Antiek zilver in het slot van Laarne
SCHELDEBODE VAN DINSDAG 22 ME11990
Wat doen de Oostvlamingen om hun provincie attractief te ma
ken voor de nationale en internationale toerist? Het antwoord is:
„Heel veel". Zelfs veel meer dan enig provinciaal bestuur van
Nederland ooit zal kunnen opbrengen om een recreatiegebied
van allure in stand te houden. In ons land zal men nergens een
landgoed/recreatiepark van 500 ha. aantreffen dat geheel door
een overheidsbestuur gefinancierd en bestuurd wordt. Dit feno
meen ligt in België, slechts een tiental kilometers over de grens
en staat bekend onder de naam „Puyenbroeck".
„Puyenbroeck" is een groot recreatie- en groengebied, ontstaan en gegroeid
uit een stukje polderlandschap, dat in de loop der eeuwen diverse eigenaars
heeft gekend. Daaronder waren zowel kerkelijke als militaire (in de Franse
revolutie) en burgerlijke overheden en privé personen. In 1965 werden door
het provinciale bestuur van Oost-Vlaanderen de eerste aankopen verricht, die
de basis van het huidige en zeer omvangrijke landgoed zouden vormen. De
aankoop behelsde niet alleen het in 1881 in het toenmalige park gebouwde kas
teel, maar tevens de omliggende bossen en landerijen, waardoor het een totale
oppervlakte bestreek van 510 ha. Daarvan werden ca. 400 ha. bij de directe re
creatieve exploitatie betrokken. Het geheel werd als Provinciaal Domein
Puyenbroeck in 1969 voor het publiek opengesteld. Het kasteel, oorspronkelijk
voorbestemd tot cultureel centrum, werd in 1976 ingericht als molenmuseum.
Landgoed
Dierenpark
Cultureel
Bloementeelt
Ros Beiaard
Gastronomie
THWfürtt
WtVfii
amati
SiNTHfiKlAi
:#timSV:K>
WEST
WiMSttt
IEK£R*E
m«*.
*ZWtVfcG6M V_-
VLAAN D E S E N
mini11111111111 n 111111111111111111111mminn111111111
Oost-Vlaanderen
veelzijdig en
vlakbij huis
Sindsdien is deze merk
waardige en educatieve collec
tie uitgebouwd, waar bezoe
kers het historische en heden
daagse Oostvlaamse molenbe
stand kunnen bekijken. Om
het aanbod van recreatieve
mogelijkheden zo breed moge
lijk samen te stellen is een zeer
ruime uitbouw en inplanting
toegepast. Het resultaat is dat
zowel de dagjestoerist als de
natuurliefhebber, de verblijf-
toerist als de toevallige wan
delaar, de zonnebader en de
recreatie-sportèr hier alles
kan vinden waaraan hij be
hoefte heeft.
De voornaamste elementen
van het uitgestrekte park zijn
naast het reeds genoemde mo
lenmuseum de camping met
283 staanplaatsen, het sta-ca-
ravanterrein met 202 percelen,
een uitgestrekt dierenpark
voor Europese zoogdieren, een
collectie opgezette vogels,
kleine roofdieren en insecten,
het in de zomer indrukwek
kende bloemenpark, een
sportcomplex met overdekt
zwembad en een aangrenzend
openluchtzwembad, een sport
hal etc. Voortdurend werkt
men nog aan de uitbreiding en
vernieuwing.
In dit kader ondergaat de
kinderspeeltuin sinds 1986 een
volledige vernieuwing en in
richting. Nog onlangs is een
zogenaamd draadcircus geïn
stalleerd. Naast deze reeds ge
concretiseerde plannen heeft
men eveneens het voornemen
een verblijf saccommodatie
voor gezinstoerisme en lang
durig gebruik van de sporthal
voor groepen te realiseren.
Puyenbroeck wordt door het
riviertje de Zuidlede, dat na
jarenlange verwaarlozing pas
rond 1940 weer voor normale
afwatering begon te zorgen,
midden doorgesneden. Het ge
deelte ten noorden van dit pit
toreske watertje werd uitge
bouwd als recreatiezone, met
roei- en visvijvers, speeltuin,
restaurantcomplex etc.
Tussen de kronkelende
bochten van het riviertje de
Zuidlede kwam het bloemen
park te liggen. Hier treft men
in het voorjaar en de zomer
maanden, als de rododendrons
uitgebloeid zijn, een mozaiek
van rozen en andere bloem
perken aan. Het 23 ha. omvat
tende bloemenpark is gedeel
telijk aangelegd volgens de
Franse en gedeeltelijk volgens
de Engelse tuinarchitectuur.
Eenzelfde oppervlakte be
slaat het dierenpark, waar zil
vervossen en wolven te zien
zijn en edelherten lopen te
pronken, damherten schichtig
wegspringen en verschillende
paardenrassen rustig grazen.
Voorts zijn er bevers, fretten,
nertsen, moeflons en everzwij -
nen. De verdere uitbouw van
het dierenpark gaat nog ge
staag door.
Ten zuiden van de rivier de
Zuidlede werd de bestaande
natuurrijkdom zoveel moge
lijk intact gelaten. Hier vindt
de echte natuurliefhebber
twee lange, uitgestippelde
wandel trajecten.
Het kinderpretpark is de
trots van het domein. Het is
een oord waar avontuurlijk
kinderplezier te beleven valt
met glij buizen, klautertoestel-
len, een kabelbaan, een dool
hof en een versterkte burcht.
Bij slecht weer kunnen de kin
deren hier terecht in de schuil -
loods, waar ook dranken en
versnaperingen te koop zijn.
Bovendien valt er op het aan
palende verkeerspark voor
kinderen tot 10 jaar heel wat
te leren op het gebied van ver
keersveiligheid.
Minibusjes zorgen ervoor
dat de honderden hectaren
van het landgoed geen onover
komelijke hinderpaal vormen
voor de bezoekers die moeilijk
ter been zijn of vergezeld zijn
van kleine kinderen of gewoon
opzien tegen te grote afstan
den.
Op de 22 ha. water van de
Klaverbladvijver nodigen
roeiboten en waterfietsen de
bezoeker uit voor een tochtje
over het water. Op het zuide
lijke gedeelte van de vijvers
kan de hengel uitgeworpen
worden, mits men uiteraard
over de noodzakelijke visver
gunning beschikt.
Gedurende de wintermaan
den is de toegang tot het uitge
strekt natuurpark geheel gra
tis. Na de opening van het
„toeristisch-seizoen" wordt
een entreeprijs van 50 Belgi
sche franken gevraagd.
Puyenbroeck is een uniek
recreatiepark, waar vrijwel
iedereen aan zijn trekken kan
komen.
De provincie Oost-Vlaande
ren heeft meer te bieden dan
een groots opgezet recreatie
park. In cultureel opzicht bij
voorbeeld biedt deze provincie
Het kasteel van Laarne in de twaalfde eeuw een geduchte sterkte.
FOTO: tannie de jonge
111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 ll 1111111111111111111111111111111111111 li 1111111111111111111111111111111111111M1111111M111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 li 11111111111111111111111111111111111111111111 ML.
Het slot van Laarne is zo
wel in bouwkundig opzicht
en als museum interessant.
De ligging van het slot heeft
te maken met de beveiliging
van de oostelijke toegangs
wegen naar het middel
eeuwse Gent. Gesitueerd te
midden van moerassen, zal
het in de twaalfde en der
tiende eeuw, toen pijl en
boog en werptoestellen de
voornaamste aanvalswape
nen waren, een geduchte
sterkte zijn geweest, bedoeld
als vooruit geschoven hin-
derrtis tegen hen die de
machtige handelsstad Gent
in de rug wilden verrassen.
De vier hoektorens, daterend
uit de eerste bouwfase van
het kasteel, staan er nu nog
even fier bij als zeven eeu
wen geleden.
Hoe het slot zelf van pri
mitieve behuizing in de loop
der eeuwen is verbouwd tot
een riant verblijf voor zijn
bewoners in later tijden, is
duidelijk waarneembaar.
Buitenmuren aan de bin
nenplaats werden binnen
muren en met het vakman
schap van de steenhouwer
uit die dagen kreeg het slot
een luxueuze galerij, die
enigszins doet denken aan de
befaamde kloostergangen.
Het slot Laame heeft roe
rige dagen gekend. Het is
meermalen door rondtrek
kende benden veroverd en
weer heroverd door magi
straten van Gent. Veel werd
er vernield maar later weer
met zorg hersteld.
In deze eeuw heeft men de
historische waarde van het
slot onderkend en is er een al
decennia's durende restaura
tie aan de gang. De voor het
publiek opengestelde kamers
doen denken aan de dagen
van Paul Rubens, de Ant
werpse schilder en levensge
nieter uit de zestiende eeuw.
Bij het herstelwerk aan de
slotkapel - dat nog in volle
gang is - zijn interessante
muurschilderingen aange
troffen, die eenmaal weer de
originele kleuren zullen dra
gen en van de devotie van de
middeleeuwer getuigen. De
muren van de kamers in het
slot zijn behangen met
prachtige wandtapijten en
rijk gemeubileerd in uiteen
lopende stijlen waardoor
van het oorspronkelijke pri
mitieve karakter van het ge
bouw niets meer te herken
nen is.
De ridderzaal is momen
teel ingericht voor culturele
bijeenkomsten maar er kan
eventueel ook een huwelijk
gesloten worden.
Op de verdieping van het
slot is een prachtige verza
meling antiek zilver onder
gebracht. Enkele honderden
stukken gebruikszilver uit de
vorige eeuw staan hier te
pronken in vitrines. In deze
verzameling staat tafelzilver
waaruit Madame de Pompa
dour, de hartsvriendin van
Lodewijk de Vijftiende, da
gelijks de soep liet opdienen.
De voormalige wasvrouw
van Lodewijk was in haar
gloriedagen erg op goud en
zilver tafelgerei gesteld.
Kortom het slot van
Laame is zeer de moeite van
het bezichtigen ivaard. Be
zoekers kunnen desgewenst
in de laat-middeleeuwse am
biance iets te eten en te drin
ken krijgen.
Het dorpje Laarne zelf
herdenkt jaarlijks een bizar
evenement uit vroeger tij
den. Op gezette tijden wer
den hier in de middeleeuwen
heksen verbrand. Uiteraard
gebeurde dit pas na een
diepgaand onderzoek of de
van hekserij verdachte
vrouw inderdaad hiervoor de
geëigende kenmerken bezat.
Dit bizarre gebruik dat
overigens pas in de zeven
tiende eeuw in ongebruik
raakte is voor de Laamers
aanleiding om het jdarlijks
met een groot feest te her
denken.
riiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
De proxnncie Oost- Vlaanderen grenst direct aan Zeeuws- Vlaanderen.
Het indrukwekkend Ros, gedragen door de leden
van de „Gilde der Vrije Pijnders", en bovenop de vier
koene en slagvaardige Heemskinderen.
een rijke schakering aan eve
nementen en bezienswaardig
heden. Wie van oude gebou
wen houdt behoeft niet verder
dan Gent te gaan, maar ook
veel kleinere plaatsen zijn de
moeite van het bezoeken meer
dan waard. Een echte kaste
len-gemeente is Kruishoutem.
Hier staan op een betrekkelijk
klein grondgebied niet minder
dan zes kastelen, waarvan er
enkele vrijwel dagelijks open
staan voor belangstellenden.
Kerken en abdijen uit de mid
deleeuwen treft men in veel
gemeenten aan, veelal prach
tig gerestaureerd, in hun oor
spronkelijke toestand.
Even ten oosten van Gent
ligt de bloemenstreek. Deze
omgeving was in het verleden
al beroemd om zijn begonia
teelt. Ook hier is de eenzijdig
heid in de loop der jaren door
broken en hebben de kweke
rijen zich toegelegd op de teelt
van een breed assortiment van
kamerplanten, die hun weg
vinden door heel West-Euro
pa. Het bezoek aan een grote
kas laat bij de bezoeker een
diepe indruk achter van het
geen onze zuiderburen op dit
gebied presteren.
Oost-Vlaanderen is ook de
provincie waar de legende in
ere wordt gehouden. Dit komt
tot uitdrukking in de volks
feesten, waarvan er jaarlijks
talloze in de dorpen en steden
gehouden worden. In Dender-
monde viert men eens in de
tien jaar (op 27 mei a.s.) de Ros
Beiaard-ommegang. Deze om
megang - een verweving van
folklore en legende - is vastge
legd in een speciaal handvest.
Om hiervan een indruk te ge
ven de volgende omschrijving:
„Men moet in feite als gebo
ren en getogen Dendermonde-
naar door het leven gaan om
de befaamde Ros Beiaard-om
megang intens mee te maken.
Als buitenstaander en leek be
leeft men ongetwijfeld ge
noeglijke stonden bij het aan
schouwen van deze uitzonder
lijke manifestatie, maar men
mist die band, dat saamhorig
heidsgevoel. Er vloeit immers
geen Dendermonds bloed door
uw aders. Het moet dan ook
geen verwondering baren dat
de Dendermondenaars hun
gevoelens de vrije teugel laten
wanneer het ros zijn rondgang
doet. Emotionele taferelen
wanneer „het" paard na de
ommegang terug op stal moet.
Hiertoe zijn meerdere pogin
gen nodig vooraleer de Den
dermondenaars, met krop in
de keel, het paard zien ver
dwijnen, in het besef van een
ietwat beangstigende vraag:
zal ik in levende lijve de vol
gende ommegang nog meema
ken?
Eenmaal in de tien jaar
vindt deze ommegang plaats.
Vijf jaar nagenieten en vijf
In de vitrines van het slot Laarne staan honderden stukken gebruikszilver uit de vo
rige eeuw te pronken. - foto frank viergever
jaar er vol verwachting naar
toe groeien. Vanzelfsprekend
zijn de „Vier Heemskinderen"
die het Ros dan zullen berijden
Dendermondenaars. Volgens
het handvest moeten het vier
broers zijn die elkaar in leef
tijd opvolgen, zonder dat deze
opvolging onderbroken wordt
door de gheboorte van een
meisje. De jongste moet mini
maal 7 jaar zijn en de oudste
maximaal 21 jaar. Het Ros zelf
wordt gedragen door de „Gilde
der Vrije Pijnders". Dit alles
mag de nuchtere Nederlandse
lezer wat dwaas in de oren
klinken, maar men mag niet
vergeten dat de middeleeuwen
aan de Oostvlaming een veel
rijkere traditie heeft nagela
ten dan aan de bewoner van
de noordelijker streken. In dit
verband dient het verhaal van
de Vos Reinaerde te worden
genoemd. De volksfeesten
waarbij in veel plaatsen de
Reuzen ten tonele worden ge
voerd en talloze andere figu
ren uit het grijze verleden
welke door middel van de
jaarlijkse volksfeesten in ere
worden gehouden.
Het meebeleven van een van
deze volksfeesten voert de be
woner van „boven de Schelde"
terug naar de bakermat van
de beschaving van de Lage
Landen.
Bij een loflied op Oost-
Vlaanderen kan de Vlaamse
keuken niet onbesproken blij
ven. België heeft zich in de
loop der jaren ontwikkeld tot
het paradijs voor de fijnproe
vers. In dit opzicht is er in de
aan Zeeuwsch-Vlaanderen
grenzende provincie veel te
genieten. Bijna alle gemeenten
hebben hun eigen specialitei
ten en daarom alleen al is een
nadere kennismaking met de
Vlaamse keuken een avontuur
op zichzelf. Oost-Vlaanderen
heeft bovendien een bijzon
dere specialiteit die men ner
gens elders in België aantreft.
In de buurt van Dendermonde,
verscholen in een bocht van de
Schelde ligt het gehucht Vlas
senbroek. Specialité de la Mai-
son is hier een schotel „ratten-
vlees". Elke zaterdag- en zon
dagavond is daar in een een
voudige taveerne geen
plaatsje onbezet, omdat lief
hebbers van heinde en verre
komen om van deze uitzonder
lijke lekkernij te genieten. Het
is overigens geen vlees van de
waterrat dat geserveerd
wordt, maar van het zoge
naamde water konijn, ook wel
bisamrat genaamd. Het kost
niet de minste moeite om ook
de andere bijzonderheden op
het gebied van de gastronomie
in deze provincie te beschrij
ven. Het is echter veel leuker
om dit zelf te ontdekken.
Oost-Vlaanderen is in vele
gevallen een land van uiter
sten en daarom een bezoek
meer dan waard.
Tekst: Paul Boerdam
Foto's: Frank Vierge
ver, Tannie de Jonge,
WV Oost-Vlaanderen
Eindredactie en lay
out: Johanna Brouwer
