Veldrlt van Kalmthout met alle kampioenen
Echte marsepein is gemaakt van amandelen
Sinterklaas moet keuzes maken
Toiletpapier
PAK 24
Rollen
3P
OP
IP
ip
6P
5.95
iVlage' hakt
°- runderge
MEER PLEZIER VAN JE GULDEN
De tien meest gestelde
Sinterklaasvragen
K&C
Koffie
Stokbrood
Mini witte
puntjes
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 27 NOVEMBER 1996
308
ZATERDAG TOPSPORT IN DE ACHTERTUIN VAN WEST-BRABANT
Een eerbiedwaardige lekkernij
Het Speelgoedboek, eerste hulp bij het kiezen van speelgoed
De auteur
Unox familieblik soep
Lotus keukenpapier
stroopwafels 4 59
Magere
yoghurt
Smiths superchips
Unox rookworst
Unox vlees jus
1,5 Liter
seven up
X0&
Blanke
witlof
Verkade digestive
Sunil waspoeder
Blue band vloeibare
margarine 4f
Halfvolle melk ^%S9
ibare
Tarwe rogge
brood
Diepvries
Extra Belegen
Kaas
Nieuwe oogst
Navelma s
Koelvers
Stegeman ring-
leverworst J49
Kaas
1 Soepvlees i
RÏb^
karbonade
Vleeswaren
Ovenvers
Jonge komijne M
kaas £99 chocolade
Kip in
braadzak
Gebraden
gehakt
Rambot
nootmix
Camembert 969
Slamixen
Knakbroodjes
Witte of rode kool
Elstar handappelen
13083
SUPERMARKTEN
KALMTHOUT Moddermannetjes komen slippend en balance
rend van een spekgladde helling, winterploeteraars nemen met de
fiets op hun nek een trap of een andere hindernis en ervaren
kromstuur-vasthouders flitsen rakelings langs de bomen. Kortom
het veldritseizoen is weer bezig. De allerbesten van de wereld ko
men zaterdag 30 november aan de start in Kalmthout, in de achter
tuin van West-Brabant dus.
Het gaat om de Grote Prijs Bos-
duin, op een afwisselend par
koers dat ligt nabij tenniscen-
trum Snauwaert aan de weg
van Roosendaal naar St. Job in
het Goor(via Essen en Achter
broek, red.). Om twaalf uur 's
middags wordt geopend met de
wedstrijd in de categorie D,
waaraan ook Nederlandse vete
ranen kunnen meedoen. Om
half twee is de tweede start.
Dan gaan de junioren op pad,
een minuut later gevolgd door
de nieuwelingen. Louis van den
Buijs van de organisatie in
Kalmthout verwacht in deze
twee pelotons aardig wat Ne
derlandse renners. „We hebben
zelfs een speciaal promotie-be
zoek gebracht aan de veldrit
van Etten-Leur. De nieuwelin
gen en junioren, die daar mee
deden, hebben informatie over
onze wedstrijd gekregen. Elke
jongeman, die bij ons aan de
start komt, krijgt een reiskos
tenvergoeding van 300 bel-
gische frankskes. In de catego
rie elitie is dat zelfs 200 franks
kes meer. Camiel van de Bergh
uit Rucphen, die in Etten-Leur
afgetekend won, komt in elk ge
val naar de Grote Prijs Bosduin.
Het zal duidelijk zijn dat we za
terdag extra feestelijk willen
uitpakken. Het wordt de laatste
activiteit in het kader van de
viering van het 850-jarig be
staan van Kalmthout. Het zal
gezellig worden. De bezoekers
kunnen kennis maken met Nen
Turf (een speciaal gebrouwen
streekbier), Zeeuwse mosselen,
jenever en glühwein, Hollandse
maatjes, Oberbayem muziek en
ze mogen bovendien St. Nico-
laas en Zwarte Piet verwach
ten."
Maar ook sportief heeft 'Kalm
thout' de lat erg hoog gelegd.
Het rennersveld voor de elite
wedstrijd (een van de 22 cros
sen in de categorie 1) is erg aan
sprekend.
Van den Buijs: „Om drie uur
gaan onder andere Adrie van
der Poel. Richard Groenendaal,
Paul Herijgers, Mario de Cler-
cq, Erwin Vervecken, Luca
Bramati, Peter van Santvliet,
Peter Willemsens, Jerome Chi-
otti, Miguel Martinez, John Ta
len, Sven Nijs en Ben Berden op
pad om zestig minuten interval-
lend over de weilanden, door
het bos en over de Helleberg en
de wegen van het Bosduin-in-
dustrie- en handelsgebied te
knallen. Groenendaal heerst
momenteel in de meeste cros-
Richard Groenendaal
sen, thuisrijder (wereldkampi
oen) Van der Poel sloeg afgelo
pen weekend twee keer hard toe
en de Belgen willen revanche
voor de verschillende nederla-
WALCHEREN - Stevig van
buiten, zacht van binnen, zo
moet harembrood zijn. Wan
neer u ooit in Lübeck komt dan
is een bezoek aan de Bahnho-
fallee de moeite waard. Daar
woont confiseur Hermann
Heyermann, die u vol trots zijn
'Lübecker Edelmarzipan' zal
laten zien.
Trots? Jawel, hij is de zesde ge
neratie (banketbakker) die het
harembrood op originele wijze
vervaardigt. Het recept is eeu
wenoud en ging van vader op
zoon. Marsepein van de 'boven
ste plank', bestaande uit 90%
amandelen (met zorg geselec
teerd) en 10% honing. Ook het
rozenwater ontbreekt niet. Met
het recept wordt niet gesjoe
meld. Straks zal zoon Helmuth
dezelfde marsepein bereiden.
Ze noemen het 'Lübecker Edel
marzipan'.
Marsepein is een eerbiedwaar
dige zoetigheid. De amandel is
een van de oudste vruchten die
de mensheid kent. Sultans en
koningen uit het Verre Oosten
en het 'Morgenland' wisten de
marsepein te waarderen. Het
harembrood was en is een lek
kernij dat alleen voor de aller
rijksten werd gemaakt. Aman
delen uit een bepaald gebied
aan de Middellandse Zee en de
honing moet afkomstig zijn uit
zonnebloemen, al wordt met dit
laatste een beetje de hand ge
licht.
In veel gebieden is de honing
vervangen door suiker, de
amandelen worden niet meer
rauw geplet en vermalen. Sinds
eeuwen wordt de amandel eerst
in water verhit, het bevordert
de duurzaamheid. Een uitvin
ding van de Arabische legers,
die de amandel als voedsel mee
namen op hun krijgstochten
naar zuid-Europa. Harembrood
bleef lang goed en de amande
len waren gemakkelijk te ver
voeren. Europeanen ontmoet
ten de marsepein op hun kruis
tochten en brachten het mee tot
in het noorden van Europa.
Zelfs na maanden reizen was de
marsepein nog uitstekend eet
baar. De exotische zoetigheid
was haar opmars over de we
reld begonnen en thans zouden
we ons geen Sinterklaas kun
nen voorstellen zonder het rose
marsepeinvarkentje in de etala
ge van de banketbakker. Zo
kennen wij de amandel. Als in
grediënt in de marsepein of als
nootje in de studentenhaver.
In de gebieden waar ze groeien
weet men de amandel beter te
waarderen. Amandelolie is een
zeer goed medicijn. Het wordt
gebruikt als laxeermiddel en
bestrijdt krampen bij zwanger
schap. Amandelolie geneest
huidziekten en verhoogt de po
tentie. Het verzacht de keel bij
verkoudheid en heelt ruggen
van kamelen die door touwen
zijn ingesneden. Het wordt ge
bruikt bij het vervaardigen van
keramische verf voor het pot
tenbakken en verwerkt in de
balsem. Ontegenzeglijk zullen
er nog veel meer goede toepas
singen zijn te noemen.
Het eten van marsepein bij een
diner was jarenlang een status
symbool. 'In Breslau, Neuren
berg, Amsterdam en Venetië
werd de amandelmassa zelfs zo
populair dat de in die tijd ge
bruikelijke verboden op luxe
artikelen erop van toepassing
waren en ze onderworpen werd
aan de raadsverordening. Prijk
ten op de dis van de vorst bij
voorbeeld verscheidene soorten
marsepein, dan mocht de adel
alleen wit en groen gekleurde
marsepein aanbieden, terwijl
bij de burgers en de boeren he
lemaal geen marsepein op tafel
kwam'.
Ook op het begrafenismaal
werd vaak de exotische zoetig
heid gepresenteerd. In Ham
burg bestelde graaf Rantzau-
Breitenburg eens een rouwmar-
sepein van 15 pond. Die be
stond uit een ovaal van marse
pein met daarop tussen vier sui
kerpiramiden een zwarte dood
kist omringd door treurende
'marsepeinkinderen'
Marsepein beeldde status uit.
Het krijgen van marsepein was
een hele eer. Geen wonder dat
ook vooral met Kerstmis de def
tige heren wilden laten zien aan
de dames wat ze zich konden
veroorloven. Marsepein laat
zich goed modelleren en dus ga
ven de heren opdracht aan de
banketbakkers fraaie kunst
stukken te ontwerpen. Met uit
zondering van het verwerken
van marsepein in bonbons en
andere zoetigheden heeft mar
sepein de status als 'geschenk'
behouden. In de meeste geval
len is de waarde van de 'kunst
werken' gedevalueerd tot enke
le guldens omdat ze massaal in
de industrie worden gefabri
ceerd. Er resten slechts simpele
figuurtjes, die in de meeste ge
vallen niets meer van doen heb
ben met de prachtige kunstwer
ken die vroeger uit de amandel
massa ontstonden.
Overigens zijn er nog maar wei
nig banketbakkers die de tijd
en de kennis bezitten om mar
sepein kunstwerken te maken,
nog even afgezien van wat een
dergelijk werk zou gaan kosten.
Het is een offer aan de tegen
woordige tijd, waarin uitslui
tend produktiecijfers tellen.
Maar wanneer we tegen 5 de
cember de etalages van de ban
ketbakkers zien of een stukje
van het rose marsepeinvarken
tje over onze smaakpapillen la
ten glijden, dan weten we dat
die smaak, misschien de oudste
zoetige smaak ter wereld is,
tenminste wanneer u échte
marsepein eet... van amandelen.
Bij Sinterklaas horen geschen
ken. Dus echte marsepein. Het
eten van surrogaat-marsepein
is bijna een vloek.
1. Waarom ziet Sint-Nicolaas
eruit als een bisschop?
Sint-Nicolaas was ook een bis
schop. Hij was bisschop van de
Grieks-katholieke kerk in de
plaats Myra in Klein-Azië (te
genwoordig Turkije).
2. Hoe is het Zwarte Pietenpak
ontstaan?
Zwarte Piet loopt in de kleding
van een 16e-eeuwse page. Pages
waren de persoonlijke dienaren
van hooggeplaatste heren zoals
hertogen en prinsen. Het Pie
tenpak is dus eigenlijk een 'pa-
gepak'.
3. Komt Sint-Nicolaas uit
Spanje?
Sint-Nicolaas leefde en werkte
in Klein-Azië. Door de handel
met Italië kwam hij ook in dat
land. Italië was gedeeltelijk van
Spanje. Spanje was in die tijd
een rijk land, waar veel luxe ar
tikelen en lekkers vandaan
kwamen. Dus dachten de men
sen dat Sint-Nicolaas daar zelf
ook vandaan kwam.
4. Waarom rijdt Sint-Nicolaas
op een schimmel?
De Germaanse god Wodan reed
op een groot wit paard. Vroeger
vonden hoge heren dat voor
naam en apart staan en daarom
reden zij graag op witte paar
den of schimmels.
5. Waarom gaan Sint en Piet 's
nachts over de daken?
Sint-Nicolaas wil als gever
nooit gezien worden en brengt
in het donker met Piet alle ca
deautjes en lekkers door de
schoorsteen in de huiskamer.
Ook de god Wodan hield op de
ze manier contact met de men
sen op aarde. Wellicht ligt daar
de oorsprong van dit gebruik.
6. Waarom heeft Piet altijd een
roe en een zak bij zich?
Vaak moet Piet de schoorsteen
met de roe schoonvegen, zodat
de cadeautjes schoon en netjes
beneden komen. De zak is een
handig vervoermiddel voor de
cadeautjes en het snoepgoed.
7. Waarom zetten kinderen met
Sinterklaas hun schoen?
Al eeuwen wordt een schoen ge
bruikt om bijzonderheden in te
ontvangen, en omdat ieder kind
zijn of haar eigen schoen heeft,
kan Piet zich nooit vergissen
met het uitdelen van de ca
deaus.
8. Worden er wel eens kinderen
in de zak meegenomen naar
Spanje?
Nooit. Als het moet wordt er
wel mee gedreigd, maar Sint-
Nicolaas houdt van de kinderen
en laat ze daarom altijd bij hun
vader en moeder.
9. Hoe oud is Sint-Nicolaas ei
genlijk?
Sint-Nicolaas is in het jaar 270
geboren. Dus nu, in 1996, is hij
1726 jaar oud.
10. Waarom heeft Sint-Nico
laas hulp van een 'zwarte' Piet
en niet van een 'witte' of 'gele'
Piet?
Piet is door al die jaren schoor
steenvegen zo zwart van het
roet geworden dat niemand
meer weet welke huidskleur hij
oorspronkelijk had. Het is ook
helemaal niet belangrijk. Het
doet er toch niet toe of je zwart,
wit of geel bent, of welke kleur
dan ook.
WALCHEREN - Sinterklaas
staat voor de deur. Zijn gulheid
is spreekwoordelijk groot. Het
aanbod in de winkels is enorm
en de verlanglijsten zijn lang.
De verwachtingen zijn dus hoog
gespannen. Sinterklaas is be
reid tot veel, maar alles is
onmogelijk.
Zelfs een kind begrijpt dat Sin
terklaas niet alle wensen ver
vullen kan.Sinterklaas moet
kiezen. Maar wat, voor wie,
hoeveel, hoe duur? Komt hij met
een groot cadeau of zes klein
tjes? Zijn grijze haren zijn ver
klaarbaar, want speelgoed kie
zen roept veel vragen op.
Wat is beter? Een wens ver
vullen of iets zoeken waar het
kind door verrast zal zijn. Wan
neer kies je voor speelgoed be
kend van de reclame? Is wat ze
vragen op de verlanglijst datge
ne waar ze mee willen spelen of
vinden ze het alleen maar mooi
om te krijgen? Wat is veilig? Wat
is goed? Hoeveel mag het kos
ten? Wat zijn de verschillen in
aanbiedingen.
Tientallen vragen en wei
nig tijd om de juiste antwoorden
te zoeken, want het is 5 decem
ber voor je er erg in hebt. Sin
terklaas moet kiezen. Als klant
met aandacht voor kwaliteit en
prijs, als ouder met liefde en
verantwoordelijkheid. Een
beetje hulp kan iedere Sint
daarbij wel gebruiken.
In 'Het Speelgoedboek' geschre
ven door Marianne de Valck,
staan heel veel praktische over
wegingen die kunnen helpen bij
het maken van een keuze.
Kinderen hebben niet alleen
te veel, ook te weinig. Meer dan
genoeg speelgoed en toch te
weinig. Behalve dat veel kinde
ren veel van hetzelfde hebben,
ontbreken dikwijls de 'gewone'
dingen, waar alle kinderen
graag gebruik van maken bij al
les wat ze al hebben. Bijvoor
beeld blokken, een goede pop
met een vage gezichtsuitdruk
king, een goede bal, plattegron
den en speelkleden, vertrouwd
speelgoed als een sjoelbak of
ganzenbord, verkleedkleren,
goede dierentuin- of boerderij
dieren, speelgoed waarmee het
dagelijks leven is na te spelen,
groot tekenpapier, mooie kleur-
krijtjes, goede kleurpotloden.
In 'Het speelgoedboek'
staat uitgebreid beschreven
welke interesses kinderen op
welke leeftijd krijgen, wat de
ontwikkelingswaarde daarvan
is en welk speelgoed daarbij
past. Van ruim honderd soorten
speelgoed staan de mogelijkhe
den van makkelijk naar moei
lijk opgesomd. Van een blank
houten auto met wieltjes tot een
radiografisch bestuurbaar
exemplaar bijvoorbeeld. Met
een toelichting op de bijbeho
rende speelwaarde en een hele
lijst met punten waar men bij
het uitzoeken op kan letten.
Overzichtelijk weergegeven met
het speelgoed op alfabetische
volgorde. In het laatste hoofd
stuk staat informatie over speel
goed voor zieke, gehandicapte
en agressieve kinderen, jongens,
meisjes, de invloed van de recla
me, de seizoenen, waar ouders,
grootouders, kinderen en instel
lingen met hun keuze rekening
mee kunnen houden en nog veel
meer. Een echt naslagwerk om
regelmatig in te kijken zolang
men speelgoed moet kiezen voor
kinderen tussen de 0 en 12 jaar.
De auteur, Marianne de
Valck is gespecialiseerd in het
geven van informatie over spel
en speelgoed vanuit een pedago
gische achtergrond. Zij was
nauw betrokken bij het oprich
ten van peuterspeelzalen en op
richtster van de eerste speel-o-
theek in Nederland. Zij werkte
als journaliste voor kranten,
tijdschriften en radioprogram
ma's. Door het geven van onaf
hankelijke informatie wil zij
ouders en opvoeders inzicht bie
den in het spelen van kinderen,
waarbij speelgoed wel of niet
belangrijk kan zijn.
Het Speelgoedboek is ver
krijgbaar in elke boekhandel.
Titel: Het Speelgoedboek, eerste
hulp bij het kiezen van speel
goed
Auteur: Marianne de Valck.
Uitgever: Uitgeverij Vroeginde-
weij, Leusden. ISBN: 90
80390219.
Prijs:/ 39,90
gen, die hun opgezadeld zijn
door het Rabo-tweetal. Het pu
bliek kan dus een mooie Hol-
land-België op, onder en naast
de fiets meemaken."
'V
erwten, goulash, kip,
bruine bonen of
tomaat, 1400 gram
met vochtvangers, fl QQ
per pak ff j
Gouden Aar
pak 8 stuks f|
KANIS
r.IJNNlNjj
snelfi'ter of bone"
Coberco
diverse smaken, 4qQ
per aak
350 gram,
per stuk
naturel of pikant,
per aak
light of regular
„it of brum
met of aonder 4 99
chocolade, per rol ff f
color of ultra, 99
aak a 2 kilo wJu
per flacon 4 f
Inaaliter
vers van't mes
~M0<
■V--
rond, per stuk Mil
per kuipje
i 500 gram
500 gram
500 gram Tl broodjes ^25
per stuk
100 gram
100 gram
100 gram
250 gram, per st. i^H
Gmp.nte en fruit
diverse soorten,
per aakje
per stuk
per stuk
panklaar gesneden
per aak 99
golden delicious
of jonagold
week 48 geldig van maandag 25 Vm
MIDDELBURG WINKELCENTRUM DAUWENDAELE EN WINKELC. WELSINGE