Bouwen, wonen en werken in harmonie met het milieu CVK-gevelsteen geeft allure aan woningen en gebouwen Vraag naar 'stille' woningen neemt toe Kalkzandsteen ideaal voor milieubewust bouwen en wonen Woning moet ook in toekomst hoge waarde behouden Kalkzandsteenprodukten te zien bij VIBA-Expo in Den Bosch Wandverwarming zorgt voor comfortabel binnenklimaat Kopen nieuwbouwwoning vraagt goede voorbereiding SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 21 JUNI 1995 317 Uit evaluatie milieu project Ecolonia blijkt: Veel wooncomfort Milieubewust bouwen, wonen en werken heeft het 'geitenwol len sokken' imago van vroeger afgeworpen. Steeds meer woon consumenten kiezen bewust voor een huis dat volgens ecologi sche richtlijnen is gebouwd. Strenger overheidsbeleid dwingt ontwerpers en bouwers steeds meer met het milieu rekening te houden. Een steun in de rug van architecten die zich al jaren sterk maken voor de milieu-aspecten van bouwen en wonen, aldus ir. Toine Claessen van Arcos Architecten uit Groessen bij Natuurlijke materialen Zevenaar. Duurzaam bouwen Milieu minder belasten Extra kosten beperken Opdrachtgever milieubewuster Prefabricage of niet Nog niet zolang geleden woonde bijna driekwart van de Neder landers in een gehuurde woning. Nu is dat nog maar de helft en alle teke nen wijzen erop dat de koopwoning in trek blijft. Het groeiend aantal opgeleverde en in aanbouw zijnde woningen in de premie- en vrije sec tor bewijst dat. Niet zo verwonder lijk, de huren blijven stijgen en de fiscus is vriendelijk voor de huizen bezitter. Iedereen kan de hypotheek uitzoeken die het best bij zijn of haar situatie past. Hypotheekrente is aftrekbaar en daar zal niet spoedig verandering in komen. Wie plannen heeft een nieuwe woning te kopen doet er verstandig aan zich eerst breed te oriënteren op de verschillende mogelijkheden. Dergelijke beslissingen moeten niet overhaast plaatsvinden. De meeste mensen tenslotte kopen maar één keer in hun leven een huis. Belangrijk zijn dan vragen als: is de plaats waar het huis staat geschikt voor uw situatie? Is het huis groot genoeg, of wellicht te groot? Is er openbaar vervoer in de buurt? Wilt u een beetje centraal zitten of juist in een buitenwijk? Maar ook is van belang te kijken hoe de bezonning van het huis is, van welke materia len het is gebouwd en hoe het afwerkingsniveau is. Natuurlijk verschaft de bouwonder nemer of projectontwikkelaar u hierover informatie. Maar kunt u dat allemaal op waarde inschatten? Zo niet, dan is het verstandig een onafhankelijke deskundige te raad plegen. Daarvoor kunt u bijvoor beeld terecht bij een NVM-maicelaar bij u in de buurt of bij de Vereniging Eigen Huis. Samen maakt u dan een keuze die past bij uw wensen en uw portemonnaie. Een keuze voor jarenlang woonplezier in uw eigen woning. Nuttige adressen: Vereniging Eigen Huis, Postbus 735, 3800 AS Amersfoort, tel. 033-507750. NVM, Nederlandse Vereniging van Makelaars, Postbus 2222,3430 DC Nieuwegein, tel. 03402-85185. Optimale geluidisolatie met ankerloze spouwmuren Niet alleen strengere voorschrif ten, ook de behoefte van de woonconsumenten aan 'stillere' woningen leiden ertoe dat steeds meer rijtjes- en geschakelde wonin gen worden gebouwd met zogeheten ankerloze spouwmuren van kalk zandsteen. Extra wooncomfort blijkt op deze manier heel weinig extra te kosten. De ankerloze spouwmuur wordt opgebouwd uit twee kalkzandsteen- wanden, gescheiden door een 4 a 6 cm brede spouw. Begane grondvloer, verdiepingsvloer en dakconstructie worden ook onderbroken, waardoor de woningen volkomen los van elkaar komen te staan, met een tus senruimte van 4 of 6 cm. Een anker loze spouwmuur bestaande uit twee wanden van 120 mm kalkzandsteen voldoet reeds ruimschoots aan de eisen die gelden voor geluidisolatie. Een constructie bestaande uit twee maal 150 mm met spouw is hele maal ideaal. Toepassing van kalkzandsteen in de woningbouw neemt nog steeds toe. Daarvoor zijn veel argu menten aan te wijzen, waarvan de snelle bouwwijze en de prijs tradi tioneel de belangrijkste zijn. Maar kalkzandsteen is ook ideaal voor milieubewust bouwen en wonen. Dat komt zonneklaar naar voren uit een evaluatie van het milieuproject Ecolonia in Alphen a.d. Rijn. Van de 101 in deze wijk gebouwde wonin gen zijn er niet minder dan 81 uitge voerd met woningscheidende wan den, binnengevels en scheidings wanden van kalkzandsteen. De ove rige 20 woningen zijn uitgevoerd in houtskeletbouw. Uit het onderzoek blijkt dat met name bewoners van huizen gebouwd in kalkzandsteen tevreden zijn over hun woning. De waardering voor het wooncomfort is hoog. Bijzonder te vreden zijn de bewoners over de geringe geluidoverlast, zowel van buiten als van hun buren. In 10 wo ningen zijn extra geluidwerende maatregelen genomen, in de vorm van een 'geluidkern' met dikkere muren waarin alle voorzieningen zijn opgenomen die geluid produce ren, zoals toiletten, badkamer, keu ken en trap. Deze woningen zijn zelfs nog 'stiller' dan van tevoren was berekend. en toch goed verwerkbaar. Het is makkelijker er iets aan op te han gen, zonder dat de muren bescha digd worden. Bij elkaar reden genoeg om het prijsverschil tussen binnenwanden van gips en van kalkzandsteen te rechtvaardigen. Arcos Architecten is begin jaren tachtig opgericht en maakte al spoedig naam met enkele aanspre kende projecten. In 1985 realiseerde het bureau het eerste seriematige ecologische woningbouwproject in Nederland. Woningen die de aan dacht trokken. In eigen land, maar ook in het buitenland, getuige de status van Europees Demonstra tieproject Energie. Claessen vertelt dat in die tijd het milieu nog niet zo speelde in de bouw. Dat bleef beperkt tot het isoleren van de spouw om energie te besparen. Een situatie die momenteel snel verandert. Gemeenten schrijven nu zelfs milieumaatregelen voor of verbieden het gebruik van bepaalde materialen. Allemaal in het kader van het overheidsstreven naar duurzaam bouwen. Maar wat is dat tegenwoordig zo vaak gehoorde 'duurzaam bouwen' eigenlijk? Voor veel mensen bete kent het niet meer dan degelijk bou wen, waardoor gebouwen en wonin gen lang meegaan. Natuurlijk is dat óók de bedoeling, maar duurzaam bouwen betekent meer, licht Claes sen toe. De overheid wil hiermee bereiken dat in de totale levenscy clus van een gebouw zo zuinig moge lijk wordt omgesprongen met na tuurlijke grondstoffen in de vorm van bouwmaterialen en energie. En als het op slopen aankomt, moeten de meeste materialen weer herbruik baar zijn. Anders gezegd: er mag zo weinig mogelijk verloren gaan. Duurzaam bouwen sluit volledig aan bij de doelstelling van ecologi sche architecten, meent hij. Die zoe ken steeds naar mogelijkheden om bouwen en wonen minder milieube lastend te maken en stellen daarbij de gezondheid van bewoners en gebruikers centraal. Wij hebben een aantal vaste uit gangspunten die we steeds proberen te verwezenlijken in een project' zegt Claessen. Hij zet er vervolgens enkele van op een rij. - Reeds in het stedebouwkundig plan kijken naar mogelijkheden om zonlicht en zonnewarmte zo goed mogelijk te benutten. - Daar vervolgens in het ontwerp rekening mee houden. Bijvoorbeeld door de zuidgevel zo 'open' mogelijk te maken en de noordgevel zo 'dicht' mogelijk. - Bouwmaterialen kiezen die zo wei nig mogelijk schade doen aan het milieu tijdens de winning van de grondstoffen, de produktie en de verwerking. Materialen die boven dien zorgen voor een gezond leefkli maat in woningen en gebouwen. - Zo weinig mogelijk verschillende materialen gebruiken om onnodige aansluitingen te voorkomen. - Kiezen voor verwarmingssyste men die een goed binnenklimaat ga randeren, waar mogelijk in combi natie met natuurlijke ventilatie. Claessen weet dat duurzaam bou wen volgens ecologische principes duurder is. Hoewel, soms staat daar een subsidie tegenover, zoals bij hoog rendement-ketels en zonnecol lectoren. Andere maatregelen zijn inmiddels zo gewoon dat er geen sprake meer is van extra kosten. Trouwens, met bestaande bouwma terialen kan hij als architect een heel eind komen, zonder extra kos ten. Als voorbeeld noemt hij een casco van kalkzandsteen. Een naar zijn mening prima bouwmateriaal, met een lage energie-inhoud en zonder milieubelasting tijdens de verwer king. Bovendien heeft kalkzand steen alle eigenschappen om een ge zond binnenklimaat te waarborgen. Door het uitgekiende bouwsysteem is kalkzandsteen technisch en eco nomisch aantrekkelijk. Een aldus Als ecologisch architect gebruikt Claessen bij voorkeur natuurlijke materialen. Hij bouwt graag wonin gen met een casco van kalkzand steen, met een buitengevel van Europees of Canadees naaldhout. Volgens hem een ideale combinatie. Hout isoleert goed, voert het water makkelijk af van de buitengevel en is licht. Steen slaat warmte op en zorgt voor een goede geluidisolatie. Aanvankelijk reageerde het publiek met gemengde gevoelens op het uiterlijk van deze woningen. Dat is inmiddels achterhaald. Zeker als Western Red Cedar wordt gebruikt, een Canadese houtsoort die niet behandeld hoeft te worden en in de loop van de tijd heel mooi Vergrijst'. Nadeel is dat dergelijk hout hele maal uit Canada moet komen, want ook transport is een milieubelasten de factor, aldus Claessen. Hij komt daarmee op zijn groeiende voorkeur voor materialen 'uit de buurt'. Naast kalkzandsteen is baksteen zo'n materiaal. Beide passen hele- wijst ook op een nadeel: het bevesti gen van de verschillende bouwdelen aan elkaar. Dat moet altijd water-, geluid- en winddicht gebeuren. En de hulpmiddelen die daarvoor wor den gebruikt in de vorm van band jes, schuimen en kitten zijn lang niet altijd goed voor het milieu. Eigenlijk geeft hij de voorkeur aan een ter plaatse gebouwde woning, zoals in kalkzandsteen gebeurt. Aansluitingen worden dan meteen meegenomen. Hij ziet het als een taak van de architect zo te ontwer pen dat afdichtingsmiddelen waar mogelijk worden vermeden. Ecologisch bouwen is eigenlijk niets nieuws, vindt Claessens. Vroeger gebeurde dat ook, al besefte men dat niet. Door vakmanschap en ervaring wisten de toenmalige bouwers precies hoe het moest. Vaak blijken oude technieken en reeds lang bekende materialen vanuit ecologisch gezichtspunt nog de beste oplossing. Ecologische architecten streven naar nauwe samenwerking met hun opdrachtgever om samen het beste produkt te bouwen. Meestal komt dat neer op samen kiezen uit de mogelijkheden, binnen het budget. In de praktijk betekent dat compro- Architectenbureau Arcos ontwierp in Zevenaar opvallen de 'kasteelwoningen'. De noordgevel is, op enkele kleine ramen na, volledig gesloten en fungeert als geluids scherm voor de achterliggende provinciale weg. Aan de voorzijde, op het zuiden, zijn alle leefvoorzieningen gesitueerd, inclusief een dakterras. volgens ecologische principes ge bouwd casco kost in principe niets extra. Het enige kostenverschil zit in de scheidingswanden tussen de ka mers. Die worden meestal gebouwd van gipsblokken of gasbetonblok- ken. Daar is Claessen om een aantal redenen geen voorstander van. In de eerste plaats moet je zo weinig mogelijk verschillende materialen gebruiken, vindt hij. Dat voorkomt scheurvorming die optreedt als twee materialen met een verschillende krimp en uitzetting op elkaar aan sluiten. Als tweede reden noemt hij de geluidisolatie. Kalkzandsteen is een zwaar bouw materiaal, dat het geluid beter tegenhoudt dan lichtere materialen. Bovendien is kalkzandsteen harder maal in de nationale bouwcultuur. Hetzelfde geldt voor dakpannen. Moet er op ecologische woningen dan geen grasdak? Dat kan, maar hoeft beslist niet, vindt de Groes- sense architect. Een goed geïsoleerd dak met keramische pannen is een even verantwoorde oplossing. Volgens hem moet zo'n dak ook pas sen in een omgeving. Hij kan zich levendig voorstellen dat grasdaken uit de toon vallen in sommige woon wijken. Tegenwoordig worden steeds meer onderdelen van een woning in de fabriek gemaakt en op de bouw plaats in elkaar gezet. Een proces met veel voordelen, maar Claessen missen sluiten. Is dat niet frustre rend? De architecten van Arcos vinden het volgens Claessen juist een uitda ging samen met de opdrachtgever te zoeken naar de beste milieubewuste oplossingen binnen de financiële kaders. Het gaat dan niet meer om grasdaken en composttoiletten, maar om een breed scala van moge lijkheden waaruit verantwoord gekozen kan worden. Uit het groeiend aantal 'ecologische' bouwopdrachten leidt Claessen een toenemende belangstelling af voor milieubewust bouwen bij zowel woningbouwcorporaties, projectont wikkelaars als particulieren. Be langrijk voor de toekomst van ons allemaal, vindt hij. Witte gevels zijn populair, maar ook de belangstelling voor geheel of voor een deel in pasteltin ten uitgevoerde gevels neemt toe. De kalkzandsteenindustrie merkt dat aan de toenemende vraag naar de CVK-gevelstenen. Die worden gele verd als klissteen met het karakte ristieke ruwe oppervlak, als gevel steen met een glad oppewdak of in een bezande uitvoering. Een 'ruim assortiment van negen basistinten maakt het aantrekkelijk om de gevel met kleuraccenten te verlevendigen. CVK-gevelsteen wordt niet alleen toegepast in de woningbouw. Ook architecten van kantoren, hotels en andere gebouwen die er goed moe ten uitzien kiezen voor deze gevelbe kleding, die het uiterlijk van deze projecten meer allure geeft. Bijzonder prettige bijkomstigheid is bovendien de korte levertijd, afhan kelijk van het type gevelsteen tus sen de vier en zes weken. De bouw- materialenhandel in uw omgeving laat u graag het assortiment CVK- gevelstenen zien. Over smaak valt niet te twisten. Zeker niet als het gaat om een huis. De één zweert bij een strakke en modern ontworpen woning, ter wijl de ander juist valt op een oud huis. Er bestaat veel vraag naar oudere woningen, bijvoorbeeld uit de jaren dertig. Het aanbod is echter maar beperkt. Bovendien vraagt het aanpasseir van deze woningen aan het eigentijdse voorzieningenniveau veel tijd en geld. Maar het kan ook anders. Archi tecten herkennen deze behoefte aan klassieke architectuur en spelen daar op in met hun ontwerpen. Zij slagen erin de voordelen van een nieuwe woning te combineren met de soms nostalgische wensen van de huizenkoper. Een materiaal als kalkzandsteen is daarvoor uiterst geschikt. Het biedt de architect gro te vrijheid in vormgeving, bouwt snel en is betaalbaar. De koper wil wooncomfort, lage onderhoudskosten en een gering energiegebruik. Kalkzandsteen is bovendien een relatief zwaar bouw materiaal, gunstig voor warmte- en geluidisolatie. Kalkzandsteen is bestand tegen vocht en 'ademt', wat condensvorming in huis voorkomt. Maar kalkzandsteen wordt ook toe gepast in buitengevels en zorgt dan voor een exclusieve uitstraling van het huis. Mede daardoor is een woning gebouwd van kalkzandsteen een waardevol en waardevast bezit. Het CVK verstrekt u graag meer informatie over de voordelen van kalkzandsteen. Een brochure ligt voor u klaar. Bel 035-250250. VIBA-Expo in Den Bosch advi seert zowel de bouw als de woon consument op het gebied van milieu bewust bouwen, wonen en werken. In de loop van de jaren is de belang stelling voor dit initiatief van de Vereniging Bio-logische Architecten sterk toegenomen. Inmiddels steu nen de ministeries van Economische Zaken en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu beheer het centrum met een finan ciële bijdrage. Sinds enige tijd is VIBA-Expo in oppervlak verdubbeld. Naast een documentatiecentrum, inclusief een ruimte voor lezingen, vormt de per manente expositie van milieuvrien delijke materialen het hoogtepunt van dit centrum. Onder de ruim 100 exposanten bevinden zich ook ecolo gische architecten en milieu-advi seurs. Op 1500 meter vloeropper vlak kan de bezoeker zich volledig oriënteren en documenteren inzake alle aspecten van milieubewust bou wen, wonen en werken. Deskundige medewerkers geven desgewenst advies. De kalkzandsteenindustrie is promi nent aanwezig op deze expositie, zowel met stenen, blokken en ele menten voor binnenmuren als met het volledige assortiment gevelste nen. Ook de warmtewand, die momenteel volop in de belangstel ling staat, wordt bij VIBA-Expo gedemonstreerd. U vindt VIBA-Expo aan de Veemarktkade 8, gebouw B in 's-Hertogenbosch. De openings tijden zijn: maandag tot en met vrijdag van 10.00-12.30 en 13.30-17.00 uur. Na telefoni sche afspraak voor groepen ook op zaterdag.' Telefoonnummer: 073-216943. Het is nog maar enkele jaren ge leden dat architect Renz Pij- nenborgh het wandverwarmingssys- teem in Nederland introduceerde. Aanvankelijk werd daar wat vreemd tegenaan gekeken. Maar al snel bleek dit systeem van stralings- warmte in de praktijk heel goed te voldoen. Inmiddels zijn reeds vele nieuwe huizen voorzien van wand- verwarming, waaronder tien wonin gen in het milieuproject Ecolonia. In acht woningen zijn daarvoor kalk- zandsteenelementen gebruikt, voor zien van sleuven waarin de verwar mingsslangen worden aangebracht Opvallend is dat de wandverwar ming na twee winters bij bewoners aanmerkelijk meer waardering krijgt dan de andere toegepaste ver warmingssystemen. Negen van de tien bewoners geven aan tevreden tot zeer tevreden te zijn, terwijl één bewoner redelijk tevreden is. Wandverwarming zorgt voor stra- lingswarmte. Lucht en dus ook stof komen niet in beweging. Enkele bewoners gaven aan in hun nieuwe woning merkbaar minder last te hebben van benauwdheid in de luchtwegen. Op de vraag naar de waardering voor het binnenklimaat geven alle ondervraagden aan dat als (zeer) behaaglijk te beschouwen. Hieraan draagt ook het door de architect toe gepaste natuurlijke ventilatiesys teem bij. Een voor de bewoners ver heugend nevenverschijnsel is het extreem lage energiegebruik van minder dan 600 m3 aardgas per jaar. De gunstige ervaringen met wand verwarming op het gebied van woon comfort en gezondheid motiveren woningbouwverenigingen en pro jectontwikkelaars inmiddels om wo ningen met dit verwarmingssysteem in hun nieuwbouwprogramma op te nemen.

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1995 | | pagina 23