Midgard sluit seizoen af met Bonecrushin
De roze invasie, GFT en natuurtuinen
Expositie Ludmila Kalmaeva
in de Zeeuwse bibliotheek
GGD wil meer vis op de dis
Willem II traint
in Westkapelle
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 29 JUNI 1994
31'
Zeeduin
Herten
Overduin
Oranjebos
Natuurouders
Een wandeling door de Manteling
Walcheren heeft een rijke historie. Daarvan getuigen
de landgoederen die er nog zijn en de namen van de
talrijke buitenplaatsen, die inmiddels allang verdwe
nen zijn. Er strekten zich op Walcheren twee rijen
landgoederen uit, een van Veere naar Koudekerke-
Vlissingen en een langs de binnenduinrand van het
noorden van Walcheren, de Manteling genaamd.
Naar deze laatste keten organiseert de Stichting
Educatief Toerisme Walcheren samen met het VVV
Oostkapelle een uitgebreide excursie. De landgoede
ren Zeeduin en Overduin krijgen hierbij de meeste
aandacht.
Wie een oude landkaart uit
1753 bekijkt, komt tot de con
clusie dat zich in genoemd ge
bied diverse buitenplaatsen be
vonden. De ingang tot de Ne
derlands hervormde kerk te
Oostkapelle wordt gesierd door
een hardstenen poort, voorzien
van twee leeuwtjes. Deze dra
gen het wapen van de Am
bachtsheerlijkheid Oostkapel
le. Deze heerlijkheid moet ge
zocht worden bij de vijvers van
de Halve Maan, die deels res
tanten zijn van de oude gracht
rondom het huis. Als buiten
plaats zijn verder verdwenen:
Hof Kranensteyn, Rijnsburg en
Ter Mee. Gebleven zijn Ipe-
noord, gelegen aan de
Noordweg, en Molenwijk, waar
tegnewoordig het fossielenmu
seum is gevestigd. Aan de oude
Domburgseweg liggen Magno
lia, uit het begin van deze
eeuw, en er tegenover het
oudere Schoonoord uit 1839.
Ook het Huis. ten Duine, aan
het eind van de Eikenlaan is nu
een verbouwde boerderij, maar
heeft vroeger grootse allure ge
had.
Wie van Oostkapelle de bin
nenduinrand naar Vrouwen
polder volgt passeert achter
eenvolgens de beide landgoede
ren Zeeduin met bijbehorende
gebouwen en boerderij en ver
volgens Overduin. Het laatste
is ook vanaf de Munnikweg in
de verte te zien, blinkend in het
licht van de zon. Hoewel reeds
in 1697 Zeeduin met name
wordt genoemd zal het toch
nog niet de buitenplaats zijn
geweest van nu. Vermoedelijk
is dat eerst het geval in 1735.
Geleidelijk aan neemt het bezit
in omvang toe door aankoop
van grond. Sinds 1830 vallen
ook de landerijen van de voor
malige buitenplaats Duno on
der Zeeduin. De Dunoweg
vormt nog altijd een grens tus
sen beide buitens.
Merkwaardigerwijs heeft Zee
duin de andere buitenplaats
geheel overvleugeld, hoewel
Duno aanvankelijk groter was.
Vanuit de villa had men een
fraai zicht op de duinen via de
zogenaamde zichtas. Deze is
prachtig te zien wanneer men
over de Vroonweg richting
Vrouwenpolder fietst. Opval
lend daarbij is het gebrek aan
uitzicht op de duinen.
Aan het eind van de zichtas
bevindt zich het waterwinge
bied 'Oranjezon'. De duinen
zijn ter plaatse vrijwel geheel
dichtgegroeid en bieden geen
uitzicht meer.
Wie door het bos loopt kan het
haast niet ontgaan, dat er een
groot leeftijdsverschil bestaat
tussen het merendeel van de
houtopstanden, met name die
aan de zuidkant van het ter
rein. Tijdens de inundatie van
het eiland in 1944-'45 heeft een
groot gedeelte van het land
goed onder water gestaan. De
meeste bomen hebben het zou
te water niet overleefd. Na de
oorlog is op grote schaal inge
plant met veel snel-groeiende
houtsoorten als es, els, iep, wilg
en populier. Veel van deze bo
men hebben inmiddels het veld
moeten ruimen voor eiken, een
enkele beuk en berken. De on
dergroei bestaat in hoofdzaak
uit vlier, aangezien het een
vochtig bos betreft op voedsel
rijke kleigrond.
Bij de villa bevond zich vroeger
een hertenkamp. Bij de komst
van het water kregen zij de
vrijheid en trokken zich terug
in de hoger gelegen duinen.
Daar vermenigvuldigden ze
zich zelfs en zo kan het gebeu
ren, dat de wandelaar plotse
ling oog in oog staat met ver
baasd kijkende (dam)herten.
Naast de bekende damkleurige
dieren zijn er verscheidene
donkerbruin van kleur, waar
door ze minder opvallen. Sinds
1965 leven er ook reeën.
Bij het beheer van het bos
wordt teruggegrepen op het
verleden. Hout werd met name
gebruikt in de bakkerijen.
Daartoe werd om de 5 tot 7
jaar gekapt, waarbij de stron
ken bleven staan om opnieuw
uit te lopen. Wie door het bos
wandelt herkent deze cultuur
onmiddelijk. Op de oude stron
ken groeien diverse planten als
robertskruid, brandnetel,
kleefkruid en hondsdraf.
Hoe oud Overduin precies is
zal wel nooit te achterhalen
zijn. Zeker is wel, dat het land
goed in 1701 in staat van failli-
sement verkeerde. Het huis
werd enkele malen gesloopt, in
1717 en in 1797, ten tijde van
de Franse revolutie. Steeds
werd opnieuw gebouwd, het
laatst in 1839. Het geheel kreeg
toen de huidige vorm. Het zal
wel in goede staat hebben ver
keerd, want in 1862 kwam nie
mand minder dan Koning Wil
lem III er op bezoek. Het was
toen feest op Overduin en velen
uit de burgerij werden in de
gelegenheid gesteld op het an
ders verboden landgoed rond te
dwalen.
Een gedenkwaardige dag was 6
september 1872, toen een groot
letterkundig gezelschap de bui
tenplaats bezocht. Niemand
minder dan de dominee-dichter
Nicolaas Beets stal de show
door het volgende gedicht uit
te spreken: „Dat de Overduin-
sche bloemhof bloei, zijn boom
gaard rijke vrucht toe plukken,
het kunstrezoor er overvloei,
van altijd nieuwe meesterstuk
ken, zijn eigenaar aan 't zilvren
haar, op 't hoofd zoo ongebo
gen, nog lang den gloed van 't
leven paar, dat tintelt in zijn
oogen."
Aan de noordkant van de
Vroonweg bevinden zich de
toegangshekken tot Oranjebos.
Eens was het een park met
vijvers en lanen maar nu heeft
Het landgoed Zeeduin.
het meer het karakter van een
oerbos. Zeer oude populieren
en wilgen staan er, alsmede
draai-eiken, een enkele beuk,
veel esdoorns en iepen met
kaarsrechte stammen. Het be
heer kenmerkt zich door niets
doen en dat heeft ook zijn
bekoring.
In tegenstelling tot de land
goederen ten westen van Oost
kapelle worden Zeeduin en
Overduin niet door SBB onder
houden en beheerd. Wat de
toekomst gaat brengen is onze
ker want het onderhoud van
landgoederen is een kostbare
zaak.
n FOTO HARRY DE LANGE
De excursie vindt plaats op 5
juli vanaf 13.30 uur. Kaarten
kosten vijftien gulden en zijn
verkrijgbaar bij het VW in
Domburg en Oostkapelle en bij
het Studiecentrum Oranjezon.
GOES In het juninummer
van Wantij veel aandacht voor
de dreiging van de intensieve
veehouderijen uit Brabant die
zich in Zeeland willen vestigen
ofwel 'de roze invasie'. In sep
tember gaat in Zeeland de ge
scheiden inzameling van
groente-, fruit- en tuinafval
(GFT) van start. De Zeeuwse
Milieufederatie gaat de komen
de tijd voorlichtingsavonden
verzorgen over het scheiden
van afval en thuis-composte-
ren. Steeds meer tuinliefheb-
bers kiezen voor een natuurlij
ke tuin. Een goede ontwikke
ling, want natuurlijke tuinen
zijn een reservaat voor het
overleven van plant- en dier
soorten. Een vouwblad in het
Wantijnummer helpt de tuin-
liefhebber op weg.
Tweehonderdduizend varkens
naar Zeeland? De golf van aan
vragen voor het vestigen van
grote nieuwe intensieve vee
houderijen in Zeeuwsch-
Vlaanderen, Tholen en West-
Brabant roept weerstand op.
Verscheidene milieugroepen
voeren samen met politieke
partijen en locale landbouwers
een front tegen de .Oostbra
bantse 'roze invasie'. De be
treffende gemeenten hebben
sterk verouderde bestemmings
plannen voor het buitengebied,
die geen regels tegen forse uit
breiding van de veehouderij
bevatten. Nu moeten die ge
meenten hals over kop een
nieuw bestemmingsplan bui
tengebied opstellen. Dat is een
langdurige procedure. Door het
nemen van een voorbereidings-
besluit hoeven vergunnings
aanvragen een jaar lang niet in
behandeling genomen te wor
den, op korte termijn de enige
manier om de varkensinvasie
voorlopig tegen te houden. Ge
meenten die niet van plan zijn
enige serieuze actie te onderne
men, kunnen rekenen op het
verzet van de actiegroepen
GRAM en RBVI. GRAM staat
voor Grenzen Aan De Mest en
is in Brabant en België actief.
RBVI (Regionale Bestrijding
Varkens Invasie) roert zich in
Zeeuwsch-Vlaanderen. Zij vol
gen de ontwikkelingen op de
voet en zullen samen met de
brabantse en Zeeuwse Milieu
federatie bezwaren indienen
bij gemeenten die vergunnin
gen willen verlenen. Op Tholen
is de Planologiewerkgroep
Tholen, onderdeel van de
plaatselijke Natuurvereniging,
in het geweer gekomen. Daar
zijn de varkensbedrijven waar
schijnlijk niet meer tegen te
houden, maar het streven van
de werkgroep is dat aan de
bedrijven de hoogste milieu
normen worden opgelegd.
De gemeenten in Zeeland ko
men met een grote voorlich
tingscampagne om de mensen
in te lichten wat van hen wordt
verwacht met het scheiden van
afval. Al die aandacht voor
Houd het apart.
afval biedt een kans voor edu
catieve projecten. De Zeeuwse
Milieufederatie (ZMF), het
Zeeuws Biologisch Museum en
het Consulentschap Natuur- en
Milieuw Educatie (NME) bie
den basisscholen binnenkort
een cursus over afval aan. De
scholen kunnen gebruik maken
van werkkisten, proefjes en
lesmateriaal. Ook is er een cur
sus voor leerkrachten en 'na
tuurouders'. Het Consulent
schap NME organiseert al ja
ren cursussen voor ouders, die
het buitenwerk dat onlosmake
lijk bij goed natuuronderwijs
hoort, begeleiden. Veel scholen
zijn enthousiast over de opge
leide 'natuurouders'. Voor
buurt- en clubhuiswerk bieden
de ZMF en NME voorlichtings
avonden aan over thuis-com-
posteren.
Het vouwblad in Wantij
geeft veel informatie over na
tuurlijk tuinieren met tips voor
het nestelen van huiszwalu
wen, op natuurlijke wijze mol
len verjagen en het verant
woord bijvoeren van egels. Aan
het woord komt Hetty Beg-
heyn-Brinkman. Zij richtte in
1993 de Kring Ecologisch Tui
nieren op met het doel met
andere tuinbezitters ideeën uit
te wisselen over natuurlijk tui
nieren en planten. Een tuin
hoeft niet groot te zijn om
insekten te trekken. Wel van
belang zijn beschutting en ge
schikte planten. Planten die
veel nectar geven zijn aantrek
kelijk voor vlinders, bijen en
andere insekten. Een tuin met
veel afwisseling en een paar
grote volgroeide bomen trekt
bovendien veel verschillende
vogels zoals mezen, merels en
lijsters. Een rustig hoekje in de
tuin met dicht struikgewas is
ideaal voor heggemus, winter
koninkje en roodborstje.
Verder in de nieuwe Wantij
aandacht voor hooilanden, na
tuurbescherming, provinciaal
milieubeleidsplan, waterbespa
ring, het milieustrafrecht, de
vervuiling van het Kanaal
Gent-Terneuzen, nieuw ver
schenen boeken en de zomera-
genda.
Losse nummers van Wantij
zijn verkrijgbaar bij boekhan
del 'De Koperen Tuin' of bij
het kantoor van de ZMF. Het
blad kost 2,50 gulden.
MIDDELBURG Vrijdaga
vond 1 juli sluit open jongeren
centrum Midgard het concert
seizoen af met een optreden
van Bonecrushin.
Deze band, waarvan de leden
afkomstig zijn uit Amsterdam
en Rotterdam brengt op rap
gebaseerde dansmuziek met
een breed spectrum zoals hip
hop, noiserock en funk. De re
freinen worden gezongen. De
band bestaat uit Dogman Dog
-raps, Mack -raps, MegaDon
-bass/gitar/vocals, DJ Mos
-scratches/cuts/vocals, Kaka-
tunga -drums/percussion,
Redski -keyboards/samples/vo-
cals en Morbid Norbert
-Backup.
Tijdens het optreden hebben de
bandleden gele regenpakken
aan zodat het zweet soms let
terlijk van het podium spat.
Bonecrushin werd in 1991 op
gericht en bracht in januari
van dit jaar de eerste single
Come Home uit, gevolgd door
een tweede Go Dutch in april.
Inmiddels ligt er ook een CD in
de winkel.
De jongens verzorgden vorig
jaar een optreden op de Noor
derslag in Groningen en in de
Ancienne Belgique in Brussel.
Naar aanleiding van deze op
tredens kan voorzichtig ge
sproken worden van een veel
belovende vooruitstrevende
popband.
Het optreden van Bonecrushin
begint om 22.00 uur en de
entree bedraagt 7,50.
MIDDELBURG Van 27
juni tot en met 6 augustus is in
de expositieruimte van de
Zeeuwse bibliotheek aan de
Kousteensedijk werk te zien
van Ludmila Michailovna Kal
maeva. Onder de titel Memory
exposeert zij schilderijen, gra
fiek en ikonen.
Ludmila is geboren in Minsk in
Wit Rusland en woont sinds
anderhalf jaar in Nederland.
Na een studie bij Sergei Kat-
kov studeerde zij af in Minsk in
vier richtingen van het textiel-
ontwerpen. Daarna studeerde
zij grafische kunst in Tallinn,
aan de Estlandse Kunst Acade
mie. Ludmila houdt zich voor
namelijk bezig met tekenen,
schilderen en textiel ontwer
pen. Het bekendste is zij echter
van het ontwerpen van posters,
die internationale erkenning
kregen. De afgelopen twintig
jaar heeft zij ongeveer hon
derdvijftig filmposters ge
maakt.
Ludmila heeft al aan veel ex
posities deelgenomen en ont
ving in 1986 de Medaille van
Verdienst van de USSR.
EXPOSITIE - In de consistorie van de Kapel van Hooge-
lande isvan 7 tot en met 20 juli een expositie te zien van
collages van Loes Bredius. In de hal van de Zeeuwse
bibliotheek is tot en met 14 juli een tentoonstelling te zien
over vrouwen in technische beroepen. Deze tentoonstelling
wordt georganiseerd door het Centrum Vakopleiding voor
technische en administratieve beroepen in samenwerking met
het Zeeuws Netwerk Vrouwen en Meisjes in Techniek. Bij de
tentoonstelling wordt ook informatie gegeven over opleidin
gen in de techniek. Aan de wanden van het restaurant van de
Middelburgse bibliotheek is tot en met 13 augustus werk te
zien van Marijke van der Windt uit Roosendaal. Het zijn
grote, vanuit het gevoel geschilderde acrylschilderijen op
doek. In Atelier Gapinge is tot en met 2 juli werk te zien van
amateurkunstenaars. Atelier Gapinge bevindt zich in de
Nederlands hervormde kerk aan de Schotsehoek in Gapinge.
In Jazz Eetcafe Desafinado aan de Koorkerkstraat in Middel
burg is vanaf 1 juli een foto-expositie over diverse jazzmusici
ingericht. De foto's zijn gemaakt tijdens het North Sea Jazz
Festival en tijdens optredens in Terneuzen en Middelburg.
CONCERT - In de Catharinakerk te Zoutelande wordt
donderdag 30 juni een zomeravondconcert gegeven door
strijkkwartet Het Nehalennia Kwartet. Het kwartet bestaat
uit Elly Kopmels -viool, Ellen van Willigen -viool, Jopie van
der Ven -cello en Hedda Oosterhout -altviool. Frans Berens
-contrabas en Jos Vogel -orgel verlenen ook hun medewer
king aan het concert. De aanvang is 20.00 uur en de
toegangsprijs bedraagt drie gulden. Elly kleij-Kleinveld ver
zorgt vrijdag 1 juli het middagpauzeconcert in de Sint
Jacobskerk in Vlissingen. Vanaf 12.00 uur speelt zij werken
van Bach, Couperin, Sweelinck en Mendelssohn. Charles J.
de Wolff geeft dinsdag 5 juli een orgelconcert in de Nieuwe
Kerk te Middelburg. De Wolff stelde voor dit concert een
geheel Frans programma samen. Vanaf 20.00 uur speelt hij
werken van Frank, Messiaan, Duruflé en Alain. Van de
laatste speelt hij Litanies.
JULIANA - Het Juliana Welzijn Fonds heeft aan de
Stichting Vrijwilligersplatform in de Maatschappelijke
Dienstverlening in Vlissingen een bijdrage gegeven van
2.500,- voor de aanschaf van kantoorinventaris voor het
project praktische thuishulp.
PRAAT- EN DANSAVOND - Vrijdag 1 juli is er^ in
buurthuis Aldegonde aan Westerzicht 386 in Vlissingen een
gezellige praat- en dansavond voor 25-plussers. De bijeen
komst begint om 20.30 uur en de toegang is gratis. Buurtver
eniging Van Duyvenvoorde verzorgt zaterdag 2 juli een
country westemavond in buurthuis De Schuur aan de
Middelburgsestraat 113 in Souburg. De aanvang is 20.30 uur
en de entree bedraagt 7,50 (leden 5,-).
COC- Dit weekend zijn er in het COC-gebouw aan de
Eigenhaardstraat in Middelburg twee activiteiten. Vrijdag 1
juli is er een jongerenavond met muziek en informatie over
homosexualiteit. Deze gratis toegankelijke avond begint om
21.00 uur. Zondag is er om 20.00 uur een informatieavond
voor nieuwe bargroepvrijwilligers.
CARTOUCHE - De band Cartouche treedt vrijdag 8 juli op
in danstheater Cosmo in Vlissingen. Cartouche speelt die
avond, samen met de twee zangeressen Claudia en Mary,
swingende dance-classics. Het optreden begint om 22.00 uur
ROMMELMARKT - Het Middelburgs Muziekkorps houdt
zaterdag 2 juli een rommelmarkt aan Driewegenhof in
Middelburg. Vanaf 12 uur zijn er allerhande spulletjes te
koop. De opbrengst van de rommelmarkt komt ten goede aan
het uniform- en instrumentenfonds.
GEVONDEN - Bij het bureau Middelburg zijn de volgende
gevonden voorwerpen aangegeven: bankbiljetten, gele zonne-
klep, bruine kinderzonnebril, goudkleurige zonnebril, bruine
dameszonnebril, rood brille-etui, geel shagetui, lichtblauwe
babyslof, lichtblauw damesvest, goudkleurige zonnebril,
zwarte oorwarmers, rode bromfietshelm, plastic tasje met
twee kindertrainingsjasjes, meetapparatuur, zwarte heren
portemonnee, gouden damesring met drie briljantjes, diverse
sleutels, leren bal, doublé broche model panter, roodwang
schildpad.
ACM-SLOTMIDDAG - Het Aktiviteiten Centrum Middel
burg sluit donderdag 30 juni het seizoen af met een gezellig
heidsmiddag met spel, bingo en de uitreiking van bekers van
het biljarten en sjoelen. De bijeenkomst vindt plaats in het
Ontmoetingscentrum Dauwendaele aan de Vrijlandstraat 51
in Middelburg. De aanvang is 13.30.
OUDERENZEGELS - De Stichting Welzijn Ouderen Mid
delburg heeft vorige week vrijdag van het comité Zomerze-
gels/Ouderzegels een gift ontvangen van 325,-. Het geld
komt ten goede aan de klussendienst voor ouderen.
TRAMP - De Amerikaanse Soulgroep The Tramps treedt
op vrijdag 1 juli op in danstheater Cosmo aan de Voltaweg in
Vlissingen. Dit optreden zou eerder plaats vinden op 24 juni,
maar kon toen niet doorgaan. Daarom is nu de entree gratis.
MINICONCERT - Op donderdag 30 juni vindt in het kader
van het Lange Janproject een miniconcert plaatsin de
Wandelkerk door Brass Kwintet Onda Middelburg. Aanvang
15.30 uur.
COLLECTE - De Joegoslavische club 'Edvard Kardelij' in
Vlissingen houdt van 3 tot 6 juli een huis-aan-huis collecte
voor de duizenden kinderen in het voormalig Joegoslavië die
door het oorlogsgeweld hun familie verloren en dakloos
werden.
TENNISTOERNOOI - Op tennispark De Veste in Middel
burg vindt op de woensdagen 6, 13 en 27 juli en op 3, 10 en 24
augustus het jaarlijkse Arneville-City Runnertoernooi plaats.
Het is een open toernooi, ook voor toeristen en recreanten.
Deelnamekosten 7,50 p.p. De wedstrijden beginnen steeds
om 10.00 uur.
BIKE RUN - Op woensdag 6 juli wordt om 19.00 uur de
eerste strand en boulevard bike-run gehouden. De start is bij
strandpaviljoen Oase. Benodigdheden: fiets en helper om de
fiets te bewaken. Kosten 2,50, te betalen voor de start.
De Amsterdams/Rotterdamse band Bonecrushin.
VLISSINGEN In het kader
van een viscampagne van de
gezamenlijke gemeentelijke ge
zondheidsdiensten (GGD's) in
Zeeland en Noord-Brabant
vindt op 2 juli op de Oude
Markt van 11.30 tot 16.00 uur
een ludieke manifestatie
plaats. De GGD vindt dat er er
meer vis op de dis moet komen,
dat is goed voor hart en bloed
vaten. Visdetaillisten Janssen,
Jaspers en De Muijnck werken
mee aan de manifestatie. De
opening wordt verricht door
provinciaal gedeputeerde Brui-
nooge, GGD-direeteur Slenter
en de mascotte van de manifes
tatie, Lau de Kabeljauw.
In een marktkraam wordt het
hele assortiment noordzeevis
uitgestald, waarbij een keur
meester van de visafslag uit
IJmuiden uitleg geeft en het
fileren van vis gedemonstreerd
wordt. Ook kunnen de bezoe
kers informatie krijgen over
voedingsgewoonten en vetge-
bruik. Een diëtiste is aanwezig
om vragen te beantwoorden.
Verder wordt aan het bereiden
van vis aandacht besteed.
Speciaal voor de campagne
is een elektronisch visspel ont
wikkeld, waarbij de deelne
mers hun kennis over de ver
schillende soorten vis in de
fct
Noordzee kunnen testen. Voor
jongere kinderen is er een hen-
gelspel. En hoewel het met vis
niet veel te maken heeft - zij
het dat de oorsprong ligt in de
visetende natie Japan - is er
voor zangliefhebbers de moge
lijkheid om zich uit te leven bij
een karaokeshow.
In de binnenhaven ligt de
'Koningin Juliana', het oplei
dingsschip voor de visserij. Wie
het schip bezoekt, kan kennis
maken met allerlei soorten vis
tuig.
WESTKAPELLE - De eredivi
sieclub Willem II uit Tilburg
met technisch directeur Jan
Reker, komt van 6 tot en met
13 juli naar Westkapelle op
trainingskamp.
Op donderdag 7 juli speelt Wil
lem II een oefenwedstrijd tegen
het Nederlands Uefa Elftal op
het sportterrein van Noorman
nen. Aanvang 19.00 uur. Het
Nederlands Uefa Elftal bereidt
zich voor op de Europese Kam
pioenschappen.
