Molukse wijk verschijnt in boekvorm
Irene Andreae schetst historische ontwikkeling van de keramiek
Arnold Loxam bespeelt
Compton theater orgel
Lois Lane in discotheek Cosmo
Bevers geïnstalleerd
Engelse folkartiest
speelt in Razzmatazz
Toneelstuk in
De Couburg
Roosterwijziging bibliobus
Eerste concert buschauffeurs
BEELDVERHAAL VAN HET LEVEN IN DE MOLUKSE WIJK IN OOST-SOUBURG
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 14 NOVEMBER 1990
OOST-SOUBURG - Anderhalf jaar lang werkte
fotograaf Wim Helm in opdracht van het Zeeuws
Documentatiecentrum aan een uitgebreide fotodo
cumentatie van de Molukse gemeenschap in Oost-
Souburg.
Het resultaat was een schitterende expositie in de
Zeeuwse bibliotheek. Daar het zonde was om de fo
to's zomaar op te bergen in een archief werd beslo
ten om een fotoboek uit te geven. Dat fotoboek is nu
klaar. Vrijdag 16 november wordt het overhandigd
aan Tweede Kamerlid J. Lilipaly, die zelf ook in de
Molukse wijk in Souburg opgroeide.
Integratie
R.M.S.
Korte fotocursus
van 'De Hayman'
i
315
MIDDELBURG - Irene An
dreae houdt donderdag 22 no
vember een lezing in de aula
van de Zeeuwse Bibliotheek
aan de Kousteensedijk. De
titel van de lezing is: „Een reis
naar de oorsprong en de ont
wikkeling van de keramiek
van prehistorie tot post-mo-
deraisme".
Reeds in de oertijd moet de
mens hebben ontdekt dat
hand-, en vingerafdrukken in
vochtige klei lang bewaard
bleven, nadat deze in de zon
gedroogd was. Toen de mens
omstreeks 8000 voor Christus
naast de jacht ook akkerbouw
ging bedrijven, werd voedsel
in ongebakken lemen potten
bewaard. Waarschijnlijk heeft
men bij toeval ontdekt dat het
leem in poreuze steen veran
derde, wanneer het gedurende
bepaalde tijd in het vuur had
gelegen.
Zo ontstond de keramiek.
Overal waar men sporen aan
treft van oude menselijke ne
derzettingen zijn ook vondsten
van keramiek gedaan. Pot
scherven vormen voor een be
langrijk deel de taal, waarin
de alleroudste geschiedenis
geschreven staat. De grote
bloei die de keramiek in Grie
kenland doormaakte om
streeks 500 voor Chr. en in
China vanaf ongeveer 700 na
Chr. zijn van grote invloed ge
weest op de ontwikkeling vah'
de keramiek in latere eeuwen
in Europa. Echter in de 18e en
19e eeuw raakte de keramiek
in verval tot het eind van de
19e eeuw, toen de belangstel
ling voor het vervaardigen
van gebruiksvoorwerpen al
lengs weer begon te groeien,
mede als tegenhanger van het
industriële vervaardigings-
procédé. Werden aanvankelijk
van 1900 tot 1950 gebruiks
voorwerpen op een ambachte
lijke wijze gemaakt; na 1950
kwam daarin verandering en
ontwikkelde de keramiek zich
als een vrije kunstvorm. In
middels is de keramiek uitge
groeid tot één van de meest
boeiende takken van de beel
dende kunst.
Aan de hand van dia's
schetst Irene de algemene lijn
van de historische ontwikke
ling, waarbij de technische as
pecten van bijvoorbeeld het
stoken in primitieve ovens
wordt belicht. Ook komt de
moderne keramiek uitgebreid
aan bod. Tijdens het laatste
deel van de lezing laat Irene
Andreae ook haar eigen erva
ringen als keramiste aan bod
komen.
De keramiste Irene Andreae
(geboren in 1947) woont en
werkt in Haarlem en is jaren
lang docente beeldende vor
ming geweest in het middel
baar onderwijs. Tijdens haar
MO-B-opleiding handvaar
digheid specialiseerde zij zich
in de keramiek. Vijf jaar gele
den besloot zij zich verder op
de keramiek toe te leggen.
Irene Andreae is als keramiste
bekend geworden door haar
keramische landschappen en
bijzondere doosjes. Vooral het
thema strand weet ze op een
verfrissende, humoristische,
bijna naïeve wijze weer te ge
ven. Gefascineerd door het
thema water, waarbij ze door
een steeds verdergaande abs
tractie doordringt tot de es
sentie in vorm en kleur, komt
ze uiteindelijk tot een ver
stilde weergave. Bepalend
voor de sfeer van haar werk
zijn haar glazuren naar eigen
recept en op aardewerktempe-
ratuur (1046° C) gebakken.
Twaalf jaar geleden kwam
ze op de academie voor Beel
dende Vorming voor 't eerst in
aanraking met glazuur. Volle
dig in de ban van het maken
van glazuren experimenteerde
ze jaren met vele grondstof
fen. Voor haar eigen werk ge
bruikt Irene Andreae een mat
transparant glazuur. Ze vindt
het heel belangrijk dat de huid
van de klei zichtbaar blijft,
want dat geeft het ijle van het
water en het strand goed weer.
Vorig jaar schreef Irene An
dreae een cursus over het sa
menstellen van glazuren. Als
tegenhanger van de land-'
schappen maakt ze ook kleine
doosjes in vele vormen en
kleuren met een plat dekseltje,
dat tussen platte hoekpuntjes
valt; een principe wat ze in al
haar doosontwerpen laat te
rugkomen.
De lezing begint om 20.00
uur. Bij het studiecentrum van
de Open Universiteit liggen
gratis kaarten gereed. Kaar
ten kunnen ook telefonisch be
steld worden. (01180-30286).
Drie straten in Oost-Sou
burg nabij de A 58 met in to
taal 55 huizen rond een cen
traal plein, waarop een kerkje
staat dat helemaal niet op een
kerkje lijkt. Op het eerste ge
zicht wijkt deze omstreeks
1960 gebouwde woonwijk in
niets af van andere woonwij
ken die in deze periode werden
gebouwd. Het is Wim Helm die
duidelijk maakt, dat dit niet
het geval is. De verschillen
met andere wijken worden al
snel duidelijk, als je meer dan
eens een bezoek brengt aan de
wijk. Wim Helm was er bijna
anderhalf jaar te vinden, ze
ker als er zich bijzondere ge
beurtenissen afspeelden.
Wim Helm, als fotograaf
verbonden aan het Zeeuws
Documentatiecentrum, foto
grafeerde de Molukse gemeen
schap in vele facetten. Zo
legde hij de typisch Molukse
feesten rond geboorte, doop,
belijdenis en huwelijk vast.
Hij zag hoe vrouwen al dagen
tevoren in de weer waren met
de voorbereiding van de
enorme maaltijden die bij deze
feesten horen. Hij fotogra
feerde de mannen, terwijl ze
bezig waren de achtertuin te
overkappen met plastic en
zeildoek om alle gasten onder
dak te kunnen bieden. Wim
Helm maakte ook opnamen
van de sporttoernooien van
Jong Ambon, vrijetijdsbeste
ding als vliegeren en het actief
bezig zijn in muziek- en dans
groepen.
De eerste bewoners vestig
den zich in De Wijk in 1959. In
1951 waren de KNIL-soldaten,
die ons land ineens niet meer
nodig had, naar ons land geko
men. Zo'n 10 jaar later werden
ze gehuisvest in woonwijken
van stenen huizen. In Zeeland
was er één in de hoofdstad en
één in Oost-Souburg.
Aanvankelijk maakte men
weinig contact met de Neder
landers. De jongeren maakten
op school echter toch kennis
met ze. Ze ervaarden discrimi
natie, maar er was ook vriend
schap. Aanvankelijk was er
sterk verzet als een Molukse
jongen met een blank meisje
thuis kwam. Maar tegenwoor
dig is er waarschijnlijk geen
familie meer of er is wel
iemand met een blanke man of
vrouw getrouwd. De integra
tie is wederzijds. Sommige
vrouwen gaan helemaal op in
de Molukse cultuur. Ze kleden
zich ernaar, hebben belijdenis
gedaan en leren Maleis. An
dere paren vervreemden van
de wijk. Mooiste wat je je
wensen kunt, zo leest men in
de inleiding, is als mensen in
beide culturen kunnen leven.
„Dat moet de toekomst zijn".
'De wijk' is nog steeds een
centrum van de Molukse ge
meenschap. Hoe dichter je bij
de wijk komt, hoe meer er wo
nen. De kinderen zijn uitge
zwermd, maar blijven terug
komen. De nestwarmte wordt
nog steeds gevoeld.
Toen de Zuidmolukkers in
Zeeland vestigden, was er de
verwachting, dat het om een
Arnold Loxam achter het theaterorgel van de Tower Ballroom
inBlackpool
MIDDELBURG - De En
gelse organist Arnold Loxam
bespeelt vrijdagavond 16 no
vember het theaterorgel in de
Concert- en Gehoorzaal aan
de Singelstraat.
Loxam is in Engeland geen
onbekende. Hij schoof aan
achter bijna ieder theaterorgel
in Engeland. En jarenlang
maakte hij deel uit van het
team dat dagelijks het orgel
van de Tower Ballroom in
Blackpool bespeelt.
Loxam speelt uitsluitend
populaire muziek zoals dans
muziek, evergreens, marsen,
muziek uit films en musicals.
Daarnaast is Loxam een eer
ste klas entertainer.
Het concert begint om 20.00
uur. Toegangsprijs fl.10.-- per
persoon (onder zestien jaar
gratis). Voorverkoop bij Mu
ziekcentrum Middelburg in de
Lange Delft.
Kinderen in de Zuidmolukse wijk, één van de vele foto's uit het fotoboek 'de Wijk'.
tijdelijk verblijf ging. Het ide
aal was in de gemeenschap de
R.M.S., de (vrije) Republiek
der Zuid-Molukken. Die hoop
is nog steeds niet verdwenen.
Een van de bewoners: „Als je
ziet dat er in Oost-Europa
weer serieuze kansen zijn voor
een vrij Letland of Litouwen,
dat is zoiets in Indonesië toch
ook niet uitgesloten.Een
ander: „Het moederland blijft
trekken en dat zal altijd zo
blijven. Als er over honderd
jaar nog geen vrije Molukken
zijn, dan zullen er hier nog al
tijd mensen rondlopen, die
zich er maar al te goed van be
wust zijn dat ze zo'n vreemde
achternaam hebben, omdat ze
eigenlijk thuishoren op dat
kleine groepje eilanden, er
gens bij de Stille Zuidzee".
'De Wijk', de Molukse ge
meenschap van Oost-Sou
burg', is vanaf 16 november
verkrijgbaar in de boekhan
del. Het is een uitgave van De
Koperen Tuin in Goes. Ze
kwam tot stand dank zij bij
dragen van het Anjerfonds
Zeeland, de provincie Zeeland
en de gemeente Vlissingen.
Het boek kost 24.90, Kees
Slager schreef er een inleiding
bij.
VLISSINGEN - Vrijdag 16
november staat Lois Lane op
de planken van discotheek
Cosmo aan de Voltaweg. Al
weer voor de derde keer. Wie
verwacht dat Lois Lane vrij
dag Fortune Fairytale play
back uitvoert kan net zo goed
thuisblijven. Lois Lane speelt
live en klinkt op de bühne heel
anders dan op de plaat. De
voortdurende verandering is
een van de sterkste kanten
van de band.
De band bestaat uit twee
zusjes, twee broers en twee
„bijna familieleden". De zus
jes, de in Amsterdam geboren
Monique en Suzanne Kle-
mann, groeiden op in een gezin
waar door het zingen van oude
Motown-hits werd afgerekend
met de verveling van huishou
delijke karweitjes zoals af
wassen. „We zongen liedjes
van bijvoorbeeld Diana Ross
en Earth, Wind and Fire. Als
het maar soul was", herinnert
Suzanne zich. „We hielden ge
woon van zingen".
De broers zijn gitarist Ar
nold en toetsenman Rob van
Dongen. „Toen we in 1985 be
gonnen", zegt Suzanne, „ken
den we Rob en Arnold al van
hun werk in andere bands.
Dat vonden we te gek, en we
waren blij dat we ze bij Lois
Lane konden halen toen we de
kans kregen. Verder hebben
we Frans Koenn op bas en Ga-
briël Jongejans op drums".
Lois Lane's makkelijk in het
gehoor liggende mix van soul,
KOUDEKERKE - Op zater
dag 17 november verzorgt de
Dorpsvereniging Koudekerke
een toneeluitvoering in het
verenigingsgebouw „De Cou
burg".
Uitgevoerd wordt „De kat
op het spek", een klucht in drie
bedrijven door het toneelge
zelschap „Platogo" uit Kapel-
Ie. Kaarten zijn verkrijgbaar
bij A. Ardonne-Roose, tel.
01185-2746 en C.J.B. Kambier,
tel. 01185-2019 en voorzover
nog voorradig aan de zaal. En
tree: leden 5,-, niet-leden
7,50. Aanvang 20.00 uur, zaal
open 19.30 uur.
rock en funk, met daarop het
fraaie close-harmony zang
werk van Monique en Suzan
ne, vond al snel een willig oor.
En in no-time werd Lois Lane
de meestgevraagde live-band
van Nederland.
„Omdat alle bandleden mu
zikaal gezien goed op één lijn
zitten, draagt iedereen bij aan
het schrijven van onze songs.
En onze muzikale identiteit
wordt iedere dag sterker", zegt
zangeres Monique Klemann.
Voor die muzikale identiteit
maakte de Amerikaanse zan
ger Prince een pas op de
plaats. Op zijn Berlijnse hotel
kamer zag hij Lois Lane op
MTV, en gaf zijn road-mana-
ger meteen de opdracht al het
mogelijke over Lois Lane uit
te vinden. Meteen daarna
kwam de uitnodiging om de
„Maestro uit Mineapolis" op
zij n tour te begeleiden, met als
finale het concert in het Wem-
bley-stadion in Londen.
Het optreden van Lois Lane
begint om 23.00 uur. Kaarten
kosten 15.- in de voorverkoop
bij de Pup, Cosmo en de Hooi
zolder. Aan de zaal kost een
kaart 20.-.
SOUBURG - Scouting St.-
Willibrordus heeft op zaterdag
10 november j.l. 18 nieuwe be
vers geïnstalleerd. Zij kregen
tijdens een ceremonie het uni
form aan, bestaande uit een
blauwe broek, rode sweater,
de groepsdas en een blauwe
pet Zij zijn nu ook lid van het
wereldwijde Scouting. Het
was een feestelijke morgen,
waarbij ook de familie aanwe
zig was.
De bevers zijn de jongste
speltak van Scouting Neder
land, bedoeld voor jongens en
meisjes van 5 tot 8 jaar. Zij
spelen rondom het thema 'De
wereld van Lange Doener' wat
goed bij hun leeftijd past
Lange Doener heeft een groot
huis met een tuin en daar
rondom is met wat fantasie
heel wat te beleven. De bevers
komen daar elke week spelen.
Ze hebben veel plezier en ste
ken er heel wat van op.
In 1985 werd door Scouting
Nederland deze nieuwe spel
tak geïntroduceerd en overal
in Nederland ontstonden be-
vergroepen. De Souburgse
Scouting St.-Willibrordus
keek het eerst eens even aan
en besloot later ook tot uit
breiding van de groep. Wegens
ruimtegebrek was dit echter
niet direct mogelijk, totdat de
groep uiteindelijk de voorma
lige Marijkeschool in West-
Souburg kreeg toegewezen. De
bevers hebben er al 10 keer
hun opkomst gehad, terwijl de
school ondertussen verbouwd
wordt tot een echt scoutingge-
bouw. Daarna komen ook de
overige 80 jeugdleden van de
groep daar naar toe. Nu ko
men ze nog samen in het in
zeer slechte staat verkerende
noodgebouwtje 'De Kubus' in
Oost-Souburg.
Scouting St.-Willibrordus
heeft nu 6 verschillende spel-
takken. Voor zowel de welpen
(jongens van 7 tot 11 jaar) als
voor de rowans sherpa's
(jongeren van 14 tot 17 jaar)
wordt nog naar een leid(st)er
van boven de 21 jaar gezocht.
Het is vrijwilligerswerk,
waaraan men zelf ook veel
plezier kan beleven. Voor in
formatie kan men bellen
01184-17275.
Vin Garbutt.
-*4" «i
OOST-SOUBURG - Op de
zolder van Razzmatazz speelt
zaterdag 17 november de En
gelse folkartiest Vin Garbutt.
Garbutt is in Nederland niet
zo bekend. Toch heeft de man
al acht LP's achter zijn naam
staan en heeft hij heel veel ra
dio en televisie optredens ge
daan. Garbutt is veel en vaak
op toernee. Hij kwam in lan
den als Canada, Nieuw Zee
land, Hong Kong, Australië, de
VS en veel Europese landen.
Nu is Nederland aan de beurt
om te genieten van deze rasar
tiest Garbutt heeft een unieke
eigen stijl op gitaar en tinw-
histle. Hij is een komediant
met een aanstekelijke vorm
van humor en weet met zijn
muziek en zijn teksten het pu
bliek in zijn greep te houden.
Het optreden van Vin Gar
butt in Razzmatazz aan de
Middelburgsestraat 113 begint
om 21.00 uur. Kaarten a 12,50
kunnen telefonisch besteld
worden bij de familie Leijnse,
01100-30168.
VLISSINGEN - Met ingang
van maandag 3 december 1990
zal de Walcherse bibliobus 'De
Walcherse Arcadia' met name
in de gemeente Vlissingen vol
gens een ander rooster de ver
schillende standplaatsen be
zoeken. De bibliobus, die in
beheer is bij de Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg,
speelt hiermee in op de ont
wikkelingen in het gebruik
van deze mobiele bibliotheek
voorziening.
In de gemeente Vlissingen
leent de bibliobus per jaar aan
ruim 1.000 ingeschreven leners
bijna 50.000 boeken uit en
neemt daar een kleine 10 pro
cent van het bibliotheekwerk
in de gemeente voor haar re
kening.
De roosterwijziging volgt
het gebruik op de verschil
lende standplaatsen. Daar de
uitleen op Westerzicht achter
bleef kon extra tijd vrijge
maakt worden voor zeer druk
bezochte standplaatsen bij de
basisschool De Vaste Burgh en
in Ritthem. De deze week ge
opende Ravesteinschool kan in
het nieuwe rooster eveneens
bezocht worden.
Het nieuwe rooster, per 3
december, ziet er als volgt uit:
Maandag: Paauwenburg -
Falckstraat/Markusschool,
08.30-09.15 uur; Papagaaien
burg - Kleiweg/De Stellepit,
09.30-10.30 uur; Centrum - Ho
ge weg/Ravesteinschool, 11.00-
12.00 uur; Westerzicht - Wes
terzicht/Startbaan, 13.00-13.30
uur; Paauwenburg - Paau-
wenburgweg, 14.00-16.00 uur;
Ritthem - Zandweg/Dorps
straat, 18.00-18.45 uur en Cen
trum - Hogeweg, 19.00-19.30
uur.
Donderdag: West-Souburg -
LandregtstrMamixschool
13.15-14.00 uur; Papagaaien
burg - Flamingoweg/Vaste
Burgh, 14.05-15.00 uur; Bos-
senburgh - Bossenburg, 15.30-
16.00 uur en Centrum - Vin
cent van Goghlaan, 16.15-16.45
uur.
Vrijdag: Nieuw- en St.-
J oosland-scholen, 09.00-10.00
uur; Westerzicht - Wester
zicht/Startbaan, 10.25-10.55
uur; Bossenburgh - Slangen
burg/De Houtuyn, 11.00-12.00
uur; Ter Reede - Vredehof
laan, 13.15-13.40 uur en Papa
gaaienburg - Kleiweg/dep.
Vaste Burgh, 13.50-14.20 uur.
MIDDELBURG - De foto
club van „De Hayman" in
Middelburg-Zuid organiseert
een kortlopende fotocursus
voor aankomende en begin
nende amateurfotografen.
De cursus omvat 10 bijeen
komsten op maandagavond
van halfacht tot half tien. Tij
dens deze cursus kunt u o.a. le
ren foto's te ontwikkelen en af
te drukken en er wordt aan
dacht besteed aan de werking
van de fotocamera. De cursus
begint maandag 19 november
en de kosten zijn 20,- voor de
gehele cursus. De bijeenkom
sten vinden plaats in het kan
toor van skw „De Hayman",
Rentmeesterlaan 245 in Mid
delburg. Een donkere kamer is
daar aanwezig.
Voor opgave en informatie
kunt u contact opnemen met
skw „De Hayman", tel.: 29004.
MIDDELBURG - De zin
gende buschauffeurs van de
ZWN geven zaterdag 17 no
vember hun eerste concert. Zij
doen dit in de concert- en ge
hoorzaal, samen met de Ruy-
terstadsingers uit Vlissingen.
Helemaal toevallig is die com
binatie niet: beide koren heb
ben dezelfde dirigente.
De buschauffeurs van de
ZWN richtten in januari 1990
een eigen mannenkoor op. Vijf
buschauffeurs zongen al en
thousiast mee in het koor van
de Ruyterstadsingers en met
hun enthousiasme staken ze
de collega's aan. Na een korte
tijd was het ZWN-mannen-
koor een feit. De chauffeurs
oefenen iedere week de stem
banden onder de bezielende
leiding van Riet Westerweele.
Mevrouw Westerweele liet de
chauffeurs regelmatig adem
halingsoefeningen doen om de
techniek van het zingen onder
de knie te krijgen. Dat is in
middels aardig gelukt. De zan
gers van de ZWN waren al
eens te horen bij Omroep Zee
land, het Zeeuwse Filmfesti
val en tijdens een Oostduits
bezoek.
Het repertoire van de bus
chauffeurs omvat vele soorten
muziek. Tijdens het concert op
17 november brengen zij onder
andere 'ain boer', het Zeeuwse
volkslied, Ritters Abschied, de
Banditen Ballade, de klok van
Arnemuiden, Rio grande en
Good Night Ladies ten gehore.
Edo Zijl neemt twee solo's vor
zijn rekening.
Tijdens het concert worden
de buschauffeurs afgelost door
de Ruyterstadsingers.
Dit koor werd opgericht in
1966 als 'tienerkoor'. Het koor
had toen nog niet de naam
Ruyterstadsingers, maar
heette 'Jong Leven'. De tieners
werden twens en in 1979 werd
de naam veranderd in 'De
Ruyterstadsingers'. Nu is het
jongste lid van het koor 17 en
het oudste 48. In totaal zingen
37 mensen bij de Ruyterstad
singers. De singers beheersen
verschillende genres, van
klassiek tot modern, en in ver
schillende talen. De dirigente
Riet Westerweele zoekt zelf
het repertoire bij elkaar en be
werkt dit waar dat nodig is.
De Ruyterstadsingers repete
ren iedere maandagavond in
de Van Duyvenvoordeschool.
Het programmaboekje van
het concert van De Ruyter-
stadsingergs en het ZWN-
mannenkoor vermeldt bij De
Ruyterstadsingers 'die launige
forelle', the low backed car,
steal away, Scarborough fair,
il y aura cent mille chansons,
twee drinkliederen en nog vele
andere.
Als gast treedt deze avond
de bas-bariton Rob van der
Meule op. Van der Meule
treedt in het hele land op en
hij speelt ook verdienstelijk
piano. Hij zorgt dan ook voor
de begeleiding van de beide
koren.
Omdat er bij het ZWN-
mannenkoor ook leden van de
Ruyterstadsingers zingen en
de beide koren in vol ornaat
optreden zijn er onvermijde
lijke verkleedpartijen tussen
de optredens van de verschil
lende koren. Om deze pauze's
niet al te langdradig te laten
worden is presentatrice Ineke
Timmmerman aangetrokken
om de boel aan elkaar te pra
ten. Daarnaast zorgt mevrouw
Timmerman ook voor de ver
taling van de liederen die in
het Engels, Frans of Duits
worden gezongen.
Het gecombineerde concert
van het ZWN-mannenkoor en
De Ruyterstadsingers vindt
plaats in de Concert- en Ge
hoorzaal aan de Singelstraat
in Middelburg. Het begint om
20.00 maar de zaal gaat al om
19.30 uur open. Kaarten kosten
vijf gulden voor jeugd tot
twaalf jaar en zeven gulden
vijftig voor volwassenen.
Kaarten zijn in voorverkoop
verkrijgbaar bij Muziekcen
trum Middelburg, Lange Delft
80 en bij Silhouette, Walstraat
76 in Vlissingen.
