de Golfbaan
Proza en poëzie met Zeeuwse wortels
Veere pakt uit met zevende eeuwfeest
DAT MOET IN DE KRANT!
-W
Nieuwe dorpenroute op Walcheren
Zomermaand
Vlissingen krijgt Award
voor Dag van de Muziek
w Vers, absoluut vers
<4
'n Pittig feestje
bouw je op
Tel. 418653
Jubileumuitgave Zeeuws literair tijdschrift Ballustrada
Veere - Onder de noemer 'Veere 700' wordt in deze ha
venstad het zevende eeuwfeest gevierd. Op 25 juni zal
prins Willem-Alexander de feestelijkheden officieel
openen. In de Grote Kerk onthult de kroonprins de
maquette van Veere aan het eind van de Franse tijd.
De gemeente Veere pakt aan de vooravond van de ge
meentelijke herindeling flink uit met activiteiten die
tot en met november zullen plaatsvinden.
VOC niet nodig
Schotten kiezen
Oude tijden herleven
Heksen en Tumult
Van Loon herdacht
0>
SCHOENEN
KLEDING
SPORT
Burg. v. Woelderenlaan 5 -A/lissingen
DE SCHELDEBODE
102e JAARGANG. VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS IN DE GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN, WESTKAPELLE. ARNEMUIDEN, DOMBURG, MARIEKERKE, MIDDELBURG EN VEERE WOENSDAG
TOTALE OPLAGE: 47.700 EX. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: SCHELDESTR. 7-9 - VLISSINGEN - POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN, TEL: 0118-442720. M V 301 5 JUNI 1996
MIDDELBURG Het
Zeeuwse literaire tijdschrift
Ballustrada is bezig aan zijn
tiende jaargang. Net als bij het
eerste lustrum van het tijd
schrift vijf jaar geleden, is ook
deze keer een bundel uitgege
ven. De opvolger van 'Zeeuws
Licht', zeer toepasselijk 'Licht
Zeeuws' gedoopt, is afgelopen
vrijdag 31 mei tijdens een bij
eenkomst in het Middelburgse
jazzcafé Desafinado gepre sen-
teerd.
Het eerste exemplaar van de
uitgave werd door hoofd redac
teur André van der Veeke van
Ballustrada overhandigd aan
mevrouw Huisman, directeur
van de Zeeuwse Bibliotheek.
Negentien auteurs die uit Zee
land afkomstig zijn of een speci
ale band met onze provincie
hebben, werkten aan de nieuwe
uitgave mee. Onder hen bevin
den zich ook bekende namen als
Rinus Ferdinandusse, Kees Sla
ger en Carolijn Visser.
Verscheidenheid
Net als in de vorige bundel
'Zeeuws Licht' is ook in 'Licht
Zeeuws' de verscheidenheid
aan bijdragen groot. Zo opent
Rinus Ferdinandusse het boek
met een Zeeuws Rutger Lem
ming-verhaal, 'Het geheim
van de Zeeuwse klei'. Daarin
staat de moord op een klein
vrouwtje in klederdracht door
een Zeeuwse Gedeputeerde
centraal. Verder schreef Lou
Vleugelhof een essay over een
tamelijk onbekend gedicht van
P. C. Boutens en verhaalt Kees
Slager over frappante gebeur
tenissen omtrent zijn geboorte
dag. William Rothuizen schreef
een verhaal over een groep
vrienden, 'die weinige mensen
die iets te melden hadden', die
zich duidelijk verheven voelde
boven hun dorpse omgeving.
Voor Lou Geerse is het dorpse
daarentegen geen last maar een
lust. Vooral mensen van de
noordkant van Walcheren zul
len veel herkennen in de grote
hoeveelheid informatie over
zijn ge- boortestreek die hij in
zijn bijdrage verwerkte.
Behalve de genoemde auteurs
werkten verder ook Bram le
Clercq, Isaac Faro, Meindert
Inderwisch, Herman Kake-
beeke, Johanna Kruit, Jan Kui
pers, Jan Bee Landman, Ed
Leeflang, Andreas Oosthoek,
Theo Raats, André van der Vee
ke, Hans Verhagen, Carolijn
Visser en Hans van de Waarsen-
burg mee.
Licht Zeeuws is uitgegeven
door Uitgeverij ADZ Vlissingen
en bij de boekhandel verkrijg
baar voor f 19,95.
1 Kees Slager
FOTO ARCHIEF DE STEM WEEKBLADEN
Of Veere daadwerkelijk 700
honderd jaar bestaat is nog
steeds een punt van discussie.
Zeker is dat rond het einde van
de 13 eeuw Veere gesticht is
door Wolfert van Borselen. In
'De Wete', het ledenblad van de
Heemkundige Kring Walcheren
schrijft P.A.Hendèrikx dat vol
gens zijn bronnen Veere voor de
eerste keer bij naam wordt ge
noemd in de oorkonde van
graaf Floris V op 13 november
1290. Iets vroeger in een oor
konde van 1282 wordt volgens
Henderikx onmiskenbaar de
havenplaats Veere beschreven.
Met de komst van de V.O.C. was
het voor de Zeeuwen niet van
zelfsprekend dat ze een kamer
binnen de Oostindische Com
pagnie zouden krijgen. De
V.O.C. vormde eerder een be
dreiging voor de Zeeuwse re
ders. Al in 1595 vertrokken de
eerste schepen van Zeeland
naar Indië. Baltasar De Mou-
cheron, geboren in Antwerpen,
verhuisde in 1599 van Middel
burg naar Veere. Zijn bloeiden-
de handelskantoor nam hij mee.
De Moucheron was iemand met
een vooruitziende blik maar
ook een man die risico's nam.
Hij dacht een kortere en veili
gere route, dat wil zeggen wars
van Portugezen en.Britten, naar
Indië gevonden te hebben. Hij
stuurde zeven schepen naar het
Noorden van het Europese
Aziatische continent. De sche
pen zouden dan via de Karische
zee de doortocht naar Indië
kunnen vinden. Maar de sche
pen liepen vast in het ijs en de
bemanning was gedwongen te
overwinteren op Nova Zembla.
De Mouchereon liet ieder jaar
18 tot 20 schepen in Veere bou
wen. Tegen het einde van de 15e
eeuw telde de Veerse vloot 146
handelsschepen.
Ook de handel in wol stimuleer
de economische activiteiten in
Veere. Maximilliaan van
Bourgondië won de concurren
tieslag met Middelburg en
Vlaamse steden om de Schotse
wolstapel binnen de stadsmu
ren te krijgen. De onderhande
lingen gingen gepaard met om
koperij, corruptie en intriges.
Uiteindelijk bleek Maximilli
aan van Bourgondië de beste
kaarten in handen te hebben.
De Schotten kregen hun eigen
kerk, (de Grote Kerk), met
daarnaast een waterput, (de
Cisterne) om hun wol in te was
sen. De wolhandelaren kregen
bovendien de beste huizen,
werden vrijgesteld van belas
tingen op wijn en bier en kregen
een vrije ligplaats aan de kade.
In september zal met een aantal
festiviteiten aandacht worden
geschonken aan de
Schots-Veerse relatie. Op 18
septmber zal om twee uur een
Schotse driemaster met stapel
goederen de haven van Veere
aandoen. Die week worden er
Schotse stapelmarkten gehou
den met Schotse 'Story tellers'
in de Schotse huizen en Schotse
gerechten in de Grote Kerk.
Al veel eerder op 15 juni wordt
het historisch schouwspel 'Heks
van Veere' opgevoerd. Het
spektakel wordt gebracht com
pleet met ridders en paarden.
Het stuk verhaalt over het jaar
1551 wanneer Maximilliaan
van Bourgondië de pronkbeker
komt aanbieden aan de schepe
nen van Veere.Een anderopen-
luchtspektakel is er te zien op
25, 26 en 27 juli. Dan wordt het
toneelstuk Tumult in Veere op
gevoerd. Het stuk is een bewer
king van het boek met de zelfde
titrel dat in de jaren vijftig
werd geschreven door Wim Ab
eleven. In het gotische stadhuis
staan inde nissen in de voorge
vel de beelden van de heren en
vrouwen van Veere. In het mu
seum de Scvhotse huizen staan
de orginele beelden uit de-
bouwperiode van het stadhuis.
De hofdpersoon in 'Tumult in
Veere' droomt dat beide beel
dengroepen bij volle maan tot
leven komen.Er ontstaat ruzie
omdat de beelden in de gevel
vanhet stadhuis onbtevreden
zijn over hun tochtige plek. Ze
zinnen op een revolutie. Des-
trijd wakkert aan en moet be
slecht worden met een toernooi.
Het stuk wordt tegen het decor
van het stadhuis bij volle maan
opgevoerd. De ruim honderd
acteurs zijn afkomstig uit Veere
en omgeving. Hetruitertoemooi
in het stuk wordtdoor de
plaataselijke ringrijdersvereni-
ging gespeeld.Muzikale onder
steuning komt van de stads-
beiaardier. Alle spelersen figu
ranten worden gekleed in kos
tuums uit die tijd.
Ook de tijden van de visserij
zullen weer herleven tijdens
'Veere 700'. De Nederland
se-Amerikaanse schrijver Hen
drik van Loon wordt herdacht
op de van Loon Hardzeildag.
Van Loon woonde tot 1932 op
de Kaai in Veere. Hij was rijk
en sociaal ingesteld. Ooit bakte
Verse waar, vers van de pers, we stellen het allemaal op
prijs. Het begint al met vers brood, de geur alleen al,
knapperig, lekker, dat smaakt het best.
Vroeger was het zonder koel- en vrieskast wel eens een
probleem om je voedsel goed te houden.
Tegenwoordig met al die conserveringsmiddelen en
-4"^ technische huishoudsnufjes is dat een stuk eenvoudi-
ger. De meeste producten zijn ook voorzien van een ui-
terste houdbaarheidsdatum.
Zonder nadelige gevolgen kan die datum weieens gene
geerd worden. Sterk maagzuur overwint de salomonel-
la toch zeker.
Een jonge kennis van mij doet dat beslist niet. In zijn
prille kleuterjaren weigerde hij al eten dat niet 'com-
pleet' was. Een stukje kroket waar vader al een hapje
van genomen had bliefde hij absoluut niet. Om van het
gekrijs af te zijn dat er op volgde kwam er alsnog een
verse en gave kroket.
Is nu de houdbaarheidsdatum van een artikel nog maar
net verstreken dan kiepert hij dat, hup, weg. Mischien
heeft hij die tic van moeder Sara. Die staat er op ja, die
eist, om de krant als eerste te lezen. Zo niet, dan kijkt ze die
krant absoluut niet meer in. Kijk, dat bedoelen we nu met
'Vers van de pers'.
CAMELEON.
cö
JA
cö
cö
1 In het vroeger zo bedrijvige haventje van het 700-jarige Veere heerst nu een gemoedelijke rust.
hij voor de hele stad pannekoe
ken. In 1928 organiseerde de
schrijver een hardzeildag voor
vissers. Elke deelnemer kreeg
een fles brandewijn, de winnaar
kreeg een groot aantal zilver
stukken. Stichting 'Behoud
Hoogaars' zal de van Loon
Hardzeildag voor de derde keer
sinds 1928 doen herleven. De
winnaar krijgt nu een zilveren
hoogaars. Nog steeds krijgt elke
deelnemer een fles jenever. Na
de race.
Vanaf augustus eind september
iser in het stadhuis tentoonstel
ling over Wolfert van Borsele-
nen Floris V. Daar wordt ant
woord gegeven op vragen zoals
hoe leefde de graaf, hoe wsedr
er gevochten, gereisd en gege
ten. In de Schotse huizen wordt
van 3 augustus tot ebn met 22
septeber 700 jaar kleding ten-
FOTO HARRY DE LANGE
toongesteld.
Deze zomer geldt hier de 'Veer
se Rijder' als betaalmiddel ter-
waardevan vijf gulden. De eer
ste munt wordt vandaag op het
stadhuis geslagen.
De meeste activiteiten zullen
gratis toegankelijk zijn.
VLISSNGEN Met een
rondtocht per bus, paarden
tram en fiets langs verschillen
de attracties, opende een gezel
schap van genodigden afgelo
pen vrijdag op passende wijze
een nieuwe fietsroute op Wal
cheren. De route is door de
ANWB bewegwijzerd en heet
de Dorpenroute. Het tracé is zo
uitgezet dat de fietser regelma
tig even kan afstappen om op
zijn gemak een expositie, een
manege, een boerderij, een mo
len of de bijzondere kenmerken
van het Walcherse landschap te
bekijken. Informatiepanelen en
picknicktafels maken het nog
aantrekkelijker.
Ruim twee jaar geleden werd een
begin gemaakt met een project
om het toerisme op het Zeeuwse
platteland te bevorderen. Het
was een gezamenlijk initiatief
van de ministeries van economi
sche zaken en landbouw en de
provincie. Maria Grims werd
aangesteld als coördinator en het
eerste resultaat is de Dorpenrou
te Walcheren. „In eerste instan
tie ben ik uitgegaan van al be
staande ANWB-routes", vertelt
ze. „Toen ben ik organisaties als
de Vereniging Kamperen bij de
Boer (Vekabo) gaan benaderen
en de ondernemers van aardige
attracties die ik langs de route
aantrof. Mijn boodschap was
simpel: we gaan een fietsroute
ontwikkelen en willen jullie
meedoen om die zo aantrekkelijk
mogelijk te maken. Van onze
kant bieden we een financiële te
gemoetkoming als jullie zelf ook
bereid zijn wat bij te dragen."
Maria Grims kreeg gehoor bij de
ondernemers. Een voorwaarde
was, dat de ondernemers ook aan
kwaliteitsverbetering moesten
doen met bijvoorbeeld wisselen
de tentoonstellingen, videopre
sentaties en dergelijke.
„Daarna ben ik gaan praten met
de Landinrichtingscommissie.
Als je een route uitzet over Wal
cheren, moet je ook informatie
geven over het landschap. Zo
ontstond het idee om hier en
daar informatiepanelen neer te
zetten over vliedbergen, kreek
ruggen en de Atlantik-Wall.
Hier en daar zijn rustpunten ge
oreerd met picknicktafels."
Veel toeristen hebben eigen
lijk geen idee wat er aan gewas
sen verbouwd wordt. Voor Maria
Grims aanleiding om met de VE-
KABO en de RABO om de tafel
te gaan zitten. Het resultaat: in
formatieborden over gewassen,
gefinancierd door de bank. Het
akkerbouw- en veehouderebe-
drijf annex paardenfokkerij De
Visser in Biggekerke en het vee-
houdersbedrijf van de familie
Blankers in Gapinge stellen bo
vendien hun bedrijf open voor
bezoekers. Op bepaalde dagen
zijn er tegen een geringe vergoe
ding ook rondleidingen moge
lijk.
Nu, tweeRen een half jaar later
ligt er tot grote tevredenheid van
Maria Grims een handzame
fietskaart op tafel. Op de voor
zijde de route, die ook in twee
keer gereden kan worden en op
de achterzijde staan kortebe-
schrijvingen van alle attracties
en bezienswaardigheden langs
de route. Niet alleen de informa
tiepanelen over het landschap en
de agrarische producten, ook is
gedacht aan de kerkringdorpen
zoals Biggekerke en Grijpskerke,
de molens, de dijken en dammen
en het bombardement van Wal
cheren in 1944, waardoor bij
voorbeeld de kreken bij Westka-
pelle ontstonden. Er is aandacht
voor het Zeeuwse trekpaard, het
ringsteken en het sjeezenrijden.
Ook musea, zoals het Zeeuw Bio
logisch Museum in Oostkapelle,
de inkerij Poppendamme, de zij
de-expositie in Grijpskerke en
de studiecentrum Oranjezon in
Oostkapelle worden niet verge
ten.
Als laatste niet onbelangrijk
detail noemt Grims de vouwlij
van de kaart. „Kijk", wijst ze, „je
kunt de kaart in de langte vou
wen, zodat de route precies goed
voorligt. Handzaam en makke
lijk, je kunt de routebeschrijving
FOTO PIET DAVIDSE
dan zo in een hoesje voorop het
stuur steken."
Een praktische oplossing die de
manier van werken van Maria
Grims weergeeft; praktisch,
nuchter en zakelijk. Het eerste
resultaat is deze fietsroute, die
nu al te boek staat als voorbeeld
project. Voor Maria Grims geen
reden om achterover te leunen,
want met een even groot enthou
siasme is ze weer bezig met een
volgend toeristischproject met
Veere als uitgangspunt.
(De nieuwe Dorpenroute is 65 ki
lometer lang. Een verkortmg van
ongeveer zes kilometer, waar
door de route ook in twee keer
kan worden gefietst, is aange
bracht bij de Pekelingseweg. De
uitgave is een initiatief van de
Streek VW Walceheren Pomotie
en de VEKABO en kost zes gul
den.)
Provinciaal gedeputeerde J.G. van Zwieten onthulde afgelopen vrijdaghet informatiepaneel van de
nieuwe Dorpenroute Walcheren.
De Groenkalender
•■r. .-ie--,. -
MET ZEEUWSE
LANDSCHAP
Na de lJsheiligen, die hun verwoestende
tanden nog wel eens in schuchter ontluiken
de bloemen kunnen zetten, lijkt niets een
overdadige bloei meer in de weg te kunnen
staan. De wegbermen baden in een weelde
van kleuren. Geel van het koolzaad en her-
sigr ik, wit van de margrieten en rood van de
W'" WlÊi klaprozen. Waar nog niet eens zo lang gele
den de meedogenloze sproeispuit voor saaie
bermen zorgde, omzomen in bloemrijke ber
men wel zo'n 50 soorten wilde planten in
lange linten de wegen. De opvallende klap
roos biedt in tegenstelling tot veel andere
bloemen, geen nectar, maar mag zich desondanks verheugen
in de belangstelling van met name hommels. Het overvloedig
aanwezige stuifmeel is voedselrijk en dus het verzamelen
waard. De hommels tollen rond tussen de vele meeldraden, die
stuk voor stuk zwart zien van het stuifmeel. De hommels wor
den op die manier zo sterk bepoederd, dat ze af en toe moeten
opvliegen om al dat stuifmeel bij elkaar te "kammen". Als een
miniatuur-bommenwerper hoor je ze dan af en toe opstijgen
uit de bloemen. Terwijl ze een sur-place boven de bloem hou
den, plakken ze het stuifmeel op de schenen van de achterpo
ten.
In de lucht zweeft het pluis van populieren en wilgen. Als hun
vruchten openspringen, komt het in grote hoeveelheden vrij.
Als de lucht 's avonds afkoelt en vochtiger wordt, kleeft het
pluis aaneen en komt het zaad op de grond terecht. Slechts een
enkel zaadje komt tot volle wasdom, want de "kindersterfte"
in de plantenwereld is enorm groot.
Juni is ook een rozenmaand. In de duinen komt de rose
bloeiende egelantier in bloei. De bladranden zijn bezet met
kleine kliertjes, die bij het fijn wrijven een heerlijke zurre ap-
peltjeslucht verspreiden. Na de egelantier komt de hondsroos
in bloei, met zijn lange overhangende takken en zijn scherpe,
gekromde stekels. Die stekels bezorgden hem de Engelse naam
"lawyer" (advocaat): wat hij eenmaal vast heeft, laat hij niet
gauw los! En dat is precies wat wij ook wel zouden willen met
de zomermaand, want voordat je het weet, is die feestmaand
weer voorbij.
VLISSINGEN De Dag van
de Muziek is afgelopen zater
dag zeker niet onopgemerkt
voorbijgegaan. De gemeente
Vlissingen en de Stichting Na
tionaal jeugdfetival kregen een
Award uitgereikt, omdat in
Vlissingen een van de topevene-
menten plaats vond in het ka
der van het jaarlijks muziekfes
tijn. Bij het Nationaal Jeugd-
vestival, Nederlands grootste
jeugd-muziekconcours, kwam
Junior Drumcorps Johan Friso
als beste Zeeuwse club uit de
bus. Winnaar was de jeugd van
Advendo uit Sneek.
Een record aantal van twintig
jeugdkorpsen, afkomstig uit
heel Nederland, trad afgelopen
zaterdag aan in het sportpark
Irislaan. Het was voor de twee
de keer datde stichting Natio
naal Jeugdfestival dit evene
ment organiseerde.
Uit Zeeland namen Johan Fi-
so uit Middelburg (12e plaats),
Jong Axel uit Axel (13e plaats)
en Confetti uit Goes (17e plaats)
deel aan het festival. Johan Fri
so eindigde als. beste bij de
drum bugle corpsen. Dit zijn
Amerikaans gerichte show
bands. In hun eigen klasse won
nen zij dit reeds acht maal. Vo
rige week wonnen zij een be
langrijke voorronde in Dord
recht voor de nationale titel.
Eens per jaar worden tijdens
het Nederlands Jeugdfestival
diverse soorten jeugdmuziek-
korpsen vergeleken. Het lijkt
niet reëel korpsen in alle stijlen
met elkaar te vergelijken, maar
op zo'n dag telt vooral de sfeer.
De toeschouwers kwamen in
grote getale opdagen voor het
festival, die gevolgd werd door
de voetbalwedstrijd van het
Nederlands elftal tegen het
Zeeuws elftal.
ADVERTENTIE
DE CONVERSE SNEAKER
Jack Purcell. In diverse kleuren.
Maten 36-45.
KWALITEIT GULDENS VOORDEEL
Meer dan 150 winkels. Kijk in de Gouden Gids.
