Gastbeiaardiers op Lange Jan
Zeeuwse en Ghanese jongeren
hebben heel wat te delen
Zomer
Zeilrace naar Vilamoura
was niet erg succesvol
Veronica concours
Dinosaurus
op strand bij
Oostkapelle
Huub Willems uit Aagtekerke liep bedevaartsroute naar Santiago de Compostella
Tour de France.
o>' Natuur tip
DE SCHELDEBODE
076-236882
01184-19953
01184-19910,
M V 301
AAGTEKERKE Op het hoogtepunt van de faam
van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela,
in de twaalfde eeuw, liepen jaarlijks zo'n half miljoen
mensen de barre tocht. In het begin van deze eeuw
was dat nog slechts een enkeling en na de Tweede
Wereldoorlog nam het aantal weer langzaam toe tot
een flinke stroom bedevaartgangers. Het percentage
Nederlanders onder hen is verhoudingsgewijs erg
hoog. Een van die Nederlanders die de tocht liep was
Huub Willems uit Aagtekerke. Hij trad in de voetspo
ren van miljoenen voorgangers en voelde de mystiek
van dat historisch besef met de kilometer toenemen.
Onuitwisbaar zijn de sporen van die miljoenen,
onuitwisbaar de indrukken van mensen en belevenis
sen die Huub Willems onderweg opdeed. Een moder
ne pelgrim vertelt.
Verbazing
esi
Gedicht
Meseta
Middagconcert Henk van Putten
f TELEFOONNLl'MMiRS^l
Mini's
Redactie
Kantoor
DE SCHELDEBODE
3 2 ^*7 ft -
99e JAARGANG. VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS IN DE GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN, WESTKAPELLE, ARNEMUIDEN, DOMBURG, MARIEKERKE MIDDELBURG EN VEERE
TOTALE OPLAGE: 47.300 EX. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: SCHELDESTR. 7-9 - VLISSINGEN - POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN.
WOENSDAG
27 JULI 1994
MIDDELBURG - Iedere don
derdag van 12.00 tot 13.00 uur
bespeelt de stadsbeiaardier, de
heer H.G. van Putten, de
beiaard van de Lange Jan.
Daarnaast orgnaiseert de ge
meente jaarlijks in de maanden
juli en augustus een aantal zo
meravond-beiaardconcerten.
Daartoe worden gastbeiaar
diers uitgenodigd. Deze con
certen hebben plaats op de
donderdagavonden van 19.30
tot 20.30 uur.
De Abdijtoren, of zoals in de
volksmond genoemd „De Lan
ge Jan", maakt deel uit van het
omstreeks 1150 gestichte abdij
complex. Vermoedelijk dateert
de met ledesteen beklede acht
kantige romp uit de tweede
helft van de 14e eeuw. De top
werd echter in de loop der
eeuwen ettelijke malen door
brand verwoest, in 1416, 1512,
1568, 1712 en 1940. De laatste
verwoesting, als gevolg van
brand veroorzaakt door het
bombardement dat 17 mei 1940
de binnenstad van Middelburg
trof, was de meest grondige
van allemaal. Men begon ech
ter onmiddellijk met de weder
opbouw. Op 8 augustus 1940
gaf het gemeentebestuur aan
de architect Jan de Meyer uit
Amsterdam opdracht tot res
tauratie. Bepaald werd dat, op
enkele onderdelen na, de toren
zijn uiterlijke vorm van de
laatste twee eeuwen moest te
rugkrijgen. De officiële hero
penstelling vond plaats op 11
jun 1955. In zijn huidige vorm
is de toren een geslaagde com
binatie van verschillende
bouwstijlen. Zo is de boven
bouw van de toren barok ge
bleven, terwijl bijvoorbeeld de
balustrade is terug te voeren op
de renaissance.
Bij de wederopbouw van de
lantaarn moest rekening wor
den gehouden met onder meer
de eisen van de Klokken- en
Orgelraad. Zo moest er meer
ruimte voor de beiaard worden
gecreëerd. Desalniettemin is
het geheel ranker en meer
doordacht dan voorheen.
De klokkestoel van „De Lange
Jan" is geheel uit eikehout ver
vaardigd. Alleen voor de groot
ste klok is op 35 meter N.A.P.
een aparte stalen luidstoel aan
gebracht. Deze klok met een
gewicht van 5335 kg is in de
beiaard opgenomen en is één
der grootste in Nederland. De
klokkestoel staat volkomen vrij
in de torenschacht. De totale
hoogte bedraag 11 meter. Hal
verwege, tussen de klokken, is
de beiaardierscabine geplaatst.
Hierdoor bereikt het geluid ge
lijktijdig het oor van de beiaar
dier. De beiaard van „De Lan
ge Jan" bevat 49 klokken en
heeft een omvang van vier oc
taven. De stemming is „A" met
bes en es in het pedaal. De
klokken zijn gegoten door de
firma Van Bergen te Heiliger-
lee, terwijl de speelapparatuur
is vervaardigd door de firma
Eysbouts uit Asten.
In juni 1985 is het carillon
gerestaureerd, dat wil zeggen,
24 klokken werden vervangen
door nieuwe. Ze zijn gegoten
door de firma Eysbouts. Verder
werden ook het draadwerk en
de klepels vernieuwd.
Naast het automatisch speel
werk, dat door middel van kor
te melodieën de kwart,- halve
en hele uren aangeeft, wordt de
De klokken van de Lange Jan.
beiaard met de hand bespeeld.
Het behoeft geen betoog dat bij
FOTO HARRY DE LANGE
de handbespeling van het caril
lon meer nuances kunnen wor
den aangebracht dan bij het
automatisch speelwerk.
In de voetsporen van de pelgrim
wonnen en er een ommekeer in
de Spaanse geschiedenis
plaatsvond. Het leverde hem de
bijnaam 'Matamoros' op, Mo-
rendoder, maar ook een heili
genverering die zijn gelijke niet
meer zou kennen. Al vrij kort
daarna in de 9e eeuw begonnen
de bedevaarten naar zijn graf.
Sindsdien nam gedurende de
middeleeuwen het aantal pel
grims toe."
"De Camino, zoals de pel
grimsroute naar Santiago de
Compostela kortweg wordt ge
noemd", zegt Huub Wil-
lems(56), "ontstond naar aan
leiding van een legende. De
apostel Jacob verkondigde tot
het jaar 44 de leer van Christus
in Spanje, naar het schijnt zon
der veel succes. Bij zijn terug
keer in Jeruzalem stierf hij een
martelaarsdood en zijn stoffe
lijk overschot werd -volgens de
legende in een stenen! boot-
overgevaren naar Spanje. Bij
zijn aankomst aan de Spaanse
kust reed een ridder de zee in
en dreigde te verdrinken. Op
voorspraak van Jacobus werd
hij op wonderbaarlijke wijze
gered en de ridder kwam uit de
zee overdekt met schelpen.
Vandaar de schelp als symbool
die alle pelgrims met zich mee
dragen. Het stoffelijk overschot
van Jacobus werd vervolgens
wat meer landinwaarts begra
ven. De plek heette toen San
tiago (Sant Iago=Heilige Jaco
bus) de Composte-
la(=begraafplaats). Het graf
raakte echter in vergetelheid
totdat in 813 een kluizenaar,
Pelayo, het graf door een visi
oen 'herontdekte'.
Even later, in 844, zo gaat het
verhaal verder, vond een slag
plaats bij Clavijo tussen Moren
en Christenen. De Christenen
waren in de numerieke minder
heid en konden de slag nooit
winnen. Plotseling verscheen
Jacobus gezeten op zijn paard
en doodde met zijn zwaard ei
genhandig duizenden Moren,
waardoor de Christenen de slag
Vroeger trok de pelgrim vooral
uit devotie voor Sint Jacob.
Het geloof speelde de grootste
rol, het bijgeloof in duivels en
demonen was waarschijnlijk
een goede tweede. Men ging
gedreven door honger en horig
heid, ontvluchtend aan orde en
regelmaat, ter inlossing van
een gelofte of uit boetedoening,
opgelegd door biechtvader of
burgerlijk rechter, waarbij de
gemeenschap tijdelijk van een
lastpak was verlost en zelfs
hoopte dat deze niet meer terug
zou keren.
Huub Willems: "Je kunt je
bijna niet voorstellen hoe dat
in de middeleeuwen moet zijn
geweest, toen er zo'n half mil
joen pelgrims per jaar op weg
gingen. Hele gezinnen liepen
naar Santiago, op blote voeten,
bedelend, biddend, smekend,
kinderen zogend aan de borst,
misschien God wel verwen
send. En als ze daar waren
moesten ze te voet weer terug
ook. Ik heb een grenzeloze ver
bazing over wat de middel-
De uitrusting van bedevaartganger Willems.
O
De Ronde van Frankrijk - 'De Tour' - zit er weer op.
Zeker voor de renners die er in slaagden om over de
laatste finishlijn op de Champs Elysee in Parijs te
rijden. Het Nederlandse peloton en ook de Belgen
zat het dit jaar niet erg mee. Waren de supporters
jarenlang verwend met klinkende prestatie's, in deze
lj uitgave kwamen de lage landen bij de zee er
nauwelijks aan te pas. Toch heb ik een diep respect
voor iedere coureur die de Tour rijdt, van de gele
•n3 trui tot de rode lantaarn. Zelf heb ik op vakantie ooit
een halve bergetappe met de auto gereden en dat
was al en hele 'toer'. Later op de trimfiets wat
f\ bergjes gedaan, naar boven met veel pijn en moeite,
,^5 zeker in het begin. Je hart bonkt dan ergens tussen je
oren en dan naar beneden. Wat zijn je bandjes
opeens smal met die hoge snelheid. Voorzichtig, ik
moet nog heel naar huis. Ik heb zeker twee remblok-
fspj jes versleten. Op de Joux Plane, de berg voor
-mi Morzine-Avoriaz, gingen we speciaal naar Knete-
Tv mann kijken, die was nog in koers. Het was de
laatste van vijf cols die dag en op den duur kwam hij er aan.
Nimmer zag ik een sporter die er zo uitgewoond uitzag. Zijn
van nature toch al niet soepel vallend haardos hing langs zijn
hoofd als een overwerkte ragebol en hij droop van het zweet.
Ik liep een eindje met hem mee, dat kon makkelijk, maar De
Kneet had maar een verzoek: "Duwen, duwen, duwen...",
gilde hij. De berg stond tot aan de top vol met fans om
daaraan te voldoen. Wie van diep komt, kan hoog stijgen. Een
duwtje op z'n tijd kan echt geen kwaad. Voor iedereen.
Cameleon.
eeuwse mens door kracht in
zijn geloof vermocht. En de
moderne pelgrim? De moderne
pelgrim heeft moderne motie
ven. Je hebt de sportieve types,
die puur om het lopen gaan.
Types die er een tijdje uit wil
len zijn, weg van werk, thuis en
beslommeringen. Mensen die
iets willen verwerken, een
echtscheiding of een ruzie bij
voorbeeld. Mensen die zoeken
naar antwoorden en hopen die
onderweg te vinden. En nog
steeds mensen die gaan vanuit
hun geloof of om boete te doen.
En Huub Willems? "Bij mij was
het meer een mengeling van
redenen. Ik fietste al veel sinds
ik met functioneel leeftijdsont
slag was gegaan bij de Marine,
nu 5 jaar geleden. Ik had eens
een boekrecensie gelezen over
een fietstocht naar Zuid-
Frankrijk. Zo is dat begonnen.
Maakte in m'n eentje fietstoch
ten, altijd richting Frankrijk,
Perpignan, de Pyreneeën,
meestal kamperend. Dus die
stap naar eën voettocht van
enkele maanden was niet zo
groot. Ik weet niet eens meer
hoe ik eraan kwam om te gaan.
Volgens mijn dochter had ik
het er drie jaar geleden al over
gehad. Ik zag eens een docu
mentaire, toen is het gaan spe
len. Je zegt het eens tegen deze
of gene dat je wilt gaan en
voordat je het weet kun je niet
meer terug. Ik heb het dus
zeker wel gedaan vanuit een
sportief oogpunt. Daarnaast
ben ik van huis uit katholiek
opgevoed hoewel ik nu niet
meer praktizerend ben. Toch
dacht ik onderweg iets terug te
zullen vinden van vroeger, een
stukje weemoed dus.
En dan is er dat gedicht van
Fernando Pessoa:
'Engelen of goden, altijd heb
ben wij
het troebel visioen gehad dat
boven ons
En ons bestierend
Andere wezens handelen
Zo zijn ons denken, onze wil
De handen waaraan anderen
ons leiden
Naar waar zij willen
En wij niet wensen'.
Dat gedicht sprak mij enorm
aan, het verwoordt hoe ik me
voel."
De voorbereiding noemde hij
maar matig. Kocht wel wat
boeken over de tocht, met veel
praktische tips, sprak ex-bede
vaartgangers, liep thuis wat
rondjes met de rugzak. Maar
het echte inleven lukte niet. "Ik
had niet door wat me te wach
ten stond, vooral geestelijk.
Dat heb ik later geweten ook.
Ik had wel gelezen over de
Spaanse meseta maar ik had
nooit begrepen wat dat was.
250 kilometer lang tussen Bur
gos en Leon ligt een eindeloze,
droge dorre vlakte. Geen boom
te bekennen. Ik had kort daar
voor een Engelse ontmoet,
Christine, we waren samen op
gelopen. Maar aangezien alleen
lopen in je eigen tempo pretti
ger is en zij in Burgos nog wat
wilde bekijken, was ik doorge
lopen, hoewel ze wilde dat ik
bleef. Een pelgrim echter zorgt
vooral voor zichzelf, ik voelde
me geen barmhartige Samari
taan dus ik liep door.
Maar dat landschap, daar had
ik even niet op gerekend. Daar
kun je alleen maar lopen met
het verstand op nul en de blik
op oneindig. Bovendien kreeg
ik een enorme hagelbui over
me heen die me zonder be
schermende regenkleding zeker
had verwond. Toen kreeg ik
gewetenswroeging over Chris
tine. Ik heb nog ergens op haar
gewacht maar we hadden el
kaar waarschijnlijk misgelopen
want in het volgende dorp deed
ze de deur voor me open van de
herberg."
Wordt vervolgd in de Schelde-
bode van 3 augustus
GOES - Momenteel zijn ze
ven jongeren van de Presby
teriaanse kerk van Ghana
met een jeugdleider op be
zoek in Zeeland. Zij zijn hier
op uitnodiging van de Provin
ciale commissie voor Zen
ding, Werelddiakonaat en
Ontwikkelingssamenwerking
in het kader van een jonge-
renuitwisseling Zeeland -
Ghana.
Zeeuwse jongeren en werk
groepleden uit de protestant
se kerken hebben een drie
weken durend programma sa
mengesteld dat steunt op de
volgende drie pijlers:
- hoe leven jongeren in Zee
land; wat zijn overeenkom
sten en verschillen met Gha
na.
- wat doen de Zeewsë kerken
in de zomer voor toeristen.
- kennismaking met Zeeland:
dijken, polders, boerderijen
en visserij
Na een kennismakingsweek
end werden de gasten ver
deeld over de gezinnen van de
Zeeuwse deelnemers. Tijdens
de eerste week heeft de groep
onder meer een bezoek ge
bracht aan het Lange Jan-
projekt in Middelburg, waar
de kerk er probeert te zijn
voor de toerist die behoefte
heeft aan een moment van
rust of een gesprek. Daar
luisterden zij naar een con
cert van de Zeeuwse Koor
school en werd meegewerkt
aan de middagpauzedienst.
Aan de Oosterscheldewerken
werd een dag besteed en op
zaterdag kreeg de groep een
rondvaart op een mosselschip
aangeboden. Het fraaie zo
merweer maakte het verblijf
op het water zeer aangenaam,
's Avonds werden er mosselen
gegeten en Vlaamse spelen
beoefend.
In Domburg werkte men mee
aan een open-huis-avond van
de kerk en op vier verschil
lende campings in Zeeland
zullen de jongeren kennisma
ken met het campingpasto
raat. Verder is de groep een
middag te gast geweest in het
Asielzoekerscentrum in Goes.
Bij alle kerkelijke aktiviteiten
vormen de jongeren een gele
genheidskoortje, dat gospel
muziek vertolkt, terwijl het
ritme wordt aangegeven met
behulp van Afrikaanse mu
ziekinstrumenten. Toeristen
en de plaatselijke bevolking
hebben veel waardering voor
de muziek.
Dit deel van de uitwisseling
wordt besloten met een fees
telijke kerkdienst in 'De
Hoogte' aan de Populieren
laan in Goes-Zuid, op zondag
31 juli, aanvang 15.00 uur.
Tijdens deze dienst komen
zowel Ghanese als Neder
landse elementen naar voren.
In 1995 gaan Zeeuwse jonge
ren op tegenbezoek in Ghana.
Het is volop zomer maar toch komt de vogel
trek alweer flink op gang. Je merkt het aan.de
spreeuwen die zich tegen de avond in luid
ruchtige groepjes verzamelen om naar de geza
menlijke slaapplaatsen te gaan. Maar nog veel
opvallender is de trek te zien langs de Delta
wateren waar al duizenden vogels uit het hoge
noorden gearriveerd zijn. Zwarte ruiters,
groenpootruiters, regenwulpen en zilverplevie
ren zijn weer overal te vinden. Vele soorten
steltlopers bereiken in onze regio juist in de
zomermaanden hun hoogste aantallen. Ze arri
veren hier in hun kleurige broedkleed, om dat
kleed vervolgens tijdens de rui te verwisselen
voor het veel soberder winterpakje.
Eigenlijk is de natuur alweer over haar hoogtepunt heen. De
droogte in de afgelopen periode heeft de planten extra snel
doen verdorren en het sprankelende groen van het voorjaar is
omgewisseld voor het doffe grijsgroen van de zomer.
Alleen voor insekten is het nu hoogseizoen. Op lauwwarme
zomeravonden zie je massa's nachtvlinders, rondvliegende
kevers en natuurlijk de nodige muggen in het lamplicht.
Zwaluwen, vleermuizen en andere insekteneters vinden een
rijk gedekte tafel, maar de aantallen insekten zijn zo enorm
dat er zat overblijven om de soort in stand te houden. Het
aantal nakomelingen van één insekt is vaak honderden of
zelfs duizenden per seizoen. Je moet er niet aan denken wat
er zou gebeuren als al die nijvere insekteneters er niet waren
om de aantallen binnen de perken te houden. Laten we
schaars zijn met de gifspuit en het opruimen van insekten
zoveel mogelijk aan moeder Natuur overlaten. Die doet dat
beter dan wij ooit zullen kunnen.
MIDDELBURG De vol
goede moed begonnen zeilra
ce van Annemiek Dijkhuizen
is niet helemaal volgens plan
gelopen.
In de eerste plaats hadden de
elf vrouwen kun kansen op
een goede klassering wat
overschat. De bemanning
van de De Marionet eindigde
in de achterste regionen. En
Annemiek zelf kneusde haar
knieschijf, moest de laatste
dagen van de race in de al
lerminst comfortabele kooi
liggen en werd per ANWB-
strecher naar huis vervoerd.
Maar, de sfeer aan boord was
erg goed en al met al is het
toch een onvergetelijke erva
ring geworden.
VLISSINGEN Henk van
Putten uit Nieuw-Beijerland
verzorgt vrijdag 29 juli het
middagpauzeconcert op het or
gel van de Sint Jacobskerk. het
concert begint om 12.00 uur en
is gratis toegankelijk.
Het programma dat Van Put
ten uitvoert ziet er als volgt uit:
Praludium und Fuge d moll
-Georg Böhm; Koraalvoorspel
Schmücke dich, o liebe Seele'
-J.S. Bach; Sonate III A dur
opus 65 nr. 3, Con Moto Mae
stro en Andante Tranquillo -F.
Mendelssohn-Bartholdy; Pro
Defunctis, opus 150 nr. 6 uit
Sept Improvisations pour or-
gue -C. Saint-Saëns; Hymne
d'Actions de graces Te Deum
pour orgue -J. Langlais.
Bij de uitgang wordt een col
lecte gehouden om de kosten te
bestrijden.
VLISSINGEN Ruitersport-
eereniging De Scheldestad
houdt op 12 en 13 augustus het
Veronica Concours Hippique.
Als locatie heeft de organisatie
net als vorig jaar gekozen voor
het Park Westduin. Het park
bevindt zich vlak onder de
boulevard en is een ideaal ter
rein voor een paardesporteve-
OOSTKAPELLE Op het
strand bij de Lage Duintjes
verschijnt op 3 augustus een
enorme dinosaurus. Van zand.
De zandinosaurus is een zand-
kunstobject van de stichting
Artico uit Middelburg. Mede
werkers van Artico beginnen
maandag 1 augustus met de
bouw van de dinosaurus.
Woensdag om 16.00 uur wordt
de dino officieel onthuld. De
dino wordt dan geflankeerd
door een Jazz-optreden, een
kleurwedstrijd voor kinderen,
Walcherse klederdrachten en
een speurtocht naar dinosauru
seieren in het zand. En Jan
Simons vertelt het beeldver
haal 'er zijn geen dinosauriërs
in Oostkapelle'.
nement want het verliest na
lange droogte of overvloedige
regenval niets van haar veer
kracht.
Op vrijdag 12 augustus komen
overdag de pony's en de B-
paarden aan bod en 's avonds
zijn er springwedstrijden voor
40-plussers. In de tent wordt
een aan die leeftijdsgroep aan
gepast muziekprogramma uit
gevoerd met muziek uit de ja
ren zestig.
(ADVERTENTIE)
(Kleine advertenties
zonder adm. kösten)
(Fax 11446)
10.00-12.00 u.
14.00-15.30 u.
(Fax 11446)
