Tand des tijds knaagt aan museumvoorwerpen
FRIDAY 17 MAY
Kinderen schilderen over astma
Keukens
half geld
MEDEDELING
DANCE '96
Zuid-Afrika moet een miljoen huizen bouwen
a>
17 MEI ZEELANDHALLEN
Fluitekruid
Benaming
DE SCHELDEBODE
V)h\\ C\Ao
Harrie en Dick
w fl
DINSDAG
301 14 MEI 1996
Zuid-Afrikaanse raadsleden positief over stage in stadsgewest
Sinds de oprichting van de Stichting Steunfonds voor
de Zeeuwse Musea in het voorjaar van 1994 is het twee
jaar stil geweest rondom deze 'redder in nood' voor de
Zeeuwse museumwereld. Die stilte was gelukkig maar
schijn. Achter de schermen heeft het Steunfonds in
middels heel wat weten te realiseren. Eind maart ver
scheen de eerste Nieuwsbrief, waarin verslag werd ge
daan van de ontwikkelingen en werkzaamheden van
het fonds. Ondertussen is een zeer succesvol project
voor basisscholen van start gegaan, De Opvreter, om
kinderen in de leeftijd van 10 tot 12 jaar nieuwsgierig
te maken naar het museum en het museumwerk in
Zeeland. Ruim 140 scholen doen er aan mee.
Prioriteit
Speelwagen
ik'j U
Marktbus blijft
CHARLIE LOWNOISE MENTAL THEO
PARTY ANIMALS
VERONICA MEGASHOW met d.j. Edwin
Evers
T-SPOON en meer
Vanaf 14 mei staan wij voor u klaar
Lange Noordstraat 44 Middelburg 0118-612545
DE SCHELDEBODE
BIBLfQr,
^ÖOTj JU
102e JAARGANG. VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS IN DE GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN, WESTKAPELLE, ARNEMUIDEN, DOMBURG, MARIEKERKE, MIDDELBURG EN VEERE
TOTALE OPLAGE: 47.700 EX. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: SCHELDESTR. 7-9 - VLISSINGEN - POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN, TEL: 0118-442720.
M V
VLISSINGEN - Drie raadsle
den van de South African Civic
Organisation (SANCO) hebben
hun stage bij het stadsgewest
Vlissingen/Middelburg erop
zitten. Twee weken lang hebben
zij zich bezig gehouden met
huisvesting en woonbeleid.
Over het verblijf zijn de sta
giaires positief. Thusi Kubhe-
ka(leraar en raadslid Erme-
lo):„Er is geen vraag van ons
onbeantwoord gebleven. We
zijn er klaar voor om onze ken
nis en capaciteiten in praktijk
te brengen." De stages zijn ge
organiseerd in het kader van de
Habitat VN-conferentie die in
Turkije is gehouden.
Na de eerste vrije verkiezingen
in Zuid-Afrika vorig jaar no-
vember werden Tushi Kubheka,
Lawrence Mooi(vakbondsver-
tegenwoordiger) en Saul Vila-
kezi (bedrijfsleider) gekozen tot
raadslid in hun gemeente. Pre
sident Mandela introduceerde
na zijn aantreden het Recon
struction and Developement
Program (RDP). Onderdeel
daarvan is de bouw van een
miljoen huizen. De Zuidafri-
kaanse gemeenteraadsleden
zien als belangrijkste taak
ambtenaren die verantwoorde
lijk zijn voor de uitvoering van
de herstelplannen te overtuigen
om ook daadwerkelijk tot uit
voering over te gaan. Saul Vila-
kazi (gemeente Highfeltritge):
„Het grootste probleem is dat
de hoogste ambtenaar in een
gemeente zijn partij-ideologie
wil opleggen aan het RDP. Zij
zijn nog niet gewend aan de
veranderingen die Zuid-Afrika
doormaakt. Nieuwe initiatieven
worden door hen gefrusteeerd.
Met workshops proberen we
dat probleem op te lossen".
Huisvesting in Nederland is
vooral gericht op kwalteit ter
wijl in Zuid-Afrika de golfpla
ten krotten met de grond gelijk
worden gemaakt. Het aantal
woningen lijkt belangrijker dan
leefbaarheid. Toch benadrukt
Kuhbeka dat kwantiteit en
kwaliteit vanaf het begin onlos- D S D T33k
makelijk met elkaar verbonden
zijn. Kuhbeka: „Het is belang
rijk om je niet alleen te concen
treren op het aantal woningen.
Leefbaarheid van de woonom
geving vormt ook een belang
rijk onderdeel van het huisves
tingsbeleid. In de tijd van
apartheid waren er alleen bo
men in de witte wijken. In de
zwarte wijken werden ze ver
nietigd."
Volgens Lawrence Mooi(ge-
meente Nelspruit) moet er zo
snel mogelijk een wet komen
waarin de inspraak van de bur
gers wordt vastgelegd. Op die
manier kan de kloof tussen bur
gers enn politiek beslecht
wordt. „Nederlanders zijn niet
voor alle diensten afhankelijk
van de overheid. In Zuid-Afri
ka zijn we met alles aangewe
zen op de politiek. Alleen wan
neer de overheid wordt onder
steund door bij voorbeeld wo
ningcoöperaties kan het RDP
slagen." Om te voorkomen dat
het herstelprogramma ten on
dergaat door gebrek aan geld
worden er verschillende projec
ten gestart. Naaiateliers, kip
penfarms en een steenfabriek
moeten naast werkgelegenheid
zorgen dat Mandeia's RDP geen
vroege dood sterft.
Zeeuwse musea worden be
dreigd. Dat moet u niet zo
zwaar opvatten als het klinkt,
maar er zit zeker een kern van
waarheid in. De tand des tijds
knaagt aan museumvoorwer
pen. Hoewel bekend is dat alles
vergaat en we ons daar eigen
lijk bij neer zouden moeten leg
gen, vinden we het wel jammer
dat sommige dingen in het bij
zonder vergaan. Dus willen we
ze behouden. En dat behouden
kost geld. En dat geld, dat
vormt nu net de voornaamste
bedreiging van de Zeeuwse mu
sea.
Iemand die daar het beste over
mee kan praten is de provin
ciaal museumconsulent voor
Zeeland, Wim Scholten. "Een
aantal jaren geleden", zegt hij,
"is er een soort lawine in gang
gezet met het landelijke 'Del
taplan voor Cultuurbehoud'
van de toenmalige minister van
WVC, Hedy d'Ancona. Het Rijk
moest bezuinigen en dat trof
ook de museumwereld. Dat
dwong de musea om eens goed
naar hun eigen collectie te kij
ken. Hoeveel geld hebben we
en waar liggen onze prioritei-
ADVERTENTIE
ten, dat waren de belangrijkste
vragen. Toen bleek dat musea
dingen in de collectie hadden
waarvan ze het bestaan niet
eens wisten en die dus geregis
treerd en geinventariseerd
moesten worden; dat er delen
van de collectie zodanig be
schadigd of aangetast waren
dat restauratie noodzakelijk
was; dat de museumruimten en
depotvoorzieningen ongeschikt
waren en aangepast moesten
worden aan de huidige eisen
voor conservering en opslag.
Het Deltaplan bood financiële
steun voor de meest dringende
zaken maar het was lang niet
meer genoeg. De musea moes
ten zelf uitzoeken hoe ze de
rest bij elkaar scharrelden."
„Het provinciaal bestuur heeft
toen door laten schemeren een
op te richten steunfonds voor
de Zeeuwse musea wel te zien
zitten en ook te zullen subsi
diëren, maar het initiatief
moest vanuit de museumwe
reld zelf komen. Aldus ge
schiedde en het steunfonds,
met als doel het verstrekken
van aanvullende financiële
hulp aan Zeeuwse musea, was
een feit." In de twee jaar dat
het fonds bestaat heeft het be
stuur niet stil gezeten. Wim
Scholten: "Onze eerste priori
teit was het in gang zetten van
de projecten voor beheer en be
houd van museumvoorwerpen.
Maar we moesten ook op een
rijtje zetten hoe we aan geld
moesten komen en waaraan we
het geld zouden besteden. De
provincie had z'n steun voor
drie jaar toegezegd met 20.000
gulden per jaar, de Raboban-
ken Zeeland betalen eveneens
een substantiële jaarlijkse bij
drage en zijn daarnaast ook
nog projectsponsor van De Op
vreter. Daarnaast hebben we
financiële hulp ontvangen van
vijf gemeenten, ondertussen
zijn dat er acht geworden, en
achttien particulieren. Het be
stuur toetst de verzoeken om
financiële hulp van de musea.
Daarvoor hebben we een aan
tal richtlijnen moeten vaststel
len, zoals de voorwaarden voor
een bijdrage voor conservering
en restauratie, randvoorwaar-
N
0>
Soms worden de simpele zaken en de geneugten des le
vens wat anders, wat mooier voorgesteld dan ze in
werkelijkheidzijn. Neem de benaming van beroepen,
een werkster is een interieurverzorgster en een stra
tenmaker is een erkend keioloog. Ook op de boerderij
yjTfk onstaan diverse nieuwe benamingen, een boer is met
recht een praktiserend milieu-deskundige. Maar de
boerenknecht van vroeger heet allang agrarisch assis-
tent. Kappers zijn haarverzorgers geworden en koeste-
ren de zeldzame gave dat ze haar bij kunnen knippen.
Ik noem mijn kapper daarom ook wel hoofdingenieur.
En de melkboer werd zuivelspecialist. Opoe had in
haar tijd ook een mooie benaming voor nietsnutten,
'da bin aol faaljevouwers', placht zij te verkondigen.
Faalje was namelijk een heel dun vloeipapier dat tus
sen kleren gelegd werd. Dat is nergens voor nodig, dat
vouwen, vandaar. Andere benamingen in die categorie
zijn putjesschepper-op-zee of straatmaker-op-een-
£S oorlogsschip. De kistjesventjes en marskramers van
vroegerwerden reizigers van diverse firma's. Later nog
*2 opgewaardeerd tot vertegenwoordigers en sales -ma-
Cg nagers. Och, als het beestje maar een naam heeft. On
langs hoorde ik nog een hele nieuwe. Op het pompsta
tion waar ik ging tanken, ontmoette ik een veelbelovend jong
mens. Zoals zovelen student met een bijbaantje. Hij stond ach
ter de kassa en bij het afrekenen informeerde ik hoe het met
zijn studie ging. Ja, hij moest nog anderhalf jaar en dan was
hij klaar Wat ben je dan en wat ga je doen, blijf je zolang
pompbediende?'vroeg ik hem. De student reageerde zonder
blikken of blozen: 'Dat heet tegenwoordig anders, ik ben na
melijk specialist in het gescheiden afleveren van fossiele- en
minerale brandstoffen.'
Cameleon
Met geld van het Steunfonds voor de Zeeuwse musea kon het portret van stadhouder-koning Willem III gerestaureerd worden.
den bij het uitbrengen van een
offerte, een aanvraagformulier
en de normen voor de vaststel
ling van de financiële onder
steuning. Daarbij hebben we
ons zoveel mogelijk aangeslo
ten bij de richtlijnen van ande
re ondersteuningsfondsen, met
name de Mondriaan Stichting.
Voor ons is het natuurlijk be
langrijk te weten wat het be
lang is van de collectie van een
museum. Ook het museum zelf
moet daar goed naar kijken al
vorens een aanvraag in te die
nen. Ze moeten heel planmatig
te werk gaan. En als we er niet
uitkomen dan halen we er een
deskundig adviseur bij.
Ik zal een voorbeeld geven. Het
Streekmuseum in Axel vroeg
een subsidie aan voor de res
tauratie van enkele oude wa
gens, waaronder een speelwa
gen uit 1909. De betreffende
wagens maken deel uit van de
kerncollectie van het museum
en zijn van boven-lokaal cul
tuurhistorisch belang. Alleen
wisten wij niet precies van
hoeveel belang. Daarom heb
ben we contact gelegd met het
Nationaal Rijtuigenmuseum in
Leek. Die zijn komen kijken.
Het was wel leuk om te zien
dat de vrijwilligers van het
museum in Axel eerst wat
wantrouwig tegenover het be
zoek stonden. Ze waren bang
dat ze het niet goed deden. Na
het bezoek bleek echter dat de
mensen van het Rijtuigenmu
seum de medewerkers in Axel
zeer capabel vonden. Uit het
bezoek is een boeiende samen
werking tussen de twee musea
ontstaan. En niet alleen dat, de
speelwagen uit 1909 bleek een
zeer bijzonder en boeiend
exemplaar te zijn, waard om te
worden gerestaureerd. Dus
werd ook de subsidie toege
kend. Op 22 mei a.s. wordt de
gerestaureerde wagen gepre
senteerd."
Een zeer bijzonder project is
wel De Opvreter geworden, een
project voor de hoogste klassen
van de basisscholen in Zee
land. De bedoeling van het
project is om kinderen in de
leeftijdscategorie van tien tot
twaalf jaar nieuwsgierig te
maken naar het museum en het
museumwerk in Zeeland. Het
moet leiden tot een stimulans
van het jongerenbezoek aan
musea en hen tegelijkertijd
duidelijk maken waarom er zo
veel gedaan wordt aan het be
houd en beheer van de diverse
museumcollecties. Het project
is vernoemd naar een beestje
dat is bedacht en getekend
door illustrator Cor de Jonge.
Hij maakte een stripverhaal
waarin De Opvreter een merk
waardig, enigszins vraatzuch
tig beestje is dat de museum
voorwerpen op verschillende
wijzen bedreigt. De conserva
tor en suppoost bieden daarbij
het tegenspel. Om het project
te introduceren werden alle
basisscholen aangeschreven en
de plannen ontvouwd. Het eer
ste onderdeel vormt een klassi
kaal bezoek aan een museum in
de buurt, gesponsord door de
Rabobank Kring Zeeland/Del
ta. In het museum krijgt de
groep een speciale rondleiding.
Daar staat ook de zogenaamde
Bewaarkist, met allerhande
voorwerpen en materialen die
het behoud en beheer zichtbaar
en tastbaar maken. De leerlin
gen ontvangen aan het einde
van het bezoek een attentie en
een stempelkaart. Met de stem
pelkaart kunnen ze op eigen
gelegenheid twee keer een mu
seum naar keuze in Zeeland
bezoeken. Uiteindelijk levert
een volle stempelkaart het gra
tis Opvreter-T-shirt op. In to
taal participeren 14 musea in
het project. Volgens Wim
Scholten heeft het Steunfonds
met dit project een gat in de
markt aangeboord. "De be
langstelling is overweldigend",
zegt hij. Meer dan 140 scho-
len(van de in totaal 270) heb
ben zich aangemeld. Ik heb ge
hoord dat het T-shirt een rage
is onder de jongeren. Meer dan
100 kinderen hebben er al een.
We hebben zo'n tachtig evalua
tieformulieren van de scholen
terugontvangen waaruit blijkt
dat het project inhoudelijk
zeer positief wordt beoor
deeld." Inmiddels zijn ook
aanvragen voor andere projec
ten gehonoreerd. Enkele
scheepsmodellen van het Mari
tiem Museum in Zierikzee wor
den gerestaureerd met geld van
het Steunfonds. Geld werd toe
gekend aan het nieuwe Mu
seum Yerseke voor de restaura
tie van 'Gezicht op Yerseke',
een schilderij van Vaarzon Mo
rel. Een verzoek van de
Stoomtrein Goes-Borsele inza
ke de restauratie van het rij
tuig B 132 uit 1923 werd inge
willigd. En ook aan het ver
zoek van Museum De Vier
schaar in Veere voor de conser
vering en restauratie van het
portret van de stadhouder-ko
ning Willem III, geschilderd in
1668 door Lambert d'Hue, kon
worden voldaan.
Wie donateur of project
sponsor wil worden van het
Steunfonds kan contact opne
men met de stichting Steun
fonds voor de Zeeuwse Musea,
telefoonnummer 0118-639955.
Donateurs en sponsors ontvan
gen naast de nieuwsbrief uit
nodigingen voor speciale mu
seumactiviteiten.a
Leerlingen uit Groep 7 en 8 van de basisschool 'De Regenboog' uit Oostkapelle schilderen over
Astma. Het astmafonds wil met het project 'Kinderen schilderen over Astma' de aandacht vesti
gen op de collecteweek die wordt gehouden van 20 tot 25 mei. De bedoeling is dat in heel Neder
land ongeveer vijftig basisscholen mee doen met dit project. De schilderijen worden in diezelfde
week tentoongesteld in het Gemeenschapshuis De Halve Maan in Oostkappelle. Een jury, waar
onder winnaar van de Gouden Penseel 1995 zal uit alle schilderijen de meest orginele kiezen.
Eind juni vindt dan de prijsuitreiking plaats.
PietDavkJse
De Groenkalender
r1*-
Een nieuwe lente, een nieuw geluid. In deze
beginregels van het gedicht van Gorter als
ode aan de maand mei, past misschien ook
wel het geluid van het Fluitekruid. Fluite
kruid maakt toch geen geluid, zult u zeggen.
Inderdaad, maar vooral kinderen weten toch
wel degelijk muzikale tonen aan deze plant
te ontlokken, die daaraan dan ook zijn naam
dankt. Nu misschien niet meer zo in zwang,
maar vroeger werden uit de holle stengel
fluitjes gesneden, wat je in verschillende
streeknamen nog steeds terug vindt. Zo
wordt fluitekruid op Walcheren toeterloof
genoemd, in Zeeuws-Vlaanderen toeters en
op Tholen toeterkruid. Kortom een heel fanfareorkest vere
nigd in één plant. Voort veel mensen begint de lente pas echt
als het fluitekruid langs de dijken als witte linten de polders
omzomen, waarboven uitbundig leeuweriken zingen. Fluite
kruid is een elegante plant, die vroeg in het jaar de kop op
steekt. Dat komt omdat al in november boven op de afsterven
de wortels jonge
wortels onstaan.
Daardoor zie je
vaak in januari al
groene 'varens'.
Fluitekruid komt
uit een makkelijk
herkenbare plan-
tenfamilie van de
schermbloemigen,
waartoe ook wilde
peen, kervel, pas-
tinaak en torkruid
behoort. De
bloempjes van
schermbloemigen
staan op korte
steeltjes, die naar
een punt lopen.
Meerdere van de
ze bloemgroepjes
staan zelf ook
weer op wat lan
gere steeltjes die
uit één punt ont
springen. Het doet
wat denken aan een paraplu constructie. De ondiepe bloem
pjesvan fluitekruid, trekken veel insecten met een korte tong,
die daarmee nectar opzuigen. Niet zoveel insecten overigens
als op late schermbloemigen als bereklauw en engelwortel
want daar krioelt het letterlijk van de fraaiste insecten. Dat
komt waarschijnlijk omdat de bloei al vroeg in het seizoen
valt. Onder het leger van zwermende insecten bevinden zich
paren van vrij grote slanke grijze vliegen, waar dan nog een
derde bij bengelt. Die derde is een dood exemplaar van een an
dere soort, die als bruidsschat aan het wijfje wordt aangebo
den. Om in de stemming te komen voor de paring zuigt het
wijfje het dode insekt uit. De meeste mensen moeten er niet
aan denken om opzo'n manier vormt te geven aan de voort
plantingsdrang. Bij deze vliegen is het allemaal een fluit
je- van -een- een t.
ADVERTENTIES
GROOT AANTAL
Hans Verkerk Keukens heeft
deze week een spectaculaire
halfgeld-actie. Als u binnen twee
jaar een keuken nodig heeft en
nü koopt, krijgt u van Hans een
echte Kroonkeuken voor de helft
van de door de leverancier aan
bevolen adviesprijs! Kom nu
snel écht geld verdienen en
vraag naar de snelle beslissers
korting. Wij garanderen u de
beste keuken en het beste ont
werp voor de beste prijs! Boven
dien maakt u kans op één van
de 200 reizen naar het EK '96.
GOES
RINGBAAN WEST 2b - 0113-216451
ROOSENDAAL
NISPENSESTRAAT 10 - 0165-558843
MIDDELBURG - De proef
met de marktbus is een suc
ces gebleken. Reden voor het
stadsgewest Vlissingen/Mid
delburg om de organisatie
over te nemen van de initia
tiefnemers, de weekmarkt
commissie. Tot en met au
gustus van dit jaar zal de bus
niet alleen elke donderdag
maar ook elke zaterdag tus
sen de Koestraat en de Markt
heen en weer rijden.
Wie overstapt op de markt
bus vanaf een andere busver
binding hoeft niets te betalen
voor dit vervoer naar de
markt. Wie instapt bij Hof
van Tange of Koestraat be
taalt één zone. De route is:
Koestraat, aansluiting op de
lijnen 54,56,57,58 en 59,
Gortstraat, Markt (halte),
Vlasmarkt, Kromme Weele,
Seisdam, Schuitvlot, Walen-
singel, Looierssingel, Hof
van Tange (halte), Groene
woud. Koestraat. De bus
rijdt elke tien minuten tussen
tien uur 's-ochtends en drie
uur 's-middags.
In verband met Pinksteren gelden voor de uitgave
van De Scheldebode van woensdag 29 mei
gewijzigde afsluittijden. Advertenties voor deze
uitgave dienen uiterlijk vrijdag 24 mei a.s. om
13.30 uur in ons bezit te zijn. Redactiekopij
uiterlijk vrijdag 24 mei om 10.00 uur.
BE THERE BE THERE BE THERE BE THERE
Diamonds evenementen- en artiestenbureau presenteert:
Nobelweg 6 GOES - 0113-221020
met o.a.
Voorverkoop a 35.-/kaarten ook aan de deur verkrijgbaar
CAFÉ FLORA GOES MUSIC HOUSE MIDDELBURG
ZEELANDHALLEN GOES DELTA DISC S ZIERIKZEE
BOEKHANDEL LECTORI KAPELLE V.V.V.-BESPREEKBUREAUS
MUSIC HOUSE VLISSINGEN IN NEDERLAND