Weekendkoo^jes
heeft
Een echt mes
een goed zieltje
MESHEFTEN SNIJDEN VEEL BEOEFENDE ZEEUWSE VOLKSKUNST
W25
Een moderne tragedie met klassieke allures
1992 BEGINT GOED BIJ
GAMMA VLISSINGEN!
Waterpolo-
toernooi
Zeeuws schaatskampioen
schap
HE SCHELDEBODE
SCHELDEBODE VAN MAANDAG 30 DECEMBER iyyi
Aktie zuinig stoken
Familie
wandeltocht
Palmhouten heft
35.00
27.50*
7.50
Kindertheater
Apotheek
Kerkdiensten
Tandartsen
Verloskundigen
Dierenartsen
Vrolijke vriendjes
9s9T
jVERTROUWD^rTVOORDELIGl
6 stuks
nü eenmalig
305
Ons eigen kwaliteitsmerk van
video tekenfilms. Nederlands ge
sproten. Met o.a. Bereboot.
Huckeberry Hound (Lion, Hearted
Huck), Flintstones (Een spookhuis
is geen huis).
Pei stuk vanaf
Kinderfauteuil van 100%
volkunststof. Een leuk z't'ö en
gemakkelijk in onderhoud
4-delige roestvrij stalen
nenset. Samenstelling:
pan 16,18 en 20 cm. en een
steelpan 14 cm. Geschikt voor
aas en elektra.
4-delige set
Tabel voor de week van
15-12-1991 t/m
22-12-1991
Week 10
bi| een
hoorteen
en een totaal
jaarverbruik
streetverbruik
streetverbruik
van
voorde
sinds 13
afgelopen
oktober 1991
week van:
van:
800 m3
23
222
1000 m3
29
277
1200 m3
34
333
1400 lip
40
388
1600 m3
46
444
1800 m3
51
499
2000 m3
57
555
2200 m3
63
610
2400 m3
68
666
2600 m3
74
721
2800 m3
80
777
3000 m3
86
832
3250 m3
93
902
3500 m3
100
971
3750 rm
107
1041
4000 m3
114
1110
4250 m3
121
1179
4500 m3
128
1249
4750 m3
135
1318
5000 m3
143
1387
5250 m3
150
1457
5500 ms
157
1526
5750 ms
164
1595
6000 up
171
1665
Het wekelijks streetverbruik wordt
bepaald aan de hand van de gemiddelde
etmaaltemperatuur
en enkele andere gegevens.
MIDDELBURG - Wandel-
sportvereniging 't Zand houdt
op 4 januari voor de 15e keer
haar traditionele familie-snert-
puzzelwandeltocht. De route
gaat door de binnenstad en is
ongeveer vijf kilometer lang.
Iedereen vanaf 4 jaar kan aan
deze wandeltocht meedoen.
Bij terugkomst worden de
deelnemers beloond met een
gratis kom erwtensoep en een
MIDDELBURG - Een 2000-
jaar-oude sage, opnieuw op de
planken gezet door de Belgische
regisseuse en theaterdocente
Dora van de Groen is «en versje
uit 1966 van Hugo Claus is de
verrassing van dit theatersei
zoen.
Geënt op één van de donker
ste sagen uit de Griekse mytho
logie schreef de Romein Seneca
bijna 2000 jaar gehden zijn
klassieke drama 'Thyestes', het
universele verhaal over noodlot,
broederhaat en -liefde, wraak
en wellust. In 'Thyestes' tegeert
het vervloekte huis vai Tanalos
over Argos: Atreus b koning,
nadat hij zijn broer Thyestes
verstoten heeft. Thyestes heeft
Atreus vrouw verleid en leeft
nu, met zijn zoons ut dat bed,
als balling in de wiHe natuur.
Atreus roept zijn b-oer terug,
zogenaamd om zich net hem te
verzoenen, maar zin' in werke
lijkheid nog steeds op wraak;
een gruwelijke verfelding die
de misdaad van Thjestes moet
overtreffen...
1966: Hugo Claus schrijft zijn
eigen versie van 'Thyestes' en
handhaaft daarbij wel de klas
sieke grondvorm, maar laat zich
tegelijkertijd flink inspireren
door Antoine Artauds 'theater
van de wreedheid'. 1991: Dora
van der Groen, vermaard ac
trice en docente aan de Ant
werpse toneelschool, maakt - 64
jaar jong - haar professionele
regiedebuut bij Het Zuidelijk
Toneel met 'Thyestes' van
Claus. En we mogen gerust stel
len dat haar regie als een bom is
ingeslagen in theaterland. 'Hui
veringwekkend spel in ritueel
theaterstuk', 'Groots, beklem
mend spel', „Een fascinerende,
bloeddoorlopen koortsdroom",
„Knetterend debuut Dora van
der Groen", het is slechts een
greep uit de vele lyrische recen
sies die daags na de première
verschenen. De theatercritici
struikelen over de superlatieven
en strooiden met termen als 'vi
brerend', 'baldadig' en 'Dan-
tesk'. En ergens viel zelfs de
kreet 'abattoir-horror'. Dora
van der Groens 'Thyestes' is ook
op zijn zachts gezegd een bij
zondere theaterervaring. Naar
eigen zeggen hoorde zij 'de oer
krachten dreunen' in dit
eeuwenoude verhaal, waar
liefde en haat even primaire
drijfveren zijn als honger en
dorst. Zij laat die oerkrachten
in haar regie doorklinken door
haar spelers uiterst fysiek, on
gepolijst, soms bijna dierlijk te
laten acteren, door het gebruik
van snoeiharde slagmuziek en
geluidseffecten. Om kort te
gaan: geen enkele zichzelf res
pecterende theaterliefhebber
mag deze overrompelde toneel
avond missen!
Vrijdag 3 januari - Stads
schouwburg Middelburg - 20.
00 uur. Van 19.15-19.45 uur in
de bovenfoyer houdt drama
turge Dorothé Lucassen een in
leiding op de voorstelling.
Kaarten kosten 20.00 (voor
CJP en Pas 65 16.00), zijn in
voorverkoop aan het theater en
telefonisch te reserveren via
(01180)-11500.
Het spel van de acteurs van het Zuidelijk Toneel is uiterst fysiek, soms bijna dierlijk.
- FOTO: HERMAN SORGELOOS
GRIJPSKEIKE - Tot de bekendste voortbrengse
len van de Nederlandse volkskunst behoren de besne
den Zeeuwse houten mesheften, vroeger de Zeeuwse
'snikkerieë' genoemd. Vooral boeren droegen zo'n
mes, dat als verk- of als siermes gebruikt werd, in de
broekzak, vaarbij het prachtig gekerfde mesheft
zichtbaar bfeef. In de dorpsgemeenschap waren er al
tijd wel enlelen die deze mesheften konden snijden
en versierei. Op Walcheren heette dat snijden 'snik-
keren'. Belende snijders waren Pieter Puype, een
barbier di« mesheften snijden tussen de bedrijven
door beoefende, Pieter Buijs, een beroepssnijder en
Willem Krjger, eerst landarbeider, later beroepssnij
der, wiens vrouw de messen verkocht op het strand
van Domlurg. De houtsnijders leverden de heften
meestal a:n de winkeliers. De noodzaak tot het dra
gen van (fe messen is in onze tijd vervallen, zelfs ver
boden, naar de volkskunst blijft bestaan. In heel
Zeeland vorden nog steeds de Zeeuwse messen ge
sneden.
Adrie «n Sluijs (57) uit
Grijpskerk begon 13 jaar gele
den met z'. eerste mesheften en
heeft ondrtussen een aardige
verzamelig met enkele prach-
texemplarn. Hij had een mes
gekregen an een oom die hout
snijder ws. Dat mes wekte zijn
belangsteiing en Van Sluijs be
gon zichïlf het oude ambacht
bij te brogen. Moeizaam in het
begin nsuurlijk, maar allengs
werd hijbedrevener in het ver
sieren. hn Sluijs: „Het opval
lendste an de messen is de be
kroningvan het mesheft in de
vorm wn twee Zeeuwse trek-
paardei Daarom noemde men
de mesen ook wel paardemes-
sen o) 'paeremessen' in de
volksmnd. De paarden afge
beeld iet tuig en een voeder
bak di men vroeger de 'bagge'
noemd. De bagge hing tijdens
de rit onder de wagen en werd
bij he voederen voor de beide
paardn opgehangen. Een ander
belan[rijk kenmerk van het
Zeeuwse nies is het kooitje met
een ialletje erin. Het kooitje
word uit het binnenste van het
heft jesneden waarbij men een
restaitje hout laat zitten. Dit
balkje noemt men het 'zieltje
van net mes'. Het zieltje moet
ramnelen als men het mes be
weegt. Hoe meer klank er in het
zieltje zit, hoe beter de kwali
teit van het hout is. Zonder dit
zieltje kun je niet van een echt
mes spreken. Daarom doe ik dat
gedeelte, naast het voorbewer
ken van de twee paarden, het
eerst. Pas als het zieltje goed is,
ga ik verder".
Het oudst bekende mesheft
met paardjes dateert uit 1807.
De jaartallen werden vaak in de
versieringen van het mesheft
verwerkt. De voorloper van het
houten mesheft was het zilveren
heft waarvan Van Sluijs een ex
emplaar vertoont uit 1780. In de
18e eeuw was het in Zeeland en
elders de gewoonte om, wan
neer men uit eten ging, mes en
vork zelf mee te brengen. Later
werd dit overbodig maar de
Zeeuwse boeren bleven op zon
dag hun mes met versierde zil
veren heft in de broekzak dra
gen. Dit vormde ook een teken
van welstand. Op werkdagen
had de boer een palmhouten
heft aan z'n daagse mes, even
eens prachtig versierd. De zak
messen hadden de lengte en
vorm van de hedendaagse
broodmessen. „Dat waren echte
DE LANGE.
met het snijden van mesheften en heeft inmiddels een aardige verzameling.FOTO: HARRY
Knip deze bon uit, kom naar onze bouwmarkt en profiteer
van voordeel. Tevens in deze periode gratis koffie en
Fietscomputer normaal
Nü met de bon
Uw voordeel
•geldig van 2 januari t/m 4 januari 1992.
boerenwerkmessen", vertelt
Adrie van Sluijs, „die zowel
voor zwaar als licht werk kon
den worden gebruikt. Men
sneed er ook wel het puntje van
de sigaar mee af of haalde er
het vuil mee vanonder de na
gels. M'n moeder sneed er de
vierponders (broden) mee.
Vroeger ging je op je 12e uit
werken maar pas op je 14e
mocht je een mes dragen. Als je
genoeg geld had kocht je een
nieuw en liet je je naamletters
en de datum erin snijden, als je
minder geld had kocht je op de
markt een tweedehands".
De houten mesheften met de
Zeeuwse trekpaarden als be
kroning zijn het bekendst.
Vroeger kwamen ook wel peli
kanen, liggende of staande
leeuwen en knopvormige ver
sieringen voor, maar naarmate
de 19e eeuw verstrijkt vormen
de paarden het belangrijkste
motief. Omdat de dragers van
de messen meestal boeren wa
ren, gebruikte men voor de ver
sieringen aan de onderkant van
het heft een boerentafereel.
Naar gelang rang of stand va
rieerde dit tafereeltje. De boer
kreeg paard en wagen op het
mes, de paardeknecht paard en
ploeg en de landarbeider ge
reedschappen als zeis of spade.
Als houtsoort wordt meestal
palmhout gebruikt. Dat is het
sterkst en is fijndradig, wat be
tekent dat het goed is om te
snijden. Palmhout komt voor
namelijk uit Rusland of Turkije.
Daarnaast wordt ook wel pere-,
vlier- of kersehout gebruikt.
Van Sluijs laat een prachtig ex
emplaar zien dat hij uit ebbe-
hout heeft gesneden, een harde,
kostbare houtsoort met een
donkere, bijna zwarte kleur.
Van Sluijs: „Het hout wordt
eerst gewaterd, in het water ge
legd. Dat haalt de sappen eruit
waardoor scheuren worden
voorkomen. Na 1,5 a 2 jaar,
wanneer het hout goed ge
droogd is, is het bruikbaar,
waarna ik het op maat zaag en
rond schaaf, totdat de vorm van
het heft is bereikt. Op het heft
teken ik eerst de versieringen
en begin dan pas met snijden.
Als gereedschap gebruik ik
kleine beitels, gutsen, sleutel
vijltjes, houtsnij- of kerfmesjes
en een miniboor. Veel maak ik
zelf. Als het snijwerk klaar is
zet ik het lemmet eraan en dan
olie ik het hout met lijnolie of
beits".
Van Sluijs steekte gemiddeld
80 uur werk in een mes. Meestal
geeft hij ze cadeau of verkoopt
ze aan belangstellenden. De
messen zijn tamelijk prijzig, tot
500 gulden in de winkel, al zegt
Van Sluijs zelf niet zo duur te
zijn. „Toch", zegt Van Sluijs,
„doet het pijn om afstand van
zo'n mes te doen. Het is iets van
jezelf, de gehechtheid eraan is
groot. Misschien dat de messen
daarom wel schaars zijn in de
Zeeuwse musea. De meeste blij
ven bij de mensen thuis als
pronkstuk in de kast".
leuke herinnering.
Er is een puzzel verbonden
aan de wandeltocht. Onder de
goede oplossingen worden 'ge
zonde' prijzen verloot.
Het startbureau is in het
wijkgebouw 'De vergulde
Baars' aan de Baarsjesstraat 42.
Deelnemers kunnen starten tus
sen 13.30 en 14.00 uur. Het in
schrijfgeld bedraagt f 4,00, le
den van erkende wandelvereni
gingen krijgen op vertoon van
hun lidmaatschapskaart f 0,50
reductie.
MIDDELBURG - Sociaal-
Kultureel werk de Hayman
heeft voor de kinderen van 4-12
jaar twee optredens in petto en
wel op 3 januari. Circus theater
van de Camp en de Flying
Meatballs treedt van 10.30 tot
11.30 uur op met liet pro
gramma Odiezee in ontmoe
tingscentrum Dauwendaele en
van 15.00 tot 16.00 uur, dan in
wijkgebouw Zuiderbaken. De
entree is een gulden
Huisartsen
Vlissingen - Za E Kant Saba-
laan 3 tel 71017 Zo W Osterman
de Kempenaarstraat 2 tel 79791
Middelburg - Za A Bruynzeel
Herengracht 68 tel 39933 Zo F
Heere Huyssenstraat 15 tel
39933
Souburg, Middelburg-Zuid, Ar-
nemuiden en Nieuwland - Za P
Kodde Oude Vlissingseweg 13
Middelburg tel 01180-15810 Zo
A Bouwmeester Stationsplein 1
Arnemuiden tel 01182-1308
Oostkapelle, Serooskerke,
Grijpskerke, Veere en Vrou
wenpolder - Za en zo R van Tol
Markt 12 Veere tel 01181-1271
Domburg, Aagtekerke, Westka-
pelle, Zoutelande, Meliskerke,
Biggekerke en Zoutelande -Za
en zo P Noorlander Middel
burgsestraat 94 Koudekerke tel
01185-1231
West- en Midden Walcheren -
Za en zo B Bouwense Valkenis-
seweg 14 Biggekerke tel 01185-
2190
VLISSINGEN - Drie pupil-
lenteanis van zwemvereniging
'De Stormvogel' waren op 21
december in Breda om mee te
doen met het pupillenwaterpo-
lotocrnooi. Joey de Beer zorgde
voor het enige Zeeuwse doel
punt.
Het waterpolotoernooi was
toegankelijk voor de jeugd uit
Zuid-Nederland. Het was voor
veel jeugdige zwemmers de eer
ste kennismaking met deze tak
van de zwemsport. De teams
van de Stormvogel behoorden
tot de jongste deelnemers van
zes tot twaalf jaar.
Oorspronkelijk zou Stormvo
gel uitkomen met vier teams, j
Helaas, de griep sloeg toe en het j
team Stormvogel A moest zich j
op het laatste moment terug- j
trekken.
Het doelpunt van Joey de I
Beer viel in de wedstrijd Storm- l
vogel B tegen TZV in poule B.
2838. Dierenartsenpraktijk
Oostkapelle Oude Domburgse-
weg 33a tel 01188-1443. E vd
Akker kanaalstraat 3 Oost-Sou
burg tel 01184-60860 Vogelop
vang Midden Zeeland tel
01180-28288
ROOMS-KATHOLIEKE KERK.
Domburg le 3e 5e za 19.15 Koude
kerke Der Boede 2e 4e en 5e za 10.30
Middelburg Petrus en Paulus kerk
2e 4e za 19 zo 10 Hoeksteen zo 11.30
St Willibrord vr 9.45 Oost-Souburg
Zoute Viever le en 3e za 9 Martinus-
kerk zo 10 Vlissingen Open Hof zo
11.45 Ter Reede za 17 22 dec 19 urn-
Der Boede 2e 4e 5e za 10.30 Lieve
Vrouwekerk za 19 zo 9.30 Zieken
huis zo 11.15
NEDERLANDS HERVORMDE
KERK. Aagtekerke 10 en 19, Dom
burg 10 en 19, Gapïnge 10.30,
Griipskerke 10 en 14.30. Klevers-
kerke 9.30 Koudekerke 10 uur Mid
delburg Koorkerk 10, Nieuwland
9.30 en 19 Ritthem 11 en 16 Oostka-
'pelle 10 Oost-Souburg 9,30 en 19
Serooskerke 10 en 19 Veere 11.00
Vlissingen. St. Jacobskerk 10, Pe-
truskerk 9.30 Johanneskerk 9.30
Open Hof 9.30 Schaapskooi 9.30 Op-
hir 10 Ziekenhuis 10 Ter Reede
9.30,
19
Westkapelle
Za en zo A de Looff Badhuis
straat 140 VLissingen tel
01184-13881
Middelburg - Za en zo K Boot
01180-39865
Vlissingen -za en zo H Klompe
tel 71140
Middelburg -Vr 3 jan tot vr 10
jan Apotheek Welsinge Thi-
bautstraat 45
Vlissingen -Vr 3 jan tot vr 10
jan Apotheek Papegaaienburg
24-26 tel 01184-66345
Gezelschapsdieren - Za en zo
Dierenkliniek Walcheren Korte
Noordstraat 61 Middelburg tel
01180-37077. R Roskam Kel-
derweg 1 Meliskerke tel 01189-
Vrouwenpolder
9.30 en 19 uur
GEREFORMEERDE KERK. Koude
kerke 9.30 en 17 Meliskerke 10 en
14.30 Oost-Souburg 9.30 Seroos
kerke 10 en 19 Vlissingen Petrus-
kerk 10 Oost-Souburg 9.30.
GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Vlissingen 9.30 en 16.
GEREFORMEERDE KERK VRIJ
GEMAAKT. Middelburg 9.30 en
16.30 Vlissingen 9.30 en 16.30
CHRISTELIJK GEREFORMEERDE
KERK. Middelburg 9.30 en 16.30.
Vlissingen 9.30 en 16.30
NED. GEREFORMEERDE KERK
Middelburg 9.30 en 17
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Vlissingen 9.30 Middelburg 11
EVANGELIEGEMEENTE Middel
burg 9.30 Oost-Souburg 10.
LEGER DES HEILS Middelburg zo
10. Vlissingen 10,
ANGLICAANSE KERK Vlissingen-
Oost 10.30 en 19.30
ZEVENDEDAGSADVENTISTEN
Middelburg za 11 Vlissingen za 9.30
KRISTEN ZUID MOLUKSE KERK
Koudekerke 12, en Oost-Souburg
13.
EVANGELISCH LUTHERSE GE
MEENTE Middelburg 10
PINKSTERGEMEENTE Middel
burg wo 19.30 zo 15.30. Wissingen
wo 19.30 zo 14.30.
PINKSTERKERK Vlissingen wo
19.30 zo 14.30
BAPTISTENGEMEENTE Heren
gracht 74 Middelburg 10.
NIEUW APOSTOLISCHE KERK
West-Souburg wo 20 zo 9.30 en 17
EVANGELISCHE BAPTISTENGE
MEENTE Middelburg 10
VOLLE EVANGELIEGEMEENTE
Arnemuiden do 20 zo 10 Seroos
kerke do 19 Vlissingen 10
CHRISTENGEMEENSCHAP Hoo-
gelande 10.30 uur
'S-HEER HENDRIKSKIN
DEREN - Op vrijdagmorgen 3
januari houdt ijsclub „De Poel"
op kunstijsbaan „De Uithof" in
Den Haag het Zeeuws schaats
kampioenschap op kunstijs.
Deze wedstrijd staat open voor
leden van ijsclub de KNSB, die
geen lid zijn van „De Poel". Er
wordt gereden in 4 categorieën,
te weten A, B, veteranen en ju
nioren.
Voor de veteranen en de A-
rijders is het een wedstrijd over
60 ronden, de B-categorie moet
40 ronden rijden terwijl de
strijd voor de junioren na 25
OOST-SOUBURG - Vrijdag
3 januari 1992 treedt kinder
theater „SJON" op met het stuk
„de Vrolijke Vriendjes" voor
kinderen van 4 tot 12 jaar. De
voorstelling begint om 14.30
uur en is rond 16.00 uur afgelo
pen.
De zaal is om 14.00 uur
open en de entree bedraagt
2.50 per kind.
ronden gestreden is. De techni
sche commissie van „De Poel"
bepaalt de indeling in de ver
schillende categorieën. De geza
menlijke start van de wedstrij
den is 's morgens om 8.00 uur.
Vanzelfsprekend is op de ijs
baan publiek van harte wel
kom. Tenslotte kunnen de tri
bunes op „De Uithof" 1500
mensen herbergen. Dit laatste
moet ruimschoots voldoende
zijn. De supporters kunnen na
de wedstrijd zelf ook nog de
ijzers onderbinden want de
baan gaat om 9.30 uur voor het
publiek open.
Altijd handig multi-etagerek,
met aan de standaard 3 draad-
mandjes. Totale hoogte ca. 80
cm.
Grote airpot (inhoud 1,9 liter).
Met een druk op de knop
schenkt u vele kopjes koffie. De
binnenfles is van glas.
Aardewerk kinderdejeuner,
bestaande uit ontbijtbord,
melkbeker en diep bord. Keuze
uit beer- of gans-dekor.
Als 3-dlg. set
Porseleinen mocca espresso
kop en schotels, donkerbruin
gekleurd. Nog nooit dronk u zo
voordelig. Per stuk 1,95
Ismet Thermomaster koffie
zetapparaat met warmhoud-
kan, voor 10 kopjes koffie.
1000 Watt.
(ADVERTENTIE)
