Armoede is geen sprookje
Bijstandsvrouwen in gesprek met bondgenoten
Deskundigen gezocht
voor radioprogramma
Versterking Keizersbolwerk
MADONNA: MODERNE MARLENE DIETRICH...
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1990
MIDDELBURG - De
provinciale werkgroep
Bijstandsvrouwen - Bi j -
stavrouwen houdt aan
staande donderdag 27
september van 14.00 uur
tot 16.00 uur een thema
middag in een van de
zalen van de Schouw
burg. Na vertoning van
de film "Vrouwen zoals
wij", spreekt men over
de huidige positie van
bijstandsvrouwen en
wat er moet gebeuren
om in de jaren '90 tot po
sitieverbetering te ko
men. Bijstandsvrouwen
en vrouwen die zich be
trokken voelen zijn wel
kom om ervaringen uit
te wisselen, de discussie
aan te gaan of gewoon te
luisteren.
Bondgenoten
Sprookjeshuwelijk
WARREN BEATTY:
HOLLYWOOD
MEEST LUIE HARTENVEROVERAAR...
Furore
Uitbarsting
Liedjes
DICK TRACY:
EEN STRIPHELD KOMT TOT LEVEN...
Evenement
315
"...en daar hoort ook het
bloemetje op tafel bij". Deze
woorden sprak Minister
Marga Klompe in 1965 bij het
tot stand komen van de Alge
mene Bijstandswet in 1965. De
gunst -het uit liefdadigheid
verstrekken van geld en goe
deren- werd vervangen door
het recht op bijstandsuitke
ring als men door wat voor re
den dan ook geen andere in
komsten had. De uitkering
was en is bedoeld om "de
noodzakelijke kosten van het
bestaan te kunnen dekken en
sociaal te kunnen blijven
functioneren."
We schrijven inmiddels 1990
en het eerste deel van boven
staande formulering lijkt be
reikt. In Nederland hoeft nie
mand om te komen van de
honger. Het spreekwoorde
lijke bloemetje op tafel, daar
komt het in de meeste gevallen
niet (meer) van. Wie lange tijd
van een bijstandsuitkering
moet leven, komt onherroepe
lijk in een armoedespiraal te
recht. Als de wasmachine niet
meer gerepareerd kan worden
is er geen geld voor vervan
ging, versleten vloerbedek
king en meubilair wordt met
veel creativiteit een beetje op
gelapt met een couponnetje
van de markt en ga zo maar
door. Niet kreperen van de
honger, maar van een redelijk
bestaan is geen sprake meer.
Een landelijk project 'Kerk
vrouwen -Bij stands vrouwen'
vond vijf jaar geleden voort
gang op provinciaal niveau.
Het initiatief van een stagiere
bij de Provinciale Diakonale
Commissie, zelf ook bijstands
vrouw, ondervond veel bijval.
Een vijftiental vrouw ham zit
ting in de provinciale werk
groep. Het afgelopen voorjaar
ontstond meningsverschil tus
sen een aantal kerkvrouwen
en bijstandsvrouwen, wat tot
gevolg had dat verschillende
bijstandsvrouwen uit de
werkgroep stapten. De werk
groep is inmiddels weer actief,
zij het in een iets andere sa
menstelling en met een nieuwe
naam: 'bijstandsvrouwen-bij
sta vrouwen'.
Helemaal tevreden over de
nieuwe naam is Marijke Hei-
ge, bijstandsvrouw en actief
lid van de werkgroep, nog niet.
Maar dat is van minder be
lang. "Als je van de bijstand of
een WAO-uitkering moet le
ven kom je al gauw aan de on
derkant van de samenleving
terecht. Je voelt je aan de kant
geschoven, buitengesloten.
Bondgenoten hebben is heel
belangrijk. Ik heb door mijn
activiteiten voor de werkgroep
veel mensen ontmoet die mijn
persoonlijke leven verrijkt
hebben."
De werkgroep organiseert be
halve themamiddagen nog ka-
derdagen en weekends, onder
andere in samenwerking met
het Landelijk Comité Vrou
wen in de Bijstand.
"We willen de strijd aan
gaan om de positie van bij
standsvrouwen te verbeteren",
zegt Marijke Helge. "In plaats
van de bijstand een basisinko
men, daar willen we naar toe.
Op het ogenblik is het moeilijk
om politieke steun te krijgen.
Armoede is politiek gezien uit
het aandachtsveld verdwenen.
Het milieu staat op het ogen
blik in het middelpunt van de
belangstelling."
Door het organiseren van
landelijke acties probeert men
VLISSINGEN - Vanaf 1 ok
tober 1990 is er een nieuw pro
gramma op Radio 5: 'De ge
woonste zaak van de wereld',
over tradities en tijdsver-
schij nselen. Deze serie over
volkscultuur is iedere maan
dagmiddag tussen 16.30 en
17.00 uur te beluisteren. Het
programma wordt in de
nauwste samenwerking tus
sen de NOS en het Informatie
centrum Volkscultuur samen
gesteld. In Nederland houden
vele personen en instellingen
zich intensief bezig met Volks
cultuur, bijvoorbeeld univer
siteiten, musea, verenigingen,
folkoregroepen, heemkunde
kringen en verzamelaars. Zij
begeven zich niet alleen op het
gebied van de traditionele
volkscultuur met haar volks
muziek, volksdans en kleder
drachten, maar ook op dat van
de eigentijdse volkscultuur
(popmuziek, tatoeage, 'tonpra-
ten'). Vaak houden ze zich be
zig met materiële uitingen van
volkscultuur, zoals bid
prentjes, draaiorgels of be
hang. Op de meest uiteenlo
pende terreinen wordt mo
menteel onderzoek gedaan.
Om al deze activiteiten zo goed
mogelijk te ondersteunen en
coördineren is in 1984 met hulp
van het ministerie van WVC
het informatiecentrum Volks
cultuur opgericht. In de eerste
vijf afleveringen van het
nieuwe radioprogramma ko
men de volgende onderwerpen
aan de orde: 1 oktober 1990:
Volkscultuur. In de introduc
tie op de eerste programma-
reeks wordt uitgelegd wat
volkscultuur is en hoe we het
om ons heen zien. Wat zijn
tradities en tijdsverschijnse
len? Hoe werd en wordt volks
cultuur vormgegeven in het
dagelijks leven in heden en
verleden? 8 oktober 1990:
Tandverzorging. Tegenwoor
dig vinden veel mensen het al
geen pretje om naar de tand
arts te gaan, maar hoe dat
vroeger ging.... Wanneer is de
tandenborstel eigenlijk uitge
vonden? En waar komen de
tandartsenstoel en het kunst
gebit vandaan? 15 oktober
1990: Tafelmanieren. De eti
quette aan tafel verschilt van
cultuur tot cultuur. Lichaams
geluiden dienen bij ons tijdens
het eten onderdrukt te wor
den, maar dat is niet altijd zo
geweest. Wat is de functie van
de butler en de tafelheer?
Waar komt de vork vandaan
en wanneer is men de tafel
gaan dekken? 22 oktober 1990:
Bakstenen. Misschien hebt u
er nooit zo over nagedacht,
maar over de hoekstenen waar
onze samenleving letterlijk op
is gebouwd valt heel wat te
vertelllen. Hun vorm kan va
riëren van kloostermoppen tot
IJsselsteentjes of vervangen
worden door beton. Wanneer
kwam men op het idee om met
de hand bakstenen te vormen?
Hebben stratenmakers en
bouwvakkers in onze maar
schappij hun eigen gebruik en
imago? 19 Oktober 1990: Begra
ven. Wat is de functie van bid
prentjes? Waarom heeft het
kerkhof zoveel concurrentie
gekregen van het cremato
rium? Wie staan er behalve
Mieke Telkamp in de Top Tien
van de begrafenismuziek?
Deze en andere vragen wor
den beantwoord in 'De ge
woonste zaak van de werekd'.
Voor een aantal van deze
onderwerpen worden nog des
kundigen gezocht. Ook willen
we graag in contact treden
met mensen die onderzoek
doen, een verzameling hebben
of vanuit hun herinnering-
kunnen vertellen over andere
onderwerpen. Voorbeelden
hiervan zijn kalenderfeesten
zoals Nieuwjaar, Carnaval.
Sint Maarten, 1 april; gewoon
ten en gebruiken rondom de
levensloop zoals geboorte,
jeugd, huwelijk, ouder worden
en sterven en begraven; wo
nen, werken en vrije tijd; fees
ten zoals verjaardagen, moe
derdag en kermis; religie en
volksgeloof; kleding, voeding
en etiquette en volkskunst. U
kunt hiervoor contact opne
men met het Informatiecen
trum Volkscultuur, Lucas Bol
werk 11, 3512 EH Utrecht, tele
foon 030-319997.
Warren Beatty maakte sinds 1961 slechts anderhalf dozijn rolprenten.
Toch geldt hij als een van de meest succesvolle filmmakers. Een
kwestie van geluk zoals Beatty zelf stelt? Een gesprek met Hollywoods
meest luie hartenveroveraar...
de aandacht te vangen en in
vloed te krijgen op de makers
van het sociaal beleid. Afgelo
pen voorjaar werd een grote
manifestatie gehouden op het
Malieveld in Den Haag om de
problemen van 'de arme kant
van Nederland', naar voren te
brengen. Gisteren werd in
Utrecht 'het sprookjeshuwe
lijk van de eeuw' gesloten. Het
thema van deze actie was de
'ontsluiering van het huwe
lijk', bedoeld om de verou
derde Nederlandse huwelijks
wetgeving aan de kaak te stel
len. Op 16 november wordt
over dit onderwerp in Amster
dam een tribunaal gehouden.
'Nieuwe' armoede komt veel
voor onder vrouwen. In Ne
derland moeten ruim 700.000
vrouwen al jaren rond zien te
komen van een minimum uit
kering. Behalve vrouwen die
aan het hoofd staan van een
een-oudergezin betreft het
vaak oudere alleenstaande
vrouwen die geen of nauwe
lijks kansen hebben ooit weer
een baan te vinden, of vrou
wen uit etnische minderheden.
Hun vooruitzichten zijn dan
ook verre van rooskleurig. De
komende jaren verwacht men
dat dit beeld nog zal verslech
teren. In Middelburg hield de
werkgroep DISK (Dienst in de
Industriële Samenleving van
wege de Kerken) een onder
zoek naar de armoede. Ko
mende vrijdag overhandigt
men de notitie 'Arme kant van
Middelburg' aan mevrouw S.
Smitskamp, wethouder van
Sociale Zaken in Middelburg,
en ds. J. Dubbink van de Raad
van Kerken.
Voor meer informatie over
de werkgroep Bijstands-Bij-
stavrouwen kan men terecht
bij Marijke Helge, lid van de
werkgroep of bij Jan van de
Nieuwendijk, maatschappe
lijk activeringswerker die de
werkgroep ondersteunt. Het
kantooradres is: Singelstraat
19 in Middelburg, telefoon
01180-15353.
Voor mensen met een minimum uitkering is een lege portemonnaie eerder regel dan uitzonde
ring - FOTO: ARCHIEF DE STEM WEEKBLADEN
Binnenkort wordt het Kei
zersbolwerk in opdracht van
Rijkswaterstaat van een
nieuwe fundering voorzien.
Tijdens de werkzaamheden
aan de Koop mans- en Vissers
haven werden scheurtjes in
het metselwerk en in de as-
faltverharding van dit monu
ment vastgesteld. Gezien de
historische waarde van het
bolwerk heeft Rijkswaterstaat
toen direct een onderzoek in
gesteld naar de aard en bete
kenis van die verschijnselen.
De conclusie van het onder
zoek was dat geen baggerwerk
mogelijk was zonder eerst de
fundering van het Keizersbol
werk te versterken.
Na overleg met alle betrok
ken instanties heeft Rijkswa
terstaat een plan van aanpak
gemaakt. Besloten is tot een
oplossing, waarbij onder de
constructie van het Keizers
bolwerk in de bodem kolom
men worden gevormd, die de
belastingen uit de wand van
het bolwerk overbrengen op
de diepere draagkrachtige la
gen van de ondergrond. Het
maken van deze kolommen
gebeurt door het in de grond
brengen van een spuitlans,
waarmee met behulp van ro
terende waterstralen de grond
wordt losgewoeld. In dit losge
maakt materiaal wordt een
cementhoudend mengsel geïn
jecteerd: na verharding ont
staat een steenachtige kolom.
Voor deze werkwijze moe
ten in het metselwerk over de
volledige hoogte gaten worden
geboord om de spuitlans door
te voeren. Er zijn daarvoor
reeds enige proefgaten ge
boord door de 13 meter hoge
muur. Het gedeelte van het
bolwerk dat grenst aan de ha
veningang (tussen de kade
muur in de haven en de poort
van de onderdoorgang bij de
reddingssteiger) wordt straks
zo van een nieuwe fundering
voorzien. Een stalen dam wand
aan de havenzijde moet moge
lijke beschadiging van de ko
lommen door baggerwerktui-
gen en dergelijke voorkomen.
Er zal voorts een aantal an
kers in de muur worden aan
gebracht waarmee de reste
rende horizontale krachten
naar het achter het metsel
werk liggende grondmassief
wordten overgebracht. Ook
deze ankers worden in de
grond gevormd door rond een
stalen ankerstang een cement-
mengsel te injecteren. De zo
genoemde reddingsteiger
(vanaf de kettingsteiger rich
ting Koopmanshaven) zal
worden gesloopt.
De totale kosten bedragen
rond de 1,7 miljoen gulden. Pas
na het gereedkomen van de
funderingsversterking zal de
haveningang op de gewenste
diepte kunnen worden uitge
baggerd.
Madonna maakt er beslist geen geheim van dat Mariene Dietrich voor haar rol als de zwoele Breathless Maho-
ney een bron van inspiratie vormde. Met haar vierde grote filmrol zet Madonna in elk geval haar meest indruk
wekkende prestatie op het witte doek neer. De zangeres over het werk achter de schermen, over de liedjes
en natuurlijk over de man die haar in de ban houdt, Warren Beatty...of moeten we zeggen: Dick Tracy...
en "Reds". In het verloop van zijn carriè
re wist Beatty zich niet alleen als akteur te
onderscheiden, maar ook nog eens als
getalenteerd regisseur. Ondanks zijn
niet overdreven hoge produktiviteit geldt
Beatty als één van Hollywood meest suk-
sesvolle vertegenwoordigers.
"Ach, ik heb geluk gehad," zegt Beatty
bescheiden. "Heel veel geluk. Ik had ei
genlijk harder moeten werken, maar ja,
dat zit nu eenmaal niet in mijn aard. Bo
vendien leef ik niet alleen voor de film, er
zijn andere dingen belangrijk.. Wat be
treft Dick Tracy: veel mensen kwamen in
de afgelopen jaren op me af met de sug
gestie om Tracy te gaan spelen. Ik vond
echter dat ik er beslist niet als Dick Tracy
uitzag...totdat ik me realiseerde dat nie
mand er als Dick Tracy uitzag, god-zij
dank trouwens...dus waarom zou ik de rol
eigenlijk niet spelen.."
Aanvankelijk was het beslist niet Beatty's
bedoeling om de film ook te gaan re
gisseren.
"Maar de een na de ander droop af, ver
loor interesse in de film. Regisseur John
Landis wist me er enkele jaren geleden
van te overtuigen dat ik geknipt was voor
de rol. Uiteindelijk trok hij zich terug en
was ik razend enthousiast over het gege
ven... Martin Scorsese had al toegezegd
dat hij de film zou regisseren, maar raakte
in de ban van een ander project. Uiteinde
lijk heb ik de knoop maar doorgehakt en
heb de 'hele meute' gemobiliseerd, van
Pacino tot Hoffman en Madonna, lede
reen was meteen razend enthousiast
over het script, men vond het uiterst ko
misch en tja, het resultaat mag er wezen,
al hadden we van tevoren eigenlijk niet
durven hopen dat het zo'n enorm sukses
zou worden.."
"De overeenkomsten tussen Warren
Beatty en Dick Tracy zijn frappant," zegt
Madonna. "Dick Tracy is aan één kant
erg eenzaam, een echte 'loner'. Maar hij
is daarnaast zeer intelligent en van nature
erg nieuwsgierig. Voor zover ik dat zou
kunnen inschatten, geldt dat ook voor
Warren. Hij is een scherp observator,
mist niets. Je voelt je klein worden in zijn
gezelschap zonder dat dat op een onaan
gename manier gebeurt. Weet je, Warren
is iemand aan wie je je hele levensverhaal
vertelt en wanneer je dat hebt gedaan,
dan realiseer je je dat je de meest intieme
details aan iemand hebt verteld die je net
hebt leren kennen en die geen woord,
maar dar> ook geen woord, over zichzelf
heeft losgelaten.."
Madonna draait er beslist niet omheen
dat Warren Beatty op haar een onverge
telijke indruk heeft gemaakt.
"Warren is een verleider," zegt ze. "Hij
weet dingen in je los te maken die een an
der in geen honderd jaar voor elkaar zou
krijgen. Hij straalt warmte uit, heeft een
ontwapenende natuurlijke charme. Maar
hij is ook een absolute perfektionist, dat
blijkt uit de film. Desnoods laat hij een be
paalde seène honderd keer overdoen, als
hij uiteindelijk maar tevreden is met het
resultaat. Het gekke is, dat hij iedereen
meesleept in zijn enthousiasme, er is nie
mand die tegenstribbelt...hij gaat zo ver
dat je totaal kapot bent en dan zet je
meestal je beste prestatie neer.."
Madonna maakte in '85 furore door haar
vrijgevochten rol in de film "Desperately
Seeking Susan" en ze acteerde daar
naast verdienstelijk in onder andere
"Shanghai Surprise" en "Who's That
Girl?".
Volgens velen levert Madonna met haar
rol als de zwoele nachtclubzangeres
Breathless Mahoney tot nogtoe inder
daad haar beste prestatie op het witte
doek. Mariene Dietrich vormde een be
langrijke, zo niet de meest belangrijke,
bron van inspiratie..
Madonna: "En dat terwijl de vergelijking
eigenlijk niet klopt, want Dietrich had in
haar rollen toch iets hards, iets manne
lijks. En tegelijkertijd daagde ze het pu
bliek uit, ze was uiterst intrigerend. Haar
inmiddels klassiek geworden poses heb
ben me altijd gefascineerd. In de film
komt Dick Tracy naar mijn kleedkamer en
ik ga - met een glas champagne in de
hand - zo staan dat hij door mijn neglige
kan kijken, een belachelijke scène, ach
ter me zie je mijn schaduw op de muur.
Kijk, dat is de manier waarop Dietrich het
waarschijnlijk ook zou hebben gedaan.."
Ondanks Beatty's natuurlijke charme en
zijn overredingskracht kwam het een keer
bijna tot een uitbarsting tussen Madonna
en hem..
"Tijdens de scène met het water, de
moeilijkste uit de film, was Breatless ten
einde raad. Het kon haar allemaal geen
barst meer schelen. Ik vond dat ik op dat
moment heel breekbaar moest zijn, het
poseren, de facade moest op dat moment
verdwenen zijn. Maar Warren zag het an
ders en wilde per se dat ik daarnaast iets
onverzettelijks probeerde uit te stralen.
We gingen door met de 'takes' totdat ik
echt niet meer kon, ik had alles gegeven
en vluchtte naar mijn caravan. Een half
uurtje later klopte Warren aan en vroeg
me of ik verder kon gaan. Ik reageerde fu
rieus, maar ook toen kon ik geen
weerstand aan hem bieden en daar ging
ik weer..."
Aanvankelijk was Madonna beslist niet
enthousiast over de liedjes die Stephen
Sondheim schreef voor de film..
"Ik hoorde ze voor de eerste keer bij War
ren thuis. Stephen Sondheim speelde de
liedjes op de piano en zong ze voor. Mijn
eerste reaktie was: "Oh, lieve hemel,
moet ik die liedjes echt zingen? Het zijn
zulke gecompliceerde liedjes, niet te ver
gelijken met de songs die ik daarvoor heb
opgenomen, al die tempo-wisselingen en
vreemde koortjes...maar Stephen kan
niet op een andere manier schrijven, hij
herhaalt niets, geen woorden, geen meo-
dielijn - hij schrijft alles in een keer op. Ze
zijn dus uiterst moeilijk om onder de knie
te krijgen. Ik haatte ze, er was maar een
liedje dat ik meteen mooi vond, "I'll Al
ways Get My Man".."
Het duurde dus eventjes voordat Madon
na zich de liedjes eigen had gemaakt.
"Voor mij kwamen ze pas tot leven toen
ik ze, gekleed in een avondjurk, kon zin
gen. Daar ging een lange weg aan vooraf.
Ik vergeleek het als lessen in tapdansen
hetgeen ook zo gecompliceerd is. Zang
pedagoog Seth Riggs hielp me de juiste
noten te vinden, vervolgens werden de
liedjes in een soort slow-motion-tempo
herschreven en thuis repeteerde ik ze
eindeloos totdat ik ze kon dromen. Ver
volgens begonnen de repetities met cho
reograaf Jeffrey Hornaday en pas in dat
stadium begonnen ze te leven. Maar het
heeft veel, zo niet alles, van me ge
vergd.."
Tekenaar Chester Gould wist in de jaren dertig miljoenen Amerikanen in de ban te
houden met zijn getekende held Dick Tracy. Vechtend tegen het opkomende
gangsterdom was Tracy een baken van onverzettelijkheid. Warren Beatty slaagde
erin om de sfeer van de strips op fascinerende wijze op film vast te leggen. Een tot
leven gebracht stripverhaal vol symboliek, spannnend en meeslepend van de
eerste tot de laatste sekonde..
De sterrenbezetting van Warren Beatty,
Al Pacino, James Caan, Dustin Hoffman,
Madonna en anderen staat op zichzelf al
borg voor optimale akteerprestaties,
maar er wordt een extra dimensie aan
verleend door de werkelijk magnifieke
maskers. Ontworpen door de meerdere
malen onderscheiden John Caglione jr.
en Doug Drexler (bekend van "The Cot
ton Club") vormen deze prachtige mas
kers mede de basis van het stripachtige
karakter van de film. "Dick Tracy" is een
bioscoop-evenement voor jong en oud
De produktiekosten van "Dick Tracy" be
droegen ruim dertig miljoen dollar.
Kosten noch moeite werden dus
gespaard bij de produktie van de film en
de makers voeren de bioscoopbezoeker
binnen in een gestileerde, mysterieuze
wereld waarin eenvoud troef is.
Er worden zeven kleuren gebruikt die
steeds terugkeren in de kleding van de
akteurs en de aktrices, de auto's zijn wa
gens uit de jaren dertig zonder dat de
specifieke merken duidelijk worden en
nergens hangt een reclamebord met een
merknaam. Alles is algemeen gehouden,
het gaat om de sfeer uit de stripverhalen
van Chester Gould, een aparte wereld
dus waarin held Dick Tracy beschoten
kan worden, getrapt geslagen...het
maakt allemaal niet uit, hij is onoverwin
nelijk, razend intelligent en o zo dapper.
Zijn tegenstanders zien er ook uit als te
genstanders. Gangsters dus met illustere
namen als - al naar gelang de vorm var.
hun gemene koppen - "Pruneface"
("Pruimkop"), "Flattop" ("Platkop"),
"Brow" ("Wenkbrauw") of de volledig
uitdrukkingsloze "The Flat".
dat de aandacht van de eerste tot de
laatste sekonde gevangen weet te hou
den. Geen moment van verveling in deze
razend knappe film, de kijker wordt aan
de hand meegenomen van plaatje naar
plaatje en onontkoombaar denk je op een
bepaald moment dat je in een stripver
haal aan het dwalen bent. En dat is de op
zet van deze film, die in de States al voor
een ware rage heeft gezorgd. Batman is
verleden tijd, Dick Tracy eigenlijk ook,
maar hij leeft op dit moment als nooit
tevoren...
In 1961 schitterde een piepjonge Warren
Beatty in Elia Kazans meesterwerk
"Splendor In The Grass". Niet de overige
sterren als Montgomery Clift, James
Dean of Marlon Brando trokken de
meeste aandacht van het publiek, maar
het halfbroertje van Shirley McLaine met
zijn onweerstaanbare charisma. Sinds
dien speelde de nu 53-jarige Beatty in niet
meer dan achttien films, waarvan de helft
volgens kenners boven de middelmaat
uitsteekt met als uitschieters "Shampoo"