Kleinschalige hulp werkt optimaal Voor de koffie wel zeuren Investeren in vrouwen vermindert armoede DE SCHELDEBODE puzzel DE SCHELDEBODE puzzelpagina BOOT Zij plukt nu de vruchten van haar werk. De Novib Methode werkt. Puzzel mee met de Novib Tatali, een Afrikaans recept SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 12 APRIL 1995 Herbebossing Grootverbruikactie Max Havelaar PRIJZEN WEES GEEN AUTOMAAT Positieverbetering Bananen... en de Novib Methode. TATALI 311 BORSELE - Twee jaar geleden koos de werkgroep BOOT (Borsele Ondersteunt Ontwikkeling Tanzania) voor de ondersteuning van een kleinschalig ontwik- kelingsprojekt in Tanzania. Het projekt 'Dorpsont wikkeling in Luegu-ward' richt zich op zes dorpen waar een aantal knelpunten gelijktijdig wordt aange pakt, omdat het een niet los staat van het andere. In de periode dat het project loopt zijn er aardige resultaten geboekt. Kleinschalige ontwikkelingssa menwerking helpt. De vrijwillige leden van de werk groep BOOT putten er energie uit. Ook de opbrengst van de paaspuzzel wordt in Luegu-ward geïnves teerd. Luegu-ward is een soort ge meente waaronder de zes dor pen vallen. Het ligt in de regio Ruwuma in het zuiden van Tanzania. In deze dorpen teza men wonen zo'n 10.000 men sen, 90 procent ervan is afhan kelijk van de landbouw. De projekten worden per dorp op gezet. De aandacht gaat vooral uit naar de voedselvoorziening, de watervoorziening en de volksgezondheid. De voedsel voorziening is wisselvallig. Goede tijden, slechte tijden. Om met de onzekere voedselsi tuatie af te rekenen moet er in ieder geval een goede voed- selopslag zijn, waar de oogst goed bewaard kan worden. Hiervoor worden go-downs (voorraadschuren) van steen gebouwd. Het werkt zo dat een deel van het materiaal voor de voorraadschuren (de golfplaten bijvoorbeeld) geleverd wordt, maar dat de stenen door de mensen zelf worden gebakken. Behalve voor opslag worden de go-downs ook gebruikt om wa ter op te vangen. Via de goten komt het regenwater in onder grondse stenen tanks. De vrou wen en kinderen hoeven dan niet meer zover hoeven te sjou wen om water te halen. Ook de graanmolen is een werktuig dat veel gemak oplevert. Het is een eenvoudige machine die in een paar minuten het twee uur du rende stampen van de maïs met de hand van vrouwen over neemt. Dus tijdwinst,, minder lichamelijke arbeid en ook in komsten. Voor het malen wordt een klein bedrag gevraagd. Met dat geld wordt de graanmolen afbetaald, onderhouden en eventueel gerepareerd. Omdat in deze streek ook veel hout gekapt wordt voor koken, bouwen van huizen en ontgin nen van grond is in elk dorp bij de lagere school een boomkwe kerij gestart. De scholieren brengen zo'n 20.000 stekjes groot. En dat is hard nodig, want de verhouding herbebos sing en ontbossing is 1 op 30. Ook de ontwikkeling van vee teelt valt onder dit projekt.. Vlees en melk moeten altijd aangevoerd worden vanuit an dere streken in Tanzania, want het houden van vee is geen traditie in deze streek. Het toe voegen van vee is goed voor de volksgezondheid, want een ge varieerder menu geeft gezonde re mensen. Verder levert de mest van de dieren natuurlijke mest voor de landbouw. De werkgroep BOOT krijgt regelmatig via Novib-Nieuws- brieven te horen hoe het met de dorpen gaat. Intussen heeft ook een medewerker van Novib Luegu-ward bezocht. Na zijn terugkomst heeft hij verslag gedaan van zijn ervaringen en dia's laten zien van de vorde ringen. Zo'n toelichting maakt duidelijk dat het steunen van zulke kleinschalige projekten écht resultaten oplevert voor de mensen daar. Het ene dorp gaat het wat beter af dan het andere, maar er is sprake van een sneeuwbaleffect. Niet al leen dat dorp A van dorp B ziet wat bepaalde inspanningen voor effect hebben, het levert ook weer nieuwe initiatieven op. In de landbouw heeft men goe de resultaten bereikt. Op ver schillende plekken is men druk doende met composteringspro- jekten. De compost wordt ge maakt van een mengsel van groenteafval, dierenmest, aar de, gras en water. Op zich wel erg arbeidsintensief, maar het valt toch te verkiezen boven het gebruik van kunstmest. Het is niet alleen goedkoper, maar ook duurzamer. Het put de grond niet uit en het verbetert de structuur van de grond. De resultaten van de herbebos sing zijn verschillend. Over het algemeen kan men zeggen dat de meeste resultaten geboekt worden in plaatsen waar de erosie het sterkst is. De nood zaak is duidelijk aanwijsbaar, dus wordt er harder aan ge werkt. Er zijn natuurlijk ook tegenslagen. Zo vallen jongen boompjes vaak ten prooi aan loslopende geiten. Van de 20.000 boompjes die jaarlijks geplant worden zijn er na drie jaar nog 11.400 in leven. Eén van de dorpen, Mmimbi, is sinds 1992 aangesloten op wa ter, dat afgetapt wordt van een riviertje zo'n acht km buiten het dorp. De bewoners hebben daarvoor een geul gegraven. Daarin is een pijp gelegd, en door gebruik te maken van de zwaartekracht stroomt het wa ter naar het dorp waar nu zo'n elf waterputten zijn. Een enor me vooruitgang: geen urenlang gesjouw met water, het water is schoon (de bron ligt zodanig hoog dat het water nog niet vervuild is) en dysenterie komt sindsdien veel minder vaak voor. Omdat water nu ruim voorhanden is zijn er veel meer stenen huizen gebouwd (voor het maken van stenen is name lijk water nodig) en kunnen produkten als tomaten en an dere groenten makkelijker worden verbouwd. De go-downs in de verschillen de dorpen hebben hun nut ook al bewezen. In Litola is een gezondheidspost opgezet. Door wat meer gemakken voor de vrouwen in het huishouden (water, graanmolen) en een wat gezondere voeding blijft er energie over om zich in te zet ten voor andere aktiviteiten, die ten goede komen van de hele gemeenschap. Al met al zijn de inspanningen van de werkgroep BOOT in de ge meente Borsele niet voor niets geweest. En deze paaspuzzel kan opnieuw een steentje bij dragen aan de ontwikkeling van Tanzania. De werkgroep BOOT met een cheque voor Novib. Van links naar rechts: Han Muller, Jet Romijn, Els Verschure, Erik Verbart en Murium Boogerd. ZEELAND De stichting Max Havelaar voert de komende maanden actie voor 'grootverbruikers'. Doel van de actie is, dat zoveel mogelijk bedrijven, scholen, kerken en andere instellingen overstappen op koffie met het Max Havelaar Keurmerk. De initiatiefnemers hopen dat veel Max Havelaar sym pathisanten het initiatief nemen om het gebruik van Max Havelaar produkten te bepleiten op het werk, op school of in de sportkantine. Om deze actievoerders te ondersteunen heeft de stichting Max Havelaar een actiepakket samengesteld dat telefonisch besteld kan worden. Cos-Zeeland ondersteunt deze landelijke actie. Voor de koffie niet zeuren! Een populair devies op de Neder landse werkvloer. Maar een maal goed wakker zijn de meeste mensen best aanspreek baar op de koffie die ze drin ken. En bereid om in het leven van alledag rekening te houden met de mensen in ontwikke lingslanden. In de consumentenmarkt heeft koffie met het Max Have laar Keurmerk een interessant marktaandeel kunnen verwer ven. Ook veel gemeenten zijn inmiddels overgestapt op Max Havelaarkoffie. De mogelijkhe den om meer instellingen en bedrijven over te laten schake len op Max Havelaar zijn nog onvoldoende benut. Veertig procent van de koffie wordt in Nederland buitenshuis gedron ken, hoofdzakelijk op het werk. Vijftig werknemers zijn al vol doende om de complete jaar lijkse koffieoogst van een boe renfamilie te consumeren. Met een behoorlijke koffieprijs en een sterke coöperatie achter zich, staat zo'n familie er stuk ken beter voor. Wie dat voor ogen heeft beseft dat een actie op het werk zin heeft. Sinds Max Havelaar Keurmerkkoffie op de markt is, hebben al veel mensen met wortels in de Der de-Wereldbeweging of met sympathie voor het Max Have- laar-initiatief op eigen initia tief een poging gedaan om op het werk Max Havelaar te in troduceren. Met wisselend suc ces. Niet zelden stuitten men sen die het gebruik van Max Havelaar opperden, op allerlei tegenwerpingen en vooroorde len. Ook financiële redenen worden steeds naar voren ge bracht om de voorstellen ter zijde te schuiven. De stichting Max Havelaar vindt dat mensen die voor overschakeling op zuivere en eerlijke koffie pleiten, ook goed beslagen ten ijs moeten komen om een kant en klaar antwoord te kunnen geven op allerlei naar voren gebrachte bezwa ren. Veel gehoorde bedenkin gen zijn: - Als de wereldprijs van koffie hoog is, heeft Max Havelaar geen zin, - Prijsgaranties voor boeren leiden niet tot economische zelfstandigheid, maar tot over- produktie, - Het is maar een druppel op een gloeiende plaat, - Er zal wel weer het nodige aan de strijkstok blijven han gen.... Op al deze opmerkingen heeft de actiemap een kant en klaar antwoord. In de praktijk liggen de meeste weerstanden op een an- Op deze pagina wordt u geïnformeerd over verschillende projecten voor ontwikkelingssamenwerking. U kunt ook een bijdrage leveren. Puzzel mee inet Novib. Maak de puzzel en vul de slagzin in met de letters uit de puzzel. Schrijf uw oplossing op een giro of bankoverschrijving en maak f 2,50 (meer mag natuurlijk ook) over op postgiro 3450997 of Raborekening 346028900 van "Werkgroep BOOT" in Hein- kenszand. Onder de goede inzendingen worden een aantal prijzen verloot. De hoofdprijs is een heren polshorloge ter waarde van 125 gulden, beschikbaar gesteld door Clarijs, juwelier-edelsmid in Heinkenszand. le prijs: heren polshorloge, beschikbaar gesteld door Juwelier Clarijs, Heinkenszand, t.w.v. 125, 2e prijs: 100,— 3e en 4e prijs: Wereldwinkelbon t.w.v. 50,-- 5e en 6e prijs: Wereldwinkelbon t.w.v. 25,— 7e prijs: boekenbon t.w.v. 15,—, beschikbaar gesteld door Hoogendoorn boekhandel te Heinkenszand 8 t/m 18e prijs: 10 boeken geschreven door Derde-Wereld- schrijvers, beschikbaar gesteld door de Novib. 19 t/m 24e prijs: jubileum fotoboek van de gemeente Borsele 25 t/m 30e prijs: waardebon t.w.v. 10, te besteden bij Primeurs groenten-fruitzaak te Heinkenszand der niveau. Max Havelaar zou veel te duur zijn en de smaak zou 'anders' zijn. De meerprijs van Max Have laar komt neer op één a twee cent per kopje. Dat kan dus niet van doorslaggevend belang zijn. Wat de smaaktest betreft komt de actiemap met een paar aardige suggesties: "Misschien ziet u aankomen dat de nieuwe koffie wegens vooringenomen heid geen eerlijke kans gaat krijgen. Eventueel kunt u dan uw toevlucht nemen tot een onschuldige vorm van bedrog. Er zijn hilarische voorbeelden bekend. Protesten tegen de nieuwe koffie op de smaak- proefdag weerklinken terwijl de proef een week is uitgesteld. Het tegenovergestelde, nie mand die een kik geeft als de koffie onaangekondigd wordt uitgeprobeerd....komt ook voor. Als u in sportief gezelschap verkeert zal weinig de invoe ring van Keurmerkkoffie daar na nog in de weg staan." Ook geeft de actiemap ideeën hoe de zaak het best kan wor den aangepakt. Meestal is dat maatwerk, afhankelijk van de omvang van de organisatie en de bedrijfscultuur. Belangrijk is natuurlijk je te richten op diegenen die de beslissingen over de koffie nemen. Ook als de koffie in de kantine of in koffieautomaat verzorgd wordt door een cateringbedrijf hoeft een Max Havelaar-actie niet te stranden. Ook cateringbedrij ven zullen echt wel bereid zijn om op verzoek van de bedrijfs leiding over te stappen. De prijs van een kop koffie hoeft hier echt geen stuiver of zelfs dubbeltje voor verhoogd te worden. Een mogelijkheid in grotere or ganisaties is om het voorstel neer te leggen bij de onderne- Kljfe. tvtn uAf tf ui-f komf Max Havelaar voor werk, school en kerk. Doe mee, vraag hel gratis actiepakket: 030-334602. mersraad of de dienstcommis sie, Ook hiervoor biedt het ac tiepakket een voorbeeldbrief. Zowel Johan Stekelenburg van het FNV als Anton Westerla- ken van het CNV hebben een ondersteuningsbrief geschre ven, die ook in het pakket zit. De Max Havelaar grootver bruikactie steekt goed in el kaar, maar staat of valt met de bereidheid van mensen om dit initiatief op te pikken. De ac tiemap biedt in ieder geval vol doende ondersteuning met sug gesties en ideeën. De actiemap is te bestellen bij Max Have laar, telefoon 030-3346602. Wie behoefte heeft aan meer ondersteuning kan zich ook tot COS-Zeeland richten. Wij zijn in elk geval erg benieuwd naar de resultaten van deze actie en zullen hierover nader berich ten. Succesjes, maar ook pogin gen die om bijzondere redenen niet slagen melden wij graag. Voor Informatie en reacties: COS-Zeeland, Postbus 2125, 4460 MC Goes.tel.01100-50051 De Novib heeft dit jaar 'Vrouwen en duurzame ontwikkeling' tot thema gemaakt van haar campag ne. Ontwikkelingsorganisaties raken er steeds meer van overtuigd dat het ondersteunen van activiteiten van vrouwen, in belangrijke mate kan bijdragen tot werkelijke oplossingen van armoede. De positie en de rechten van vrouwen staan in 1995 extra in de belangstelling, nu in september in de Chinese hoofd stad Beijing de Vierde Wereldvrouwenconferentie van de Verenigde Naties gehouden zal worden. In Zeeland zijn het vooral vrouwen- en ontwikkelings organisaties die activiteiten ontplooien om aandacht te vragen voor de Wereldvrouwenconferentie. Tijdens de drie Wereldvrou wenconferenties die in Mexico (1974), in Kopenhagen (1980) en in Nairobi (1985) gehouden werden, is duidelijk gebleken dat de knelpunten die ervaren worden om te komen tot een gelijkwaardige inbreng van mannen en vrouwen op alle terreinen van het leven, on danks verschillen in cultuur, maatschappelijke positie en omstandigheden, wereldwijd veel overeenkomsten vertonen. De voorbeelden liggen voor het oprapen. Als we naar de sa menstelling van gemeenteraden of de uitslag van de laatste statenverkiezingen kijken is de gelijkwaardige inbreng van vrouwen in de politieke be sluitvorming een Zeeuws pro bleem. Een knelpunt dat ge deeld wordt met andere pro vincies en met landen in Euro pa. Kijken we naar de samen stelling van delegaties van de Verenigde Naties dan blijken vrouwen ook daar in de be sluitvorming sterk onderverte genwoordigd. Tijdens de Wereldvrouwencon ferentie in september in Beijing Met de verkoop van 'bananenchips' verdienen velen in Afrika hun dagelijks brood. Van een speciaal soort banaan worden dunne plakjes gesneden. Het eindresultaat, gedroogd in een oventje in de zon en daarna bijvoorbeeld gefrituurd, verkopen ze. Een geweldige manier om een eigen inkomen en zelfstandigheid te verwerven! Natuurlijk steunt Novib vrouwen in Afrika die op deze manier voor zichzelf willen beginnen. Steun ze ook. En maak voor uzelf, als beloning, dit heerlijke Afrikaanse bananenre- cept klaar. 1 kg overrijpe bakbananen; 500 gram maismeel; 1 middel grote ui; 1 theelepel gemberpoeder; 1 theelepel gemalen verse pepertjes; 2 dl pindaolie (arachide); zout naar smaak Stamp de bananen in een vijzel of snijd ze in kleine stukjes en pureer ze. Roer het maismeel en de andere ingrediënten, behalve de olie, door de bananenpuree. Verhit de olie. Neem een schepje van het mengsel en bak dit in de hete olie. Afhankelijk van de grootte van de koekepan kun je ongeveer 10 schepjes tegelijk bakken. Bak de tatali's ongeveer 5 minuten aan beide kanten. Druk ze, als ze uit de pan genomen zijn, stuk voor stuk een beetje plat met de achter kant van een pollepel, en ga door met bakken tot ze allemaal knapperig en goudkleurig zijn. Eet smakelijk. wordt de balans opgemaakt van de positieverbetering van vrouwen wereldwijd. Er wor den actiepunten opgesteld om voor het jaar 2000 een gelijk waardige positie van vrouwen en mannen dichterbij te bren gen. De Wereldvrouwenconfe rentie is een stimulans voor organisaties om samen te wer ken. In Zeeland vindt het hoog tepunt van de voorbereidingen op weg naar de Wereldvrou wenconferentie plaats op 5 mei in Vlissingen. Daar wordt op het Bevrijdingsvestival een grote manifestatie gehouden onder het motto 'Vrouwen in vesteren in de toekomst m/v'. In Europa, maar ook in Afri ka, zijn steeds meer huishou dens met een vrouw aan het hoofd. Zij dragen de volledige zorg en verantwoordelijkheid voor het inkomen, het huishou den en de kinderen. De Novib richt dit jaar de schijnwerper op Uganda. In dat land staat in een van de drie gezinnen een vrouw aan het hoofd. In Ugan da groeit het besef dat een betere positie van vrouwen de armoede daadwerkelijk ver mindert. Dan moeten vrouwen wèl de kans krijgen om zich te ontwikkelen. Vrouwen hebben geen of beperkt toegang tot land, krediet, onderwijs en an dere noodzakelijk voorzienin gen. De Novib steunt organisa ties die zich richten op krediet verlening waarbij vrouwen een gelijkwaardige kans geboden wordt. Via educatieve pro gramma's en organisaties voor rechtsbijstand aan vrouwen, wordt gewerkt aan positiever betering van vrouwen in Ugan da. In opdracht van de NOVIB is een enquete gehouden onder vrouwen in Uganda en Neder land. Zowel vrouwen in Ugan da als in Nederland vinden zelf dat zij de afgelopen decennia sterker en zelfbewuster zijn ge worden. Toch ervaren vrouwen in beide landen nog heel wat belemmeringen, zoals de moei lijke combinatie tussen kinde ren en werk en de verdeling in zorgtaken tussen mannen en vrouwen. In Uganda ervaren vrouwen dit knelpunt sterker dan in Nederland. Zo werd opgemerkt dat een vrouw mak kelijker president kan worden dan dat er een veranderingen in de inbreng van mannen en vrouwen in het huishouden te realiseren is. 'Investeren in vrouwen' wordt de boodschap die Novib op de VN Wereldvrouwenconferentie in Beijing uitdraagt. Thema's zoals politieke participatie, economische zelfstandigheid en rechten van vrouwen zijn hier bij de belangrijkste onderwer pen. Verticaal Insekt; Verenigde Staten; 3 Plaats in Gelderland; 4 Deel van de vinger; 6 Persoonlijk voornaamwoord; 7 Jong dier; 8 Meisjesnaam; 9 Voorzetsel; 10 Grondtoon; 11 Interest; 12 Vreemde munt; 13 Motorraces te Assen; 14 Reeks; 16 Bedorven; 18 Boodschapper; 19 Familielid; 20 Bezittelijk voornaamwoord; 21 Plaats in Noord-Brabant; 23 Gasvormig element; 25 Gebruik; 26 17e-eeuws dichter; 27 Zoogdier; 28 Bakplaats; 30 Zuidafrikaanse munt; 32 Militair voertuig; 33 Oogpotlood: 34 Griekse kaassoort; 36 Oorlogsgod; 38 Muziekstijl: 40 Meisjesnaam; 42 Jongensnaam; 44 Meisjesnaam; 45 Plan; 47 Stof; 50 Ierland; 52 Blada der; 53 Rivier in Duitsland; 55 Inbreker; 56 Zeegras 58 Magnesiumsilicaat; 60 Jongensnaam; 61 Kiem; 62 Eiland in Europa; 63 Gedeeltelijke breuk; 65 Ceintuur; 67 Majesteit; 68 Tijding; 69 Trots; 71 Balsport; 73 Bijwoord; 75 Echtgenote; 77 Kwaadsprekerij; 79 Plaats in VVest-Duitsland; 80 Hooi; 82 Beroep: 85 Begin van aftel rijmpje; 87 Noord Atlantische Verdragsorganisatie, 88 Ongeneeslijke ziekte: 90 Jongensnaam; 92 Soort hert: 94 Zinnelijk genot; 95 Boom; 96 Eenheid van elektrische capa citeit; 97 Naar beneden; 99 Vrede (Engels); 100 Boomloze steppe; 101 Theaterachtergrond; 103 Deel van het oor; Horizontaal 1 Voorzetsel. 5 Roofvogel; 9 Gevel: II Helikopterschroef; 15 Naaldboom; 17 Regering; 20 Herkauwer; 22 Jongensnaam: 24 Zware ha mer; 25 Germaans letterteken: 27 Jongensnaam; 29 Gast aan tafel; 31 Aanwijzend voornaam woord; 32 Kleurnuance; 33 Afval van koren; 35 Zaak: 37 Vruchtbare plaats in woestijn: 39 Hoog gebouw: 41 Authentieke; 43 Van een: 44 In het jaar; 46 Meisjesnaam: 48 Windrichting; 49 Ontkenning: 51 Vlag: 54 Zelfingenomen: 57 Heilige: 59 Plaats in Groot-Brittanie: 60 Germaanse godheid; 62 Boom: 64 Vreemd; 66 Jong dier; 67 Wond; 68 Gek; 70 Jaargetijde; 72 Aardig; 74 Schoon; 76 Mooi: 78 Franse kaassoort: 79 Putemmer; 81 God van de liefde; 83 Regelmaat; 84 Gedeeltelijke breuk; 86 Bevestiging; 89 Plaats in Noord-Brabant; 91 Naar bene den; 93 Uitgestotene; 94 Ongetemd; 96 Europeanen. 98 Oude lap; 99 Roeispaan: 102 Ongevoelig voor verder ge not: 104 Romeinse Keizer: 106 Vermaak: 108 Voornaam van heer Bommel: 110 Roem; III Meisjesnaam: 112 Gemeen. 113 African National Congress: 114 Grootste hertesoort: 117 Honingbij; 119 Auto-onderdeel: 120 Tropische vrucht: 122 Deel van een ei: 124 Inhoudsmaat; 126 Inboorling van Groenland; 128 Wild zwijn; 129 Vreemde munt; 131 Veen als brandstof; 132 Bloedvat: 134 Liefdadigheid; 136 Diefstal; 139 Geen uitgezonderd. 141 Geluid van spreekorgaan 143 Weekdier; 145 Slank 147 Grafzuil: 149 Smet: 151 Stel. 152 Familielid 105 Mannelijk dier 107 Polyvinylchloride; 109 Titel; 115 Deegbal 116 Slechthorende, 118 Arabisch vorst 119 Gewoonterecht: 120 Spaans schilder; 121 Oud-Griekse kruik 123 Uit Ierland 125 Verbond: 127 Sluiting van fles: 129 Vrouw van stand 130 Keukengerei; 132 Kledingstuk: 133 Engels bier: 134 Klein vertrek 135 Groente: 137 Aanhanger 138 In orde: 140 Luitenant 142 Televisie: 144 Meisjesnaam 146 Deel van de bij bel j 19 j 28 j 149 110 20

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1995 | | pagina 11