Bombardement Vlissingen verbeeld Tien jaar Zeeuwse bibliotheek Prijswinnaars kleurplaat Luiken orgel Nieuwe Kerk ware kunstwerken Tuinfeest Der Boede NIVON Streekwijzer over land van overkanten' SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 16 AUGUSTUS 1995 311 Hoofdprijzen Kerkorgels in Middelburg Bruikleen Smeltkroes Koning David VLISSINGEN Door de televisie worden we haast iedere dag wel geconfronteerd met oorlogsgeweld of de gevolgen ervan. In 1943 was dat anders. Televisie was er nog niet en razendsnelle communicatie-over dracht per satelliet al helemaal niet. Vlissingen was tijdens de Tweede Wereldoorlog de meest gebombar deerde stad van Nederland, maar erg veel fotomate riaal is er niet van overgebleven. Van het bombarde ment op Vlissingen in 1943, waarbij twaalf doden en acht gewonden te betreuren vielen, zijn maar drie of vier niet al te duidelijke foto's bekend. Reden voor de Vereniging Vrienden van het Stedelijk Museum en het Gemeentearchief opdracht te verlenen aan de Rotterdamse kunstenaar Maarten Platje om een zo waarheidsgetrouw mogelijke geschilderde impressie te maken van dit bombardement, dat diepe sporen achterliet in de Vlissingse gemeenschap. Op 20 au gustus wordt het schilderij overgedragen aan de gemeente in de persoon van burgemeester J.C.Th, van der Doef. Het schilderij krijgt een plaats in het Stedelijk museum aan het Bellamypark. Noodlanding Zoekacties De prijswinnaars van de 'Brabant Vakantieland'-kleurwed- strijd zijn bekend. Aan de wedstrijd deden alle Stem Week bladen mee. De volgende deelnemers van de Scheldebode: Charlotte Geerse, Segeerssingel 27, 4357 AB (11) uit Middel burg, Nanja Provoost (5) Willebrordstraat 5, 4361 CN uit Westkapelle en Connie Wielemaker (6) Vlissingsestraat 126 Oost-Souburg hebben een invitatiekaart voor vier personen van het Land van Ooit in Drunen gewonnen. Niels van Millingen (4),J.J. Sandersestraat 8 uit Souburg, Christel van Woers, Prins Hendrikstraat 26, 4332 VS uit Middelburg en Bas Cornelisse (8), Nieuwe Vlissingseweg 272 uit Middelburg hebben een invitatiekaart voor vier personen van de Autotron in Rosmalen gewonnen. Karoline Beijer (6) P. Gootjesstraat 14, 4333 CS uit Middel burg, Anne de Pagter (12) Molenweg 19, 4361 BV uit Westkapelle en Stefanie Abrahamse (6), Sint-Laurenslaan 10, 4333 LH uit St. Laurens hebben een invitatiekaart voor vier personen van Safaripark Beekse Bergen gewonnen. Mariëlle Scholte (4), V.d. Veerlaan 7, 4386 EH uit Vlissingen, Janneke Klop (9), Buitenhovelaan 233, 4337 HL uit Middel burg en Kimberley Proos (7), W. Alexanderstraat 23, 4388 HZ uit Oost-Souburg hebben een invitatiekaart voor vier perso nen van Speelland Beekse Bergen gewonnen. Er waren ook twee rugzakjes met de tekst 'Lekker weg in eigen land' te winnen. Deze prijs gaat naar Jeffrey Frederik (4), IJsselstraat 5, 4388 TW uit Oost-Souburg en Anne Caljouw (6), Van Voorthuysenweg 9, 4357 AB uit Domburg. Een fietstasje met de tekst 'Lekker weg in eigen land' is gewonnen door Mirjam Lorier, Dorpsstraat 60, 4352 AE in Gapinge. Deze prijswinnaars dingen ook nog mee naar een hoofdprijs. Daarop maken de inzendingen van alle Stem Weekbladen een kans. De jury gaat zich nog buigen over de kleurplaten. De mooiste kunnen winnen: Eén overnachting en ontbijt voor vier personen in Golden Tulip Hotel Central in 's Hertogenbosch Eén overnachting op basis van half pension voor vier personen in NJHC Herberg De Klavervelden gelegen in de bossen bij Bergen op Zoom Twee trekkershutten-arrangementen voor v; er personen op camping Dennenoord in Boxtel. MIDDELBURG In een ar tikelenserie besteedt de Schel debode aandacht aan de orgels van de Lutherse Kerk, de Nieu we Kerk en de Oostkerk. Vori ge week kreeg het Duyschot/ Müllerorgel in de lutherse kerk aandacht, deze week komt het orgel in de Nieuwe Kerk aan bod. Het oorspronkelijke, vroeg ze- ventiende-eeuwse orgel in de Nieuwe Kerk - het orgel dat ooit door Jan Pieterszn. Swee- linck en later onder meer door de Middelburgse stadsorganist Pieter Bustyn werd bespeeld - werd in 1861 vervangen door een nieuw instrument, ge bouwd door W.H. Kam te Rot terdam. Dit orgel met twee kla vieren en een vrij pedaal ging bij het bombardement van Middelburg op 17 mei 1940 verloren. In 1954 bouwde Willem vanL- eeuwen uit Leiderdorp een nieuw orgel in de bestaande kas. Het werd een drieklaviers instrument met een zelfstandig pedaal. De kas kreeg de Her vormde Gemeente in 1954 ten geschenke van de evangelisch- Lutherse gemeente te Amster dam, die het front eerder - in 1884, na verwijdering uit de oude lutherse kerk aan het Spui - in bruikleen had gege ven aan het Rijksmuseum, al waar het in het depot beland de. Het orgelfront stamt uit 1693 en werd vervaardigd door de timmerman Jan Albertszn. Schut. Het oorspronkelijke pijpwerk was van de hand van de beroemde orgelmaker Jo hannes Duyschot, die daarbij echter gebruik maakte van het pijpwerk van een ouder orgel. Het Duyschot-orgel werd in 1723 aanzienlijk vernieuwd door Christian Müller en later onderhouden door bekwame orgelmakers, onder meer door Jonathan Batz. In 1884 - het orgel was nu aan restauratie toe - trachtte men het orgel te verkopen. Omdat men geen kopers vond, werd het orgel een jaar later ge sloopt. Het pijpwerk werd ver kocht of eindigde in de smelt kroes. Door de bruikleen aan het Rijksmuseum bleef het fraaie houtwerk bewaard, evenals de luiken, die mee gin gen naar het museum. Naast Albertszn. Schut leverde de beeldhouwer Jasper Waageman een bijdrage aan het uiterlijk met het beeldhouwwerk voor het lampet onder het Rugwerk en vermoedelijk ook met de andere beeldengroepen van het orgel. Ander beeldhouwwerk kwam van Dirck van Voorst, waarschijnlijk de blinderingen in het front van Hoofd- en Rugwerk. In 1692 kon het schilderwerk beginnen. Op advies van Hend- rick Tiedemann, die de luiken zou schilderen, besloten de kerkmeesters het orgel in rood en wit te lakken - een thans niet meer aanwezige beschilde ring, die uit een combinatie van rode en witte marmerimi tatie moet hebben bestaan. Op de binnenzijde van de luiken van het Hoofdwerk heeft Hen- drick Tiedemann episoden uit het leven van koning David afgebeeld: op de linkerdeur de intocht van Saul na Davids overwinning op Goliath; op de rechterdeur het harpspel van David om Saul gunstig te stem men. Op de buitenzijde links is de aankondiging van Christus' geboorte aan de herders afge beeld, rechts de aanbidding van het Christuskind door de herders. De luiken van het Rugwerk zijn beschilderd met zinnebeeldige voorstellingen: op de buitenzijde vruchten, ko ren en een bijenkorf als symbo len voor onder meer oogst en overvloed, op de binnenzijde het offer, de wet, het kruis en het Lam als symbolen van het christelijk geloof. Hoewel Tie demann als kunstschilder geen bekendheid geniet, toont hij zich hier een waar meester. Omdat men in 1954 een omvangrijk orgel in de Nieuwe Kerk wenste, stelde men zich voor een probleem: de kassen zijn als gevolg van het oor spronkelijke ontwerp beperkt van inhoud. Derhalve besloot men het gehele pedaalwerk op een aparte lade in een nis ach ter de muur te plaatsen (voor de kijker rechts naast de orgel kas). De opening in de wand is met rasterwerk afgesloten. Bij deze gelegenheid zijn de luiken gerestaureerd en is de kas van zijn oorspronkelijke verflagen ontdaan. De prachtige afbeeldingen op het orgel in de Nieuwe Kerk. FOTO PIET DAVIDSE VOCAAL ENSEMBLE Het Vocaal Ensemble Groningen treedt op 17 augustus op in de Koorkerk in Middelburg en op 18 augustus in de Catharinakerk in Zoutelande. Aanvang 20.30 uur, entree 10,00. VLOTTE VEDER - In de consistorie naast de Grote Kerk in Veere is tot 8 september de calligrafie-tentoonstelling 'De Vlotte Veder' ingericht. WANDELINGEN Op woensdag 16 en 23 augustus wordt een zomeravondwandeling gehouden in het waterwingebied in Oranjezong. De wandeling duurt van 19 tot 20.30 uur. Verzamelen op het parkeerterrein van de Kon. Emmaweg in Vrouwen-older. Entree 6,00. Kinderen tot 12 jaar gratis. Kaartverkoop bij de W in Domburg en Oostkapelle. Op 23 augustus kunt u meedoen met de rondleiding 'Van zoet naar zout', die gaat van het Zeeuws Biologisch Museum aan de Duivlietweg in Oostkapelle door de Manteling. Aanvang 18.30 uur, prijs 6,50 voor volwassenen en 5,50 voor kinderne, inclusief entree museum. Aanmelden vooraf bij het museum, tel. 01188-2620. PAKKETTEN VOOR POLEN - Er is weer gelegenheid tot het inleveren van pakketten voor Polen bij Joke Sedee aan de Sportlaan 18 in Middelburg op donderdag 17 augustus van 18 tot 22 uur of na telefonische afspraak, tel. 01180- 27748, ook voor informatie. In het rapport van het Neder landse 320 Squadron staat het begin van de gebeurtenis op 20 augustus 1943 een mooie zomerse dag als volgt: 'Op de basis Foulsham in Norfolk stijgen 12 Mitchell bommen werpers van het Nederlandse 320 Squadron op voor hun eer ste bombardementsmissie op een Nederland doel. Dit doel is „FLUSHING DORNIER AIR FRAME FACTORY", het on derdeel van de Mij. De Schelde dat vleugels produceerde voor de Dornier-vliegboten van de Duitse Luftwaffe.' Het squa dron is ingedeeld in twee boxes van ieder zes toestellen. Kapi tein J.C. Sillevis leidt de eerste box en kapitein-vlieger P. van Waart de tweede. Er waren voor deze historische missie twee doelen uitgezocht: het hoofdkwartier van de Duitsers in hotel Britannia en de Dor- nier vliegtuigvleugelfabriek. Om exact 16.26 uur werpen de Mitchells onder hevige Flakaf- weer hun vijfhonderdponders op Vlissingen af. Volgens het squadronrapport draagt ieder toestel acht van deze bommen aan boord. Zes toestellen van het inmiddels gesplitste squra- dron werpen de bommen op de Westbatterie aan de Nolledijk. De overige zes richten hun doel op de fabriek. Daarbij wordt een van de toestellen door een granaat van het Flakafweerge- schut geraakt, maar vlieger Nienhuis weet een perfecte noodlanding op zee te maken bij Hoek van Holland. De over gebleven Mitchells zijn om 17.30 uur terug op hun basis in Foulsham. In de gebombardeerde stad is de hulp inmiddels op gang gekomen. De montagehal van de vliegtuigvleugelfabriek is tweemaal getroffen. De politie meldt een bominslag bij de brandweercentrale en bij de Verkuijl Quakkelaarstraat. La ter blijkt dat er nog meer bominslagen zijn; in de Callen- felsstraat, de Winkelmanstraat, de Zwanenburgseweg, de Vrij- domsweg en het Van Nispen- plein. De brandweer, reddings- en opruimploegen gaan onmiddel lijk aan de slag om te redden wat er te redden valt. Vanon der het puin van een getroffen boerderij wordt de boerin uit gegraven. De reddings- en zoe kacties gaan tot laat in de avond door. Aan de Ortkom- mandant is toestemming ge vraagd om met licht in de open lucht te mogen werken. Om 22.00 uur worden de zoekacties bibliotheek in de Kloveniers doelen; de Provinciale Biblio theek Centrale, onder meer verantwoordelijk voor de bibli obussen in de provincie, in de Roozenburglaan. Elk instituut met zijn lange en minder lange geschiedenis, zijn gewoonten en gebruiken. De leeszaal waar om stilte werd verzocht is verleden tijd. De bibliotheek is een ontmoe tingscentrum geworden met velerlei materialen en activitei ten. Het gedrukte woord staat nog steeds centraal, maar het gezoem van apparaten waar mee bestanden op compact- De 'artist impression' van de bombardementsvlucht van het Nederlandse 320 squadron op 20 augustus werd geschilderd door de Rotterdamse kunstenaar Maarten Platje FOTO PIET DAVIDSE gestaakt. De volgende dag wordt de trieste balans opgemaakt. Er vielen twaalf doden te betreu ren en acht personen lagen zwaar gewond in het zieken huis. De materiële schade was enorm. In totaal 27 panden werden volledig verwoet, 66 panden raakten onbewoonbaar en 158 panden liepen glas- en dakschade op. Uit een gesprek dat gemeen tearchivaris Adri Meerman vo rig jaar had met boxleider Van Waart blijkt dat boxleider Sil levis dermate door het lucht doelgeschut bestookt was, dat hij zijn bommen niet kon wer den op het hoofdwartier van de Duitsers, maar de bommen el ders moest laten vallen. Het waren de bommen die in de omgeving van de Vrijdomweg en de Zwanenburgseweg neer kwamen. Achteraf bezien kan gesteld worden dat de raid maar gedeeltelijk geslaagd was omdat door de twee voltreffers op de montagehal de produktie van vlietuigvleugels gestaakt moest worden. (met dank aan gemeentearchi varis A. Meerman) KOUDEKERKE Op het terrein van het Verpleeg- en Reactiveringscentrum Der Boe- de vindt op zaterdag 19 augus tus het jaarlijkse tuinfeest plaats. De dag wordt geopend door de rolstoeldansgroep van Der Boede. De Jeu de boulesvereni- ging Boules Plesant manifes teert zich en op het terras tre den verschillende muziekvere nigingen op. De Koudekerkse ringrijders- vereniging rijdt er haar laatste officiële wedstrijd van het sei zoen. Er is een ambachten markt. De Vlissingse jeugd brandweer houdt demonstra ties. Voor belangstellenden van buiten Der Boede is het terrein open van 12.30 tot 17.00 uur. MIDDELBURG - Tien jaar Zeeuwse Bibliotheek aan de Kousteensedijk in Middelburg is aanleiding om eens terug te blikken op de bibliotheken die in 1985 de grootste culturele instelling in Zeeland gingen vormen. In de tentoonstelling 'Kijk hoe de stilte verdween' wordt de praktijk van vroeger geïllus treerd: de Provinciale Biblio theek van Zeeland in de Abdij met zijn prachtige studiezalen; de Openbare Bibliotheek Mid delburg in het Monumenten- pand aan de Molstraat en het filiaal Zuid in Dauwendaele; de Zeeuwse Centrale Muziek- discs te lezen zijn en van elders kunnen worden bekeken zwelt aan. De bibliotheek blijft cul tuur, kunst en wetenschap bie den; informatief en ontspan nend. De Zeeuwse Bibliotheek is een bibliotheek in beweging. In de expositie is een fotore portage opgenomen, waarin het publiek een indruk wordt gegeven van de bibliotheek achter de schermen in 1995. De tentoonstelling is te zien tot en met 30 september tijdens de openingsuren van de biblio theek: maandag van 17.30 tot 21.00 uur; dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 12.00 uur; zater dag van 10.00 tot 13.00 uur. 1 De openbare leeszaal in Middelburg rond 1960. FOTO ZEEUWS DOCUMENTATICENTRUM MIDDELBURG AMSTERDAM Deze zomer verscheen de NIVON-streek- wijzer 'Zeeuwse Delta' - land van overkanten. Het is de zesde in de reeks cultuur- en natuur- gidsen voor Nederlandse land schappen. De streekwijzers zijn handzame en lezenswaardige reisgidsen die de lezer een blik gunnen achter de coulissen van Nederlands mooiste landschap pen. Binnen Nederland neemt de Zeeuwse Delta een heel bijzon dere plaats in. Nergens is de haat-liefdeverhouding tussen zee en land zo merkbaar. De gids beschrijft Zeeuw-Vlaan- deren, de Zeeuwse eilanden en Goeree-Overflakkee. Het is een land van overkanten. In de Delta komt men de monumen ten van de strijdtegen het wa ter overal tegen. Dijken, welen, inlagen, kreken, verdronken land, slikken en schorren. Ach ter -elk landschapselement gaat een bewogen geschiedenis BEELDEN In de kapel van Hoogelande aan de Hoogeland- seweg in Grijpskerke exposeert Lies Arnold met beelden tot 24 augustus. Open tussn 14 en 18 uur, maandag gesloten. 50-»VROUWEN - Op woensdag 30 augustus wordt in het gebouw van Artemis, Koudekerkseweg 133 in Middelburg, van 9.30 tot 11.30 uureen workshop voor vrouwen boven de vijftig gehouden. Toegang gratis. STRIJD MET WATER - 'Walcheren en de strijd met het water' is het onderwerp van een inleiding in studiecentrum Oranjezon in de Schoolstraat in Oostkapelle, gevolgd door een bustocht over Walcheren. De middag duurt van 13 tot 17 uur. Deelname kost 35,00, 12-16-jarigen 17,50, kinderen tot 12 jaar gratis. Inlichtingen aan aanmelden bij Oranjezon of bij de WV Domburg en Oostkapelle. ZOMERAVONDCONCERT - Dirk Donker verzorgt op donderdag 17 augustus een beiaardconcert van 19.30 tot 20.30, het best te beluisteren op het Abdijplein in Middel burg. ORGELCONCERTEN - Gert Oost geeft op 18 augustus een orgelconcert in de Lutehrse Kerk aan de Zuidsingel in Middelburg. Aanvang 20 uur, toegang 8,00 of 6,00. Op vrijdag 18 augustus geeft Dirk Donker om 12 uur een middagpauzeconcert in de St. Jacobskerk in Vlissingen. In de Koorkerk in Middelburg bespeelt Heinz-Georg Saalmüller het orgel op zaterdag 19 augustus, aanvang 20 uur, entree 7,50. Op maandag 21 augustus geeft Klaas Mulder een concert op het orgel in de Ger.kerk in Vrouwenplder. CONTINENTALS The Young Continentals geven een con cert in de Getuigeniskek aan de A. Lauwereyszstraat in Middelburg, aanvang 19.30 uur. GEVONDEN - Bij het politiebureau in Vlissingen aan de Molenstraat kunnen de volgende gevonden voorwerpen afge haald worden: div. bankpassen, fietsslot, herenbril, div. honden en katten, div. kledingstukken, wandelstok, blinde- geleidestok, wieldop, div. fietsen, kinderschoen, div. sleutels, div. portemonnees en portefeuilles, spelgoedbeer, leren tas, kentekenbewijs. ZOMIDTRIATLON - Op zondag 19 augustus vindt in Zoutelande een zomid-triatlon plaats. De start van het eerste onderdeel zwemmen (750 m.) vindt plaats op het derde westerstrand. Daarna worden ronden van 9 km gefietst richting Biggekerke. Het loopgedeelte (2,8) km wordt afge legd op de boulevard. Finish om plusminus 20 uur bij de muziektent. KLAVERJASSEN - Op donderdagavond 17 augustus be gint bij voldoende deelname een klaverjasclub in wijkcen trum Scheldebuurt aan de Verkuijl Quakkelaarstraat in Vlissingen. Aanvang 19.30 uur, kosten 6,00 per maand. Ook begint op 17 augustus bij voldoende deelname een club voor alleengaanden. Aanvang 19.30 uur, kosten 3,00 per maand. EENDRACHT - Op 21 augustus komt de Eendracht naar Vlissingen, waar het zijn thuishaven heeft tot 1 september. Op 25 augustus en 1 septemberworden open dagtochten gehouden, waarvoor nog enkele plaatsen beschikbaar zijn. Op de bovenverdipeing van de Gevangentoren op Boulevard de Ruyter is een expositie over het leven en werken op het nationale zeilend zeilschp de Eendracht. Voor informatie 01184-65366/65577. VERENIGINGSMARKT - In Westkapelle wordt op vrijdag 18 augustus de jaarlijkse verenigingenmarkt gehouden. Aan vang 14 uur op het plein van de N.H.-kerk. BAZAR - in Grijpskerke wordt op zaterdag 19 augustus vanaf 9 uur op de Kerkring in Grijpskerke een baar gehouden waarvan de opbrengst gaat naar AMREF/Vliegen de dokters in Oost-Afrika. ROMMELMARKT - Op zaterdag 19 augustus houdt tafel tennisvereniging Arnemuiden tussen 9 en 16 uur een over dekte rommelmarkt in het verenigingsgebouw aan de Koren bloemlaan 3 in Arnemuiden. PARTYDANSEN - Liefhebbers van party dansen, ball room- en latin americandansen kunnen op zaterdag 19 augustus hun hart ophalen in het Arsenaal Theater Café in Vlissingen. Kaarten kosten 5,00, reserveren bij het Arse naal Theater Café is raadzaam. PUZZELTHEEK - De puzzeltheek van Bachten Poorte in Oost-Souburg is vanaf 28 augustus weer om de drie weken geopend van 14 tot 15 uur. AGLOW - De interkerkelijke organisatie voor Christen vrouwen 'Woemen's Aglow' houdt een samenkomst op dins dagochtend 22 augustus in buurthuis De Schuur aan de Middelburgseweg in Oost-Souburg. Aanvang 9.30 uur. EXPOSITIE - Bij de kunstuitleen in de Kuiperspoort exposeert Eric Roest van 19 augustus 1 1 oktober redent werk onder de titel 'Natura Trasparente'. ACTIEF -Radio Actief viert op 19 augustus haar driejarig betaan en viert dat met een rechtstreeks radioprogramma vanuit een speciale bus die over heel Walcheren rijdt. BE ACH VOLLEY - Op zaterdaag 19 augustus wordt rond om Strandpaviljoen De Branding in Zoutelande het Danstea- ter Cosmo Beachvolleybaltoernooi gehouden, het toernooi begint om 10 uur. JUDOPAKKERS - In Valkenisse kan de basisschooljeugd vanaf 4 jaar gaan judo'en in sporthal de Couburg in Koudekerke. Wie het eens wil proberen is welkom op woensdag 23 augustus, ook als je in Biggekerke of Zoutelan de woont. Om 12.45 uur beginnen de lessen voor de jeugd van 10 tot 12 jaar. JEUGDHARMONIE - Jeugdharmonie De Vlaamse Arden nen verzorgt op zaterdag 19 augustus een optreden op het grasveld van het Badhotel in Domburg. Aanvang 19.30 uur. ECO MARKT - Op de Markt in Middelburg vindt op zaterdag 19 augustus een oude ambachtenmarkt plaats. De agrarische deelnemers verkopen zelf geproduceerde ECO produkten. LAMPIONOPTOCHT Op woensdag 23 augustus wordt in Domburg de jaarlijkse lampionoptocht gehouden. Opstellen tussen 20 en 20.30 uur bij de VVV aan de Roosjesweg. Rond 21.30 uur is de prijsuitreiking voor de origineelste creatie. schuil, die in de gids helder en bondig wordt beschreven. De NIVON-streekwijzer is ook een doe-boek. Er zijn een zes tal wandel- en fietsroutes in opgenomen die de actieve na tuur- en cultuurliefhebber van vestingstad naar duin of kree krug voert. Niet alleen vakan tiegangers, maar ook de inwo ners van Zeeland zullen plezier beleven aan de tochten langs bloemrijke dijkbeemde, mos selhavens, vliedbergen, Zeeuw se schuur en vogelkijkhut. De streekwijzer Zeeuwse Delta van NIVON telt 128 pagina's en kost, inclusief 6 routefol ders, 23,90 (ISBN 90-6046-833-19. Verkrijgbaar in de boekhandel.

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1995 | | pagina 11