Thema-avond: Leren leven met verliezen
De Koperen Tuin vult zeelandica-kast
De mooiste smartlap is van Pim Zwaan
39°
1300
^^>49°
19°
ces» 69°
MEER PLEZIER VAN JE GULDEN
twiiukle waspoeder
7."
6."
1 por 500 gram
gas
Bromfietsexamen populair
Extra belegen Croma
De week van het Zeeuwse Boek
GROENTEHAL SCHOUT
Hafine
'r J pinda's n
100
i Claybury
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 30 OKTOBER 1996
317
Flink
Bestseller
Natuur in zeeland
Dorpen en steden
Landbouw in beeld
DEZE WEEK EXTRA VOORDELIG
2.50
4.00
5.00
1.95
2.95
Breeweg 47 - Middelburg
Croky double
crunch
chips
IMobo sprits
Hero frisdrank
Honig bak- of
cakemeel
Mini Broskitkat,
lion, rolo, nuts of
smarties
theezakjes A
Edet fluweel
toiletpapier A00
Mer
<**ns
Kro.
Koelvers
Milner £98
Camembert 98
Drumsticks
Speklappen
Malse
bieflapjes
Groen teenfruit
Geschrapte
worteltjes
Verse wokmix 499
tak 400 gram
Blanke witlof a9
GOES - De vereniging Hum-
anitas houdt op donderdag 7
november om 19.30 uur in hotel
Terminus te Goes een thema
avond over het onderwerp 'Le
ren leven met verliezen'. Marie
ke de Bruijn, psychodrama-the
rapeute te Dordrecht, is de in
leider van dit onderwerp. Na
een pauze is er gelegenheid om
vragen te stellen.
Dankzij de nalatenschap van
haar vader kon Marieke de
Bruijn (45) in Amerika rouw
en verliesverwerkin studeren in
het vermaarde Kübler-Ross
centrum in Virginia. Marieke:
„Ik werd als psycho-drama-
therapeute toegelaten voor de
aanvullende studie. De oplei
ding is emotioneel en zeer in
dringend. Je kunt niet alleen
verstandelijk met rouw en- ver
lies omgaan. Je wordt ook op je
eigen verdriet en verlies terug
geworpen."
Voor haar betekende dat dat zij
in Amerika bezig was met het
verlies van haar ouders. „Het
uitgangspunt van Elisabeth
Kübler-Ross is ook dat je je als
helpster bewust moet zijn van
je eigen gevoelens en blinde
vlekken, voordat je je stort op
andermans leed. Je moet als
helpster volgens haar methode
altijd met innerlijke groei bezig
blijven. Daarvoor heb je een
vaste begeleider nodig. Het mag
immers nooit verstandelijk
werken woren volgens technie
ken, die je op mensen toepast."
„Met mensen meelopen terwijl
je zelf een weg zoekt voor je ei
gen oplossing, is een gevoels
matige en intense bezigheid. Je
moet de mensen die zich veilig
bij je voelen, echt aanvoelen. Je
moet als mens ook leren te ver
liezen en afscheid te nemen.
Dat gaat het hele leven door en
komt meer op loslaten. Dat is
pas mogelijk als je zelf alle
emoties daadwerkelijk tot ui
ting hebt gebracht. Onze cul
tuur is daar niet zo op ingesteld,
want je moet flink blijven. Dat
is meestal een verdedigende
houding om te zeggen: 'val mij
niet lastig met je emoties'."
„Als we ons geen tijd gunnen en
het moeten of willen wegstop
pen, dan kunnen er blokkades
ontstaan. Je ontkomt er niet
aan om je verdriet te leren
plaatsen, hoewel de pijn kan
blijven. Ouders die een kind
hebben verloren, dragen dit
verlies de rest van hun leven
met zich mee. Daar helpt enkele
kracht van positief denken aan.
Je kunt alleen leren leven met
dit verlies. Overigens zijn er
veel meer verliessituaties die
heel ingrijpend zijn. Ik denk
aan echtscheidingen, het verlies
van werk of verlies van je ge
zondheid."
Elisabeth Kübler-Ross begon in
1965 in gezelschap van theolo
giestudenten stervenden te be
zoeken in een ziekenhuis in
Chicago. Ze schreef op basis
daarvan haar eerste bestseller
'Lessen voor levenden', die ook
in Nederland tientallen druk
ken beleefde.
Elisabeth Kübler-Ross leerde
van de stervenden dat je aan
dacht in je leven moet besteden
aan verliezen. Dat is niet alleen
voor het innerlijk leven van be
lang, maar ook om je verant
woordelijk te kunnen voelen
voor anderen."
GOES - Maar liefst zestien nieuwe titels voegt 'De
Koperen Tuin' in Goes dit jaar toe aan de Zeelandica-
kast van de Zeeuwse boekhandels. Met enkele bestsel
lers verwierf deze boekhandel en uitgeverij eerder
landelijke bekendheid, terwijl de oplage van veel titels
juist bescheiden is. Jan Bruijns werk daarnaast in de
boekhandel en noemt het uitgeven een nevenactiviteit.
„Zoiets ontstaat uit liefde voor het mooie in je eigen
omgeving en betrokkenheid", merkt Bruijns op. „Als
een onderwerp me niet interesseert, kan ik er geen
boek over maken."
Er zijn al heel wat boeken over
Zeeland verschenen in de loop
der jaren. „Maar nog nooit zo
veel als dit jaar", merkt Jan
Bruijns op. „Ja, 1996 overtreft
alles. Volgend jaar zal het hope
lijk wat minder zijn. Het doel is
dan ook om niet teveel te pro
duceren, maar wel mooie boe
ken te maken. Maar soms ko
men veel dingen tegelijkertijd,
daar ontkom je niet aan."
Dit keer is het dus een indruk
wekkende reeks die gepresen
teerd wordt. Met aan de voora
vond van de Week van het
Zeeuwse boek 'Scheepswerven
in Zeeland'.
Een zeer interessante uitgave
over vroegere en nog bestaande
werven waar schepen zijn ge
bouwd en gerepareerd, voor de
visserij en de binnenvaart. Veel
aandacht wordt daarbij besteed
aan de grootste scheepswerf in
Zeeland 'De Schelde'.
Binnenkort verschijnen bij de
'Koperen Tuin' onder meer
'Hervorming in Zeeland', een
bijzondere promotiestudie van
Clazien Rooze-Stouthamer,
maar ook een nieuwe verhalen
bundel in dialect van Rien de
Jonge onder de titel 'Bie ons op
de klapbanke'.
Werken aan zo'n verscheiden
heid vindt Jan Bruijns een uit
daging. „Zeeland heeft veel
kanten die belicht kunnen wor
den en dat komt in ons fonds tot
uitdrukking", laat hij weten.
„Het was ook leuk om samen
met Omroep Zeeland te werken
aan het geschenk van de Week
van het Zeeuwse Boek, in op
dracht van de Zeeuwse boek
handels: 'Liedjes van het
Zeeuwse land'. Je duikt er hele
maal in en juist dat is de garan
tie van een mooi eindprodukt.
Ik heb de cd op casette gezet en
in de auto vaak afgespeeld."
De natuur nam dit jaar in de
uitgavenreeks van 'De Koperen
Tuin' een speciale plek in. Over
het gebied van strand en duinen
en achterliggende bossen bij
Domburg verscheen 'Een wan
deling door de Manteling'.
Maar het grootste project, ooit
door 'De Koperen Tuin' onder
nomen is wel 'De natuur in Zee
land'. Hierin beschrijft Winant
Halfwerk de verschillende
landschapstypen en de natuur
lijke rijkdom van de provincie.
Met honderden prachtige aqua
rellen en foto's in kleur is dit
het duurste project dat de uit
geverij ooit gedaan heeft. Jan
Bruijns: „Een boek voor na
tuurliefhebbers en iedereen die
iets meer wil weten over de
landschappen en het planten
en dierenleven in Zeeeland. Het
kwam tot stand in samenwer
king van de afdeling Voorlich
ting van de Provincie."
Een hoogtepunt was ook de in
ontvangstname van 'Veere, van
vissersbuurt tot vestingstad'
door Prins Willem Alexander.
Hoe het in de landbouw toe ging aan het begin van deze eeuw werd onder meer beschreven in 'De
hofstede Donkerzicht'
Dat gebeurde tijdens de onthul
ling van de Veerse maquette in
de Grote Kerk.
Verder verscheen ook 'Mooi
Walcheren', over het landschap,
de natuur en de geschiedenis
van dat eiland en waarbij ook
steden, dorpen en gehuchten de
revue passeren. 'Dorpen in de
Zak' (Zuid-Beveland) gaat over
het gebied van de huidige ge
meente Borsele: de landbouw,
ambachtslieden en winkeliers,
volksgebruiken en festiviteiten,
de oorlog en de watersnood
ramp en de kwart eeuw die ver
streek sinds de gemeentelijke
herindeling van 1970.
In opdracht van de gemeente
Borsele kwam begin dit jaar in
de dorpenreeks een boek uit
over Oudelande.
De schrijver van deze serie, Jan
de Ruiter, legt momenteel de
laatste hand aan een boek over
Nisse, dat eind november uit
komt, tegelijk met een uitgave
over Heinkenszand van Marien
Mallekoote. Archivaris Huib
Uil schreef 'Zierikzee, stad met
vele gezichten', dat door de ge
meente Zierikzee aan de voora
vond van de gemeentelijke her
indeling op Schouwen-Duive-
land als een afscheidscadeau
onder de inwoners huis aan
huis werd verspreid. „Dat is
zeer gewaardeerd", aldus Jan
Bruijns. Op stapel staat nog dit
jaar 'De wapens neergelegd',
over de geschiedenis van het ei
land en de vereniging tot één
gemeente op Schou
wen - Duiveland.
Over de landbouw verschenen
twee boeken: 'De Wilhelmina-
polder' (het grootste landbouw
bedrijf in ons land) en 'De hof
stede Donkerzicht', een moder
ne boerderij op Nood-Beveland,
waar een halve eeuw geleden
nog volop met trekpaarden
werd gewerkt. Jan Bruijns:
„Over deze hoeve, die de familie
Leendertse al vele generaties
beheert is met veel liefde ge
schreven. Je ziet ook hier heel
goed het verschil tussen de
landbouw van vroeger en nu.
Juist die liefde voor het onder
werp is iets dat ik als uitgever
met de schrijver deel."
VLISSINGEN - De 15-jarige
MAVO-scholier Pim Zwaan
werd vorige week de winnaar
van de nationale smartlappen-
wedstrijd tijdens het Jongeren
Festival 1996, georganiseerd
door de K.L. Poll-stichting voor
Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen. Hij bracht het zelfge
schreven lied 'Papa' met zoveel
gevoel, dat er voor de jury geen
twijfel meer mogelijk was: Pim
werd nummer een.
Pim Zwaan zit in de vierde klas
van de Stedelijke Scholenge
meenschap Scheldemond. Hij is
lid van het schoolorkest en was
vorig jaar betrokken bij de mu
zikale begeleiding van de jaar
lijkse musical. Zijn ideeën voor
de musical van 1997 zette hij in
hoofdlijnen op papier. Het the
ma moest zijn: jongeren, ver-
VLISSINGEN - Vijf maan
den na de invoering blijkt er
veel belangstelling te zijn voor
het bromfietsexamen. Tussen 3
juni en begin oktober legden
19.588 jongeren een examen af.
Het percentage geslaagden be
droeg gemiddeld 36,9; het nam
toe van 28 procent bij de start
in juni tot ruim 41 procent eind
september. De stijging is vooral
een gevolg van het feit dat
steeds meer kandidaten ter
voorbereiding op het examen
een theoriecursus volgen bij
een rijschool. Het CBR ver
strekte verder bijna driehon
derdduizend bromfietscertifi
caten aan mensen die vóór 1
juni 1980 geboren zijn en daar
om geen examen hoeven te
doen.
In de provincies Zuid-Holland
en Zeeland werden van juni tot
en met september in totaal
4,596 bromfietsexamens afge
nomen. Het percentage ge
slaagden liep de afgelopen vier
maanden gestaag op van 25,7
procent, in juni tot 38,5 procent
eind september. Bij de examen
centra van het CBR bestaat de
indruk, dat nog te weinig men
sen het verband leggen tussen
het kersverse bromfietsexamen
en de verkeersveiligheid. Op
merkingen van kandidaten en
hun ouders betreffen bijna al
tijd de kosten voor het examen,
de rompslomp en het feit dat er
al een brommertje in de schuur
staat te wachten.
Bij de vaststelling van de
Wegenverkeerswet 1994 be
sloot het kabinet dat iedere
bromfietser over een certificaat
of een rijbewijs moet beschik
ken om een brommer te mogen
besturen. Het grote aantal on
gevallen met bromfietsen
wordt op deze manier naar ver
wachting een halt toegeroepen.
Steeds weer blijkt dat bij de
ongevallen de beperkte ver-
keerskennis van met name de
jongere bromfietsers een rol
speelt. Zij missen tussen de ba
sisschool en de autorijlessen ie
dere vorm van verkeersonder-
richt. Daarnaast is de kans op
een ongeval door de toename
van het wegverkeer statistisch
gezien gestegen.
Iedere bromfietser die door de
politie wordt aangehouden
zonder bromfietscertificaat
loopt kans op een boete van
110.-. Voor een certificaat is
een examen nodig of een be
zoek aan het postkantoor. Wie
na 1 juni 1980 is geboren, kan
bij een theoriecentrum van het
CBR bromfietsexamen doen.
Het examen kost 50.55. Wie
vóór 1 juni 1980 is geboren en
geen rijbewijs heeft, vraagt een
certificaat aan bij het CBR. De
vereiste formulieren zijn ver
krijgbaar bij het postkantoor.
Voor de administratieve afhan
deling moet 25.- worden
betaald.
liefdheid en drugs. Pim vertaal
de dat in een verhaal over een
jongen met gescheiden ouders,
die zich daarover schuldig voelt
en daarom naar de drugs grijpt.
Met behulp van zijn keyboard
componeerde ook vast het lied
'Papa'. Het toeval wilde dat net
de wedstrijd 'Schrijf een smart
lap' onder de aandacht kwam
van zijn muziekleraar. Toen de
ze het nummer 'Papa' hoorde,
besloot besloot hij het lied in te
sturen. In totaal waren er zes
genomineerde smartlappen
voor de finale. De finalisten
mochten hun lied opnemen op
een verzamel-cd.
De jury onder leiding van
NRC-joumalist Henk van Gel
der was unaniem lovend over
het optreden van Pim Zwaan.
„Ik keek steeds de zaal in en ze
vonden mijn uitstraling goed",
zegt Pim. „Bovendien was ik de
enige die alleen zong, de ande
ren zongen met z'n tweeën."
Pim vindt muziekmaken leuk,
maar denkt niet dat hij er zijn
carrière van gaat maken. „Het
liefst ga ik iets in de journalis
tiek doen, misschien wel bij de
radio."
NRC-kunstredacteur K.L.
Poll richtte destijds de gelijk
namige vereniging op om acti
viteiten op het gebied van
kunst, onderwijs en weten
schappen te stimuleren. Na zijn
dood in 1991 werd de vereni
ging omgevormd tot een stich
ting, dieieder jaar een scholie
renprijsvraag uitschrijft op het
gebied van de kunsten, zoals ar
chitectuur, poëzie, schilder
kunst en muziek. De andere ge
nomineerden in de Smartlap-
penwedstijde waren scholieren
uit Haarlem, Leiderdorp,
utrecht en Leiden.
2 kilo
3 kilo
3 kilo
2 kilo
2 kilo
2 kilo 2.95
ALKMENE
GOUDRENETTEN
PRACHT ELSTAR
ST. REMY STOOFPEREN
GIESER WILDEMAN
CONFERENCE
MANDARIJNEN ZONDER PIT
25 stuks voor 5.00
ANDIJVIE 1 kilo 1.00
GESNEDEN SNIJBONEN 1/2 kilo 2.25
PRIMA AARDAPPELEN 25 kilo 7.50
SPRUITEN KLASSE 1 1 kilo 1.25
BLOEMKOOL GOEDKOOP
Leuke sortering bloemen en planten
Parkeren geen probleem.
naturel of paprika
div.
bosvruchten, cassis, cerise
of cassis Unht a jm f\f\
per pak
cornflakes
pak 375 gram
I Dop
fpoAont' r
aak 250 gram 1
doos 20 stuks
pak 6 rollen Trf
por 500 gram
pmr stuk 250 gram
natural of
gemarlnaard
kilo
1
kilo
par aak
44
MIDDELBURG WINKELCENTRUM DAUWENDAELE EN WINKELC WELSINGE
SUPERMARKTEN
