verenigde Na ties waarmee het cliché 'red de aarde, begin bij jezelf', werd omgedraaid in het nieuwe motto 'Lokaal handelen, mondiaal denken.' En wie écht dicht bij huis wil beginnen, kan moge lijk zijn voordeel doen met energie- en waterbesparende tips, opgesteld door de Delta Nuts Bedrijven. VVD-kamerlid mr. A.J. te Veldhuis FOTO ARCHIEF ZUIDWEST WEEKBLADEN Ooit had de regering naast Do- dewaard en Borssele voorzien in de bouw van nog vier kern centrales. Maar die centrales zijn er nooit gekomen en on langs viel het besluit dat Dode- waard gesloten wordt. De kerncentrale in Borssele wacht eenzelfde lot in 2004, al pleiten sommige partijen om al eerder over tot sluiting over te gaan. Dat zou winst zijn voor de te genstanders van kernenergie maar dat betekent niet dat Ne derland in 2004 gevrijwaard is van risico's. Net over de grens met België bij Doel staan al vier kerncentrales en bij een ongeluk stoort radio - activiteit zich niet aan landsgrenzen. Vooralsnog blijft de overheid de discussie over kernenergie voor zich uit schuiven. Er ligt nu een regeringsbesluit om niet voor 1998 een beslissing te ne men over kernenergie. Volgens Te Veldhuis wordt er in Neder land de kop in het zand gesto ken wanneer het over kerne nergie gaat. „Het moet een open en eerlijke discussie zijn op basis van nuchtere feiten. Ik zal de laatste zijn die ontkent dat het radio - actief afval geen probleem is, want we wentelen dat wel een paar duizend jaar af. Maar als we Co2 blijven uit stoten dan laten we een ander klimaat achter voor onze kin deren en kleinkinderen." „Opvallend is dat de partijen die tegen kernenergie zijn, Groenlinks, PvdA en D66, ook erg bevreesd zijn voor het broeikaseffect. Wanneer je in Nederland twee centrales bouwt van ieder 1400 mega- Watt dan is er 10 procent min der co2- uitstoot. Dat is onge veer de huidige doelstelling die we met miljarden guldens niet halen. De sluiting van Dode- waard en Borssele betekent 1,5 procent meer co2-uitstoot. Voordat het besluit over kern centrales is genomen zijn we tien jaar verder en ik weet bijna zeker dat bij voorbeeld Groenlinks, misschien met zand tussen de kiezen, toch zegt: we kunnen niet anders dan kerncentrales bouwen. Want in 2004 zitten we wel met een probleem. Mijn eerste keuze is duurzame energie maar die moet er wel zijn. Zonne - energie is veel te duur en we hebben daarvoor ook te weinig technologie in huis. Windenergie is een alter natief maar om een kolencen trale te vervangen zijn 7000 windmolens nodig. Ik moet er niet aan denken dat Nederland windmolenland wordt. Dus zit ten we over tien jaar klem tus sen kernenergie, fossiele brandstoffen met alle broeikas effecten en duurzame vormen van energie die er onvoldoende zijn. Dan denk ik dat we niet anders kunnen dan een fat soenlijke kerncentrale te bou- Goes - De vereniging Zeeuwind plaatste in 1988 haar eerste drie windturbines bij Bath. Dit leverde 300.000 kWh stroom op. Nu, acht jaar later, staan er in Zee land in totaal 18 windturbines van Zeeuwind en wordt de productie voor dit jaar geraamd op bijna 8 miljoen kWh schone elektriciteit. Daarmee is windenergie een veelbelovend alternatief voor de toekomst. Maar bete kent die snelle ontwikkeling dat op den duur kern - en kolencentrales gesloten kunnen worden? Zeeuwind is een coöperatieve vereniging met ruim 2000 le den. Die leden lenen aan de ver eniging een bedrag van mini maal 150 gulden. Met dat geld worden dan windmolens aange kocht die aangesloten worden op het openbare electrici- teitsnet. De leden zijn daarmee eigenaar van een windturbine. Delta Nuts bedrijven regis treert de hoeveelheid geleverde energie en betaalt Zeeuwind daarvoor. Uit deze vergoeding ontvangen de leden rente en een winstaandeel over het geleende bedrag. De elektriciteit die wordt opge wekt door windturbines gaat op in het totale electricteitsaanbod. Eigenlijk maakt dus iedereen, wel of geen lid van Zeeuwind, gebruik van deze groene stroom. Toch is volgens John Springer van Zeeuwind berekend dat voor ieder Zeeuwindlid een der de van de stroom die wordt ge bruikt in het dagelijks huishou den afkomstig is van de eigen windturbines. Maar dat vindt Springer het minst belangrijk. „De motivatie van Zeeuwind en haar leden is om het gebruik van duurzame energiebronnen te be vorderen. De voorraden van fos siele brandstoffen, olie, gas en kolen raken een keer uitgeput en bovendien zorgt de verbranding ervan voor enorme vervuiling. Windenergie blijft altijd een ad ditionele oplossing, maar het op wekken van groene stroom be spaart het verbranden van steenkool, olie en aardgas." Vol gens cijfers van het Landelijke Bureau Windenergie bespaart 1 kWh windenergie 0,68 kilogram Co2, waarvan de uitstoot het broeikaseffect veroorzaakt. De uitstoot van zuurequivalenten die zure regen veroorzaken wordt verminderd met 0,02. Op aardgas wordt 0,29 m3 bespaard. De vereniging Zeeuwind maakt sinds de oprichting een razend snelle ontwikkeling door. Met een ledenkapitaal van ruim 1,2 miljoen gulden zit Zeeuwind fi nancieel op rozen en kon het tientje contributiegeld worden afgeschaft. Springer: „Met 2200 leden, waaronder bijna alle Zeeuwse gemeenten, zijn we de grootste coöperatieve vereniging in Nederland. Daarnaast wordt de techniek voor het ontwikke len van windturbines steeds be ter. Onze eerste windmolens in Bath hebben een vermogen van ieder 75 kW, nu zijn we in Bors sele bezig met het plaasten van een windturbine van 600 kW." Die technische vooruitgang heeft inmiddels een aantal argu menten tegen windenergie ach terhaald. De oudere types wind turbines veroorzaakten geluids overlast en de turbine kon bij harde wind de energie niet meer verwerken. Zo'n rij stilstaande molens op een winderige dag dragen niet echt bij aan een po sitieve beeldvorming over wind energie. De moderne windturbi nes draaien gemiddeld 98 pro cent van de tijd en worden pas stopgezet bij windkracht 9. Toch blijft voor velen het spookbeeld van een molenpark voor ogen staan. De doelstelling van de Nederlandse overheid is om 1000 MegaWatt (levert 2,25 mil jard kWh) windenergievermo- gen te realiseren voor het jaar 2000. Dat is ongeveer de elektri citeitsbehoefte van 750 duizend gezinnen. In 1991 hebben de rijksoverheid en de besturen van de zeven windrijke provincie een akkoord afgesloten waarin een verdeling van de hoeveel mega- Watt is afgesproken. Zeeland zou 250 MW vermogen moeten leveren. Samen met Noord- Holland levert deze provincie daarmee het grootste vermogen. Met de 18 molens en een geza- melijke opbrengst van 8 miljoen kWh moeten er dus nog heel wat windturbines bijkomen. Het vi sioen van een molenpark lijkt gerechtvaardigd. John Springer denkt dat het zo'n vaart niet zal lopen en rekent voor: „In het be gin, met turbines van 75 kW, hadden we ruim 3000 molens nodig om aan die 250 MW te vol doen. In Borssele plaatsen we er nu een van 600 kiloWatt. Dat betekent nog maar 416 molens. Er zijn inmiddels windturbines van 1 megaWatt, dus 250 mo lens, en die ontwikkeling staat nog maar in de kinderschoe nen." De grootste commerciële wind turbine heeft een vermogen van 1500 kW. Deze windturbines hebben een mast van 60 tot 70 meter en een wieklengte van meer dan 30 meter. Het plaatsen van zo'n gevaarte kan op hevig verzet stuitten van omwonen den, waarbij het principe 'Not in My Backyard' in werking treedt. Springer: „Bij de keuze van een Windmolens als nieuwe bakens. lokatie onderzoeken we eerst de lokale omstandigheden. Het moet natuurlijk een windrijke plaats zijn. Voor de aansluiting moet de turbine dicht in de buurt van het openbare elektric- teitsnet staan, de natuurwaar den mogen niet in het gedrang komen en de steun van de om wonenden is erg belangrijk." In Borssele kreeg Zeeuwind steun van de dorpsraad voor het plaat sen van de windturbine. Al is er volgens Springer altijd wel ie mand die zich met hand en tand FOTO SKY PICTURES GOES blijft verzetten. „Je kunt ook an ders tegen zo'n windmolen aan kijken. Zie het als de nieuwe ba kens, zoals vroeger de kerkto rens." VLISSINGEN Groei wordt in het Westen gezien als een groot goed. Het betekent voor uitgang, welvaart. De regering steekt de loftrompet over de groei Nederlandse economie. Maar groei heeft zijn grenzen want het gaat ten koste van de aarde. Het behoud van tropi sche regenwouden, schone lucht en zeeën en grond zijn sinds de jaren tachtig belangrij ke onderwerpen. De Verenigde Naties koppelde het vraagstuk van grenzen aan de groei aan het vraagstuk van de verdeling tussen arm en rijk, tussen noord en zuid. Tijdens de UN- CED - conferentie over milieu en ontwikkeling in 1992 in Rio de Janeiro werd een nieuwe vi sie voor de toekomst geïntrodu ceerd: duurzame ontwikkeling. In diezelfde lofzang moest de overheid ook erkennen dat de uitstoot van Co2 weer was toege nomen. Economische vooruit gaan gaat samen met een toena me van grondstoffen en milieu vervuiling. Het Westen heeft tachtig procent van alle beschik bare grondstoffen in gebruik en is daarmee voor het grootste deel verantwoordelijk van de Co2 uit stoot. Het beslag wat een land legt op onder andere energie, voedsel, bebouwing en hout wordt uitgedrukt met het begrip milieugebruiksruimte. Zo laat ieder land een ecologische voet afdruk achter op de aarde. Voor Nederland is die voet zo groot als Frankrijk. Als iedereen zo zou leven zoals in de Verenigde Sta ten dan komen we twee onbe woonde planeten te kort om te voorzien in onze grondstoffen. Omdat het Westen de welvaart op zijn minst op het zelfde ni veau wil houden blijft economi sche groei een streven en wordt er ten opzichte van ontwikke lingslanden een onrechtvaardig beslag gelegd op grondstoffen. Ontwikkelingslanden blijven op die manier verstoken van wel vaart, immers economische groeien, en dus welvaart, gaat gepaard met een toename van grondstoffengebruik. Om tot een rechtvaardige verdeling van wel vaart tussen arm en rijk te ko men moet het Westen zijn econo mie afremmen zodat ontwikke lingslanden de kans krijgen om te groeien. Of zoals de VN het verwoord.' 'er moet een proces op gang komen dat gericht is op het voorzien in de behoeften van de huidige generatie, zonder de kansen van toekomstige genera ties om ook in hun behoeften te voorzien, te beperken.' Met die gedachte werd het actiepro gramma 'Lokale Agenda 21' op gezet. Lokaal omdat de invulling van duurzame ontwikkeling niet van bovenaf gedicteerd moet worden. Twee derde van de con sumptie wordt besteed in en rond steden. Gemeenten hebben daarom een belangrijke rol in duurzame ontwikkeling. Van lo kale groeperingen zoals winke- liersvereninging, derde wereld organisaties, vrouwengroepen en milieugroepering, wordt ver wacht dat zij een belangrijke bij drage leveren aan duurzame ont wikkeling. Vaak ontbreekt het aan financiële maar ook morele steun van gemeentelijke overhe den. Ten opzichte van andere Europese landen lopen Neder landse gemeenten dan ook ver achter met de het uitvoeren van de Lokale Agenda 21. In de gemeente Borssele beseft men wel het belang van durzame ontwikkeling er werd een stuur groep gevormd door een aantal inwoners die in samenwerking met de gemeente duurzame ont wikkeling van de grond probe ren te krijgen. Naast het ontwik kelen van beleid komt de stuur groep ook met concrete projecten zoals de 'eco-teams'. Kleine groepjes van mensen die willen bijdragen aan duurzame ontwik keling komen bij elkaar om te brainstormen over miliebespa- rende maatregelen in het dage lijks leven. De visie van duurza me ontwikkeling die samengevat kan worden in 'Lokaal handelen, mondiaal denken', krijgt hier ge stalte in de fiestenactie van het Zeeuws Platform Duurzame Ontwikkeling. Bedrijven spons oren medewerkers die op de fiets naar het werk komen. Met dit geld wordt dan in het Hima- laye-staatje Buthan een mi ni - waterkrachtcentrale ge bouwd. Op die manier wordt duurzame ontwikkeling over de grenzen heen getild. I

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1997 | | pagina 13