i
Het intrigerende leven van de schelp
HAftt KnUVJÏ
mannenmode
Duathlon van start
Goed jaar
voor ZWN
Standwerkers op
Midzomernachtmarkt
Vanuit de lucht gezien
Korting
TENTOONSTELLING TOONT DE SCHELP IN AL HAAR FACETTEN
J.P.A. Rossël
tandprotheticus
WOENSDAG
31 JULI 1991
M V 301
VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS OP WALCHEREN. 38e JAARGANG. OPLAGE: EDITIE VLISSINGEN 24.000 EX. GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN EN WESTKAPELLE. EDITIE MIDDELBURG: 23.100 EX. GEMEENTEN' ARNEMUIDEN
DOMBURG, MARIEKERKE, MIDDELBURG EN VEERE. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN KANTOOR: SCHELDESTRAAT 7-9 - VLISSINGEN - TEL. 01184-19910 - POSTADRES: POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN.
Wat betreft het laatste hoeven de Zeeuwen niet veel
meer te leren. De Zeeuwse mossel is hét exportpro-
dukt bij uitstek en samen met de oesters en kokkels
culinaire hoogtepunten van het zeebanket. De schelp
visserij is een bloeiende bedrijfstak die vele miljoenen
guldens in het laatje brengt. De tentoonstelling gaat
dieper in op de mossel- en oesterteelt en de invloed
daarvan op het milieu.
NIEUWE KUNSTGEBITTEN
Purperslak en
waakmossel
Slakketanden
BORSELE
VOETBALTOERNOOI
NIEUWDORP
Met het hele
gezin op de fiets
Appie en Flappie
Wandeltocht over
strand en duin
^OdeLB^
E SCHELDEBODE
Domburg, in het begin van
deze eeuw ontmoetingspunt
voor beroemde kunstenaars,
zoals Jan Toorop en Piet
Mondriaan. Nog steeds pro
beren schilders hier het
Zeeuwse Licht te vangen.
Het imago van mondaine
badplaats herleeft in Dori-
mare, rechts op de foto.
Maar ook met tent of cara
van is het er goed toeven op
camping Hof Domburg.
Links boven in de glooiing
van duinen de golfclub.
Deze schitterende opname
werd gemaakt door Jacque
line Midavaine, fotografe
van Slagboom en Peeters
Luchtfotografie.
Vorig jaar vloog zij met
haar vliegtuigje over Zee
land en maakte een hele se
rie foto's. Deze foto is er een
uit die serie. In de maanden
juli en augustus publiceren
we wekelijks zo'n foto van
een Walchers plekje in de
Scheldebode.
Voor de lezers van de Schel
debode zit er nog een ex
traatje in. Zij kunnen de fo
to's bestellen met een kor
ting van tien gulden.
Normaal kost zo'n luchtfoto
(in kleurjvan 20 bij 15 centi
meter vijfendertig gulden.
Lezers van de Scheldebode
kunnen de foto's voor vijfen
twintig gulden kopen. Hoe
wel deze foto in zwart/wit is
afgedrukt gaat het hier wel
om een kleurenfoto. Het ori
gineel ligt in het Scheldebo-
dekantoor op de balie. Be
stellen gaat als volgt: Op
deze pagina ziet u een kor
tingsbon staan. De bon geeft
u af aan de balie van het
kantoor in de Scheldestraat
7-9 in Vlissingen. Daar lig
gen bestelformulieren
waarop u uw bestelling kunt
noteren.
Lezers van de Scheldebode kunnen bij inlevering van deze
bon 10,- korting krijgen op een luchtfoto formaat 20 X 15
cm. die 35,- per exemplaar kost. Het betreft de opname
die geplaatst is in de Scheldebode. Deze kleurenfoto's ge
maakt door Slagboom en Peeters zijn ook in andere forma
ten te leveren. Inlichtingen aan de balie van de Scheldebo
de.
OOSTKAPELLE - Na het strandbezoek van de fa
milie Jansen slingeren dagen later nog vele soorten
schelpen door het huis. Schelpen zijn vaak onweer
staanbare verzamelobjecten, en niet alleen voor kin
deren, ook de ouders zoeken ijverig mee langs de
vloedlijn in de hoop een mooi exemplaar te bemachti
gen. Als het weer de komende tijd meezit zal dit tafe
reeltje menigmaal op het strand gade zijn te slaan.
Maar wat weten we eigenlijk van schelpen en welke
geheimen verbergen ze voor ons. De tentoonstelling
,Een zee van schelpen' in het Zeeuws Biologisch Mu
seum in Oostkapelle is tegelijk een zee van wetens
waardigheden. De tentoonstelling behandelt vier on
derwerpen: het dier in de schelp, de leefwijze van de
schelpdieren, de relatie van de schelpdieren tot het
milieu en de invloed van de schelpen op onze econo
mie.
De tentoonstelling durft stil
te staan bij een aspect dat nu
niet direct optimistische gevoe
lens losmaakt: milieuvervuiling.
In zijn inleiding bij de opening
van de tentoonstelling legt Her
man Hummel uit waarom. Dr.
Hummel is als zeebioloog ver
bonden aan het Delta Instituut
voor Hydrobiologisch onder
zoek in Yerseke en heeft als zo
danig minder interesse voor een
verzameling van schelpen als
wel voor het leven van deze
diertjes en de factoren die
daarop van invloed zijn. Het
Delta Instituut is een weten
schappelijk onderzoeksbureau
dat adviezen geeft aan onder
andere overheidsinstellingen en
voorbereidingen doet-voor toe
pasbaar management van die
instelingen. In die zin was het
instituut sterk betrokken bij de
voorbereidingen op de bouw
van de Deltawerken en een on
derdeel daarvan, de Storm
vloedkering, en de gevolgen
Spec, voor slechtzittende gebitten
en ingevallen gezichten
REPARATIES: klaar terwijl u wacht
Informatie GRATIS
Tel. afspraken 01184-14533
H0BEINSTRAAT 52 - VLISSINGEN
daarvan op de omgeving. De
voornaamste vraag is hoe orga
nismen reageren op verande
rende omstandigheden. Een
steeds groter deel van de onder
zoeksgroep van het instituut
houdt zich bezig met vervui
lende stoffen. Hummel zegt:
„Dat schelpdieren zo van be
lang zijn is ook vanuit het
groeiende besef dat de natuur
niet onuitputtelijk is en niet on
gestraft oneindig beïnvloed kan
worden. In een natuurlijk zee
systeem vormen schelpen een
belangerijke (tussen) schakel.
Zij eten het door microscopi
sche algen en zonlicht ge
vormde voedsel en vormen ver
volgens zelf het voedsel voor de
volgende schakel, de zgn. pre-
datore roofdieren als vogels en
vissen. Een verstoring van de
schelpdieren die midden in het
systeem zitten, kan verstrek
kende gevolgen hebben voor het
gehele natuurlijke zeesysteem,
en uiteindelijk voor de mens".
De expositie geeft een aantal
voorbeelden, hoe het is gesteld
met ons zeemilieu. Sinds 1969
wordt op de Noordzee giftig af
val verbrand op speciale ver
brandingsschepen zoals de Vul-
canus II. De rook gaat zonder
nawassing of naverbranding de
lucht in. De gifstoffen uit deze
(ADVERTENTIES)
Een zee van schelpen aangespoeld in Oostkapelle
Oude Markt 45 - 4381 ER Vlissingen - Tel. 01184-19337
rook komen weer in de zee te
recht. Op de verbrandingsruim
ten zijn deze gifstoffen in de
zeebodem teruggevonden. Ook
werden schelpdieren gevonden
met ernstige groeiafwijkingen.
Gelukkig wordt de vuilverbran
ding op zee eind dit jaat stopge
zet. Bij een proef werden 2000
gezonde purperslakken uit En
geland gehaald en op verschil
lende plekken in Nederland uit
gezet. Na zes weken bleek dat
de vrouwelijke exemplaren van
alle plekken afwijkingen had
den gekregen. Het aantal pur
perslakken loopt de laatste ja
ren sterk terug. Volgens Hum
mel hoeven we niet eens zo ver
te gaan om voorbeelden van
vervuiling te vinden. „In de
Grevelingen hebben we gecon
stateerd dat enkele slakjes zich
niet meer voortplanten omdat
hun organen zijn aangetast,
waarschijnlijk door een sys-
teemvreemde stof die tot nu toe
onbekend is. Uit metingen met
een bepaalde schelp weten we
dat de Westerschelde sterk is
vervuild met ongezuiverd orga
nisch huishoudelijk afval, dat
voornamelijk via België ons
land binnenkomt. Deze organi
sche smurrie maskeert boven
dien de metalen in het water
omdat het deze absorbeert.
„Hummel rekent voor dat het
schoonmaken van de sterk ver
vuilde Westerschelde, als men
daar direct mee zou beginnen,
nog wel 50 jaar zou duren.
Tegenwoordig is in de strijd
tegen de milieuvervuiling de
mossel een goede gifmeter. De
mossel wordt daarom ook wel
waakmossel genoemd. Mosselen
zijn drukke baasjes. De hele
dag staan hun schelpen open en
pompen ze water rond tot wel
200.000 liter in zes weken tijd.
Maar bij gevaar sluiten ze snel
hun schelpen. Gif in het water
is zo'n gevaar. Onderzoekers
gebruiken dit gegeven. Met een
zendertje op de schelp meten ze
hoe 8 schelpen reageren: doen
er te veel hun schelp dicht dan
dreigt er gevaar. Een computer
zorgt voor voortdurende ver
werking van de gegevens. Dit
proefsysteem is omgedoopt tot
de Mosselmonitor, die zowel in
zoet als in zout water werkt. Ze
kan worden gebruikt voor het
controleren van het water bij
drinkwatervoorziening, vis-
kweekvijvers en afvalwaterlo
zingen. Driehoeksmosselen fil
teren gifstoffen uit het water,
met name die aan slibdeeltjes
vast zitten. Deze gifstoffen ko
men als pseudofaeces op de bo
dem terecht waarna ze kunnen
worden verwijderd. Rijkswater
staat onderzoekt nu of de drie
hoeksmosselen ons kunnen hel
pen het water schoon te maken.
Daartoe werden netten opge
hangen bij de Volkeraksluizen
waar veel slib het Volkerak-
Zoommeer binnenkomt. De eer
ste resultaten met het mosselfil
ter zijn veelbelovend. Het filter
kon ongeveer de helft van het
slib als pseudofaeces uit het
water halen. Met het slib wor
den ook de gifstoffen uit het
water gehaald.
Buiten deze "milieuaspecten
om laat de tentoonstelling ons
verder kennis maken met de
wonderbaarlijke veelzijdigheid
van de schelpen. Schelpdieren
zijn onderling zeer verschillend.
Er zijn tweekleppigen als de
oester, de mossel of het non
netje en er zijn de slakken als
de fuikhoom, de alikruik, ook
wel kreukel genoemd ot ae
kruipende wulk. De schelpdie
ren voeden zich door het voed
sel te filteren uit het water,
door te grazen of te roven. Met
name dit grazen van slakken
wordt momenteel nader onder
zocht voor baggerbedrijven.
Slakketanden blijken eigen
schappen te bezitten waardoor
ze sterker zijn en langer scherp
blijven dan de tanden van de
snijkoppen die baggeraars ge-
hruiken om steenlagen te ver
splinteren. Er wordt nu onder
zocht hoe de tanden van een
snijkop naar het voorbeeld van
de slakken veranderd kunnen
worden. Schelpdieren verdedi
gen zich op verschillende ma
nieren, bijv. door de schelp her
metisch te sluiten of door zich
in te graven. Gedoomde hart
schelpen kunnen wegspringen,
een kamschelp zwemt weg door
met kracht water uit z'n schelp
te persen en de mosselen leggen
een belager gezamenlijk vast
met hun zgn. byssusdraden.
De heer Phaff, conservator/
beheerder van het museum is
blij met de tentoontlling die is
gemaakt door het Pieter Ver
meulen Museum, centrum voor
Natuur- en Milieu-educatie in
IJmuiden. „Het is goed", zegt
Phaff, „de mensen af en toe met
de neus op de feiten te drukken.
Het is altijd al voorgekomen dat
er dieren uitstierven maar nooit
zoveel als de laatste 50 jaar. En
dat is niet normaal. Het is nodig
dat de mensen zich bewuster
worden van hun leefwijze en de
schadelijke invloed daarvan op
de natuur. De mens krijgt uit
eindelijk toch het eigen vuil op
z'n brood. Het ecosysteem is in
de biologie een gecompliceerd
systeem van op elkaar inwer
kende/van elkaar levende orga
nismen. Wordt daar door de
mens in ingegrepen met moei
lijk afbreekbare stoffen, dan
bestaat het risico dat dit sys
teem niet goed meer functio
neert of erger, helemaal niet
meer functioneert. Alsof er
zand is gestrooid in het rader
werk van een precisie-instru-
ment. Het is dan ook geen toe
val dat de vitrines, die zijn sa-
mengebouwd met de tekstpane
len, gelijkenis vertonen met de
gestileerde tandwielen van het
raderwerk, waar de bezoeker
tussendoor mag lopen".
De tentoonstelling is niet al
leen boeiend door de inhoud
maar ook door de vele doe-ele-
menten, bijvoorbeeld verschil
lende spelletjes om de opgedane
kennis te testen. Voor kinderen
zijn er werkbladen, drie stuks
voor de verschillende leeftijds
categorieën. Verder zijn er een
aantal video's te bekijken over
het leven in de zee. De tentoon
stelling duurt tot en met 3 no
vember. De openingstijden van
het museum zijn: dinsdag t/m
vrijdag van 10.00-17.00, zater
dag van 13.30-17.00 en zondag
van 10.00-17.00. Maandag ge
sloten.
(ADVERTENTIE)
2 en 3 augustus a.s.
met o.a.
Groningen, Utrecht, Vitesse,
VCV-Zeeland,
Swindow Town.
VLISSINGEN - Morgen
is het echt zover! Dan gaat
de eerste Duathlon Vlis
singen van start. Zodra om
18.30 uur het kanonschot
gevallen is, kunnen de at
leten bij de Gevangento
ren in het water duiken en
de recreanten vanaf het
badstrand.
De atleten, die strijden
om de grote prijs van de
Verenigde Spaarbank,
zwemmen tot aan hotel
Britannia en maken dan
rechtsomkeert. Als zij te
rug zijn bij de Gevangen
toren hebben ze er precies
een kilometer opzitten.
Dan volgt het tweede on
derdeel, het lopen. De
wedstrijdlopers lopen
twee keer vanaf de Nolle
dijk over de boulevard
naar de Gevangentoren en
dan naar beneden om
langs de glooiing en het
badstrand terug naar de
Nolledijk. De totale af
stand is 15 km.
Voor de recreanten is
het parcours minder
zwaar: zij zwemmen 500
meter en lopen 7500 me
ter. De zwemtocht voor re
creanten is vanaf het bad
strand naar de Nolledijk.
De looproute is dezelfde
als die van de wed
strijdklasse, zij het dat zij
het rondje maar een keer
hoeven af te leggen.
Zo'n veertig vrijwilli
gers zijn de afgelopen tijd
druk in de weer geweest
om de organisatie rond te
krijgen. Ook morgen zijn
zij de hele dag in touw.
Om de inwendige mens te
versterken, biedt Frituur 't
Stadhuis in Vlissingen hen
een uitgebreid lunchpak
ket aan.
Het belooft een span
nende strijd te worden met
veel favorieten, zoals Niels
Kole, Jan Louisse, Jan-
Bart Jasperse, Adri Flipse,
Peter van Lith en Ronnie
de Martelaere. Ook Frans
Heldoom uit Huizen is een
veelbelovende deelnemer.
Reisburo Van Fraassen
uit Vlissingen heeft voor
de beste Zeeuw in de wed
strijdklasse een reischeque
in petto van f 250,00.
SKS Staalbouw in Mid
delburg stelt prijzen en
herinneringen beschik
baar.
ZEELAND - N.V. Streekver-
voerbedrijf Zuid-West-Neder
land ziet met tevredenheid te
rug op het afgelopen jaar. Het
Mac Scheldegouwen houdt
vanavond een fietspuzzeltocht
voor het hele gezin. De route is
te volgen via een eenvoudige
routebeschrijving en onderweg
worden er vragen gesteld aan
de deelnemers. Voor de kinde
ren zijn er aangepaste vragen
en zij hebben altijd prijs, mits
de controlekaart ingeleverd is.
De inschrijving en de start zijn
bij hotel Walcheren te Koude-
kerke. Inschrijven is van 18.00
tot 19.00 uur. De lengte van de
route is ongeveer 25 km en de
finish sluit om 21.30 uur. De
prijsuitreiking is zo spoedig
mogelijk na binnenkomst van
de laatste deelnemers.
DOMBURG - Het bekende
duo Appie en Flappie treedt op
woensdagmiddag 7 augustus op
in het Openluchttheater.
De kindershow, bekend van
de gelijknamige tv-serie, wordt
al jaren gedaan door de clown
Flappie (Ab van der Linden),
ook wel de 'liefste en ontroe
rendste clown van Nederland'
genoemd, en zijn trouwe tegen
speelster Appie (Astrid Koster).
De kaarten voor de voorstelling
kosten 5,50 en zijn in de voor
verkoop verkrijgbaar bij de
VW Domburg en de VW Oost
kapelle of aan de kassa van het
Openluchttheater.
De voorstelling begint om
16.00 uur.
aantal reizigers steeg met 4,3%,
terwijl het streekvervoer lande
lijk met minder dan 2% groei
genoegen moest nemen. Finan
cieel werd het boekjaar afgeslo
ten met een winst van
317.000.-. Dit bedrag is toege
voegd aan de algemene reserve.
Vorig jaar is een begin ge
maakt met experimenten om
het marktaandeel van de bus in
het recreatievervoer te vergro
ten. Dit initiatief heeft dit jaar
geleid tot een integraal Zomer-
busproject in samenwerking
met de fa. Carlier in Middel
burg. In 1990 zijn de eerste
Mercedesbussen 0405 in exploi
tatie genomen. In het algemeen
is ZWN tevreden over dit
tweede merk autobus dat in het
bedrijf-is geïntroduceerd.
VLISSINGEN - Wandel
sportvereniging De Vrolijke
Tippelaars houdt op 3 augustus
voor de tweede keer een Duin
en Strandtocht over de afstan
den 5, 10, 15 en 20 km.
Tussen 10.00 en 13.00 uur
kunnen de deelnemers starten
vanaf de Kanovijver aan de
Burgemeester van Woelderen-
laan. Parkeergelegenheid is
aanwezig.
De tocht voert, zoals de naam al
doet vermoeden, over het strand
en de duinen, maar bovendien
nog door het bos.
Het bestuur van de Vrolijke
Tippelaars hoopt ook veel va
kantiegangers te kunnen ver
welkomen.
Wie de tocht volbrengt, ont
vangt een medaille. Wie voor de
tweede keer meeloopt kan reke
nen op een passende herinne
ring.
De wandeltocht staat onder
auspiciën van de K.N.B.v.L.O.
Kring West-Brabant-Zeeland.
Voor meer informatie kunt u
bellen: 01184-64753 of 01184-
18273.
VLISSINGEN - Kanon
schoten markeren het be
gin van de negende Midzo
mernachtmarkt,- die aan
staande vrijdag om 21.00
uur begint en duurt tot
ruim na het middernach
telijk uur. Het nachtspek
takel speelt zich af op de
Boulevard Evertsen. Een
zeer bijzonder standwer
kersconcours en een van
de Olau-schepen die
feestelijk verlicht langs-
vaart, maken het zeker tot
een onvergetelijk gebeu
ren.
Marktkooplieden van al
lerlei pluimage stallen hun
artikelen uit. U kunt het
zo gek niet bedenken of
het is eren het is er, al dan
niet eetbaar. Er zijn ruim
honderd zogenaamde stille
kramers, die vinden dat
hun uitgestalde waar voor
zichzelf spreekt, maar de
markt wordt zeker verle
vendigd door de spraak
waterval van nationale en
internationale standwer
kers, die tegen elkaar op
bieden.
Maar ook minder ervaren
marktkooplieden laten
van zich horen. De wet
houders T.R.K. Meijers en
mevrouw L.C. Poppe-de
Looff, het hoofd van de
brandweer W.P van Leer-
sum zetten de eerste on
wennige schreden op het
pad van standwerker.
Iets meer door de wol ge
verfd zijn mevrouw W.
van Nassau, die jaarlijks
de jury voorzit die de
standwerkers beoordeelt
tijdens de De Ruyter Jaar
markt, en marktmeester
Theo Marinisse. Samen
met hun misschien minder
ervaren, maar zeker even
enthousiaste collega's-
voor-een-nacht verkopen
zij fruit in allerlei soorten
en smaken.
De opbrengst van deze ac
tie is voor de Stichting Po
nyrijden voor Gehandi
capten in Zeeland.
Het feeëriek geïllumi
neerde schip van de Olau-
lijn vaart om ongeveer
22.30 uur voorbij. Zij
wordt verwelkomd met
kanonschoten, die zij be
antwoordt met de scheeps
hoorn.
