6
7
prz7 \Tf
i -*j> c
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 23 JANUAR11991
315
Hoe komt een artikel
de Scheldebode
In het kantoor van De Scheldebode rinkelt
de telefoon. Het is meneer Van Rossum
van de de ZWN. Hij vertelt enthousiast dat
de buschauffeurs een koor hebben opge
richt. Zou dat geen leuk verhaal voor De
Scheldebode zijn.??
De beslissing is snel genomen en nog die
zelfde avond gaat een journalist, gewapend
met pen en kladblok naar de remise aan de
Kleverskerkseweg waar de buschauffeurs
hun wekelijkse repetitieavond houden.
Ook de fotograaf krijgt een seintje.
De chauffeurs vertellen honderd uit en de
journalist maakt ijverig aantekeningen.
Daarna gaat alles in een huispostmap. De
koerier die om precies vijf over half zes
voor de deur staat neemt map mee naar
Breda, waar het hoofdkantoor van uitgeve
rij de Stem staat. Bij dat hoofdkantoor
staat ook de drukkerij waar de Stem
Weekbladen van de persen rollen.
Eenmaal in Breda aangekomen gaan de
kopijblaadjes naar links, naar de typeka
mer en de foto's naar rechts, naar de repro.
v\ i vI
Deze aantekeningen werkt zij thuis uit tot
een makkelijk leesbaar verhaal. Maandag
morgen moet het artikel op het redactiebu
reau liggen.
Daar worden de puntjes op de i gezet. Er
wordt een kop boven gezet en de redac
teur rekent uit hoe groot de letters moeten
worden. Ook de benodigde ruimte in de
krant wordt berekend.
De foto krijgt een onderschrift en een code
voor de techniek.
In de typekamer wordt de kopij ingevoerd
in het Harris tekstverwerkingssysteem en
daarna worden de door de redacteur aan
gegeven zetinstructies vertaald in zetcom-
mando's. Wee de redacteur die dat zelf wel
even zal doen, die krijgt het onmiddellijk
aan de stok met de grafische bond. Sinds
het handmatig zetten is overgenomen door
computers is het vak van zetter eigenlijk
verdwenen en kan een redacteur die een
beetje op de hoogte is zelf de tekst naar de
zetmachine sturen. Daar hebben de grafi
sche bonden een stokje voor gestoken en
er is nu een strikte scheiding tussen journa
listiek en grafisch werk.
In de paste-up werken de opmakers aan
tafels. Aan de hand van de in Vlissingen
vervaardigde paginaschets, de lay-out,
geeft de opmaakredacteur de stroken met
tekst en de foto's aan de opmakers. Iedere
opmaker neemt een pagina voor zijn of
haar rekening. De tekst en de foto's wor
den op een stevig vel papier geplakt. Daar
is vakmanschap voor nodig, want de pa
gina moet precies 'vollopen', er mogen
geen grote stukken wit overblijven. Soms
betekent dat dat een stukje tekst naar een
andere pagina moet. Tijd om daar uitge
breid over te discussieren is er niet op de
paste-up en zo komt het dat er wel eens
een stukje tekst blijft liggen. Als de pagina
helemaal vol is moet er een drukplaat van
gemaakt worden. Dit gebeurt in de plaat-
vervaardiging. Van de pagina wordt een
foto gemaakt en deze foto wordt vervol
gens elektrostatisch geladen. Dat wil zeg
gen, de belichte delen, de letters, de lijntjes
en de foto's, worden geladen, de rest niet.
Vervolgens wordt de plaat bedekt met een
heel fijn ijzervijlsel, het zogenaamde toner.
Het elektrisch geladen gedeelte van de
foto trekt het ijzervijlsel aan. Daarna
wordt de foto gefixeerd. Dit hele proces
vindt plaats in een tunnel. Aan het eind
van de tunnel komt de kant en klare alumi
nium drukplaat te voorschijn. Klaar om op
de drukpers gemonteerd te worden. Het
hele principe van de offset-plaat berust op
het gegeven dat water en vet elkaar afsto
ten. Het gedeelte van de plaat dat met to-
niet. En drukinkt bevat vet!.
Goed, de tekst gaat nu dus naar de zetma
chine. Dit is een computer die in twintig
seconden de tekst van een hele pagina* kan
zetten, (voor de techneuten onder lezers,
de zetmachine is een Linotronic). Voor het
ontwikkelen, fixeren en drogen van de ge
zette tekst heeft de machine nog vijf minu
ten nodig. Dan rolt de tekst op een lange
strook de machine uit. Klaar om 'opge
maakt' te worden. De opmaakredacteur
neemt de stroken tekst mee naar de 'paste-
up', de ruimte waar de pagina's hun defini
tieve vorm krijgen. Deze redacteur haalt
ook de foto's van de reproductie afdeling
en zoekt uit welke foto's bij welk verhaal
horen. In de repro-afdeling zijn de foto's
op het juiste formaat gerasterd. Na het ras
teren bestaat een foto uit honderdduizen
den kleine puntjes die een foto geschikt
maken voor de drukpers.
Dan komt expediteur Bos in actie die de
kranten snel naar Walcheren brengt en ze
daar op de bekende adressen aflaadt.
In de drukkerij op het Spinveld in Breda
staat de machtige 128 zijdige WIFAG off
set rotatie drukpers van De Stem. De pers
is negenenderdig meter lang en meer dan
twee verdiepingen hoog. De kolossale ma
chine staat op een fundering van een halve
meter beton.
Dat '128 zijdig' wil zeggen dat er 128 pagi
na's tegelijk bedrukt kunnen worden. Nu
komt De Scheldebode daar nooit aan,
daarom worden er van iedere Scheldebo-
depagina twee offsetplaten gemaakt. Dat
heet in vaktermen 'dubbele produktie'.
Zijn de offsetplaten eenmaal op de pers
gemonteerd dat is het slechts een kwestie
van een druk op de knop om de zaak in
beweging te zetten. Als een grote locomo
tief komt de pers op gaan. Het hele ge
bouw staat dan letterlijk te schudden op
zijn grondvesten. Is de pers eenmaal op
gang dat gaat het ook snel: zeventig dui
zend exemplaren per uur. Voor De Schel
debode komt dat neer op zo'n vijfendertig
minuten. De kranten worden in een
vloeiende beweging bedrukt, gesneden en
gevouwen. Via een netwerk van transport
banden komen de kranten in de expeditie
ruimte terecht. Daar worden de kranten
afgeteld en gebundeld. Het nummer van
rA rt t
Nu komt de laatste en onmisbare schakel
in het geheel aan de beurt: de bezorger,
die door wind en wind De Scheldebode in
iedere brievenbus binnen de bebouwde
kom steekt. In de huiskamer kunnen de
Walcherenaren nu het verhaal van de 'zin
gende buschauffeurs' lezen. Voor de aar
digheid drukken we het hieronder nog
eens af. De redactie hoopt dat u door dit
verhaal een beetje een idee heeft gekregen
wat er allemaal bij komt kijken voordat
een stukje tekst (of een advertentie) in De
Scheldebode verschijnt.
