Puzzelen met BOOT voor ontwikkeling van Noord-Tanzania
Alle beetjes helpen - samen kunnen wij meer
INZENDEN OPLOSSING
Mchuzi wa kuku (Kerrie kip)
Mdizi mbivu za kukaanga
(gebakken rijpe banaan)
wandelgangen
Belangrijk
Onderbetaald
Allegaartje
V
De letters uit de puzzel, die overeenkomen met de volgende
cijfers vormen samen een dankwoord in het swahiii (spreek
taal in Tanzania) vertaling.
22 3 75 8 26 42
10 30 43 73 U 55 49 53
Vervolgens maakt u minimaal ƒ2,50 over via de postgiro of
uw bank aan onze werkgroep. Het opplakken van f 2,50 aan
postzegels heeft geen zin. Deze 2,50 is dan voor de PTT. De
woorden die de oplossing vormen kunt u vermelden op de
overschrijvingskaarten. U kunt meerdere oplossingen inzen
den, met andere woorden meerdere overschrijvingskaarten
2,50. Ons postbanknummer is: 34.50.997; bankrekening
nummer: 34.60.28.906 t.n.v.: Werkgroep BOOT, Postbus 1,
4450 AA Heinkenszand.
De oplossingen kunnen verzonden worden tot 6 januari
1997.
De prijswinnaars worden zo snel mogelijk ingelicht. De uit
slag van de puzzel kunt u lezen in het Nieuwsblad van 29 ja
nuari 1997. De opbrengst van deze puzzel is bestemd voor
ons project in Tanzania. Bovendien wordt de totale op
brengst van deze kerstpuzzel nog eens verhoogd met 10%
door de Rabobank van Heinkenszand.
Tijdens de wintermarkt in Heinkenszand waren er twee dames uit Tanzania die lieten onder meer zien hoe in Afrika het haar wordt
gevlochten.
BOSELE - Dit jaar heeft
BOOT (Borsele Onder
steunt Ontwikkeling Tan-
zajnia) een nieuw project
gekregen. In juni is het
project officieel van start
gegaan met een fietstocht,
opgezet door de Stuur
groep Duurzame Ontwik
keling van de gemeente
Borsele. Het project be
staat uit drie delen.
Een onderdeel betreft het
Noord-Westen van Tanzania.
Dit gebied staat erg onder druk
vanwege de vele vluchtelingen
die hier naar toe gegaan zijn.
De voedselvoorzieningen zijn
daardoor ontoereikend. Het
tweede onderdeel betreft het
eiland Zanzibar. Hier proberen
gehandicapten een economisch
zelfstandig bestaan op te bou
wen. De Massai, de derde groep
die wij steunen, heeft te maken
met grondonteigening. Daar
door kunnen zij niet meer met
hun vee rondtrekken. Hen hel
pen wij door hun traditionele
manier van leven voort te zet
ten in een moderne maatschap
pij.
Jaarlijks heeft BOOT een pro
gramma vol met activiteiten,
zoals ondermeer de vreemde
muntjesactie, de wintermarkt,
de kerstpuzzel. Met deze acti
viteiten hopen we op uw bij
drage voor ons project. We wil
len u daarnaast vertellen over
het leven in Tanzania. U weet
dan ook waarvoor u zich inzet.
Met Kerstmis in het vooruit
zicht is er vaak extra aandacht
voor samenzijn. Voor gezellig
heid en samen eten. Eetge
woontes zijn in ieder land weer
anders en ook het eten is niet
overal hetzelfde. Maar voor ie
dereen geldt toch dat voedsel
'een symbool is van gastvrijheid
en vriendschap.
Als wij gasten krijgen voor het
diner, heten we ze meestal wel
kom met een aperitief. De Mas
sai en vele andere nomaden
(rondtrekkende groepen) ont
vangen hun gasten met verse
koeienmelk. Een uitnodiging
voor een maaltijd in Afrika,
bétekent dikwijls dat de gast
een overvloedige maaltijd
wordt voorgezet. Heeft de gast
gegeten, maar vindt hij het
eten wel heel lekker dan kan
mag hij dat gerust kenbaar ma
ken. De meeste Afrikaanse
vrouwen beschouwen het als
een eer, als hun gast laat weten
dat het eten naar wens is. Wel
licht volgt een uitnodiging
voor een volgende maaltijd,
waarmee het succes wordt on
derstreept.
In Afrika kan een gast zelfs
respect verwerven door voedsel
te weigeren. Geitenhersenen en
geiteningewanden zijn voor
ons geen dagelijkse kost. Laat
uingewanden van geiten zijn
voor ons geen dagelijkse kost.
Als men laat weten dat men de
ze gerechten liever niet wilt
eten, dan waardeert men dat
bijzonder. Immers het overne
men van vreemde voedselge
woontes heeft toch zijn beper
kingen.
Maar er zijn ook overeenkom
sten, want in Tanzaniaans eten
worden ook veel dezelfde in
grediënten gebruikt als in ons
eten. Probeer het recept dat el
ders op deze pagina staat eens
uit.
Met het oplossen van deze vrij eenvoudige kerstpuzzel steunt u het
project in Tanzania met een rijksdaalder en natuurlijk dingt u mee
naar de prijzen. Gaat u er even voor zitten!
Horizontaakl.woud; 4.hinder; 5.binnen; 6.muzieknoot; 8.voorzet-
sel;9.bijwoord; lO.vrouw; 11.voegwoord; 12.Borsele Ondersteunt
Ontwikkeling Tanzania (afk); 15.stopmiddel; 17.eirond; 19.uitroep
van schrik; 20.later; 21.soort vloeistof; 23.groente; 24.1idwoord;
27.houten keet; 28.gaten maken; 30.boot; 31.groot water; 33.ver
brandingsresten; 34.wordt meel van gemaakt in Afrika; 35.geld ge
bruiken van een bank; 36.eerste beginsel; 38.iets als onderpand ge
ven; 40.uitroep van pijn; 41.voorzetsel; 43.familielid; 46.melkpro
duct; 50.uitroep bij verjaardag; 52. bibberen;54. zuurachtig;
55.spinnenrag;56.hoogste punt; 5 8. voorzetsel; 60. voorzetsel;
61.dwaze gewoonte; 62.opbergmateriaal; 64.deel van gitaar;
66.pasvorm; 68.vordering; 69.deel van gezicht; 70.stukhout; 74.deel
van een kast;76.is slagtand van gemaakt; 77.pers.vnw; 78.voorzet
sel; 79.voegwoord; 80.Nederlandse Spoorwegen(afk); 81.gewicht;
83.tevens; 84.dicht; 85.voorzetsel; 87.afgemat; 89.groeiwijze.
Benodigdheden: een hele kip, olie, tomaten of tomatenpuree, zout,
groene peper, lemoen of citroen, knoflook en uien.
Kook de kip in stukken tot ze gaar is in water met zout. Haal de kip
en de bouillon uit de pan. Doe in de pan wat olie
en laat de olie heet worden. Doe er dan de tomaten in (of de
tomatenpuree) en roer de olie en de tomaten door elkaar. Snij de
uien, de knoflook en de groene peper en doe ze bij het
mengsel. Roer het door tot het een geheel is geworden. Doe de kip
weer in de pan en sprenkel er lemoen of citroen
overeen. Laat het daarna 'A tot 1 uur pruttelen.
Benodigdheden: banaan en olie.
Snij de bananen in plakken en doe olie in de pan. Verhit de
olie en doe de bananen er in. Bak ze aan beide kanten tot de
roodachtig zijn. Eet smakelijk
Verticaal: 1.tropische vrucht; 2. rund; 3.lijn; 4.boom; 7.bijwoord;
12.dagelijks voedsel; 13.waterkanten; 14.grootmoeder; 16.schelp-
dier; 18.meisjesnaam; 22.reeds; 24.tuingereedschap; 25.lof; 26.land
in Afrika; 27.gemeente in Zeeland; 28.een hoeveelheid; 29.onder
richt; 32,van zichzelf; 34.om te raken; 37.Medische Dienst (afk);
38.dik; 39.deel van een mast; 42.getijde; 44.telwoord; 45.bijwoord;
47.voegwoord; 48.instelling tbv ontwikkelingslanden; 49.serieuze
gestemdheid; 50.mannen; 51.lidwoord; 53.deel van de mond;
55.luchtverplaatsing; 57.vrouwelijk dier; 59.nomadenstam in Tan
zania; 61.inwoner van een klooster; 63.plaats in N.Brabant; 65.ver
leden tijd van eten; 67.rund; 70.spits baardje; 71.televisie (afk);
72.vr.schaap; 73.vrucht van palmboom; 75.intelligent dier;
80.vrucht met harde schil; 82.soort rolschaats; 86.familielid 88.on
der andere (afk).
Mie 'n zienken Immer en 'n poesdoekje
Kruuk is 'mevrouw' omdat de
werkster toch zeer belangrijk
werk doet. Ja, en die interieur
verzorgster wordt zwaar on
derbetaald. Als ze het zelf
moesten doen dan zouden ze
weten hoe belangrijk dat werk
is. En dat er zoveel vrouwen
zijn die voor weinig geld dit
werk doen. Van types als me
vrouw Kruuk wordt geprofi
teerd.
Een prettige bijkomstigheid is
dat mevrouw Kruuk op haar
manier de waarheid kan zeg
gen, want mevrouw Kruuk is
niet echt, ze bestaat eigenlijk
niet.
Tine van Kooten komt uit Vlis-
singen, heeft daar twintig jaar
gewoond en woont nu met man
en vier kinderen negentien jaar
in Lewedorp. Typetjes zoals
mevrouw Kruuk zijn eigenlijk
voortgevloeid uit zeven jaar
straattheater in Vlissingen.
Enige andere creaties van Tine
zijn de 'Boze Juf', 'Wijsneus',
'Chantal', 'Toos' en 'Sylvia'.
Met deze groep dames reist zij
festivals, congressen, beurzen
of bescheiden feestjes af. Waar
mensen bij elkaar zijn mengt
zij zich in het nietsvermoeden
de feestgedruis, waar zij een
gesprekje aanknoopt met de
bezoekers. Ze raakt ze even
aan of weet op andere wijze ge
voelige snaren te treffen en
schuifelt vervolgens door naar
de volgende feestgangers. Zo
laat zij een spoor van glimla
chend, blozend, geirriteerd,
verbaasd of schaterend publiek
achter zich.
Mevrouw Kruuk wordt zeer ty
perend neergezet. Ze ziet wat
grauw in haar gezicht, afgepei
gerde blik, vermoeid, zoals het
een werkster betaamt die haar
taak, 't vriedagwerk', vol
bracht heeft. Maar ze is altijd
nog vinnig genoeg om haar
zegje te doen. „Soms vraag ik
aan pers
mensen wat er nu eigenlijk be
doeld wordt", zegt mevrouw
Kruuk. „En als het dan nog
niet duidelijk is dan zeg ik
'kom merris langs, dan za'k je
meejeters 's doe, want 't is toch
verschrikkelluk, ee'. Kijk, als
ik zo heel af en toe de stem van
het volk kan zijn, dan ben ik
daar al heel blij mee."
Ali Kruuk de Zeeuwse poetsvrouw.
legaartje, want Alie Kruuk
pretendeert niet dat zij een
echte Zeeuwse boerin is, het is
suggestief en ludiek bedoeld.
Maar met een 'zienken immer
en 'n poesdoekje' werkt het
wel."
Eind november kreeg mevrouw
Kruuk voor een middag een
nieuwe werkplek. In de Mid
delburgse Statenzaal, waar de
Provinciale Staten van Zee
land plegen te vergaderen,
moesten hoognodig enkele
Zeeuwse Kringen worden weg
gepoetst.
Tine van Kooten verteld wat
mevrouw Kruuk die middag
beleefde: „Mevrouw Kruuk
kwam de statenzaal binnen en
in de wandelgangen had het al
effect. Ze sprak een aantal
mannen aan allemaal in een
zeer net grijs pak, dus serieus.
De reactie's waren wat onwen
nig. De politici vonden het aar
dig of ze waren uit het veld ge
slagen. Ze worden op hun ge
voel aangesproken terwijl ze
gewend zijn met hun hoofd te
werken. Heel sportief als de
aangesprokenen er gewoon in
meegaan. Maar toen Ali Kruuk
de statenleden de microfoon
onder hun neus hield kwam de
ontspanning en zelfs een
woordje Zeeuws."
Een vergadering in het
Zeeuws? „Het zou misschien
goed zijn om dat eens te probe
ren. Vaak zijn ze bezig om ei
gen pretenties hoog te houden,
ze voelen zich belangrijk of
doen zich zo voor. Er wordt
geen strobreed in de weg ge
legd, want de verantwoordelij
ke spreekt en dat is de waar
heid. Als iedereen zich bewust
bezig zou houden met politiek
dan zou er wel wat anders uit
komen." Mevrouw Kruuk kan
zich daar mateloos over opwin
den, dan is zij in alle 'staten'.
In de statenzaal sloeg Alie
overal haar mond in en dat
leidde er uiteindelijk toe dat zij
buiten werd gezet. Mevrouw
ZEELAND - Wie wel eens naar Omroep Zeeland luistert
heeft op vrijdagmiddag ongetwijfeld mevrouw Kruuk
wel eens gehoord. Aan het einde van de middag, tussen
vier en vijf, is zij te horen in Zeeuwse Kringen, het poli
tiek café van de omroep. Het programma wordt uitgezon
den vanuit jazzcafé 'Desafinado' onder de Lange Jan in
Middelburg. Mevrouw Kruuk, een werkster in pseudo
Zeeuwse klederdracht, gewapend met een zinken emmer
en een poetsdoek, houdt uitgerekend tijdens het program
ma de boel schoon. Zij is een ludieke verschijning met
haar doek en beuk, 'n doordeweekse schorte en op d'r
klompen. In plaats van stikken priemen er twee kurken
trekkers vanonder d'r ondermusse. Behalve dat mevrouw
Kruuk poetst, kuist zij ook de soms moeilijke taal die de
politici in het programma bezigen. „Wat zei jie noe, weet
je zelf noe we' wat a'je bedoelt?", luidt dan haar vraag.
De herfst heeft zijn taak er op
zitten en heeft de bladeren van
de bomen laten vallen. De wind
heeft er vrij spel mee op de dijk
rond het huis van Tine van
Kooten, alias mevrouw Kruuk.
„Mevrouw Alie Kruuk, om pre
cies te zijn", zegt Tine (39).
„Het is een creatie waarin ik
me af en toe verschuil. Omroep
Zeeland vroeg me onlangs om
mee te werken aan een nieuw
programma over politiek. Het
is bedoeld om als tegenhanger
voor de vaak ingewikkelde
ambtelijk taal die gebruikt
wordt. Gewoon om de zaak wat
te relativeren. Ik kom binnen
als mevrouw Kruuk. Ik
ben daar de werkster,
ik hoor zogezegd bij het
interieur. Zo nodig
'breek ik in', ik kom er
dan tussendoor in dia
lect, een mengelmoesje
van stadzeeuws en wat
ik hier in de omgeving
opgepikt heb. Van te
voren is er altijd infor
matie over wat er komt,
je denkt er over na,
maar je kunt niet alles
van tevoren plannen,
het is afhankelijk van
wat er gezegd wordt.
Improvisatie dus. Voor
het programma Zeeuw
se Kringen was het de
bedoeling dat er een
werkster kwam die te
gen het eind alle krin
gen wegpoetst. Niet al
leen de kringen, van
koffiekoppen, limona
deglazen en ander
drinkgerei, maar in de
dubbele betekenis, ook
alle 'Zeeuwse Kringen'.
Ik ben als laatste aan
het woord in het pro
gramma, de uitsmijter.
Dat is een beetje uit de
hand gelopen maar het
'bluuf we' gezellig'."
Zeeuwse kringen wegpoetsen.
Het idee is ontstaan
toen ik als 'mevrouw
Kruuk' op de 25-jarige
bruiloft van mijn broer
kwam. Als meisje uit
Zeeland. Mijn Zeeuwse
dracht heb ik bij een
kledingsorteerbedrijf
vandaan. Het is een al-
V
