H33H3
Winnaar kraslotenactie
Een eeuw Middelburgse architectuur in beeld
SCHELDEBODE
LrHd
Door het oog van Dingemanse
Hertel
als
sponsor
Leren praten
Gezondheids Wijzer
Prijswinnaars
Kerstpuzzel
r
1
ZUINIG STOKEN
ZUINIG STOKEN
woensdag 8 januari 1997
Stadsomwalling
HUISARTSEN
Vlissingen - Za. W. van Ouwer-
kerk, Gerbrandystraat 6, tel.
465498, zo. F. Snijder, Burg. v.
Woelderenlaan 12, tel. 413933.
Spreekuren 12.30-13.00 uur en
17.30-18.00 uur.
Middelburg Za. F. Buytendijk,
Noordweg 353, zo. G. Meijjer, De
Krammer 14. Centraal tei.nr.
639933. Spreekuren 12.30-13.00
uur en 17.30-18.00 uur.
Souburg, Gezondheidscentrum
Middelburg-Zuid, Amemuiden
en Nieuwland - Za. H. Meijer,
Kanaalstraat 70 Oost-Souburg,
tel. 461212, zo. J. Bergen, Ka
naalstraat 89 Oost-Souburg, tel.
461500.
Veere, Gapinge, Serooskerke,
Oostkapelle en Vrouwenpolder
Za. en zo. G. Rullens en M. Mol,
Dorpsstraat 2 Oostkapelle, tel.
581276.
Domburg, Aagtekerke, West-
kapelle, Koudekerke, Melisker-
ke, Biggekerke en Zoutelande
-Za. en zo. K. Noorlander, Mid
delburgsestraat 94, Koudekerke,
tel. 551231.
Midden-Walcheren -Za. en za.
A. Stutterheim, Sivertstraat 40,
Meliskerke, tel. 561760.
VERLOSKUNDIGEN
Vlissingen - Za. en zo. vrij. 9.00
tot maandag 9.00 H. Klompe. tel.
471140.
TANDARTSEN
Za. en zo. M. Smallegange, Ger
brandystraat 176, Vlissingen, tel.
465326. P. van Malland (alleen ei
gen patiënten) Tobagolaan 6,
Vlissingen, tel. 478290.
APOTHEEK
Middelburg - Vr. tot vr. Weisin-
ge, JW Thibautstraat 45.
Vlissingen - Vr. tot vr. DIE
RENARTSEN
Za. en zo. Dierenartspraktijk
Oostkapelle, Oude Domburg-
sestraat 33a, Oostkapelle.
POLITIE
Noodhulp, ais elke seconde telt:
06-11. Overige assistentie aan
vragen 633333. Voor alle andere
aangelegenheden zijn de bureaus
in Middelburg en Vlissingen 24
uur per dag geopend.
KERKDIENSTEN
Ziekenhuis Walcheren 10 uur
pastor F. Buysse
Rooms-katholieke kerk Der
Boede 1e, 3e en 5e za 10.30 uur.
Ter Reede di 19 uur, za 17 uur.
Zoute Viever 2e en 4e za 10.30
uur.. Vlissingen Onze Lieve Vrou
we kerk 9.30 uur. Open Hof 11.30
uur. Souburg Martinuskerk 10
juur.
Middelburg Petrus en Pauiuskerk
10 uur. Hoeksteen 11.30 uur. Sint
Wiilibrord za 19 uur. Dishoek Em-
mauskerk 10 uur. Domburg St
Willibrordkape! za 19 uur. Vrou-
wenpolder OLV van den Polder
uur. Zoutelande uur.
Samen-Op-Wegkerk Veere 10
uur. Vlissingen Petruskerk 9.30
uur. Open Hof 9.30 uur. Schaaps
kooi 9.30 uur. Ter Reede 19 uur.
Nederland Hervormde ke rk
Aagtekerke 10 uur. Domburg 10
en, 19 uur. Gapinge 10 uur.
Grijpskerke 10 en 14.30 uur. Kle-
verskerke 9.30 uur. Koudekerke
10 uur. Middelburg Koorkerk 10
en 16.30 uur. Ontmoetingskerk
(bond) wo 10 en 17 uur. Nieuw
land 9.30 uur. Ritthem 11 uur.
Oostkapelle 10 uur. Oost-Sou
burg 9.30 en 19 uur. Zoute Viever
19 uur. Serooskerke di 23 uur, wo
10 uur, zo 10 uur, di 19 uur, wo
10.30 uur. Vrouwenpolder
Westkapelle 9.30 uur.
Gereformeerde kerk Gapinge
10 uur. Grijpskerke 14.30 uur.
Koudekerke zo 10 uur. Melisker
ke 10 en 14.30 uur. Oost-Sou
burg 9.30 en 19 uur. Serooskerke
10 uur. Vrouwenpolder uur.
Chr. Gereformeerde kerk Vlis
singen zo 9.30 en 16.30 uur.
Gereformeerde Gemeente Vlis
singen 9.30 en 16 uur.uur. Mid
delburg zo 9.30 en 16 uur. Gere
formeerde Kerk Vrijgemaakt
Middelburg 9.30 en 16.30 uur.
Vlissingen 9.30 en 14.30 uur.
Ned. Gereformeerde Kerk Mid
delburg 9.30 uur. Zevende
dagsadventisten Middelburg za
11 uur, Vlissingen za. 9.30 uur.
Doopsgezinde Gemeente Mid
delburg uur. Vlissingen 9.30
uur. Kristen Zuidmolukse kerk
Oost-Souburg uur Koudeker
ke uur. Anglicaanse kerk Vlis
singen—Oost uur. Pinksterge
meente Middelburg 11.30 uur.
Vlissingen e.o. 15 uur. Pinkster
gemeente Sjaloom Souburg
14.30 uur. Bethel Pinksterkerk
Vlissingen wo 19.30 vr 19.30 zo
11.30 uur. Christelijk Centrum
Zeeland Vlissingen 10.30 uur.
Nieuw Apostolische kerk
West-Souburg wo 20, 9.30 en 17
uur. Evangeliegemeente Mid
delburg 9.30 uur Oost-Souburg
10 uur. Eglise Wallone 10.45
uur. Christengemeenschap, ka
pel van St. Maarten, Hoogelan-
de 10 uur. Volle Evangeliege
meente Arnemuiden 10 uur.
Serooskerke uur. West-Sou
burg 10 uur. Middelburg Thomas
kapel 10 en 14 uur (cutiel en
Frangais).
Filadelfia Gemeente Vlissingen
wo 19 uur zo 10 uur. Vrije Evan
gelische Gemeente Westkapelle
9.30 uur. Rafaël Gemeenschap
Eleos Olmenlaan Middelburg
9.30 uur.Leger des Heils Middel
burg 10 en 19 uur, Vlissingen 10
en 19 uur.
Tabel voor week van: 29-12 tot 05-01-97
week 1
Bij een
jaarverbruik
van:
Hoort een
streefverbruik
voor de
afgelopen
week van:
En een totaal
streefverbruik
sinds
30 oktober
1996 van:
Bij een
jaarverbruik
van:
Hoorteen
streefverbruik
voor de
afgelopen
week van:
En een totaal
streefverbruik
sinds
30 oktober
1996 van:
800
49
274
2800
172
956
1000
61
342
3000
184
1025
1200
74
410
3300
202
1127
1400
86
479
3600
221
1229
1600
98
545
3900
239
1331
1800
110
615
4200
257
1434
2000
123
683
4500
276
1537
2200
135
751
5000
306
1707
2400
147
819
6000
368
2050
2600
159
889
Het wekelijks streefverbruik wordt bepaald aan de hand van de gemiddelde
etmaaltemperatuur en enkele andere gegevens.
1
Tabel voor week van: 22-12 tot 29-12-96
week 52
Bij een
jaarverbruik
van:
Hoort een
streefverbruik
voor de
afgelopen
week van:
En een totaal
streefverbruik
sinds
30 oktober
1996 van:
Bij een
jaarverbruik
van:
Hoort een
streefverbruik
voor de
afgelopen
week van:
En een totaal
streefverbruik
sinds
30 oktober
1996 van:
800
43
225
2800
151
784
1000
54
281
3000
162
841
12.00
65
336
3300
178
925
1400
75
393
3600
194
1008
1600
86
447
3900
210
1092
1800
97
505
4200
226
1177
2000
108
560
4500
242
1261
2200
118
616
5000
269
1401
2400
129
672
6000
323
1682
2600
140
730
Het wekelijks streefverbruik wordt bepaald aan de hand van de gemiddelde
etmaaltemperatuur en enkele andere gegevens
VLISSNGEN Voor Rob Visser werd het gezegde eind goed, al goed' vlak voor de jaarwisse
ling werkelijkheid. Hij deed mee met de kraslotenactie van Winkelcentrum Vlissingen en Week
markt Vlissingen. De hele maand december kregen de klanten van de deelnemende winkeliers bij
besteding van minimaal tien gulden een kraslot cadeau. Kwamen er met het krassen drie strikken
tevoorschijn, dan leverde dat vijf gulden op, drie ballonnen waren goed voor vijfentwintig gulden
en op één kraslot stonden drie sterren. Dat lot was maar liefst duizend gulden waard en kwam te
recht bij Rob Visser. Hij kon een cheque van duizend gulden in ontvangst nemen van penning
meester Dick Krol van de Vlissingse winkeliersvereniging. Behalve een kraslotenactie organiseer
de de Vlissingse winkeliersvereniging ook een extra koopzondag, waar de Kerstman in een arre
stee acte de presence gaf. In het komende jaar hebben de winkeliers opnieuw veel leuke en verras
sende acties voor hun klanten in petto.
VLISSINGEN - De voet
ballers van het tweede elf
tal van Zeeland Sport zijn
blij met hun nieuwe shirt
sponsor Hertel Afdichtin
gen uit Rotterdam.
MIDDELBURG In 1987 ging het landelijke Monumenten Inventarisatie Pro
ject (MIP) van start, waarbij de jongere monumenten aandacht kregen. Middel
burg telt veel jonge monumenten binnen haar gemeentegrenzen. Van sociale wo
ningbouw uit de tweede helft van de vorige eeuw tot aan de wederwopbouwpan-
den uit de periode van na 1940 in de stijl van de Delftse School. Ook na 1940 wa
ren deze en aanverwante stijlen geliefd. Het boek. Het MIP was een goede aanlei
ding om de jonge monumenten van de stad vast te leggen in het boek 'Middelburg,
architectuur en stedenbouw', waarin de periode van 1850 tot 1950 behandeld
wordt. Middelburg kan zich gelukkig prijzen dat na het verwoestende bombarde
ment op 17 mei 1940 de herbouw van de stad zo voortvarend ter hand werd geno
men. Daardoor is voorkómen dat na de oorlog niet is gekozen voor een heropbouw,
waarbij nog meer historische panden verloren konden gaan. Het unieke karakter
van een van de belangrijkste monumentensteden van ons land bleef daardoor
bewaard.
De industriële revolutie in het
begin van de negentiende eeuw
liet Zeeland lange tijd onbe
roerd. De ontsluiting van deze
geïsoleerde agrarische provin
cie kwam pas op gang na 1860
met de uitvoering van de spoor
lijn Roosendaal-Vlissingen. Het
doorterekken van de lijn van
goes naar Middelburg hield de
oversteek van het Sloe in. Hier
voor moest een dam aangelegd
worden en werd de aanleg van
een kanaal door Walcheren
noodzakelijk. Het Kanaal werd
omstreeks 1870 aangelegd,
waarna in 1872 de spoorlijn van
Goes tot Middelburg doorge
trokken kon worden. Het laat
ste stukje van het tracé, van
Middelburg naar Vlissingen,
volgde in 1873.
De scheepswerf De Schelde,
opgericht in 1875, was de eerste
industrie van betekenis in Zee
land. In 1893 volgde de indus
triële vestiging de N.V. Vitrite
Works. Langzaam maar zeker
werd de mechanisatie inge
voerd in vrijwel alle bedrijfs
takken, van landbouw tot in
dustrie, waarbij de stoomma
chine een belangrijke rol speel
de. Veel bedrijven werden om
gebouwd tot stoombedrijven,
zoals stoompellerijen, stoom-
wasserijen en houtzaagmolens.
Door de industriële productie
van smeedijzer en gietijzer
werd het mogelijk ingewikkel
de constructies te maken, zoals
spoorbruggen en perronover
kappingen.
Door de sterk groeiende arbei
dersbevolking raakte de bin
nenstad tegen de eeuwwisseling
dicht bevolkt. Mensen die het
zich konden veroorloven, zoch
ten bouwlokaties buitend de
stadsomwalling. Aan de Veer-
sesingel, de Noordsingel en de
Seissingel werden arbeiders- en
middenstandswoningen ge-
boud, afgewisseld met groepen
herenhuizen en villa's. Langs de
Vlissingse en Langevielesingel
werd vooral door de midden- en
hogere klasse geboud. Het
buurtschap 't Zand groeide en
de gevarieerde lintbebouwing
langs de Nieuw Vlissingseweg
breidde zich uit tot Klein Abee-
le.
Door materiaalschaarste duur
de het na de oorlog nog enige
tijd voor op uigebreide schaal
permanente nieuwbouw werd
gepleegd. De realisatie van de
wijk 't Zand II met 65 arbei
derswoningen vormde een eer
ste aanzet. In 1948 stelde de ge
meenteraad uiteindelijk het
uitbreidingsplan van de hand
van de Amsterdamse architect
M. Duintjer vast. Intussen had
de gemeente in 1947 aan archi
tectenbureau Rothuizen en 't
Hooft opdracht gegeven in het
gebied Griffioen een fors aantal
middenstandswoningen te ont
werpen ter vervanging van de
tijdens de inundatie verloren
gegane woningen in de lintbe-
bouwinen aan de uuitvalswe-
gen. De woningen in de Griffi
oen laten een breuk met de ty
pische wederopbouwstijl zien
en vormen een eerste aanslui
ting bij de Modernen in de ar
chitectuur. Het traditionalisme
Het is leuk als uw kind gaat praten. Praten is voor kinderen
een nieuwe manier om contact te zoeken na kijken, fronsen,
huilen, lachen, imiteren van mondbewegingen en geluidjes
maken. Naast het contact maken heeft praten voor uw peuter
nog een extra functie. Het geeft hem een gevoel van veiligheid
als hij de mensen, dieren en dingen om zich heen kan benoe
men.
Een kind raakt niet uitgepraat.
Leren praten is een ingewikkeld proces dat jaren duurt. Pro
beer geduldig te zijn, wanneer het praten niet meteen lukt. Uw
kind voelt het als u teleurgesteld bent en dat werkt juist ave
rechts. Als uw kind een woord verkeerd uitspreekt, verwerk
het dan zelf op de goede manier in uw antwoord. Rond het eer
ste levensjaar brabbelen kinderen veel en gevarieerd. Laat
merken, dat u het gezellig vindt om met uw kind te praten. Hij
zal het dan ook leuk vinden om terug te praten. En als hij iets
vertelt is het belangrijk, dat u hem uit laat praten. Een half
jaar later zijn de meeste kinderen zover, dat ze vijf woorden
kunnen zeggen, zoals 'poes' of 'bal'. Vanaf het tweede jaar
gaan kinderen de eerste zinnen maken. Deze zinnen bestaan
meestal uit twee woorden. Wanneer ze drie zijn wordt dit uit
gebreid tot zinnen van drie tot vijf woorden. Rond het vierde
jaar kunnen de meeste kinderen eenvoudige zinnen maken en
uiteindelijk spreken kinderen rond het vijfde jaar in langere
zinnen. Hun taalgebruik wordt steeds beter.
Zingen en voorlezen
U kunt het praten stimuleren door samen kinderliedjes met
hem te zingen. Dit kan voor u en uw kind veel plezier geven.
Zeker als de liedjes gepaard gaan met bewegingen en gebaren.
Voorlezen en plaatjes kijken vinden de meeste kinderen ook
heerlijk. Het is goed als u aansluit bij de dingen, die uw kind
leuk vindt. Zeg elke keer duidelijk wat er op de plaatjes afge
beeld staat, zodat uw kind ze kan herhalen. Het kan natuurlijk
gebeuren, dat uw kind een bepaald boekje erg leuk vindt, dan
leest u soms dagenlang het zelfde voor. Dit geeft niets, want
het herhalen van woorden en zinnen is juist belangrijk.
Natuurlijk ontwikkelt elk kind zich in zijn eigen tempo. Bij de
een zal het leren praten wat sneller gaan dan bij de ander.
Maar als u merkt dat het leren praten van uw kind langzamer
verloopt dan hierboven beschreven werd, is het goed dit eens
te bespreken met de wijkverpleegkundige of de arts op het
consultatiebureau of met uw huisarts.
P.van Netten, verpleegkundig specialist Jeugdgezondheids
zorg, Oosterschelde Thuiszorg.
verschijnt in een oplage van 49.300 exemplaren elke woensdag huis-aan-huis in de gemeenten
Arnemuiden. Domburg, Mariekerke, Middelburg, Valkemsse, Veere, Vlissingen, Westkapelle
Kantoor
Advertentieverkoop
Redactie
Correspondenten
Fotografen
Bezorging
Scheldestraat 7-9, 4381 RP Vlissingen, Postbus 5051, 4380 KB
Vlissingen Tei.nr.: 0118^42720, Fax: 0118-442721
Openingstijden: ma, wo, do, vrij. 9.00-12.30 uur en van 13.30-
17.00 uur, dinsdag 9.00-12.00 uur, 's Middags gesloten
tijdens kantooruren tel.: 0118-442720
Jos Rentmeester (verkoopleider), tel. privé: 0113-655379
Yolanda Krijger (vertegenwoordiger), tel. privé: 0118-411351
Marcel Schreur (vertegenwoordiger).tel.privé: 0118-473051
Mini's (rubrieksadvertenties), tel.: 076-5312313
Afsluittijd advertenties: maandag 12.00 uur
tijdens kantooruren tei.nr.: 0118-442720, fax 0118-442721
Andrien Smeels tel. privé: 0118-639719
Afsluittijd redactie: maandag 14.00 uur
Dave Krajenbrink tel.: 0118-413089
Jaap Klein, tel. privé: 0118-625185
Ad Roos, tel. privé: 0118-602860/06-53265518
Marco Evenhuis, tel0118-471785
Harry de Lange, tel.: 0118-625195 06-52665827
Piet Davids, tel.: 0118-623594
voor klachten over bezorging tijdens kantooruren bellen:
0118-442720
De Scheldebode is een uitgave van Zuidwest - Weekbladen.
Copyright c 19% Uitgeveiynddtvchapp-j Nedenand BV
Honderden inzendingen kwa
men er binnen met de oplossing
van de 'kerstpuzzel'.
Het blijkt dat deze vorm van
puzzelen de Zweedse kruis
woordpuzzel zeer in trek is
bij onze lezers. De oplossing
'Engelenhaar' was door vrijwel
de meeste inzenders gevonden.
De eerste prijs, de Grote Van
Dale in drie delen gaat naar W.
Onderdijk, Noordweg 69 in
Serooskerke. De tweede prijs is
voor mevrouw Donze-Los, Cro-
cuslaan 15 in Vlissingen. Zij
ontvangt het Groot Van Dale
woordenboek hedendaags Ne
derlands.
De derde prijs tenslotte is voor
A. van Leerdam, Nieuwe Vlis
singseweg 602 in Middelburg,
die een Van Dale handwoor
denboek hedendaags Neder
lands krijgt. De prijswinnaars
krijgen bericht wanneer ze hun
prijs kunnen ophalen.
©JFS
had in de uitbreidingswijken na
1948 afgedaan.
Na een schets van de ontstaans
geschiedenis van Walcheren, de
ontwikkelingen in de 19e en 20e
eeuw in Zeeland en Middelburg
en de stedenbouwkundige ver
anderingen, bevat het boek een
inventarisatie in foto's, opge
splitst in verschillende hoofd
stukken, zoals villa's en heren
huizen, woningbouw, besuurs-
en openbare gebouwen, indus
trie en bedrijven en winkels en
horeca-gebouwen. Bij iedere
foto is een beknopte beschrij
ving gegeven van de geschiede
nis van het gebouw. Daarmee is
het boek ook voor Middelbur
gers die de stad op hun duimpje
kennen, toch zeer de moeite
waard, terwijl ook inwoners
van St. Laurens en Nieuw- en
St. Joosland aan hun trekken
komen.
('Middelburg, Architectuur
Stedenbouw 1850-1940 door
Hans Sinke. Eindredactie Peter
Sijnke, fotografie Johan Sinke.
112 bldz. ISBN 90 400 9908 1.
Uitgegeven bij Waanders b.v.
Zwolle in samenwerking met de
gemeente Middelburg. Het boek
is verkrijgbaar in de erkende
boekhandel en kost 35 gulden.)
Gemeenschappelijke
Vnje toegang
Deze rubriek is een uitgave van de Gezondheids-
wijzer, het informatiecentrum over gezondheid en pre
ventie van de GGD Zeeland
Westwal 37 te Goes, telefoon 0113-249434
Open op werkdagen van 08.30-17.00 uur
MIDDELBURG De amateur-fotograaf J. Dingemanse schonk zijn foto-negatieven aan het Zeeuws
Documentatiecentrum, die de foto's in een serie van zes tentoonstellingen centraal stelde. De laatste
tentoonstelling in deze serie toont het Zeeland van 20 jaar geleden, van vóór de dijkverhogingen rond
de Wester- en Oosterschelde, van de oester- en mosselvisserij in Yrseke en de Kruispolderhaven. Ver
der veel foto's van bejaarde mannen in klederdracht, bij het gaaischieten in Ovezande, bij het ringrij-
den bij Dishoek en op de Westkappelse zeedijk, zoals op deze foto, gemaakt in 1975. De tentoonstel
ling is tot 23 februari te zien in het Zeeuws Documentatiecentrum op de 2e verdieping van de Zeeuw
se Bibliotheek aan de Kousteensedijk tijdens de normale openingsuren.
De voetgangersbrug over het spoor in Middelburg werd volgens een veel toegepast principe opge
bouwd uit geklonken smeedijzeren liggers op gietijzeren kolommen. De brug werd in 1957 verhoogd
als gevolg van het aanbrengen van bovenleidingen vanwege de elektrificatie van het spoor.
FOTOARCHIEF DE SCHELDEBODE
WE MOETEN EXTRA
