Vijfendertig jaar kunstuitleen
GROTE
SPEELGOED
VERKOPING
INGEBROKEN
PROPER C.H.S.
Naaimachineproject
in woord en beeld
tandprotheticus
8, 9 EN 10 NOVEMBER
10.00-17.00 UUR
Hervormde kerk zoekt contact
EENDAAGSE
VERKOOPEXPOSITIE
J.P.A. Rossël
de Ruiter
Coaplete Boekhandel
VOORKOMEN
IS BETER.
Organisatie: Hobbyland
Veerseweg 12, Middelburg.
ONDERTEKENING CAPITULATIE VOND PLAATS IN VROUWENPOLDER
BRUINISSE
NIET BEZORGD?
BEL 01184-19910
WOENSDAG
7 NOVEMBER 1990
M V 301
ZEER LAGE PRIJZEN!!!
Zaterdag 10 november
van 10.00-17.00 uur
VROUWENPOLDER - Morgen, 8 november, is
het precies 46 jaar geleden dat Walcheren is bevrijd
uit handen van de Duitsers. De overgave vond
plaats in Vrouwenpolder, het laatste bolwerk van
de Duitse bezetters. Daar hadden ze zich ver
schanst in de duinen. De geallieerden forceerden de
capitulatie zonder bloedvergieten. De Duitsers
konden geen kant meer op en kozen voor de ver
standigste oplossing: met een witte vlag reden zij
de geallieerden tegemoet.
Even lager werd in het huis waar de Duitse le
geraanvoerders hun stafcentrum hadden gehad,
bijgenaamd de Schreibstube, de overgave schrifte
lijk bevestigd. Dat huis lag aan wat nu de Fort den
Haakweg heet, pal naast de Hervormde Kerk.
Vroeger heette de weg Blinde Lau. Richting strand
ging de straat over in het onverharde Korte Wegje
en daarna de Lange Weg. Bij het Korte Wegje be
gon het spergebied waar de dorpelingen niet moch
ten komen. Het stuk was afgezet met palen en prik
keldraad en het gebied was bezaaid met mijnen.
Jaren later werd in de pui van het huis, links van
de voordeur, een gedenksteen ingemetseld. De
steen stelde de Duitse adelaar voor met om de nek
een hand die hem wurgt. Het opschrift luidde: „In
dit huis werd op 8 november 1944 Walcherens be
vrijding van de Duitsers door de geallieerden vol
tooid". Toen later het huis moest worden afgebro
ken, werd de al enigszins verweerde steen overge
bracht naar het Verenigingsgebouw van Vrouwen
polder op de Dorpsdijk, waar het nu wordt geflan
keerd door een bilj art.
NIEUWE KUNSTGEBITTEN
Grote witte vlag
Bontmantel
Doodstraf
Caravanbedrijf
Tel. 01113-1490
Dethleffs
Fendt
f SCHELDEBODE
VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS OP WALCHEREN. 37e JAARGANG. OPLAGE: EDITIE VLISSINGEN 23.800 EX. GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN EN WESTKAPELLE. EDITIE MIDDELBURG 22.600 EX. GEMEENTEN: ARNEMUIDEN,
DOMBURG, MARIEKERKE, MIDDELBURG EN VEERE. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: TORENSTRAAT 5 - VLISSINGEN - TEL. 01184-19910 - POSTADRES: POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN.
MIDDELBURG - De kunst
uitleen bestaat zaterdag 10 no
vember vijfendertig jaar. Om
dat te vieren is 10 november
uitgeroepen tot 'dag van de
kunstuitleen'. Er is een ten
toonstelling, een lezing door
Pierre Janssen, een forumdis
cussie en een aantrekkelijke
korting voor nieuwe leden.
De doelstelling van de
kunstuitleen is om de kunst
zoveel mogelijk onder de aan
dacht van het publiek te bren
gen. Door een kunstwerk te le
nen in plaats van te kopen
past het bij iedere portemon
nee. Ook is het mogelijk om
door middel van een spaarsys
teem een kunstwerk in eigen
dom te verkrij gen.
De kunstenaars zelf pikken
ook een graantje mee van de
verhuur.
De kunstuitleen aan de Kui
perspoort geeft de jubileum
dag gestalte door twee lezin
gen en een project 'kunst in
oplage'.
Bernard Asselbergs houdt
om 12.00 uur een lezing over
keramiek. Daarna komt
Pierre Janssen aan het woord.
Hij spreekt om 14.00 uur over
'kunst'.
Aan het project 'kunst in
oplage' werken drie kunste
naars mee. Antoine Mes, Ben
Sleeuwenhoek en Hennie
Schrijver beschilderen tien
vazen. Deze vazen zijn te koop
voor 240,-.
In het centrum voor kunst
uitleen aan de Balans 17 wordt
zaterdag om 15.30 uur de ten
toonstelling 'uw eigen keuze'
geopend. Op deze tentoonstel
ling worden de rollen voor een
keer omgedraaid. Niet de kun
stenaars maar het publiek
mag laten zien wat er bij hen
aan de muur hangt. Alle leden
van de kunstuitleen en van de
artotheek in Vlissingen zijn
uitgenodigd om aan deze ten-
toonstellin mee te doen.
Om 16.30 is er een forumdis
cussie in de voorlichtingszaal
van de Provincie, aan de Ab
dij. Centraal tijdens deze dis
cussie staat de vraag in hoe
verre de overheid zich moet
bemoeien met de relatie kun
stenaar-publiek. Een ander
onderwerp is in hoeverre het
beleid van de overheid effec
tief is.
In het forum hebben zitting:
Paul Panhuysen, adviseur
beeldende kunst van de ge
meente Middelburg en direc
teur van het Apollohuis; Ineke
Spaander, directeur van het
Zeeuws Museum; Berry Koe
dam, van galerie Ram in Rot
terdam; Inge van der Kooy,
beeldend kunstenaar en lid
van verschillende adviescom
missies, Willem Willemse,
kunstlener en Danny le Duc-
Rotte, kunstlener. De toegang
tot deze discussie is gratis.
Bezoekers die op zaterdag
een jaarabonnement afsluiten
hebben een voordeeltje: zij be
talen voor het eerste halfjaar
niets. Voor dertig gulden heb
ben zij dan wel een jaar lang
een schitterend kunstwerk in
huis.
De expositieruimte van de kunstuitleen Balans 17 is nu nog leeg. Straks hangen daar de kunst
werken van het grote publiek
VLISSINGEN - Door de in
voering van een nieuwe vorm
van persoonsregistratie bij de
gemeente krijgen de kerken
geen bericht meer bij verhui
zen en overlijden van leden.
De kerk is daarom een actie
begonnen om in contact te
blijven met de leden van de
kerk.
Mensen verhuizen. Ze gaan
trouwen. Er worden kinderen
geboren. En er overlijden
mensen. Al die gebeurtenissen
hebben ook invloed op de per
soonsregistraties, bijvoorbeeld
van een plaatselijke kerk. Tot
nu toe werden al die berichten
aan de kerken doorgegeven
door middel van informatie
die afkomstig was van het ge
meentehuis. Daar staat name
lijk op de persoonskaart aan
gegeven of iemand lid is van
een kerk en zo ja van welke
kerk. Die vermelding gaat
verdwijnen als er in de nabije
toekomst een nieuwe, geheel
automatische vorm van per
soonsregistratie zal worden
ingevoerd. En dus zullen ook
de kerken minder informatie
van het gemeentehuis ontvan
gen. In bepaalde gevallen,
wanneer de geregistreerde
daar bezwaar tegen heeft, he
lemaal geen gegevens.
De plaatselijke hervormde
gemeente zit ook met dit pro
bleem en is daarom onder de
leden een actie begonnen. Het
thema is: blijf in contact met
uw kerk. Maar niet iedereen
die als hervormd geregi
streerd is, zal met deze actie
worden bereikt. Daarom
vraagt de leiding van de her
vormde kerk in onze woon
plaats of ieder die hervormd is
zijn of haar kerk op de hoogte
wil houden van een ardreswij-
ziging, een huwelijk of echt
scheiding, een geboorte of als
er een gezinslid is overleden.
Alleen met medewerking van
de leden blijven mensen in
contact met de kerk en kan de
kerk ook met de leden contact
houden. Het adres voor opgave
is Branderij straat 3, telefoon
65344.
van prachtige olieverfschlderijen op linnen in
Hotel Arneville,
Buitenruststr. 22 Middelburg
Een grote keuze aan: landschappen (ook Ne
derlandse), zeegezichten, bloemen, stadsgeich-
ten, stillevens en ander werk. Meer dan 250
doeken, zowel klassiek als modern.
Twee mensen die de bevrij -
ding van dichtbij hebben mee
gemaakt, zijn meneer en me
vrouw Geerse, al hun hele le
ven woonachtig in Vrouwen
polder. Meneer Geerse was 18
jaar ten tijde van de bevrij
ding. Hij kwam uit een gezin
met 14 kinderen, 6 jongens en 8
meisjes. Zijn vader was zelf
standig landbouwer en had
een boerderij iets buiten het
dorp richting Veere, nu het ge
bied net over de Provinciale
Weg. Ze hadden een inwo
nende knecht en meid, de
Spec, voor slechtzittende gebitten
en ingevallen gezichten
REPARATIES: klaar terwijl U wacht!
Informatie GRATIS
Tel. afspraken 01184-14533
HOBEINSTRAAT 52 - VLISSINGEN
COMPUTERTIJDSCHRIFTEN
STUDIEBOEKEN
Meer dan 2500
computerboeken in
voorraad.
Geopend: maandag
t/m vrijdag van
9.00-12.30 uur en
van 13.30-18.00
uur, zaterdag van
9.00-17.00 uur.
Vrijdagavond
koopavond
T« 011 ft*-12733
jonge Geerse werkte bij een
andere boer om wat geld voor
het gezin te verdienen. Hij
werkte zelfs tijdens de oorlog
zo'n 60 uur per week en had
alleen 's zondags vrij. Me
vrouw Geerse was toentertijd
15 en kwam uit een gezin met
10 kinderen. Haar ouders dre
ven een bakkers- en kruide
nierszaak in het dorp. Naar
school ging ze niet meer. Ze
hield zich veelal bezig met
brood rondbrengen, kousen
stoppen, met haar zusjes wan
delen en bonnetjes plakken.
Omdat vrijwel alles op de bon
was was dat een tijdrovend
karwei waarbij het hele gezin
werd ingeschakeld.
Beiden herinneren zich de
gebeurtenissen nog als de dag
van gisteren. Toen de geal
lieerden aan de bevrijding van
Walcheren begonnen, zagen de
Duitsers zich verplicht zich
langzaam in de richting van
Vrouwenpolder terug te trek
ken. „De Duitsers", vertelt
Geerse, „hadden een enorm
sterke verdedigingslinie ge
bouwd in de duinen tussen
Domburg en Vrouwenpolder.
Het hoofdkwartier lag bij
Vrouwenpolder en was meer
(ADVERTENTIES)
Met het in Nederland ontwikkel
de en geproduceerde beveili
gingssysteem van Proper C.H.
S. heeft u een betrouwbaar,
simpel bedienbaar en een voor
al betaalbaar alarmsysteem
voor uw woning. Ook voor de
doe-het-zelver zijn er mogelijk
heden met volledige garantie.
Bel voor info en of afspraak
met de rayonvertegenwoordi
ger 01116-1995, dhr. Suurland,
Renesse.
De bevrijding van Walcheren
Duitse krijgsgevangenen in het waterwingebied bij Oranjezon.
een dorp onder de grond.
Flensburg heette het. Hoeveel
Duitsers er precies zaten we
ten we niet. Het zat er in ieder
geval stampvol mee. Om de
Duitsers te isoleren werd Wal
cheren langzamerhand onder
water gezet. De dijken bij
Vlissingen, Westkapelle en
Veere werden gebombardeerd.
Dit had tot gevolg dat de men
sen op het platteland en van de
omringende dorpen zich op
Vrouwenpolder terug moesten
trekken. De Duitsers werden
teruggedrongen tot Vrouwen
polder, de laatste granaat
sloeg in op zo'n duizend meter
van het dorp. Toen wierpen de
geallieerden pamfletten uit
om de Duitsers een laatste
kans te geven zich over te ge
ven. Binnen 36 uur moesten ze
beslissen. Geen kant konden
ze meer uit. Voor hen lagen
het overstroomde Walcheren
en de geallieerden, achter hen
de Oosterschelde en de Noord
zee. Het dorp zal vol mensen,
de bunkers vol Duitsers. Dat
was een enorm spannende tijd.
Een bombardement zou cata
strofale gevolgen hebben ge
had. Gelukkig zagen de Duit
sers de zinloosheid daarvan in.
Op 8 november reed de Duitse
staf in een jeep met voorop een
grote witte vlag de geallieerde
troepen tegemoet. Even later
kwamen ze weer terug, nu ge
flankeerd door de Engelsen, en
reden naar het huis waar ze
hun stafcentrum hadden ge
had. Daar werd de overgave
getekend. De Duitsers werden
in grote colonnes afgevoerd en
verscheept naar elders, waar
heen wisten we niet".
Vreemd genoeg waren'er op
de bevrijdingsdag zelf in het
dorp geen uitzinnige taferelen
te aanschouwen, zoals die zich
wel in de steden voordeden.
Geerse schrijft dat toe aan de
aard van de bevolking, die
voornamelijk bestond uit
nuchtere landbouwers die
zwaar werk en lange dagen
gewend waren. Hij herinnert
zich nog dat een bevriende
boer op hem afkwam en vroeg
of hij meeging het vee opha
len, dat een stuk verderop in
de duinen graasde. De zorg om
have en goed was belangrijker
dan de feestelijkheden en de
meesten gingen aldus weer
over tot de orde van de dag. De
christelijke levensovertuiging
zal ook zwaar hebben meege
teld. Mevrouw Geerse mocht
van haar ouders in eerste in
stantie niet eens naar buiten
maar volgde de aftocht van de
Duitsers vanachter het raam.
Haar moeder was wel een van
de eersten die de vlag buiten
hing. Alleen 's avonds kwam
de stemming er wel in. Op het
dorpsplein werd een podium
opgericht waar wat festivitei
ten plaatsvonden. Mevrouw
Geerse herinnert zich nog dat
een vrouw het podium op
kwam, gehuld in een lange
bontmantel, en een imitatie
van koningin Wilhelmina ten
beste gaf. Hoewel de imitatie
bijzonder geslaagd was, bleek
de vrouw helaas tijdens de
oorlog niet geheel zuiver ge
weest te zijn. Haar imitatie
werd haar niet in dank afge
nomen en ze werd het podium
afgegooid. Die tweestrijd tus
sen wie goed en fout was ge
weest tijdens de oorlog laaide
al snel op. De andere dag be
gon op hetzelfde podium het
kaalscheren van meisjes die
wel eens met een Duitser wa
ren betrapt, hoewel dit meest-
alslechts bestond uit onschul
dige liefdesrelaties. Het kaal
scheren gebeurde nota bene
door een voormalige NSB-er.
Een neef van Geerse, Janus
Geerse, een verzetsman, ging
dit te ver. Hij maakte een
einde aan dit tafereel door de
man het podium af te zetten
met de legendarische woor
den: „Hier zal het recht zich
handhaven maar niet op deze
manier". Volgens Geerse kwa
men dit soort toestanden voort
uit haatgevoelens die tijdens
de oorlog waren opgekropt
maar waren ze ook deels te
wijten aan de bestuur loosheid
direct na de bevrijding.
De bevrijders bleven nog
een poosje tot de toestand ge
normaliseerd was. Langza
merhand ging het gezag weer
over in Nederlandse handen.
De Engelsen gaven nog wei
eens een bonte avond in een
van hun barakken maar daar
mochten de Geerses niet naar
toe. Meneer Geerse zag een
jaar na de bevrijding de
enorme bunkers van de Duit
sers, het ondergrondse dorp,
toen hij werd ingeschakeld bij
het opruimen van munitie in
het duingebied. Al met al om
schrijft hij de sfeer tijdens de
oorlog als vrij gemoedelijk.
Tot de opmars van de geal
lieerden begon hadden de
Duitsers niet veel te doen. Van
tijd tot tijd vorderden ze paard
en wagen van de boeren met
koetsier. Geerse moest dan
naar Middelburg om materia
len op te halen. De boeren wa
ren verplicht een deel van hun
oogsten aan de Duitsers af te
staan maar kregen daar nor-r
maal voor betaald. Af en toe
was er weieens een incident.
Geerse herinnert zich nog het
MIDDELBURG - De
theologe Mariette Stout
komt op maandag 12 no
vember vertellen over
haar werk onder de El Sa-
vadoriaanse vluchtelingen
in Nicaragua. Zij doet dit
op uitnodiging van het
Zeeuws Comité Stille
Tochten.
Het Zeeuws Comité
Stille Tochten heeft in Ni
caragua een naaimachine
project geadopteerd. Het
afgelopen jaar kwam er al
vierduizend gulden binnen
voor het project. Door mid
del van het project leren de
vluchtelingen voor zichzelf
een bestaan op te bouwen.
Mariette Schout heeft met
de vluchtelingen samenge
werkt. Ook maakte zij vi
deo opnames die op 12 no
vember vertoond worden.
De avond wordt gehou
den in het emancipatiehuis
aan de Nieuwstraat 47. De
aanvang is 19.30 uur.
Dorpsweg 21 Bruinisse
(ADVERTENTIES)
UW SCHELDEBODE
- FOTO: KPT. G. V0URCH
voorval met een dronken
Duitse soldaat die 's nachts het
raam van de bakkerij insloeg.
De soldaat had die nacht
wachtdienst en op dronken
schap tijdens de wacht stond
de doodstraf. De volgende dag
kwam de soldaat zijn excuses
aanbieden en smeekte de bak
ker niets tegen zijn meerderen
te zeggen. De bakker beloofde
dat mits de soldaatr ervoor
zou zorgen dat er de volgende
dag voor twaalf uur een
nieuwe ruit in het kozijn zou
zijn geplaatst, anders zou hij
alsnog de staf inlichten. Nu
was glas in die tijd vreselijk
moeilijk te krijgen en Geerse
weet nog niet hoe de soldaat
het geflikt heeft, maar de ruit
was er.
Mevrouw Geerse weet nog
goed hoe zo'n 14 dagen voor de
uiteindelijke bevrijding Duit
sers bij hen in huis werden ge
ïnstalleerd. De Duitse soldaten
waren volledig uitgeput en de
oorlog beu. Eentje speelde or
gel en toen hebben ze samen
nog christelijke liederen zitten
zingen. Het laatste beeld is dat
van de Duitse soldaat die aan
de wieg stond van een pasge
boren zusje en zachtjes huilde.
Hij vertelde dat toen hij van
huis wegging een paar jaar
geleden, zijn vrouw pas was
bevallen van een dochter.
Sindsdien had hij ze niet meer
gezien.
Ter gelegenheid van de be
vrijding heeft het gemeente
bestuur van Domburg het ini
tiatief genomen voor de publi
catie „Zware tijden". Drs. L.R.
Priester stelde het boekje sa
men. In dit boek wordt aan
dacht besteed aan de woelige
dagen vlak voor de bevrijding
en de periode vlak daarna.