SCHELDEBODE
SCHELDEBODE
Oude verteltradities herleven
Hoofdrol voor Zeeuwen in hervormingsstrijd
Kleinste afvalberg roept meeste rumoer op
TORENPROAT
P r o m o t i e - o n d e r z o e k werpt nieuw licht op hervorming in zeeland
Hervorming in Zeeland
ZUINIG STOKEN
woensdag 20 november 1996
Tweede Walcherse vertelavond op Souburg
Doodstraffen
Spion
Zoutkoepels
Te duur
lezing dr. C.M. Rooze Stouthamer
in de Openbare Bibliotheek Goes
op vrijdag 29 november 20.15 uur; toegang 5.-
kaarten zijn vanaf heden verkrijgbaar bij de
organisatoren: de Openbare Bibliotheek
Goes (0113-213620) en boekhandel en
uitgeverij De Koperen Tuin (0113-231072)
BAZAR - Op zaterdag 23 november is er van 15 tot 21 uur een
bazar in café 't Koffiehuis aan de Markt in Westkapelle, georga
niseerd door het jeugdbestuur van voetbalvereniging De Noor
mannen.
ACCORDEONMUZIEK - Accordeonvereniging Accordeola
geeft een uitvoering in het Arsenaaltheater op zaterdag 23 no
vember. Het thema is 'Servus Wien' en dansschool De Jong uit
Vlissingen en balletdanseres Vera Sorber verlenen hun mede
werking. De avond begint om 19.30 uur, entree een tientje. Na
afloop is gelegenheid tot dansen.
KERSTPAKKETTEN - Op donderdag 28 november en don
derdag 5 december is het mogelijk kerstpakketten voor Polen in
te leveren bij Joke Sedee aan de Sportlaan 18 in Middelburg
(tussen 18 en 22 uur). De pakketten moeten goed verpakt zijn,
dichtgeplakt en met een stevig touw eromheen. Goede adresse
ring en adres afzender op de doos. Er kan geen geld verpkat
worden. Het maximale gewicht is 25 kg, de kosten zijn 7,50
per pakkeet 2,50 per kilo. Bij het inleveren moet men een le
gitimatiebewijs tonen.
HERFSTWANDELING - Natuurvereniging Walcheren KN-
NV houdt op dinsdag 26 november voor leden en belangstellen
den een herfstwandeling in de Mantelinge. Verzamelen om 14
uur op de parkeerplaats Zandduinweg in Oostkapelle.
VERKOOPDAG - Allerhande zelfgemaakte artikelen zijn te
koop op een creatieve verkoopdag op zaterdag 23 november
vanaf 11.30 aan de Schoolstraat 9 in Vrouwenpolder. De op
brengst is voor het VBOK-opvanghuis.
KAMERMUZIEK - De Stichting Kamermuziek Zeeland pre
senteert 'kamermuziek op zondagmiddag' op 24 november in de
Concertzaal aan de Singelstraat in Middelburg. Op het pro
gramma werken van Beethoven, Schumann, Janó"cek, Brahms
en Schubert. Aanvang 15.30 uur, entree 15 gulden.
DANSMIDDAG - In de Vergulde Baars aan de Baarsjesstraat
in Middelburg is op 20 november een dansmiddag voor ouderen.
Er wordt ook bingo gespeeld. De middag duurt van 13.30 -16.30
uur. Entree vijf gulden.
ORIGAMI - Op woensdag 27 november is er van 19.30 tot
21.30 uur een origami-vouwavond in de Zeeuwse Bibliotheek
aan de Kousteensedijk in Middelburg. Het thema is kerst. De
kosten zijn zes gulden, exclusief vouwpapier. Opgave bij Loes
Schakel, Kruitmolenlaan in Middelburg.
BINGO - In het VTV clubgebouw aan het Baskenburgplein in
Vlissingen wordt op zaterdag 23 november een bingo met loterij
gehouden. Aanvang 20 uur.
ENERGIEVRAAG Op vrijdag 22 november wordt in zaal I
en II vande Zeeuwse Bibliotheek een lezing gehouden over de
ontwikkeling van de energievraag en het aanbod. Aan de hand
van modellen en scenario's licht de prof. A. Verkooijen, dierec-
teur van het Interuniversitait Reactor instituut van de Techni
sche Universiteit Delft de blik op het toekomstig te verwachten
energiegebruik en de gevolgen daarvan voor maatschappij. De
organisatie is in handen van het Natuurkundig Gezelschap te
Middelburg.
ST. NICOLAASTOCHT - Wandelsportvereniging De vrolijke
tippelaars houdt op 23 november een Sint Nicolaastocht. Start
plaats is het clubhuis van Zeeland Sport aan het Baskenburgs-
plein in Vlissingen tussen 10 en 13 uur. De afstanden zijn 5, 10,
15 of 25 km. Inschrijfgeld 4,50, korting voor leden van een er-
kende wandelbond. Zonder medaille kost het een rijksdaalder.
AFFICHES - In het Zeeuws Documentatiecentrum op de
tweeede verdieping van de Zeeuwse Bibliotheek aan de
Kousteensedijk in Middelburg zijn ongeveer 300 affiches ten
toongesteld, die een aardig beeld geven van de Zeeuwse samen
leving. De tentoonstelling is ingericht tot 29 december.
KENNISMAKINGSCONCERT - Brassband ONDA geeft op
zaterdag 23 november een concert ter nadere kennismaking
met haar nieuwe dirigent Arjo Briggeman. Aanvang 19.30 in
het Zuiderbaken aan de Rentmeesterlaan in Middelburg.
ARBEIDSONGESCHIKT - Het Juliana Welzijn Fonds heeft
aan de stichting voor gedupeerde ameidsongeschikheids
slachtoffers in Zoutelande 15 duizend gulden toegekend voor
de ontplooiing van de organisatie.
KANSEN - Het Emancipatiebureau Zeeland houdt op
woensdag 27 november een informatie-avond over Europese
subsidie-verordeningen en fondsen, bedoeld om gelijke kansen
voor vrouwen te creëren. De avond wordt gehouden in hotel
Arion aan de Boulevard Bankert in Vlissingen. Aanvang 20
uur.
SPOKEN - Onder auspiciën van de Zeeuwse Volksuniversi
teit wordt op woensdag 28 november van 19 tot 19.45 uur een
voorbeschouwing bij het toneelstuk Spoken van Ibsen in de
Stadsschouwburg aan het Molenwater in Middelburg gehou
den. Aanmelden bi ht ZVU-bureau aan de Spanjaardstraat.
OPVOEDINGSASPECTEN - Op woensdag 27 november
wordt on 19.15 uur in het Theo van Doesburgcentrum aan de
Brouwenaarstraat in Middelburg een thema-bijeenkomst ge
houden over cultuurachtergrond en opvoedingsaspecten bij
Marokkaanse kinderen.
TELEFOONKAARTENBEURS - In wegrestaurant De
Roode Leeuw aan de Veerstraat in Nieuw- en St. Joosland
wordt op zondag 24 november van 10 tot 15 uur een ruilbeurs
gehouden voor telefoonkaarten. Entree 2,50, jeugd gratis.
SCHIETVERENIGING - Schietvereniging Meliskerke houdt
op zaterdag 23 november open huis in haar accomodatie aan de
Rapenburgweg in Meliskerke.
SUPERRONDE - Buurtvereniging Duyvenvoorde aan de
Middelburgsestraat in Oost-Souburg houdt op zaterdag 23 no
vember een bingo-avond met 5 rondes, een superronde en een
prikkelprijs. Bingokaarten kosten een gulden, aanvang 20 uur.
VRIJE PEUTERSPEELZAAL - Bij voldoende belangstelling
gaat er in Middelburg-Zuid een vrije peuterspeelzaal van start.
Op vrijdag 22 november is er om 20 uur een informatie-avond
in het Zuiderbaken aan de Rentmeesterlaan in Middelburg. De
volgende ochtend kunt u ook met uw peuter een kijkje nemen
van 10 tot 12 uur.
BUITELANDS SCHOOLJAAR - AFS Interculturele pro
gramma's houdt op dinsdag 26 november om 19.30 uur een
voorlichtingsavond in de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg
over de mogelijkheid voor jongeren van 15 tot 18 jaar om een
jaar in het buitenland naar school te gaan.
ORANJEZON - Bij de Stichting educatief Toerisme Oranje
zon in Oostkapelle starten binnenkort de cursussen 'Kleur en
Stijl', 'Klaarmaken en gameren van koude schotels' en 'Kerst
decoraties'. Voor inlichtingen en aanmeldingen: 581507.
WINTERMARKT - De Wereldwinkel en Unicef in Zoutelan
de houden op zaterdag 23 november van 10.30 tot 16 uur een
wintermarkt voor ideële organisaties in zaal Middendorp.
OLD FIRM - Muziekgroep 'The Old Firm' treedt op dinsdag
26 november om 21 uur op in braai-tapperij De Mug aan de
Vlasmarkt in Middelburg.
SINGLES - Lex ter Braak licht op donderdag 21 november
in het Zeeuw Museum zijn keuze voor de tentoosntelling 'Sin
gles, eenlingen bijeengezocht'. De lezing begint om 20 uur, en
tree 5 gulden, aanmelden vooraf bij het Zeeuws Museum.
PAGANINI - Sorry Paganini is een groep van Zeeeuwse bo
dem, die zich door de wereld van akoestische muziek begeeft
met een bluegrass bezetting. Op 23 november geeft de groep om
21 uur een concert in Razzmatazz in Oost-Souburg. Kaarten
kosten/ 12,50.
verschijnt in een oplage van 49.300 exemplaren elke woensdag huis-aan-huis in de gemeenten
Arnemuiden, Domburg, Mariekerke, Middelburg, Valkenisse, Veere, Vlissingen. Westkapelle
Kantoor
Scheldestraat 7-9. 4381 RP Vlissingen, Postbus 5051, 4380 KB
Vlissingen Tel.nr.: 0118-442720, Fax: 0118-442721
Openingstijden: ma, wo, do, vrij. 9.00-12.30 uur en van13.30-
17.00 uur, dinsdag 9.00-12.00 uur, 's Middags gesloten
Advertentieverkoop
tijdens kantooruren tel.: 0118-442720
Jos Rentmeester (verkoopleider), tel. privé: 0113-655379
Yolanda Krijger (vertegenwoordiger), tel. privé: 0118-411351
Marcel Schreur (vertegenwoordiger),tel.privé: 0118-473051
Mini's (rubrieksadvertenties), tel.: 076-5312313
Afsluittijd advertenties: maandag 12.00 uur
Redactie
tijdens kantooruren tel nr.: 0118-442720, fax 0118-442721
Andrien Smeels tel. privé: 0118-639719
Afsluittijd redactie: maandag 14.00 uur
Correspondenten
Dave Krajenbrink tel.: 0118-413089
Jaap Klein, tel. privé: 0118-625185
Ad Roos, tel. privé: 0118-602860/06-53265518
Marco Evenhuis, tel.: 0118-471785
Fotografen
Harry de Lange, tel.: 0118-625195/06-52665827
•Piet Davids, tel.: 0118-623594
Bezorging
voor klachten over bezorging tijdens kantooruren bellen:
0118-442720
De Scheldebode is een uitgave van Zuidwest - Weekbladen.
OOST-SOUBURG Izak Kwekkeboom, Ries de Visser, Adrie
Quaak en Jan Zwemer zijn de vertellers op de tweede Walcherse
vertelavond op dinsdag 26 november in wijkgebouw De Zwaan. De
bijeenkomst is de opvolger van de succesvolle avond, die vorig jaar
onder de naam 'Vertelsels vö rond de plattebuuskachel' in Bigge-
kerke werd georganiseerd. De Tweede Walcherse Vertelavond
kreeg de naam 'Praot van 'n cent de pinte' mee. De vertellers staan
garant voor een buitengewoon onderhoudend, avondvullend pro
gramma. De muzikale omlijsting wordt verzorgd door Engel Rein
houdt, die ongetwijfeld ook enige nummers van zijn nieuwe cd ten
gehore zal brengen. In de foyer van gebouw De Zwaan staan bo
vendien enige Zeeuwse boekenstands opgesteld.
Vertelavonden als 'Praot van 'n
cent de pinte' hebben vooral in
het noorden en oosten van het
land een vaste plaats veroverd
in het culturele aanbod in de
streek. Het succes van dergelij
ke avonden ligt vooral in het
feit, dat de vertellers vaak te
ruggrijpen op oude verteltradi
ties, waaraan de herinnering
bij menigeen nog bestaat. Zo
werden op bepaalde plaatsen in
de dorpen, zoals bij de smidse
of bij de kapper, niet alleen
dorpsnieuwtjes uitgewisseld,
maar ook sterke verhalen ver
teld. Vaak had ieder dorp wel
zijn eigen expert op dat gebied,
die urenlang over allerhande
wonderbaarlijke gebeurtenis
sen kon vertellen. Met de intre
de van massamedia als radio en
televisie is die vertelcultuur
min of meer uitgestorven. De
vertelavonden en - festivals
van tegenwoordig zijn in feite
een min of meer kunstmatige
voortzetting van de oude ver
halencultuur.
In het Walcherse zijn vertel
avonden een betrekkelijk
nieuw verschijnsel. Voorheen
luisterden Walcherse vertellers
wel vaak bijeenkomsten van al
lerlei verenigingen en dergelij
ke op, maar volledige, avond
vullende programma's waren
zo goed als onbekend. In ande
re delen van Zeeland, met name
op Zuid-Beveland en in
Zeeuwsch-Vlaanderen, be
staat deze traditie al wat lan
ger. Het jaarlijks terugkerende
vertelfestival in Den Dullaert
in Hulst is op dat gebied toon
aangevend.
Jan Zwemer uit Oostkapelle,
een van de vertellers van 26 no
vember in Souburg, heeft daar
reeds enige malen mogen op
treden. Zijn verhalenrepetoire
bestaat uit Walcherse sprook
jes en fabels. Een aantal van
zijn verhalen zijn gebundeld in
het boekje 'De sprookjes van
Moedertje Jans en de faobels
van Jodocus'. Adri Quaak uit
Kruiningen kwam ooit in
Noord-Afrika in aanraking
met de oude vertelcultuur, die
daar nog steeds bestaat. Op ba
sis daarvan is hij verhalen gaan
schrijven, die hij, geheel uit
zijn hoofd, met verve weet voor
te dragen. Izak Kwekkeboom
baseert zijn verhalen op de
oude tover- en spookverhalen,
die bij hem vroeger op de
ouderlijke boerderij in de buurt
van Sint - Laurens werden ver
teld. Ries de Visser, tenslotte,
debuteert 26 november als ver
halenverteller. Deze Souburger
heeft op Walcheren een zekere
reputatie hoog te houden als
'rienkoppasser' en sjeesjesrij-
De Zeeuwse troubadour Engel Reinhoudt zorgt voor de muzikale omlijsting op de tweede Walcher
se vertelavond. foto anton dingemanse
der met een bijzonder vlotte
babbel. Engel Reinhoudt, die
de muziek zal verzorgen, is
vooral bekend als Zeeuwse
troubadour. Van hem ver
scheen pas een nieuwe cd, 'Bèl,
bèl, 't is toch vrêêd'. Hij baseert
zijn muziek vaak op zaken uit
de Zeeuwse plattelandscultuur.
Kaarten voor de Tweede Wal
cherse Vertelavond kosten
6, - en zijn te reserveren via
tel. (0118) 47 17 85. De avond
wordt gehouden in Gebouw De
Zwaan, op de hoek van de Vlis-
singsestraat en de Kromwege-
singel in Oost - Souburg en be
gint om 20.00 uur.
GOES Enkele jaren nadat Luther zijn stellingen
openbaar maakte en daarmee de hervormingsgezinde
beweging op gang zette, kwamen de inwoners van de
Zeeuwse eilanden al massaal naar geheime godsdien
stige bijeenkomsten in Middelburg, Veere en Zierik-
zee. Deze week promoveerde drs. C.M. Rooze-Stout-
hamer uit Ellewoutsdijk in Amsterdam op het onder
werp 'De hervorming in Zeeland'. De studie steunt op
een zeer uitgebreid archiefonderzoek, waardoor een
schat van nieuwe gegevens aan het licht is gekomen.
Op glasheldere wijze geeft zij in het gelijknamige
boek, dat deze week verschijnt bij De Koperen Tuin in
Goes, een weergave van haar onderzoek.
Maarten Luther, de hertog van
Al va, koning Filips II zijn be
langrijke historische figuren die
we kennen uit de geschiedenis
boeken. Zij hadden ook heel wat
met Zeeland te maken en spelen
in het boek 'Hervorming in Zee
land' een belangrijke rol. Maar
niet de hoofdrol, want die is
weggelegd voor de Zeeuwen zelf
die in aanraking kwamen met de
'nieuwe leer' en daar ieder op
hun eigen manier op reageerden.
Zeeland verkeerde in de zes
tiende eeuw in een bijzondere
positie. Dat kwam door de cen
trale ligging van de Zeeuwse ei
landen op een kruispunt van in
ternationale handelsroutes,
dichtbij Antwerpen, de grootste
handelsstad van de Nederlan
den. Het is daardoor niet vreemd
dat hervormingsgezinde ge
schriften er al vroeg bekend wa
ren. Ook vonden er reeds enkele
jaren na Luther's openbare op
treden in het geheim godsdien
stige bijeenkomsten plaats in de
handelssteden Middelburg,
Veere en Zierikzee.
Kort na 1530 scheidden zich hier
en daar groepen hervormingsge-
zinden af van de katholieke kerk
en om eigen gemeenten te stich
ten. De dopers - de latere doops
gezinden - keerden als eersten de
oude kerk de rug toe. Dertig jaar
later volgden de calvinisten. Bei
de bewegingen hielden in het
verborgene samenkomsten, want
op het bijwonen van dit soort
vergaderingen stond de dood
straf.
Maar strenge wetten konden de
hervormingsbeweging niet te
genhouden. Integendeel, zij
groeide tegen de verdrukking in.
In de zomer van het jaar 1566
traden de hervormden - de calvi
nisten- op spectaculaire wijze
naar buiten. Op Walcheren en
Schouwen werden hagenpreken
gehouden die duizenden toe
hoorders trokken. En toen volg
de de beeldenstorm waarbij zij in
vele plaatsen op Walcheren
kerkgebouwen in handen wisten
te krijgen.
Zij zouden van die kerken niet
lang gebruik maken. De stedelij
ke overheid herstelde de orde en
de kerken kwamen weer in het
bezit van de katholieken. Toch
was er een bijzondere situatie
ontstaan, want er hielden nu drie
religies naast elkaar hun ere
diensten: de katholieken in de
stadskerken, de hervormden
buiten de stadspoorten, in een
schuur of pakhuis en de dopers
in hun huissamenkomsten. In
onze tijd is dat niets bijzonders,
maar vier eeuwen geleden was
het nieuw en ongehoord.
De hervormden speelden een rol
in het groeiend verzet tegen de
Omwille van hun geloof werden mensen gemarteld en ter dood gebracht. Een van de gravures uit het
boek 'De hervorming in Zeeland'.
regeringspolitiek van de koning
Filips II. Een van de doelen van
de opstandige beweging in de
Nederlanden was het zich mees
ter maken van het Walcheren,
want wie dat eiland in handen
had, beheerste de scheepsvaart
naar Antwerpen. Zeeuwse kerk
raden waren betrokken bij het
werven en provianderen van en
kele honderden manschappen
die een aanslag op het eiland
moesten doen. Het plan mislukte
doordat een spion het plan ver
raadde.
De regering sloeg terug: er
werden troepen ingekwartierd in
de Walcherse steden en aan de
openbare uitoefening van de her
vormde godsdienst kwam een
einde. Ondertussen was de her
tog van Alva met zijn leger in
aantocht om de 'ketters en rebel
len' te komen straffen. Dat be
richt leidde ertoe dat kerken
raadsleden, predikanten en vele
anderen vluchtten. Uit de Mid
delburg vertrok minstens 3.5
van de bevolking, meestal met
Engeland als einddoel. Daar ont
stonden vluchtelingenkerken,
waar de ballingen de tijd af
wachtten dat terugkeer naar het
vaderland mogelijk ws. Dat mo
ment was aangebroken toen in
april 1572 Vlissingen en Veere
zich voor de prins van Oranje
verklaarden.
Daarmee eindigt de eerste fase
van de Zeeuwse hervormingsge
schiedenis. Een kleurrijk verhaal
over een roerige periode in de ge
schiedenis met onvermoede as
pecten. 'Hervorming in Zeeland'
bevat een aantal bijlagen, onder
andere een martelaarslijst van
ruim 50 protestanten die tussen
1530 en 1572 omwille van hun
geloofsovertuiging ter dood wer
den gebracht. De auteur stelde
ook een overzicht samen van de
bestaande gemeenten vóór 1572
en een lijst van alle bekende her-
vormingsgezinden met persoon
lijke gegevens die tijdens het on
derzoek aan het licht kwamen.
„Het betoog is glashelder en op
een boeiende wijze geschreven,
zodat de resultaten van het on
derzoek voor een breed publiek
toegankelijk zijn", aldus prof.dr.
C. Dekker, hoogleraar aan de
Universiteit van Amsterdam
over de studie waarop Clazien
Rooze-Stouthamer uit Elle
woutsdijk deze week promoveer
de. Ook door andere hoogleraren
werd haar lof toegezwaaid van
wege haar proefschrift dat het
resultaat is van zo'n twintig jaar
werk. De maar liefst 600 bladzij
den tellende uitgave ervan werd
gerealiseerd door De Koperen
Tuin in Goes. Op vrijdag 29 no
vember houdt zij een lezing in de
openbare bibliotheek in Goes.
'Hervorming in Zeeland, ca.
1520-1572', C.M. Rooze-Stoutha
mer, De Koperen Tuin, Goes, 600
pag., geb. f 79.90. Clazien Rooze-
Stouthamer houdt een lezing
over de hervorming in Zeeland
op vrijdag 29 november om 20.15
uur in de openbare bibliotheek
Goes. Kaarten a f 5 - zijn vanaf
heden verkrijgbaar bij openbare
bibliotheek Goes (0113-213620)
en boekhandel en uitgeverij De
Koperen Tuin (0113-231072). De
lezing wordt mede mogelijk door
de Culturele Raad Goes en de
provincie Zeeland.
ADVERTENTIE
Vervolg pagina 1.
De bevolking van Borssele verzet
zich meer op grond van emotio
nele bezwaren. Na de kerncen
trale en het tevergeefse verzet te
gen de vestiging van Covra in het
Sloegebied is de bunker de laat
ste druppel. Die bunker, met bui
tenmuren van twee meter dik,
moet bestand zijn tegen overstro
mingen, aardbevingen en neer
stortende vliegtuigen. De opge
werkte brandstofstaven, verpakt
in glas, worden in stalen kokers
in de bunker opgestapeld. De ko
kers worden met het edelgas ar
gon gevuld om roesten tegen te
gaan. De warmte die de straling
afgeeft wordt naar buiten afge
voerd.
Als bewaker van de kleinste
maar meest rumoerige afvalberg
in Nederland begrijpt Hans
Codée eerlijk gezegd de commo
tie rond zijn bedrijf niet. „Er spe
len meer factoren mee dan alleen
tegen de Covra zijn. Altijd is er
die angst voor die rare straling,
het is mysterieus, je ziet het niet.
Het wordt gekoppeld aan kanker
en atoombommen. Iedereen weet
nog van Tjemobyl, daar wordt
het probleem mee warm gehou
den en dat vertroebelt de discus
sie. Feiten worden niet nuchter
naast elkaar gelegd om tot een
gewogen oordeel te komen." Met
de dosimeter in de hand laat hij
de opslagruimten zien. Ruim
16.000 stalen vaten met ra
dio-actief afval die ieder weer
zijn verpakt in betonnen omhul
sels, staan hier opgestapeld. En
er is nog ruimte genoeg. Zoveel
ruimte zelfs dat het vervallen
materiaal, dus niet meer ra
dio-actief afval, ook nog hier
opgeslagen wordt. „We zouden
het vervallen materiaal gewoon
als regulier afval kunnen verwer
ken, maar de samenleving is daar
nog niet aan toe. Dus houden we
het nog maar even hier", zegt
Codée. „De veiligheidsnormen
die de politiek stelt zijn niet ge
baseerd op de feiten rond ra
dio - actieve straling maar op de
belevingswereld van de burger.
Het is een wisselwerking tussen
gevoelens in de maatschappij die
schrikachtig reageert en dus stelt
de politiek de nonnen heel hoog
vast." Codée laat de de stralings
meter zien die 0,001 mSv aan
geeft. Ter vergelijking een rönt
genfoto van de borstkas levert 0,1
milliSievert op. „Als je van ons
terrein afgaat en de weg van het
havenschap oprijdt gaat het stra
lingsniveau omhoog", besluit
Codée zijn rondleiding.
De opslag bij Covra is een tijdelij
ke oplossing totdat er een defini
tieve berging, bij voorbeeld in
zoutlagen onder de grond, is ge
vonden. Daar mogen politiek en
wetenschap zo'n honderd jaar
over doen. Weer terug in zijn kan
toor zegt Codée: „Voor de politiek
is zo'n tussenoplossing heel ple
zierig. Je kunt er altijd op terug
komen. Met de Covra - oplossing
doen we niets on omkeerbaars.
Wel als je het onder de grond
stopt en dichtstort met beton. Nu
is die beslissing in Nederland ook
niet echt nodig want er zo ver
schrikkelijk weinig afval, dat het
veel te duur is om het nu al onder
de grond te stoppen. Het char
mante van de Covra is dat wij
moeten zorgen voor voldoende af
val zodat het interessant wordt
om ondergronds te gaan en door
onderzoek er voor zorgen dat die
oplossing er is. Die honderd jaar
hebben we daar naast nodig om
het geld bij elkaar te sparen. Als
de dan levende mens zegt: 'tja, die
loodsen staan er nog, we hebben
een zak geld, we gebruiken dat
om nieuwe loodsen neer te zetten
en we zien over 100 jaar wel
weer', dan is dat de beslissing van
die generatie. De huidige genera
tie is dan toch verantwoordelijk
bezig geweest door het afval te
verzamelen, te isoleren en te con
troleren."
Dat klinkt heel verantwoordelijk
maar de Covra blijft een bedrijf
dat kostendekkend moet opere
ren. Door de afname van het gele
verde afval, (8000 vaten in 1988
tegenover 4000 in 1995), verkeert
het bedrijf al jaren in financiële
nood. Eigenlijk zouden de tarie
ven verdubbeld moeten worden
maar de overheid is bang dat be
drijven dan 'creatieve' oplossin
gen voor hun radio-actieve goed
jes verzinnen.
Codée vindt dat de Covra geen
partij is in de discussie van ra
dio-actieve toepassingen en de
wijze waarop het afval aangele
verd wordt. Hij beroept zich op de
acceptatieplicht: „Bedrijven leve
ren hun afval aan in welke vorm
dan ook. Daar hangen wij dan een
prijskaartje aan. Wij adviseren
slechts, de verantwoordlijkheid
ligt bij de leverancier." Volgens
de ZMF ziet die leverancier de
nieuwe vergunning als een blanco
cheque voor een ongelimiteerd
aanbod. De milieu - organisatie
vindt dat de grondslag van de ac
ceptatieplicht ter discussie moet
komen te staan op het moment
dat bedrijven onvoldoende werk
maken van preventie van hun ra
dio - actief afval. Zo zag Hoechst
Holland NV onlangs af van de
bouw van een cotrell-verwer-
kingsfabriek voor het reduceren
van de hoeveelheid radioactief
calcinaat. De hoeveelheid afval
zou daarmee verminderd kunnen
worden van 1000 ton tot een rest
afval van 20 ton. Het afval gaat
nu naar Covra. Codée erkent dat
het bedrijf op twee benen hinkt.
„Geen afval, geen inkomsten dat
is duidelijk. Aan de andere kant
moet er geen afval gemaakt wor
den om Covra overeind te hou
den." Het ministerie van Econo
mische Zaken verwacht eind deze
maand de definitieve beschikking
klaar te hebben.
'Hervorming in Zeeland' (ca. 1530-1572) is een uitgave
van boekhandel en uitgeverij De Koperen Tuin
Gasthuisstraat 12-14 - 4461 JS Goes
Tabel voor week van: 10-11 tot 17-11-96
week 46
Bijeen
laarverOruik
van:
Hoon een
streefverbrmk
voor de
afgelopen
week van:
En een lolaal
streefverbruik
sinds
30 oktober
1996 van:
Bijeen
jaarverbruik
van.
Hoorteen
streefverbrui k
voor de
afgelopen
week van:
En een totaal
streetverbruik
sinds
30 oktober
1996 van:
800
26
42
2800
89
144
1000
32
52
3000
96
155
1200
38
61
3300
105
169
1400
45
72
3600
115
185
1600
51
82
3900
124
200
1800
57
92
4200
134
216
2000
64
103
4500
144
232
2200
70
113
5000
160
258
2400
77
124
6000
191
308
2600
83
134
I wekelijks slreetverbruik wordt Bepaald aan de hand van de gemiddelde
etmaaltemperatuur en enkele andere gegevens.
