Jubileumbundel ziet het licht
Speeltuin
Meiveld-Kinderveld
Domburg en Oostkapelle op de foto
Engels slijkgras
Avontuur
•o
c
Bijeenkomst
Heemkundige
Kring van
Walcheren
J.P.A. Rossël
tandprotheticus
Eerste werkzaamheden op z'n vroegst in 1995
kallicjmp
era i
c
Art Shop
cn
Maatschappelijk
avondgebed
M V 301
LITERAIR PERIODIEK BALLUSTRADAVIERT EERSTE LUSTRUM
Zeeuwse 'roots'
Polderpeil
DEMONSTRATIE
de Ruiter
Recreatie
NIEUWE KUNSTGEBITTEN
WOENSDAG
25 MAART 1992
E SCHELDEBODE
VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS OP WALCHEREN, 89e JAARGANG. OPLAGE: EDITIE VLISSINGEN 24.100 EX. GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN EN WESTKAPELLE. EDITIE MIDDELBURG: 23.400 EX GEMEENTEN' ARNEMUIDEN
DOMBURG. MARIEKERKE. MIDDELBURG EN VEERE. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: SCHELDESTRAAT 7-9 - VLISSINGEN - TEL. 01184-19910 - POSTADRES: POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN
MIDDELBURG - Met woor
den van dank aan zijn mede
werkers, die voor zo'n mooi
produkt hadden gezorgd, over
handigde Bert Gerestein van
uitgeverij ADZ in Vlissingen af
gelopen zaterdag het eerste ex
emplaar van de bundel 'Zeeuws
licht' aan directeur H.W.A.
Koch van de Zeeuwse Culturele
Raad. De bundel kwam uit ter
gelegenheid van het vijfjarig
bestaan van het Zeeuws Lite
rair Periodiek 'Ballustrada'.
„Een balkon voor schrijver
stalent" noemde H. Koch het
tijdschrift. De naam Ballu
strada (Italiaans voor balkon)
werd door de oprichters van het
tijdschrift gekozen om een sim
pele reden: het idee ontstond op
een balkon in Terneuzen. Be- ThGITIS'S
gonnen als Zeeuws-Vlaams
tijdschrift, de eerste nummers
'geniet, geraapt en gevouwen op
een keukentafel', groeide het
tijdschrift in vijf jaar uit tot een
periodiek van literair belang
voor heel Zeeland en daarbui
ten. In het tweede jaar besloot
de redactie om themanummers
te gaan maken. Mede-oprichter
en redacteur Andre van der
Veeke: "Dat bleek een gouden
greep en het is ongetwijfeld een
van de redenen waarom wij het
tot nu toe hebben kunnen vol
houden. Het werken met the
ma's leidt tot inzicht en verdie
ping in de materie."
Het eerste themanummer 'Li
teratuur en anarchisme', met
onder andere bijdragen van
Diana Ozon en Bert Altena,
kreeg meteen landelijke aan
dacht. Andere thema's waren
ondermeer: nieuwe jeugdlitera
tuur, oorlog, een Scheldenum-
mer en een WOV-nummer. Bal
lustrada verschijnt vier keer per
jaar; de eerstvolgende uitgave
wordt een Vlaams nummer. Het
tijdschrift is een podium voor
Zeeuwse schrijvers, aanko
mende auteurs en grafisch kun
stenaars.
De bundel Zeeuws
licht' geeft daarvan volgens
Koch een 'treffend en geva
rieerd beeld'.
Voor de jubileumuitgave
'Zeeuws Licht' besloot de re
dactie auteurs met een Zeeuwse
achtergrond te benaderen. Niet
iedere schrijver koos Zeeland
als onderwerp, maar dat deed
volgens de samenstellers ook
niets ter zake. Zo ontstond een
bundel met zeer gevarieerde in
houd. Een bijdrage van Rinus
Ferdinandusse (Goes, 1931) met
volgens insiders veel verwijzin
gen naar het Zeeuwse literaire
wereldje en een reisverhaal van
Carolijn Visser (die opgroeide
in Middelburg), over goudzoe
kers met verloren idealen in
Costa Rica, zijn enkele voor
beelden van de gevarieerdheid
van onderwerpen.
Het Zeeuwse licht blijft voor
veel kunstenaars een voortdu
rende inspiratiebron. Sommi
gen proberen het te vangen op
het schildersdoek, anderen in
woorden. De bundel bevat een
gedicht van Andre van der
Veeke waarin het Zeeuws licht
als volgt is 'gevangen':
ZEELICHT
Het zeelicht slaat over de dij
ken,
tot in hun poriën staan de po-
Iers
blank.
De zee begint niet bij zichzelf.
Waar ze voor het eerst ver
schijnt,
waar gelovigen haar blauwe
kleed
aanraken
- kilometers landinwaarts -
schittert ze door afwezigheid.
De bundel 'Zeeuws Licht' be
vat bijdragen van Rinus Ferdi
nandusse, Johanna Kruit, Jaap
Goedegebuure, Kees Slager,
Lou Vleugelhof, Herman Kake-
beeke, Jan J.B. Kuipers, Andre
van der Veeke, Meindert Inder-
wisch, Bram Le Clerq, Andreas
Oosthoek, Carolijn Visser, Hans
Verhagen, William Rothuizen,
Raats en Wim Hofman. De om
slag is ontworpen door Ko de
Jonge. Het is in de boekhandel
verkrijgbaar voor 15,95. Het
literair periodiek 'Ballustrada'
verschijnt vier maal per jaar.
Losse nummers kosten 5,50,
een jaarabonnement kost
25,00.
Ruilverkaveling van Walcheren
MIDDELBURG - De ruilverkaveling van Walche
ren is weer een stapje dichterbij. De Landinrichtings
commissie voor de Ruilverkaveling 'Walcheren' heeft
haar rapport aangeboden aan het College van Gede
puteerde Staten van Zeeland. Dan volgt nog de moge
lijkheid tot het indienen van bezwaarschriften en het
behandelen van die bezwaarschriften. In de laatste
ronde van het plan stemmen de landeigenaren over
het plan en dan kan de schop in de grond. Maar dan
is het waarschijnlijk al 1995.
Na de overstroming van Wal
cheren in 1944 werd een herver
kaveling opgezet. Het was de
bedoeling dat bij ieder boeren
bedrijf niet meer dan drie ka
vels kwamen. Hoe minder een
boer hoeft heen en weer te rij
den tussen zijn verschillende
akkers, des te meer tijd hij over
houdt voor andere zaken. Bo
vendien zijn grotere akkers
makkelijker met machines te
bewerken.
Nu is de situatie zo dat bij
een boerenbedrijf gemiddeld
vier kavels behoren. Sommige
kavels liggen op meer dan een
kilometer afstand van de boer
derij. En de verwachting is dat
deze situatie nog verslechterd.
De versnippering van de grond
en de ongunstige vorm van de
percelen vormen een belemme
ring voor een efficiente agrari
sche bedrijfsvoering.
Voor de ruilverkaveling van
Walcheren heeft de Provincie
een streekplan vastgesteld.
Hierin staat dat de kavels zo
dicht mogelijk bij de bedrijfsge
bouwen moeten komen, en dat
ligging, vorm en grootte verbe
terd moeten worden. Om dit te
bereiken moeten sloten ge
dempt worden en boerderijen
verplaatst. In het Landinrich
tingsplan staat dat het om tien
boerderijen gaat.
(ADVERTENTIE)
OP VRIJDAG 27 MAART
van 14.00-17.30 19.00-21.00 uur
door dhr. Joh. Slinger.
Tijdens de demonstratie kunt u
bij ons profiteren van een
grandioze
aanbieding: de
Osmiroid
kalligrafieset
is dan
geen
43.50
maar
29.50
Op de overige Osmiroid
kalligrafie-artikelen ontvangt u
10% KORTING
Paul Krugerstraat 61
4382 MB Vlissingen
Maar ook de kwaliteit van de
kavels kan verbeterd worden.
Bijvoorbeeld door aanpassing
van het waterpeil in de polders.
Walcheren heeft gebieden die
droogtegevoelig zijn en die in
het groeiseizoen te kampen
hebben met een vochttekort.
Door de aanleg van stuwen en
andere voorzieningen kan in
natte tijden water naar de ho
ger gelegen gronden opgepompt
worden.
Voor de lager gelegen gebie
den staat een verlaging van het
peil in het plan. Echter niet
voor de natuurgebieden en voor
de bebouwing. Veel gebouwen
staan op houten palen en die
moeten wel in het (grond)water
blijven staan. Zo niet dan gaan
ze rotten, met alle nare gevol
gen vandien. Om al deze peilve-
randeringen te realiseren moe
ten er drie nieuwe gemalen bij
komen.
Een heel ander verhaal is de
ontwikkeling van de recreatieve
sector in het kustgebied. Steeds
meer boeren ruilen hun koeien
in voor toeristen om zich zo van
een fatsoenlijk inkomen te ver
zekeren. Het landschap is ech
ter niet met deze functieveran
dering meegegroeid, terwijl ook
de recreatieve gebruiksmoge
lijkheden van het gebied niet of
nauwelijks zijn uitgebreid. De
samenhang tussen het kustge
bied en het achterland is daar
door vervaagd. Door 274 hec
tare bos aan te leggen wordt de
hoofdstructuur van het land-
proberen lukt het om
CJ
N
A3
A3
plus en niet meer zo l'eni
fel
neer te dalen. Nog wat buiten adept b
Dinsdagmiddag, station Goes. De trein richting Middel
burg gaat vertrekken. De conducteur staat nog met een been
op het perron en wil juist het vertreksein geven. Op dat mo
ment verschijnen twee grijze hoofden boven aan de trap
naar het perron. Het ene hoofd hoort bij een vrouw in een
zwarte jas, het andere bij een vrouw in een groene. De con-
ducteur roept: "U kunt nog mee dames" en
de vrouwen zetten een sprintje in. Het lukt
op het nippertje. Ze gaan in het halletje bij
de deuren ziten. De dames zjjn duidelijk 70-
Na twee keer
p de klapótoetyies'i
tuiten adept begint
de vrouw in het zwart, te praten. "Qp onze
leeftijd moet je niet meer zó hollen, als we
toch eens gestruikeld whren en gevpllên.'Of
stel je voor dat je met' Je jas, of erger nbg,
met een arm of been tussen de deur was ge
komen en dat je zou worden meegesleurd
door de trein. Je weet dat je 's morgensi
van huis gaat, maar niet of Je er 's avonds*
nog terugkeert.k
De vrouw in het groep trekt wit weg' bij hel
horen van zoveel vreseljjks. Nerveus zoekt
ze steun bij haar, stevig tegen zich aange
klemde handtas. Kordaat zegt ze: "dat doe
ik dus nooit meer, me zo haasten". Bjj Ame-
muiden gaat ze vast staan om in ieder geval
tijdig uit te kunnen stappen. Na hun veilige
landing op het perron in,Middelburg Pervol
gen de dames stevig gearjnd hun weg.
Bert de Mol
Idyllisch is het wel, zo'n klein weitje, omzoomd door meidooms. Of het ook economisch verantwoord is, is een ander verhaal.
- FOTO: THEO V.D. GENUGTEN
schap versterkt. In de bossen
komen fietspaden, wandel- en
ruiterpaden. Ook buiten de bos
sen komen meer recreateipaden.
Het plan voorziet in 22 kilome
ter nieuw fietspad en een aantal
bruggen. Zo ontstaan fietsrou
tes langs de kust en tussen de
dorpen. De 'bunkerroute' be
hoort dan tot de mogelijkheden.
Sommige bestaande door
gaande wegen komen (gedeelte
lijk) te vervallen en worden
fietspad. Bijvoorbeeld de Slot-
dreef, het Bergwegje en de
'Vroonjijk.
Aansluitend op de recreatieve
paden komen 25 picknickplaat
sen en twintig informatiepane
len.
De beplanting langs de we
gen op Walcheren is nogal een
zijdig en bestaat grotendeels uit
iep, es, populier, wilg en mei
doorn. De iep, de meidoom en
de es worden geplaagd door
ziekten en de populier en de
wilg zijn'ongeveer veertig jaar
na aanplant kaprijp. Langs een
aantal wegen wordt nieuwe be
planting aangebracht. Het gaat
om 37 kilometer weg waaronder
de Oude Grindweg, Oude
Schroeweg, Perduinsweg en
Pioniersweg.
De plattelandswegen zelf
worden in beginsel gehand
haafd. Wegen die niet meer vol
doen aan de huidige eisen, zoals
de Trommelweg en de Babelweg
worden verbeterd. In het plan is
de rondweg Vlissingen-Koude-
kerke opgenomen en de Dam-
menroute.
Omdat de route voor
deze weg nog niet vastligt is
deze rijksweg nog niet op de
kaarten ingetekend. De herver
kaveling van de gronden kan te
zijner tijd worden afgestemd op
het tracee. Hetzelfde geldt voor
de rondweg bij Zoutelande
welke nog in studie is bij de
provincie.
Zomer pp het 'strand bij het Strandhotel Domburg omstreeks 1936.
FOTO: ZEEUWS DOCUMENTATIECENTRUM.
IV
MIDDELBURG - In de serie Zeeuws Documentatiecentrum
tentoonstellingen Ovér pldtte-een klein gedeeelte uit het vele
landsgemeènten op Walcheren documentatiemateriaal; vijf pa
is op de 2e verdieping van de nelen zijn aan Domburg gewijd,
Zeeuwse Bibliotheek tót 4 april
„Domburg en Oostkapelle" te
zien.
Op tien panelen toont het.
één aan Zonneveld en vier pa
nelen aan Oostkapelle. Naast
vele foto's en prentbriefkaarten
zijn er documenten van het
Strandhotel en Domburgsche
Badinrichting. Een voorbeeld:
het Domburgs alfabet, dat een
beeld geeft van de jaren dertig.
De tentoonstelling is te bezich
tigen tijdens de openingstijden
van de bibliotheek.
Als het landinrichtingspro
ject wordt uitgevoerd zullen de
nu nog verspreid liggende gras
landgebieden niet allemaal ge
handhaafd kunnen blijven.
Concentratie in enkele 'gras-
landkemgebieden' is dan nood
zakelijk.
Door de mogelijkheid om
boerderijen te verplaatsen en
gronden te ruilen kunnen
nieuwe natuurgebieden ge
vormd worden. Tenslotte blij
ven archeologische monumen
ten zoals vliedbergen staan
waar ze staan. Er wordt naar
gestreefd om ze onder te bren
gen bij Het Zeeuwse Land
schap.
SEROOSKERKE - De Heem
kundige Kring viert haar twin
tigjarig bestaan met een bijeen
komst in de Zandput op zater
dag 28 maart. Het onderwerp
die middag is 'Het volkslied op
Walcheren'.
A. Doorenbos uit Hilversum
vertelt over enkele Walcherse
volksliederen. Hij vergelijkt het
Walcherse lied met eenzelfde
liederen die hij elders heeft
aangetroffen. De tekst en de
melodie zijn niet overal hetzelf
de. De aanwezigen kunnen zelf
ook een deuntje meezingen met
het Westkapels Kwartet dat de
besproken liederen ten gehore
brengt. Op het programma
staan: Klein Nachtegaaltje, 't
Was een mooie zomerdag, Wel
kom, welkom Vaderland en
Toen ik op Neerlands berje
stond.
De bijeenkomst in de Zandput
begint om 14.30 uur en wordt in
zijn geheel opgenomen door
Omroep Zeeland, een mooie
kans om uzelf eens op de radio
te horen. Kaarten a drie gulden
vijftig kunnen gereserveerd
worden bij de secretaris 01180-
27778.
Eén van de eerste planten die op overigens
nog kale buitendijkse slikken verschijnt is
het Engels slijkgras. Het is een sprietige
grassoort met stekende bladeren die in
dichte horsten groeit. Voor badgasten een
echte lastpost, want het is een onprettige
gewaarwording als je na een rondje zwem
men middenin zo'n slijkgrasveldje belandt.
Het Engels slijkgras groeit al op slikken
waar bij vloed meer dan een meter water op
staat. En dat maakt hem tot een landaan-
winner bij uitstek. De dichte pollen remmen
de stroming af en tussen het slijkgras be
zinkt het zand en slib wat met het water
wordt meegevoerd. Juist vanwege deze
eigenschap is de plant aan het begin van deze eeuw in Ne
derland ingevoerd. De eerste plaats waar het aangeplant
werd, was het Sloe. Maar ook op verschillende andere plek
ken probeerde men om met behulp van het Engels slijkgras
de landaangroei te versnellen.
De aanplant had zoveel succes, dat het Engels slijkgras
tegenwoordig tot de algemeenste soorten in het buitendijks
landschap behoort. Maar zoals zo vaak gebeurd is bij de in
troductie van een uitheemse plante- en diersoort ging de
opmars van de nieuweling ten koste van een inheemse ver
want. Het kleine slijkgras dat voorheen overal in de Delta
wateren voorkwam is vrijwel geheel verdwenen. Een enkele
pol in de Oosterschelde vormt de laatste Nederlandse groei
plaats. En ook de zeekraal verloor veel terrein aan het En
gels slijkgras, hoewel deze soort niet zo rigoreus verdrongen
is als het klein slijkgras. Zo'n gebeurtenis maakt weer eens
duidelijk hoe uiterst voorzichtig men moet opereren als het
om de introductie van nieuwe planten of dieren gaat. Bijna
zonder uitzondering gaat dat ten koste van onze inheemse
flora en fauna. Ook goedbedoelde pogingen om de natuur
om ons heen te verrijken, lopen niet zelden uit op een falie
kante mislukking. Laten we liever zuinig zijn op wat we
hebben en de verrijking ervan aan moeder natuur zelf over
laten.
MIDDELBURG - De ini
tiatiefnemers voor een speel
tuin op het Meiveld zijn weer
een stapje verder. Op 10
maart overhandigden de be
stuursleden van de Speeltuin
vereniging Meiveld een rap
port aan L.A. Vorthoren,
coordinator Sociale Vernieu
wing.
Het rapport bevat een
schets-ontwerp en een glo
bale kostenraming. Aan de
speeltuin op het Meiveld
hangt voorlopig een prijs
kaartje van ruim zes en een
halve ton. Van dit bedrag
neemt de gemeente 260.000
gulden voor zijn rekening.
Het projectbureau jeugd-
ruimte levert een bijdrage
van 100.000 gulden wanneer
de beheerdersruimte bij de
speeltuin wordt gebouwd
door een vrouwen bouwploeg.
Door middel van sponso
ring heeft de speeltuinvereni
ging al een aardig bedrag
binnengehaald. "Bovendien,
zegt Arjan Brand, voorzitter
van de vereniging, "hebben
we ook al heel wat toezeggin
gen in natura binnen, bij
voorbeeld met betrekking tot
de bewaking".
Vorthoren vond het een erg
mooi project maar verwachtte
dat het moeilijk zal worden
om de verschillende subsidies
binnen te halen.
De speeltuin op het Meiveld
komt tussen de kinderboerde
rij en het gebouw van de Ka
zan de Wolfgroep. Deze loca
tie ligt beschut tussen be
staande groenvoorziening en
is veilig te bereiken door kin
deren uit Dauwendaele via de
voetgangerstunnel. En het
wordt een echte speeltuin,
geen pretpark. Voor de ruim
drieduizend kinderen die in
Middelburg-Zuid wonen
wordt het Meiveld in de toe
komst een echt Kinderveld. In
de speeltuin komen traditio
nele toestellen zoals schom
mels en wippen, maar ook
hoeken waar met zand en wa
ter gespeeld kan worden en
een kinderbouwplaats. Som
mige toestellen in de speel
tuin worden geschikt ge
maakt voor kinderen die ge
handicapt zijn.
MIDDELBURG - In het ka
der van het Middelburgse
'Lange jan-project' werd een
half jaar geleden de werkgroep
KAIROS ingesteld. Door deze
werkgroep wordt maandelijks
een maatschappelijk avondge
bed gehouden in de Engelse
kerk. Zaken van gerechtigheid,
vrede en behoud van de schep
ping zoals die door het 'Conci
liair Proces' aan de orde werden
gesteld krijgen daar aandact.
Elke maand, op de vierde
vrijdag, wordt er zo'n maat
schappelijk avondgebed gehou
den. Middenin een korte liturgi
sche viering wordt ruimte ge
maakt voor een gedachtenwis-
seling over ethisch-praktische
vragen zoals die zich heden ten
dage in onze maatschappij
voordoen. Op vrijdag 27 maart
zal de viering de vorm van een
'VREDESGEBED' plaatsheb
ben.
Ook na de koude oorlog blijkt
het meer dan ooit nodig dat be
zinning over vragen rondom
oorlog en vrede dóórgaat. Na de
golfoorlog is het velen duidelijk
geworden dat oorlog en econo
mie nauw met elkaar verweven
zijn. Daarover zal het deze keer
gaan in dit 'Maatschappelijk
Avondgebed' dat werd voorbe
reid door de IKV-kem te'Vlis-
singen: Er is solozang van Mevr.
Smit Roeters, organist is Harry
van Zweden. Engelse kerk,
Simpelhuisstraat te Middel-
burg; Aanvang 19.30 uur.
(ADVERTENTIE)
Spec, voor slechtzittende gebitten
en ingevallen gezichten
REPARATIES: klaar terwijl u wacht
Informatie GRATIS
Tel. afspraken 01184-14533
HOBEINSTRAAT 52 - VUSSINGEN
i
