Voorheen De B. speelt twee eenakters Zeeuws Museum krijgt tekening Johan Nyland Gevarieerd kerstconcert Weihnachts Oratorium Grote kerstactie bij Ava VW: in de voorverkoop Joop Buma spoorzoeker naar de schilder Frangois Ryckhals SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 21 DECEMBER 1994 Verduisterd Bekendheid Zeeuwse boer Middelburgse rijkdom Rovende soldaten 317 VLISSINGEN Theater groep Voorheen De B. speelt onder regie van Peter Kramer de eenakters Dio en Mrs. Ro binson. Beide eenakters wor den opgevoerd op 13 en 14 januari 1995, in het Vest zaktheater aan het Bel- lamypark. De eenakter Dio is geschreven door Willem van Toorn. Dio handelt over verschillende per sonages die, hoewel ze in het zelfde huis wonen, elk in hun eigen wereldje leven. Verbin dende factor in dit alles, is de man die toevallig in hun leven verschijnt. De eenakter Mrs. Robinson is gebaseerd op een scène uit de beroemde film 'The Graduate', waarin Mrs. Robinson wanho pige pogingen doet een jonge man te verleiden, hetgeen niet zonder gevolgen blijft. Jeugdi ge fantasie en realiteit vermen gen zich. Voorheen De B. bestaat onge veer 5 jaar. Deze twee eenak ters zijn het derde avondvul lende programma dat door de vereniging wordt gebracht. Voorheen De B. speelde in 1992 Overspelen van Fay Weldon en in 1993 Een moordenaar in de groep van Phillippe King en John Boland, beide stukken onder regie van Connie Ligt- hart Schenk. Daarnaast is de vereniging een trouw deelne mer aan het eenakterfestival. In 1992 speelde zij Catastrofe van Samuel Beckett onder re gie van Connie Ligthart Schenk. In 1993 'De stijllamp' onder regie van Karin Star mans en in 1994 Mijn Apologie van Woody Allen onder regie van Pim Lokerse. Voor dit avondvullende pro gramma heeft de amateurgroep middenkaderregisseur Peter Kramer benaderd voor de re gie. Er ontstond een plezierige samenwerking die zeker voor herhaling vatbaar is. Voorlopig heeft hij geen tijd omdat Peter Kramer volgend jaar bij het Middelburgse Theater Caligula gaat regisseren. Voorheen De B. heeft veel me dewerking gekregen van het Middelburgs Theater en de Zeeuwse Komedie. Met name de technici voor de belichting en het geluid hebben veel werk op een avond met twee eenak ters. Voorheen De B. concen treert zich nu op deze twee eenakters, maar ze is ook al bezig met het zoeken naar nieuwe stukken en een andere regisseur. De eenakters worden gespeeld op 13 en 14 januari 1995 om 20.30 uur in het Vestzakthea ter. Kaartjes kunnen worden gereserveerd op 01185-2735. De entreeprijs is tien gulden. Een scene uit een eenakter van Voorheen De B. Arme boeren en rijke stillevens MIDDELBURG Een paar gevelstenen in zijn voorgevel vormden voor Joop Buma uit Middelburg de aanleiding om op zoek te gaan een interessante zeventiende-eeuwse bewoner van zijn woonhuis. Hij werd de spoorzoeker van de schilder Frangois Ryck hals, die in zijn tijd een befaamd kunstenaar was. Een eeuw na zijn dood was men Ryckhals echter al vergeten. Ten onrechte, vindt Joop Buma. Om hem aan de vergetelheid te ontrukken, schreef hij een boek over 'de schilderende magiër' uit Middelburg: „Opdat zijn naam weer luid en duidelijk zal klinken, zeker in zijn geboortestreek De passie voor Ryckhals begon terwijl zijn werken in wereld- toen Joop Buma in Middelburg een huis aan de Damkaai kocht, met een aantal prachti ge gevelstenen. Er was een haan afgebeeld met het op schrift: 'In den Yngelse Krayer' (in de Engelse kraaier). Joop Buma weet waar die naam vandaan kwam: „Een krayer was een klein houten schip, waarmee vooral op de Oostzee werd gevaren. De eigenaar van het huis, een reder of kapitein uit Vlissingen, had waarschijn lijk zo'n schip dat 'Den Yngelse Kjayer' heette. Hij liet die ge velsteen inmetselen, samen met de wapens van Vlissingen en Zeeland". Wat hoger in de gevel bevinden zich nog twee stenen met: 'met Christo' - 'Ryck in als' (met Christus rijk in alles) en daar tussen het jaartal 1638. Van stadsarchivaris Peter Sijnke hoorde Joop Buma, dat dit waarschijnlijk het geboorte huis was van de 17de-eeuwse schilder Frangois Ryckhals. De tekst op de gevelstenen was dus niet alleen religieus, maar verwees ook naar de familie naam van Ryckhals: 'Ryck in als'. Joop Buma raakte geïntrigeerd en ging op zoek naar de schil derijen van Frangois Ryckhals. Hij vond een artikel van kunst historicus dr. A. Bredius, die begin deze eeuw Ryckhals had herontdekt. Het bleek, dat Ryckhals in zijn tijd een zeer gewaardeerd schilder was en zijn werken toen veel geld op brachten. Joop Buma kwam ook in contact met de Middel burgse kunsthistoricus Laurens Bol, die Ryckhals als een van de grote 17de-eeuwse meesters beschouwt. Bol is er van ovèr- tuigd, dat de schilderijen van Ryckhals passen tussen de bes te stillevens die er in de Gou den Eeuw gemaakt zijn. Ryck hals was een eeuw na zijn dood al in de vergetelheid geraakt. Dat kwam niet doordat zijn werk niet van grote kwaliteit was, maar doordat hij zijn ei gen naam 'verduisterde'. Hij signeerde zijn schilderijen na melijk met: 'Fr R-Hals'. Een deel van zijn werk werd daar door toegeschreven aan Frans Hals de Jonge. Sommige boer- eninterieurs kwamen op naam te staan van de gebroeder Saft- leven uit Rotterdam, terwijl een aantal stillevens in musea werd opgehangen als werk van Willem Kalf. Joop Buma: Ryckhals naam was vergeten, beroemde collecties hingen". In zijn speurtocht naar het werk van Francois Ryckhals bezocht Joop Buma een groot aantal musea, onder meer in Florence en St. Petersburg. Het bleek dat werk van de Middel burgse schilder terechtgeko men was in de Uffizi Galerie en de collectie van Catharina de Grote. Joop Buma werd vaak rondgeleid door conservators en merkte op, dat Ryckhals bekend was bij beheerders van de grootste schilderijencollec ties ter wereld. En dat terwijl hij in zijn geboortestad en -land vrijwel een onbekende is. Ook het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documenta tie in Den Haag heeft hem op schilderijen gewezen, die waar schijnlijk of zeer zeker van Ryckhals zijn. Soms is de handtekening weggehaald en dan is het achteraf moeilijk met volledige zekerheid vast te stellen, dat het om een Ryck hals gaat. In andere gevallen bleek de signering te zijn over geschilderd, wat het geval was bij een schilderij van een inte rieur van een stal dat in Boeda pest hangt. Toen dat in 1983 werd gerestaureerd, kwam on der een valse signering van Comelis Saftleven de handte kening van Ryckhals tevoor schijn. Joop Buma: „Dat was weer een verrassing. Maar soms kun je slechts vermoeden dat je met een werk van Ryck hals te doen hebt. Bij voorbeeld als er geiten op een bepaalde manier geschilderd zijn, met horens die op een bepaalde manier naar buiten gebogen staan. Door vergelijken kun je het aannemelijk maken dat het om een Ryckhals gaat, maar een waterdicht bewijs is er dan niet". Frangois Ryckhals schilderde vooral boereninterieurs. De schuur is meestal deels in don ker gehuld. Joop Buma: „Je ogen moeten eraan wennen, voordat je ziet wat er allemaal is afgebeeld. Maar als je goed kijkt, zie je de balkenconstruc- tie en dat er koeien staan of een mens aanwezig is. Dat was in de Zeeuwse boerenschuren in het echt ook zo en is heel goed weergegeven". Hij laat een boereninterieur van Ryckhals zien, geschilderd in een bruine toon. Toch zijn in MIDDELBURG De familie Sandee uit Vrouwenpolder heeft een videocamera gewonnen door mee te doen aan een slagzinnenactie van Sigma en Karwei. Bij aankoop van een emmertje Histor latex kregen de kopers een slagzinformulier. Op de foto v.l.n.r. de heren Bovekerk en Muyen van Sigma, mevrouw Sandee en de heer Sandee. Een boereninterieur geschilderd door Francois Ryckhals het duister de balken duidelijk zichtbaar. Er valt van alles te ontdekken: een korf met hooi, een bos vlas op de zolder, een hok met daarin een varken. Bij de stookplaats zit een boer te vreden een pijpje te roken. Een boerin is bezig met water te putten. Er liggen afgebroken pijpekoppen, oesterschelpen, een ton en her en der verspreid houtblokken. „In zo'n schilde rij zit volop verhaal", aldus Joop Buma. Hij veronderstelt dat Ryckhals veel van zijn in spiratie heeft opgedaan op het Zeeuwse platteland: „In zijn kinderjaren stonden er niet ver van zijn huis nog stadsboerde- rijen". De schilder wist ook genres te combineren, zoals boereninterieurs met stillevens. In sommige van zijn schuren liggen verzamelingen van krui ken, potten en pannen, pom poenen, knollen en kolen. Soms voegde hij aan een tafereel op vallend veel pluimvee toe. Ryckhals schilderde niet alleen armoede, maar ook rijkdom: prachtige pronkstillevens met champagnefluiten, gegraveerde kannen en nautilusbekers, schalen en bokalen. Ook hier weer speelt hij met licht. Hij beeldde het mooiste tafelgerei af, dat gegoede burgers in huis hadden toen Middelburg een bloeiende koopmansstad was. Wellicht dat veel van wat we op schilderijen zien, werd ver vaardigd door beroemde Mid delburgse goud- en zilversme den. Ryckhals zal zelf ook wel het een en ander in huis heb ben gehad. De schilder kwam zelf uit een gegoed milieu en was getrouwd met een burge meestersdochter. <r De arme plaatelandsbevolking kon slechts dromen van sappig fruit, heerlijke kreeften en een goed glas wijn. De boeren moesten hard werken om de eindjes aan elkaar te knopen. Laurens Bol merkt op, dat Ryckhals zo onbewust de so ciaal-economische verschillen vastlegde tussen de rijke bur gers van Middelburg en de ar me, ploeterende paupers op het platteland. Joop Buma: „Maar het ging Ryckhals natuurlijk niet om de verheerlijking van rijkdom. In de stillevens, met al die kostbaarheden, schuilt ook een verwijzing naar de tijde lijkheid van het aardse be staan". In een van Ryckhals' 'visstukken' is op de achter grond het silhouet van Vlissin gen duidelijk herkenbaar. Vol gens Joop Buma zijn er zo volop Zeeuwse elementen in het werk van Ryckhals te ont dekken. „Wat te denken van die prachtige kreeften en vis sen, die zo uit de Zeeuwse wateren zijn gevist". De kunstvorser uit Middelburg inventariseerde de Ryckhalsen die boven water kwamen. Een belangrijke ontdekking vond plaats in 1989. Lange tijd heeft men gedacht, dat het schilde ren van mensen een zwakke kant van Ryckhals was. Totdat prof. Ingvar Bergström uit Götenberg in Londen een schil derij ontdekte van soldaten, die een boerenfamilie beroven. De ze was voordien toegeschreven aan Frans Hals de Jonge, ibaar droeg toch duidelijk de handte kening van Ryckhals. Daarmee is duidelijk bewezen, dat hij juist uitstekend mensen kon schilderen. Joop Buma: „Met recht mag deze schilder, die over de gehele wereld bekend werd, genoemd worden als een van grote zonen van Middel burg. Hij verdient het d.ii zijn zijn oeuvre en nanm terug krijgt, dat hij opnieuw bekend heid krijgt in zijn geboortestad en -streek. Daarom ook schreef ik het boek, over wat er tot nu toe van Frangcois Ryckhals bo ven water is gekomen". Op woensdag 21 december vindt in het Zeeuws Museum de presentatie plaats van „Francois Ryckhals, een schil derende magiër uit Middel burg". De commissaris van de Koningin in Zeeland, drs. W.T. van Gelder, ontvangt dan het eerste exemplaar uit handen van schrijver Joop Buma. Joop Buma, „Frangois Ryckhals 1609-1647, een schilderende ma giër uit Middelburg" is een uitgave van boekhandel ,en uitgeverij De Koperen Tuin in Goes (01100-31072) en kwam mede tot stand dank zij bijdragen van het Anjerfonds Zeeland, de gemeente Middelburg en The Duke; prijs 24.90; in iedere boekhandel vanaf donderdag 22 december. MIDDELBURG Het Zeeuws is door schenking in het bezit gekomen van de teke ning 'Stille dag aan 't Bolwerk te Middelburg' van Johan Ny land. Deze tekening was in 1912 op een tentoonstelling in Dom burg te zien. Toen deze exposi tie dit jaar gereconstrueerd werd kwam het werk te voor schijn. Het is altijd de bedoe ling van de schilder geweest deze tekening te schenken aan het Zeeuws Museum, maar daar is nooit iets van gekomen. De familie van de schilder heeft dit nu goedgemaakt door te tekening alsnog te schenken. Momenteel hangt de tekening op de gereconstrueerde ten toonstelling in het Marie Tak van Poortvlietmuseum in Dom burg. De expositie in Middelburg 'Mondriaan en Toorop temid den van hun tijdgenoten' is onlangs uitgebreid met het schilderij 'Les Arbres' van Lo- dewijk Schelfhout. Schelfhout schilderij het doek in 1912 in de Provence. Een particuliere verzamelaar uit Frankrijk heeft het schilderij langdurig in bruikleen afgestaan. Het doek is een mooie aanvulling op de schilderijen rondom het thema 'Boom'. MIDDELBURG De Stich ting Kamermuziek Zeeland heeft een kerstconcert georga niseerd waaraan een keur aan Zeeuwse solisten en musici meedoen. Het concert vindt plaats in de Concert- en Ge hoorzaal aan de Singelstraat en begint om 20.00 uur. Op het programma staan 'het concert voor drie clavecimbels VLISSINGEN De Vlissing- se Oratoriumvereniging geeft op vrijdag 23 december een kerstconcert in de R.K.-kerk aan de Singel, begeleid door het Randstedelijk Begeleidings Orkest. Op het programma staan wer ken van Vivaldi en Zelenka en twee cantates uit het Wei hnachts Oratorium BWV 248 van J.S. Bach. Medewerkenden zijn Ingrid Kappelle (sopraan), Inez Haf kamp (alt-mezzo), Henk Vonk (tenor) en Geert Smits (bas-ba riton). Het orgel wordt be speeld door Tijn van Eijk. Mezzo-sopraan kamp Inez Haf- in d' van J.S. Bach; de 'suite in a voor altblokfluit' van G. Ph. Teleman; het 'concert in D opus 7, no. 6 voor hobo' van T. Albinoni; 'fantasie voor alt viool en orkest' van J.N. Hum mel en de 'suite Aus Holbers- zeit opus 40 van E. Grieg. De uitvoerende musici zijn Jos Verpoorten, Jos Vogel en Bram de Wolf op clavecimbel, Dick Boon op altblokfluit, Carine Messer-Gregory, hobo; Petra Flipse altviool, een ensemble van docenten en Het Stijker- sensemble on der leiding van Rinus Hillebrand. Toegangskaarten kosten 12,50 voor volwassenen en 7,50 voor kinderen. Deze zijn in voorverkoop bij muziekhan del Van Damme. ma» a*» KERSTBINGO - Op zaterdag 24 december houden de Doordouwers een kerstbingo en een loterij in het clubgebouw van VTV in Vlissingen. Aanvang 20 uur. Op 27 december is dat prijsklaverjassen. Aanvang 20 uur, deelname 2,50. PARADIJSSPEL - Op donderdag 22 december worden in de Vrije School Zeeland aan de W. Arondeusstraat in Middelburg het Oberugerer Paradijsspel en Kerstspel opge voerd. Aanvang paradijsspel 20 uur, aanvang kerstspel 21 uur. SCHAATSEN - Op dinsdag 27 december kan de jeugd van 11 tot 16 jaar gaan schaatsen op de kunstijsbaan op Geleen, georganiseerd door ijsclub De Poel uit Goes en de Zeeuwse Sportraad. De dag kost een tientje, voor lunch en schaatsen zelf zorgen. Schriftelijke opgave met naam, adres, leeftijd, telefoonnummer en opstapplaats ('s Heer Hendrikskinderen, Kapelle of Krabbendijke) moet voor 23 december binnen zijn bij de Zeeuwse Sportraad, postbus 8073, 4330 EB Middel burg. In verband met het vervoer per bus is het aantal deelnemers beperkt. CONCERTEN - Zaterdag 24 december treedt de band Planet Groove op in café 't Schuttershof in Middelburg. De aanvang is 21.30 uur en de toegang is gratis. Hans Duif er treedt zaterdag 24 deecmber op in jongerencentrum Midgard in de Kuiperspoort in Middelburg. Het optreden van Dulfer en zijn band begint om 23.00 uur. De entree bedraagt een tientje GEVONDEN - Bij de politie in Middelburg zijn de volgende gevonden voorwerpen aangegeven: boodschappen- krat, geldkist, schakelarmband, bankpassen, stedenboek, kinderboek met dierenplaatjes, dossiermappen, bruine lees bril, Polaroid etui met glazen, bankbiljetten, regenhoed, kindermuts, wanten, kniekousjes, paraplu's, kindersjaal damessjaal, damesfiets, portemonnee, herenring, damesring, kinderschoen, oorhanger, naamplaat, sleutels, computerspel letje, speelgoed clown, rugzak, wegenkaart. EXPOSITIES - Edgar Hüls exposeert tot en met 4 januari houtsculpturen bij de Rabobank in Domburg. Trudi Suringa exposeert tot 24 februari schilderijen in de gebouwen van Zonneveld in Oostkapelle. KERSTDANSANT - Buurtvereniging Van Dyvenvoorde verzorgt op vrijdag 23 december een kerstdansant in het verenigingsgebouw aan de Middelburgsestraat in Oost-Sou burg.. De aanvang is 20.30 uur en de entree bedraagt vijf gulden. De muziek wordt verzorgt door René van 't Zelfde. KERSTZANGAVOND - Zaterdag 24 december is er in de Marnixkerk aan het Marnixplein in West-Souburg een koor- en samenzangavond. Mewerkende koren zijn het Marnixkoor, De Jonge Zangers en het Walchers Mannenkoor. De organis ten zijn Jan Wisse, Kees de Kraker en Simon van Keulen. De aanvang is 19.30 uur. BAL MASGAY - In het COC-café aan de Eigenhaardstraat in Middelburg wordt zaterdag 24 december het jaarlijkse bal masgay gehouden. Het feest begint om 21.00 uur. Niet-leden betalen vijf gulden entree. Er worden veel bezoekers uit de Randstad verwacht. PARAPLU - Buurthuis De Paraplu aan de A. Gogelweg in Vlissingen houdt vrijdag 23 december een interculturele buurtavond. Van 18.00 tot 19.30 uur is er een Surinaams lopend buffet en vanaf 20.00 uur is er een kerstbingo. Voor deelname aan het buffet wordt een bijdrage van vijf gulden gevraagd. CURSUSSEN - Ria Geerse start binnenkort met een aantal cursussen. In samenwerking met het centrum San Bao aan het Koorkerkhof in Middelburg zijn er de cursussen Reiki 1 met aandacht voor het creëren van de eigen doelen, en een cursus voor nieuwsgierige mensen die zich bewust willen worden van verschillende rollen. In het centrum voor groei en ontwikkeling aan het Duunmede in Middelburg geeft Ria een cursus Touch for Health om je energie op peil te houden. SNELSCHAKEN - Schaakvereniging Middelburg houdt vrijdag 23 december het Open Snelschaakkampioenschap van Middelburg. Hieraan kunnen zowel huisschakers als clubschakers meedoen. Deelname is gratis. Het toernooi begint om 19.45 uur met de indeling en wordt gehouden aan het Bachtensteene te Middelburg. KERSTFEEST - Het Christelijke Centrum Zeeland en Beréa houden zondag 25 december een gezamenlijk kerstfeest in de aula van de MTS aan de Marconiweg in Vlissingen. Het feest begint om tien uur en de toegang is gratis. KERSTAVOND - Het Activiteiten Centrum voor Uitke ringsgerechtigden uit Vlissingen houdt woensdag 21 decem ber een kerstavond in het gebouw aan de Bonedijkestraat 155. Deze kerstavond begint om 19.00 uur en de toegang is gratis. KERSTNACHTDIENST - In de gereformeerde kerk van Arnemuiden wordt zaterdag 24 december een kerstnacht- dienst gehouden. Het thema is 'kerst zonder franje'. Voorgan ger is drs. J. Bakker, organist is P.J. Feij Verder werken mee het Kapelse koor Nova Musica en Ame's Genoegen. De dienst, begint om 22.00 uur, de samenzang om 21.30 uur. KERSTMAN - De kerstman is donderdag 22 december present op de weekmarkt in Middelburg. Alle bezoekers krijgen een kerstverrassing en natuurlijk schalt er gepaste kerstmuziek uit de luidsprekers. KERSTCONCERT - Martin Mans en Noortje van Middel koop, samen het duo Gavotte, geven op tweede kerstdag een concert in de Nieuwe Kerk in Middelburg. Martin bespeelt het orgel en Noortje de panfluit. Het concert begint om 20.15 uur en de toegangsprijs bedraagt een tientje, (kinderen zeven gulden). OOST-SOUBURG Ava Elektro uit de Kanaalstraat heeft een kerstactie waarmee een Suzuki Swift gewonnen kan worden. Wie mee wil doen kan bij AVA een wedstrijdformulier ophalen. Daar staat op wat er precies gedaan moet worden alvorens men kans maakt op een auto, een televisie, een audio-set, een video, een magnetron, vijftig walkmans of vijftig koffiezetters. Bij de VW-kantoren aan de Nieu- wendijk in Vlissingen, aan de Duinweg in Oostkapelle en aan de Ooststraat in Zoutelande is het mogelijk kaarten te reserveren voor concerten (pop en klassiek) en theatervoorstellingen in het hele land. Hieronder ziet u een deel van de voorstellingen die nu in de voor verkoop zijn. ROTTERDAM december kerst circus Ahoy; 31-12 Nieuwjaarspar ty; 6-1 Jodeci; 8-1 R. Kelly and support; 25/27/28/29-1 Opera Car men; 21-3 Janet Jackson; 26-3 Bar ry White; 15-4 Fats Domino; 13-5 Wet Wet Wet; 20-6 Rod Steward; 25-6 Rene Froger; AMSTERDAM 23-12 t/m 8-1 Wereldkerstcircus; 1-3 Jan Vayne; 17 t/m 26-3 The Sound of Motown; DIVERSEN T/m 15-1 Zeeland Mondriaan tentoonstelling; 22-12 t/m 4-1 kerstcircus Sarrasani, Den Haag; 13-1 Sick of it all, Tilburg; 30-1 Bryan Ferry Den Haag; 31-1 Bryan Ferry, Utrecht; 16,17-3 Take That, buskaart naar Ahoy; 17-4 Fats Domino, Eindhoven; 8-5 World Liberty Concert, Arnhem (o.a Sting, Art Garfunkel); 8-5 Joh nny Cash, Den Haag; 22 t/m 26-5 Freek de Jonge, Den Haag;

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1994 | | pagina 17