Tragi-komedie van Herman Heijermans
Fotoboek over toerisme in Zoutelande
Uitslag kleurwedstrijd.
het uitten uJaard
Statenpraat
Q
Q
Rijna Visser en Willy Doorduyn geven
cursus over omgaan met levensvragen
Q
Een nieuw ouderenbeleid
Ir. Dorleijn stelde fotoboek 'Zoutelande in vroeger tijden, samen
Fredi Bruggink
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 27 DECEMBER 1995
305
Geldzuchtig
Duitsers
Wandeling
Jasperse
Volksuniversteit
Passenier
Door Mr. C.M. de Graaf, Statenlid
MIDDELBURG Trudy La
bij en Jules Croiset zijn op vrij
dag 29 december in de Stads
schouwburg te zien in de tra
gi-komedie Eva Bonheur van
Herman Heijermans. De voor
stelling begint om 20.00 uur.
Kaarten kosten 30,00 (met
kortingspassen 25,00) en zijn
in voorverkoop verkrijgbaar
aan het theater.
Evan Bonheur is een wat ver
eenzaamde weduwe, die veel
steun en vriendschap onder
vindt van haar benedenburen
Jasper en Mop. Wanneer Mop in
financirele moeilijkheden
komt, leent ze van Eva een aan
zienlijk bedrag, dat ze waar
schijnlijk nooit zal kunnen te
rugbetalen. Zo raken de bewo
ners verstrikt in een web van
wederzijdse afhankelijkheid.
Herman Heijermans geldt als
de grootste toneelschrijver van
ons land en nog steeds worden
zijn meeste werken regelmatig
gespeeld. Hij zette zijn figuren
altijd sterk aan, echter zonder
karikaturaal te worden. Zo ook
de geniepig-geldzuchtige Eva
Bonheur (Trudy Labij), de har
teloze weduwe, die zich met
overgave wijdt aan het ringelo
ren van haar buurvrouw. Uit
een groot deel van zijn tonee
loeuvre sprak bovendien een
romantisch optimisme, het aan
vaarden van het leven en het
zich verheffen boven de ellende
daarvan. Jasper (Jules Croiset),
de gehandiapte buurman met
zijn blijmoedige inslag, is daar
een voobeeld van.
Ruim 80 jaar na dato is He
ijermans tragikomedie 'Eva
Bonheur' nog steeds een dyna
misch, emotioneel stuk over
mensen van vlees en bloed met
al hun zwakheden. Een stuk
ook waarin het drama wordt
gerelativeerd door verbale hu
mor en komische situaties.
Naast Trudy labij en Jules Croi
set spelen verder mee Elsje
Scherjon, Wim van den Heuvel,
Sjoerd Retèl, Freerk Bos, Wim
van der Heijden en Bart de
Vries.
Trudy Labij en Jules Croiset in 'Eva Bonheur' van Herman heijer
mans FOTO PAN SOK
ZOUTELANDE - Net voor de kerstdagen verscheen
er een nieuw fotoboek bij uitgeverij Deboektant Oost-
voorne. Het gaat om het door de J. Dorleijn samenge
stelde fotoboek over Zoutelande in vroeger tijden.
Aan de hand van negentig foto's wordt Zoutelande op
z'n sterkste punt belicht, namelijk het toerisme. Hoe
ging Zoutelande daar mee om en wat veranderde er
tussen de twee wereldoorlogen door aan dit fenomeen?
Twee vragen die centraal staan en op aangename wij
ze door de heer Dorleijn worden beantwoord.
„Toen mij verzocht werd een
fotoboek samen te stellen over
'Zoutelande in vroeger tijden'
heb ik lange tijd geaarzeld",
zegt samensteller Dorleijn.
„Er zijn namelijk al enige boe
ken verschenen, hetzij alleen
van Zoutelande, dan wel in
combinatie met andere kernen
van Valkenisse. Bij nadere be
studering hiervan bleek, dat
de hoofdzaak van deze boeken
gericht was op de kern van
Zoutelande, terwijl een be
langrijke inkomstenbron, het
toerisme, volledig buiten be
schouwing werd gelaten."
En volgens de schrijver heeft
nu juist dit toerisme zich tus
sen de beide wereldoorlogen
sterk ontwikkeld. De heer
Dorleijn heeft getracht, naast
de in de vorige boekjes nog
niet verschenen foto's van de
Zoutelandse kern, een over
zicht te geven van de huizen
die voor toeristische doelein
den in de duinen en het vroon-
gebied van Zoutelande in deze
periode zijn gebouwd.
„Door het uitbreken van de
Tweede Wereldoorlog en tij
dens de daaropvolgende bezet
ting door de Duitsers, was het
toerisme volledig lam gelegd;
duinen en strand waren verbo
den gebied", weet de heer Dor
leijn. „Toen de Duitsers er
achter kwamen dat Engeland
niet te veroveren was, begon
nen zij zich in te stellen op de
verdediging van de Europese
kust, waarvan Walcheren een
belangrijk onderdeel was.
Door de strategische ligging
van Zoutelande, aan en in de
voet van de duinen, die juist
daar ten opzichte van de ande
re duinen op Walcheren erg
laag zijn, was dit dorp voor de
Duitsers erg belangrijk. Mede
door de vlakke stranden moest
een sterke verdediging worden
opgebouwd om een eventuele
aanval vanuit zee met tanks
door de geallieerden, het hoofd
te kunnen bieden."
In de duinen werden volop
bunkers gebouwd voor zware
artillerie, luchtdoelgeschut,
personeelonderkomens en
zware munitie-opslag. Daar
tussen waren zware prikkel
draadversperringen en tank
blokkades. Ook werden er zo
wel in de duinen als op het
strand grote mijnenvelden
aangelegd. Heer Dorleijn: „Dit
heeft tot gevolg gehad dat de
geallieerden in 1943 en 1944
vele bombardementen op deze
verdedigingswerken en op het
dorp hebben uitgevoerd. Ook
tijdens de bevrijding in no
vember 1944 zijn er vele be
schietingen geweest. Veel hui
zen in het dorp, in de duinen
en op het vroon, die voor toe
ristische doeleinden waren ge
bouwd, werden verwoest,
waarvan vele na de oorlog niet
meer zijn opgebouwd. In de
1934, scholieren poseren in de duinen.
tweede helft van het fotoboek
heb ik getracht de lezer een
overzicht te geven van wat er
in de vooroorlogse jaren in de
duinen en op het vroon is ge
bouwd en wat hiermee in de
oorlogsjaren is gebeurd."
Dorleijn begint zijn histori
sche wandeling aan het begin
van deze eeuw en toont het
dorp Zoutelande zoals het er
aan het begin van deze eeuw
uitzag. Een lief klein dorpje
waar nog geen spoor van toe
risme te vinden is. Een foto die
in deze uitgave zeker niet
mocht ontbreken was die van
burgemeester Kodde (van 1921
tot 1959). Hij was zeer nauw
betrokken bij de ontwikkeling
van het toerisme. Het liefst
had hij in het dorp alleen maar
godsdienstige mensen als bad
gast gezien; maar dit kon na
tuurlijk niet. Ondanks de snel
le ontwikkeling van het toeris
me, was het toch aan hem te
danken dat Zoutelande als een
rustige badplaats werd be
schouwd. Naast de bekende
dorpsplaatjes heeft de samen
steller tevens oog voor de in
woners. Foto's van o.a. de mu
ziekvereniging 'Luctor et
Emergo', de delegatie van het
jeugddefilé ter gelegenheid
van het 40-jarig regeringsjubi
leum van koningin Wilhelmi-
na, gemeenteveldwachter Jan
Louws sr., de klederdracht,
groeps- en familiefoto's en na
tuurlijk de zo geliefde school-
VLISSINGEN Dit zijn
de leerlingen van klas drie
van de school Goed Wonen.
Deze school stond ook be
kend als school D en was ge
vestigd aan de Bonedijke-
straat.
Het tweede jongetje van links
is Fredi Bruggink die destijds
in de Meidoornlaan woonde.
Nog voor de foto afgedrukt
was verhuisde het gezin
Bruggink naar Hengelo. Vo
rige week kwam Fredi Brug
gink met deze foto naar het
kantoor van de Scheldebode.
Hij is reuze benieuwd naar de
namen van zijn klasgenoten die
ADVERTENTIE
De medewerkers van
afdeling
kantoormachines
wensen u
prettige feestdagen
en een
voorspoedig 1996
UTILITY
TERNEUZEN MIDDELBURG
Mr. F.J. Haamianweg 61 Amesteinweg 61
hij na het nemen van de foto
bijna nooit meer gezien heeft.
Lezers van de Scheldebode die
meneer Bruggink willen helpen
kunnen hem schrijven op het
volgende adres: Havezathe 28,
7608 CP Almelo. Bellen mag
Fredi Bruggink, het tweede
jongetje links, zoekt klasgeno
ten.
ook, zijn telefoonnummer
0546-860833.
is
VLISSINGEN de kleur
wedstrijd in de Scheldebode
van 7 december heeft heel wat
kinderen aan het werk gezet. Er
kwamen meer dan honderd
tachtig inzendingen binnen.
Het was dan ook een hele klus
om de mooiste er uit te zoeken.
Maar we zijn er uit gekomen en
de volgende tien kinderen krij
gen een prijs.
verschijnt in een oplage van 47.700 exemplaren elke woensdag huis-aan-huis in de gemeenten
Arnemuiden, Domburg, Mariekerke, Middelburg, Valkenisse, Veere, Vlissmgen, Westkapelle
Kantoor Scheldestraat 7-9,4381 RP Vlissingen, Postbus 50514380 KB
Viissingen Tel.nr.: 0118-442720, Fax: 0118-442721
Openingstijden: ma, wo, do, vrij. 9.00-12.30 uur en van13.30-
17.00 uur, dinsdag 9.00-12.00 uur, dinsdagmiddag gesloten
Advertentieverkoop tijdens kantooruren tel 0118-442720
Jos Rentmeester (vertegenwoordiger), tel. privé: 0113-655379
Yolanda Krijger (vertegenwoordiger), tel. privé: 0118-411351
Sonja Broeders (vertegenwoordiger),tel. privé: 0118-479084
Mini's (rubrieksadvertenties), tel.: 076-5312313
Afsluittijd advertenties: maandag 12.00 uur
Redactie tijdens kantooruren tel.nr.: 0118-442727, fax 0118-442721
Johanna Brouwer, tel. privé: 0118-640113
Afsluittijd redactie: maandag 14.00 uur
Correspondenten Andrien Smeels, tel. privé: 0118-639719, Jaap Klein, tel. privé:
0118-625185, Ad Roos, tel. privé: 0118-602860
Fotografen Harry de Lange, tel.: 0118-625195
Piet Davidse, tel.: 0118-623594
Bezorging voor klachten over bezorging tijdens kantooruren bellen:
0118-442720
De Scheldebode is een uitgave van De Stem Weekbladen -
Ccpjmgrvt c 1995 vnaarvhappi t* St*n v J
De eerste prijs gaat naar Bianca
de Wit (11 jaar) uit Oost-Sou
burg. Tweede prijs: timo van
Belzen uit Middelburg, 5 jaar.
Derde prijs Boaz van Vliet uit
Middelburg, 2 jaar. Vierde prijs
Kevin Gaari uit Oost-Souburg,
10 jaar. Vijfde fprijs: Tom 01-
denmenger uit Oost-Souburg, 4
jaar. Zesde prijs: Norman Lin-
denberg uit Middelburg, 7 jaar.
Zevende prijs: Sebastiaan de
Geus uit Middelburg, 10 jaar.
Achtste prijs: Esther Reinders
uit Vlissingen, 10 jaar. Negende
prijs: Bryan Buys uit Vlissin
gen, 3 jaar. Tiende prijs: Mat-
thijs de Wolf uit Oost-Souburg,
4 jaar.
De winnaars krijgen schrifte
lijk bericht.
ADVERTENTIE
De medewerkers van
afdeling
kantoorartikelen
wensen u
prettige feestdagen
en een
voorspoedig 1996
.UTILITY
TERNEUZEN MIDDELBURG
Mr. F.J. Haarmanwegöl Amesteinweg 61^
MIDDELBURG Er was eens
een kabouter die ging wonen om
en huisje met een tuintje. In dat
tuintje lag een grote steen. Dat
vond die kabouter vreselijk,
want hij wilde een tuintje met
planten en groenten. Dus duwde
hij tegen de steen. De steen ging
geen millimeter opzij. Maar de
kabouter was een doorzetter, hij
bleef er tegen duren, zijn leven
lang. Tot hij oud en moe was van
het duwen. Te moe om nog van
zijn oude dag, laat staan van zijn
tuintje, te genieten. Hij ging
dood.
Een andere kabouter kwam in
het huisje wonen. Ook hij wilde
een tuintje met groenten en zo.
Ook hij duwde tegen de steen en
die bleef liggen waar hij lag. De
ze kabouter krabde eens op zijn
hoofd en sloeg zijn boeken er op
na: wat kun je planten rondom
een steen? En hij zaaide en oogst
te en harkte en wiedde rondom
de steen. En toen hij oud was
klom hij bovenop de steen en ge
noot van de zon en zijn tuintje!
Dit is een van de voorbeelden die
Rijna Visser en Willy Doorduyn
gebruiken in hun cursus 'liever
leren dan afleren'. Een cursus
waarin je leert zelf met levens
vragen om te gaan. Leren staat
voor de cursist voorop.
„Wij zijn geen therapeuten. Wij
doen cursisten instrumenten aan
de hand om zelf op onderzoek uit
te gaan. Om zelf te ontdekken
waarom de dingen gaan zoals ze
gaan. Wij bieden geen oplossin
gen voor problemen van de cur
sist, maar geven mensen gereed
schap aan om zelf die oplossin
gen te vinden. Zo leert de cursist
om zelf de situatie aan te kun
nen", aldus Rijna en Willy.
„Onze deskundigheid ligt in het
begeleiden van het onderzoeks
proces van de cursist. Wij zien
deelnemers dus ook niet als
hulpvragers maar als studenten.
De cursisten zijn medewerkers
van een onderzoek naar zichzelf.
Wij zorgen ervoor dat zij als 'les-
gangers' met elkaar aan de slag
kunnen.
Zijn hele leven leert de mens ge
dachten van anderen te herhalen
alsof ze van hemzelf zijn. Maar
wij leren niet onze eigen gedach
ten te koesteren. De mens wordt
als het ware gedresseerd voor het
leven. „Daardoor vallen er gaten
in onze uitrusting om het leven
aan te kunnen. Maar wij leren de
mensen geen trucjes. Wij stop
pen ze niet vol met onze kennis.
Het unieke van deze cursus is
juist dat de cursist gedurende de
8 bijeenkomsten leert zelf zijn ei
gen visie en waarden te ontwik
kelen. Zo kan de cursist door
zelfontwikkeling het inzicht ver
werven om met levensvragen om
te gaan, om zelf het heft in han
den te houden. Niet door een
handigheidje, maar door zelf uit
proberen, fouten maken, steeds
opnieuw ntdekken. Dat is het
proces van bewustwording wat
in de cursus wordt doorlopen",
zeggen beide cursusleidsters.
De cursus bestaat uit vier onder
delen. Eerst leert de cursist een
gebeurtenis in zijn spannings
veld te bezien, daarna gaat hij op
onderzoek uit, bestudeert de ge
beurtenis. In het derde onderdeel
leert de cursist praktische sleu
tels te vinden om met gebeurte
nis om te gaan. Het vierde onder
deel heeft betrekking op uitwis
seling en samenwerking. Via een
ander kijken we naar onszelf, le
ren we van onszelf en wordt ons
privéprobleem een gemeen
schappelijk probleem.
De cursus 'Liever leren dan afle-
UTILITY
TERNEUZEN
Mr. F.J. Haarmanwtgöl
MIDDELBURG
Amesteinweg 61
foto's. Een bruiloft, het agrari
sche leven en tot slot het toe
risme en de huizen die daar
voor gebouwd werden comple
teren het geheel.
Kortom, een foto-album van
Zoutelande, waarbij de tekst
vanuit een bijzondere invals
hoek is geschreven. Het foto
boek Zoutelande in vroeger
tijden (ISBN 90-5534-042-1) is
tegen 34.90 te koop bij 't
Boekenhuisje te Zoutelande en
bij de erkende boekhandels.
ren' kost 150 gulden. De cursus
beslaat 8 woensdagavonden van
20.00 tot 22.00 uur. De eerste les-
avond is 10 januari 1996, in de
Zeeuwse bibliotheek in Middel
burg, waarna elke 14 dagen een
lesavond wordt gegeven. Bij de
cursus wordt het boek van Bru-
no-Paul de Roeck en Joost van
den Abeele gebruikt.
ADVERTENTIE
De medewerkers van
afdeling
Technische Dienst
wensen u
prettige feestdagen
en een
voorspoedig 1996
HUISARTSEN
Vlissingen - Za A. van Pelt-Termeer
en F. v.d. Berg, Rosenburglaan 1,
tel. 465253 Zo F. Legemate, Troels-
traweg 411, tel. 468021 Ma J. Roe-
broeck en E. van Russen Groen, Ju-
lianalaan 7, tel. 412225 Spreekuur
van 12.30-13.00 en 17.30-18.00
uur.
Middelburg - Za J. Wortelboer, Ko
rendijk 36, tel. 639933 Zo S. v.d.
Haak, Rouaansekaai 47, tel.
639933 Ma J. Wortelboer, Koren
dijk 36, tel 639933.
Souburg, Gezondheidscentrum
Middelburg-Zuid, Arnemuiden en
Nieuwland - Za C. Wattel, Amstel-
straat 55 Oost-Souburg, tel.
461630 Zo J. Bergen, Kanaalstraat
89 Oost-Souburg, tel. 461500 Ma
R. Groot, Van der Moerstraat 15,
Arnemuiden, tel. 601308 Spreek
uren 12.30-13.00 en 17.30-18.00
uur.
Oostkapelle, Serooskerke,
Grijpskerke, Veere en Vrouwen
polder - Za, zo en ma G. Rullens en
M. Mol, Dorpsstraat 2 Oostkapelle,
tel. 581276
Domburg, Aagtekerke, Westka
pelle, Koudekerke, Meliskerke,
Biggekerke en Zoutelande - Za en
zo tot 18.00 uur A. van der Male,
Duinweg 59, Zoutelande, tel.
561282 Zo vanaf 18.00 uur en ma F.
van Eede, de Casembrootstraat 24,
Westkapelle, tel 571234
West- en Midden Walcheren - za
zo en ma A. Stutterheim, Sivert-
straat 40, Meliskerke, tel. 561760
VERLOSKUNDIGEN
Vlissingen - vr vanaf 9 uur en za H.
Klompe tel 471140, zo tot ma 9 uur
H, Hament tel. 471140.
TANDARTSEN
Za, zo en ma R. Oosterhoff, Ger-
brandystraat 176 Vlissingen,
tel.01184- 65326 Spreekuur van 11
tot 12 uur.
APOTHEEK
Middelburg - Vr. 29 dec tot vr. 5
jan Apotheek Welsinge, JW Thi-
bautstraat 45
Vlissingen - Vr. 29 dec tot vr. 5
Apotheek Souburg, C. van Pere
straat 1tel. 461593
DIERENARTSEN
Za, zo en ma C. Brink, Meanderlaan
326, Middelburg, tel. 01180-11011
Dierenartsenpraktijk Oostkapelle.
Oude Domburgseweg 33a tel.
581443. Vogelopvang Midden Zee
land, tel. 628288.
POLITIE
Noodhulp, als elke seconde telt: 06-
11. Overige assistentie aanvragen
633333, Voor alle andere aangele
genheden zijn de bureaus in Mid
delburg en Vlissingen 24 uur per
dag geopend.
KERKDIENSTEN
Rooms-katholieke kerk. Der Boe-
de 2e, 4e en 5e zaterdag 10.30 Ter
Reede za 17 uur. Onze Lieve Vrou
we za. 19 zo. 9.30 en 19 uur, Open
Hof zo 11.15 uur Souburg Martinus-
kerk zo 19 uur Zoute Viever 1e en
3e za 9 uur Middelburg Petrus en
Paulus kerk zo. 10 uur ma 10 uur,
Hoeksteen zo. 18.30 en 20.30 uur
Sint Willibrord za 17 uur, Domburg
Sint Willibrordkapel za 19 uur
Nederlands Hervormde kerk.
Aagtekerke zo 10 en 19 uur Dom
burg zo 10 en 19 uur Gapinge zo 10
uur Grijpskerke 10 uur. Kleversker-
ke zo 19 uur Koudekerke zo 10 en
17 uur Middelburg Koorkerk 10 en
16.30 Ontmoetingskerk (bond) zo
10 en 17 uur Nieuwland zo 9.30 uur
Ritthem zo 11 uur. Oostkapelle zo
10 en 19 uur ma 10.30 uur Oost-
Souburg zo 9.30 en 19 uur Zoute
Viever 19 Serooskerke zo 10 en 19
uur Veere zo 10 en 19 uur Vlissin
gen, St. Jacobskerk zo uur Open
Hof zo 9.30 uur ma 9.30 Schaaps
kooi zo 9.30 en 19 uur Ter Reede 19
uur. Vrouwenpolder zo 19 uur
Westkapelle zo 9.30 en 22.45 uur
ma 10 en 19 uur
Ziekenhuis Walcheren zo 10 uur,
ma 10 uur.
Gereformeerde kerk. Gapinge
19.30 uur Grijpskerke 19 uur Kou
dekerke zo uur Meliskerke 10 en
14.30 Oost-Souburg zo uur
Oostkapelle uur Serooskerke ma
10.30 uur Vlissingen Petruskerk 10
en 19.30 uur. Veere uur Vrouwen
polder 10 uur
Gereformeerde Gemeente. Vliss
ingen zo 9.30 en 16 uur Oostkapel
le zo 9.30 en 15 uur Gereformeer
de Kerk Vrijgemaakt. Middelburg
zo 9.30 en 16.30 Vlissingen zo 9.30
en 16.30 uur Christelijk Gerefor
meerde Kerk Vlissingen zo 9.30 en
16.30 uur ma 9.30 uurNed. Gere
formeerde Kerk Middelburg zo
9.30 uur. Zevendedagsadventis
ten Middelburg za. 11 uur Vlissin
gen za. uur Doopsgezinde Ge
meente Middelburg zo uur Vliss
ingen zo uur Kristen Zuidmoluk-
se kerk Oost-Souburg zo 17 ma 10
uur, Koudekerke zo 12 ma 12 uur.
Anglicaanse Kerk Vlissingen-Oost
zo en ma 10.30 uur. Pinksterge
meente Middelburg 11.30 uur. Vlis
singen e.o. 15.00 Pinksterge
meenschap Sjaloom West-Sou
burg zo 14.30 uur. Bethel Pinkster
kerk Vlissingen wo. 19.30 vr. 19.30
zo. 11.30 Christelijk Centrum
Zeeland Vlissingen 10.30. Nieuw
Apostolische kerk West-Souburg
wo. 20 9.30 en 17 Evangeliege
meente Middelburg 9.30 Oost-
Souburg 10 Volle Evangeliege
meente Arnemuiden do. 20 zo. 10
Serooskerke do. 19 West-Souburg
zo. 10 Middelburg Thomaskapel
wo. 20, zo. 10 uur. Filadelfia Ge
meente Vlissingen wo 19 uur, zo 10
uur Vrije Evangelische Gemeente
Westkapelle 9.30 Eglise Wallone
Middelburg zo uur De Christen
gemeenschap Hoogelande di 10
uur Rafaël gemeenschap Eleos
Middelburg zo 9.30 uur ma 10.30.
Leger des Heils Middelburg zo 10
uur. Vlissingen 10 uur.
Jasperse Speed Fashion, geves
tigd aan de Nieuwe Vlissingseweg
366 in Middelburg, houdt vrijdag
29 december de traditionele ba
lansverkoop. Van 11.00 tot 21.00
uur worden artikelen tegen kor
tingen verkocht. Ook op de mo-
tor-vervolg-opleiding wordt kor
ting gegeven. Van Zweeden Moto
ren is aanwezig met verschillende
motoren en er is glühwein, warme
chocolademelk en oliebollen.
De Zeeuwse Volksuniversiteit
start in januari met de volgende
cursussen: Lokaal en regionaal
onderzoek, Noors, op verhaal ko
men, Spaans-Amerikaanse litera
tuur en Twee eeuwen Nederland
en Amerika. De cursus Lokaal en
Regionaal Onderzoek wordt gege
ven in het Rijksarchief aan de Sint
Pietersstraat in Middelburg en
begint op maandag 8 janurari om
19.30 uur. De cursus Twee eeu
wen Nederland en Amerika wordt
gegeven in samenwerking met het
Roosevelt Study Center aan de
Abdij en start op woensdag 10 ja
nuari, in het studiecenter. De ove
rige cursussen worden gegeven in
het ZVU-bureau aan de Span
jaardstraat.
Het spuit- en schildersbedrijf
Passenier en de doe-het-zelfzaak
met dezelfde naam staan al hon
derd jaar ingeschreven bij de Ka
mer van Koophandel. Om dit
heuglijke feit te vieren kreeg Pas
senier vorige week vrijdag van de
Kamer een kunstwerk van Guido
Lippens met als titel 'het geheel is
meer dan de som der delen'.
Er lijkt een ontwikkeling aan de gang waarbij alles wijzigt. Ik doel
daarbij niet alleen op de inhoud van de titel van dit stukje, het ou
derenbeleid, maar nicer in zijn algemeenheid.
De maatschappij lijkt op een punt te zijn aangekomen, waarbij
wat vandaag zeker is, morgen weer besproken wordt. Ontwikke
lingen gaan snel, voor sommigen soms te snel.
Onlangs hoorde ik iemand vertellen dat hij liever in zijn auto op de
A58 rijdt, dan dat hij thuis met zijn personal computer zich op de
elektronische snelweg moet begeven. Dat laatste vond hij veel te
moeilijk. Die computer had hij ooit weieens aangeschaft, maar ge
bruiken, neen, dat viel in de praktijk toch flink tegen.
Ik denk daar nog weieens aan, wanneer het ouderenbeleid weer ter
sprake komt. Een oudere heeft natuurlijk al veel te verduren in
wat toch een snelle maatschappij is geworden.
Ik probeer daar wel eens voorzichtig naar te informeren wanneer
ik mijn grootmoeder in een bejaardenoord in Leiden bezoek. En
zeer onlangs bleek mij weer eens hoe moeilijk dat is. Ook in het te
huis waar zij verblijft gaat er iets veranderen. De directeur had
daarover een mooie brief opgesteld en deze brief aan alle bewoners
uitgereikt. Er stonden prachtige termen in, zoals flankerend oude
renbeleid, maar waar het nu om ging, dat snapte mijn 92-jarige
grootmoeder in het geheel niet. Ze had slechts één verzuchting.
'Ik woon hier toch lekker, wat willen ze toch allemaal?'
Dat laatste gedeelte van die zin echoot mij nog vaak na in het
hoofd; 'wat willen ze toch allemaal?'
Natuurlijk, wij hoeven ons, binnen onze cultuur, niet te schamen
voor de zorvoorzieningen die wij voor ouderen in Nederland heb
ben. Ook internationaal gezien. Wij zijn er nu eenmaal aan gewend
geraakt dat wij niet langer een huiselijke zorgplicht hebben ten
opzichte van ouders of grootouders. Het aanbod buitenshuis is
breed en bovendien wentelen wij ons in de gemakkelijke gedachte
dat in de politiek steeds meer het idee wordt aangehangen van toe
gepaste individuele hulp. De oudere moet zo lang mogelijk in staat
worden gesteld om zelfstandig te wonen. De oudere moet ook zo
lang mogelijk in staat worden gesteld om zelfstandig over zichzelf
te blijven beslissen.
Het huidig Kabinetsbeleid gaat er van uit dat per 1 januari 1997 de
Wet op de bejaardenoorden wordt ingetrokken en dat de financie
ring van de bejaardenzorg via de Algemene wet bijzondere ziekte
kosten moet gaan lopen. Ook voor Zeeland betekent dat verande
ringen. Het vervelende is, dat in een overgangsperiode tot 2001 er
geen enkel zicht bestaat hoe nu in de praktijk met name de finan
ciële stromen zich zullen gaan bewegen.
Welk risico gaat het provinciaal bestuur lopen? Niemand die daar
thans een goed antwoord op kan geven. En dat maakt de zaken
niet eenvoudiger. Het uitgangspunt wordt in ieder geval gehan
teerd dat zo veel mogelijk de zelfstandigheid voor de oudere blijft
gewaarborgd. De meeste kans daartoe wordt aanwezig geacht in
wat wordt genoemd een woonzorgcentrum. Een centrum waarin
meerdere ouderen zijn gehuisvest, waar hulpverleningseenheden
aanwezig zijn en waar men toch op zichzelf woont. Daartoe zal on
derzocht worden welke veranderingen in de huidige aanwezige be
jaardenoorden en verpleegtehuizen moeten"worden aangebracht
en welke nieuwbouw, verspreid over de provincie, moet worden
gepleegd. Toch weer wijzigingen.
Beleid op papier. Ik zie de praktijk erachter wederom in mijn ge
dachten opdoemen en herken daarin mijn grootmoeder met die al
les overheersende vraag op haar gezicht.
