Hoge luisterdichtheid
Liefst geen
vergeten hoeken
Secretaris Henk Koch:
Zhef techniek Leen Schaap:
eet speld"
Straaljager klinkt als
ZELFS de enorme knal van een straaljager die tijdens een
directe uitzending van Omroep Zeeland boven Oost-
Saburg door de geluidsbarrière vliegt, is voor radio-luisteraars
anper hoorbaar. „Dat klinkt als een plof die op tafel valt",
vewacht Leen Schaap, chef techniek bij Omroep Zeeland. De
dre radiostudio's in het voormalige gemeentehuis in Oost-
Suburg zijn met behulp van speciale voorzetramen en
isJatiemateriaal praktisch geluiddicht gemaakt. Het NOB (het
poduktiebedrijf van de Nederlandse omroep) heeft de ruimtes
mt behulp van speciale apparatuur bovendien zeer nauwgezet
gcontroleerd op 'geluidslekken'
Drie studio's
IK ben er ontzettend blij
mee. Ik denk dat het een
heel belangrijke gebeurtenis is
voorZeeland. Ik verwacht dat
de nieuwsvoorziening in deze
provincie nu breder wordt en
meer kwaliteit krijgt. Er
ontstaat immers een beetje
journalistieke concurrentie, in
de goede zin van 't woord. Veel
organisaties kunnen nu beter
hun boodschap kwijt aan het
publiek, zodat dat nu nog beter
weet dat er voorzieningen zijn
waar het gebruik van kan
maken. Ik denk ook dat
mensen nu sneller en op tijd
weten dat een boot vaart of
een bepaald evenement
doorgaat of niet, dat soort
dingen. In het algemeen denk
ik dat de omroép kan helpen
om de mensen in Zeeland de
bagage en informatie te geven
om na te kunnen denken over
de problemen die hier spelen
en tot goede oplossingen te
komen".
Onwetendheid
Tegenslagen
Zendmasten
Secretaris Henk Koch: „Een kroon op het werk'
Apparatuur vergt
een paar miljoen
D«speciale voorzieningen in de
stdio's zijn aangebracht zonder
afireuk te doen aan het
ocspronkelijke karakter van het
goouw in Oost-Souburg. Leen
Saaap: „Er is veel waarde gehecht
an behoud van het uiterlijk van het
goouw. Er zijn bijvoorbeeld glas-
irlood-ramen die prachtig zijn,
mar het zijn ondingen bij de bouw
vn een studio. Daarom zijn er aan
d binnenkant speciale isolerende
kzijnen aangebracht. Verder zijn
d wanden voorzien van akoestisch
materiaal. Door die voorzieningen
worden wij niet gestoord tijdens ons
werk en bovendien storen wij
anderen evenmin".
Om te voorkomen dat geluiden uit
de zogenaamde controlekamers
doordringen tot de belendende
studioruimtes, zijn de verbindende
kabels op een zeer omslachtige
manier aangebracht. „Niet dwars
door de muur", legt Leen Schaap uit,
„maar via de plafonds naar de
zolder en van daaruit weer naar
beneden. Een gat in de muur zou
namelijk een 'geluidslek' kunnen
veroorzaken." Een speciale
installatie voor klimaatbeheersing
moet zorg dragen voor een
behaaglijke atmosfeer in de
studioruimtes.
Het gevolg van die speciale
bouwkundige eisen is, dat er naar
schatting maar liefst drie kilometer
electriciteitsdraad in verwerkt is.
Ongeveer tien kilometer audio-
snoer is bovendien als een soort
levensader door het gebouw
getrokken. „Ik denk dat dit nog een
krappe schatting is. Er is echt een
vreselijke berg draad in gelegd",
zegt Leen Schaap.
Omroep Zeeland heeft de
beschikking over maar liefst drie
studio's. Volgens Leen Schaap, die
op een ervaring van bijna twintig
jaar in NOB-verband kan bogen, is
dat geen overbodige luxe. „Je hebt
een studio van waaruit een live
programma komt. Een tweede
studio waarin tijdens dat live
programma wordt gemonteerd aan
items die later in de uitzending
komen en er is een derde studio,
speciaal voor de nieuws-bulletins op
het hele uur", aldus Schaap.
Studio 1, de zogenaamde grote
studio, gevestigd in de voormalige
raadzaal geldt als de 'trots' van
Omroep Zeeland. Groepen, koren en
andere gezelschappen, ze kunnen in
principe terecht in die studio, waar
een 48-kanaals mengpaneel perfecte
opnamen garandeert. „Vanaf nu is
het eindelijk mogelijk de muzikale
kwaliteiten van de Zeeuwen te
ontdekken. Deze studio stelt ons
Hij praat afgepast, maar overtuigd,
zakelijk ook en met een zekere
bescheidenheid over zijn rol in het
ontstaan van Omroep Zeeland. „Een
kroon op het werk, ja dat is het toch
wel hoor. Waarschijnlijk toch ook
wel een emotioneel moment, ja. Kijk
dit hele jaar was natuurlijk al een
belevenis: al die voorbereidingen,
om zo'n studio te zien klaarkomen,
om de mensen te zien binnenkomen
en om te zien dat het goed gaat. Ik
zal straks weieens terugdenken aan
de lange weg, zeker ja".
Die weg had overigens aanzienlijk
korter kunnen zijn. Als in 1972
Gedeputeerde Staten het positieve
advies van de commissie uit de
culturele raad overnemen en er
Het verhaal van Omroep Zeeland
is ook een beetje zijn verhaal. Hij
raakt er persoonlijk bij
betrokken in 1971, krap vijf jaar
na de eerste voorzichtige stap op
weg naar een eigen omroep voor
Zeeland. Henk Koch (nu 56)
treedt dan aan als directeur van
de Zeeuwse Culturele Raad. Hij
wordt geconfronteerd met een
commissie, die Gedeputeerde
Staten van Zeeland moet
adviseren over de wenselijkheid
of ongewenstheid van een
regionale omroep; op dat moment
een zo goed als onbekend
fenomeen. Een jaar later brengt
die commissie een uitgesproken
positief advies uit: regionale
omroep kan heel belangrijk zijn
voor deze provincie en moet er
komen. Het duurt uiteindelijk
nog 18 jaar voordat de Zeeuwse
omroep er werkelijk is. Henk
Koch bleef er al die tijd - in de
culturele raad, later in de
iniatiefgroep en de uiteindelijke
stichting Omroep Zeeland - in
geloven, soms tegen beter weten
in. Op 1 januari ziet hij het grote
doel dan toch bereikt.
datzelfde jaar nog een door de
provincie gesteund verzoek om een
zendmachtiging uitgaat, lijkt het
snel te kunnen gaan. Zeker wanneer
weer iets later een nieuwe minister
die over de omroep gaat, Harry van
Doorn, zich in een medianota warm
voorstander toont van regio-
omroep. Het Zeeuwse initiatief
wordt evenwel niet beloond. Niet in
deze provincie, maar in Eindhoven
en Amsterdam gaan in 1976 allerlei
experimenten met regionale
omroepen van start. Volgens Koch
waren de ontwikkelingen in
Brabant ook veel concreter dan in
Zeeland. Hij vermoedt ook een
betere Haagse lobby vanuit het
Eindhovense: „Ik denk dat een rol
heeft gespeeld, dat men in de
provinciale politiek toen wel wilde,
maar eigenlij k ook weer niet zo'n
idee had van wat zo'n regionale
omroep kon zijn en er ook een beetje
huiverig voor was. Dus: vanuit de
Zeeuwse politiek is onvoldoende
druk uitgeoefend op Den Haag om
Zeeland prioriteit te geven".
Later zal niet zozeer Den Haag,
maar veel meer het politieke
klipiaat in Zeeland zelf struikelblok
blijken. In 1980 komt een
initiatiefgroep tot leven die zich
inzet voor een eigen omroep in
Zeeland. Koch speelt ook daarin een
belangrijke rol. Vooral op het gebied
van de informatie over het
fenomeen, want er is veel
onwetendheid. Ook bij Koch en de
zijnen zelf.
In 1981 beleeft Zeeland een eerste
proefuitzending. Die kennismaking
met regionale omroep valt in de
smaak. Een steun in de rug voor de
initiatiefnemers. Henk Koch: „Door
die proefuitzending kreeg men een
beetje een idee wat men van zo'n
eigen omroep kon verwachten. Uit
een tegelijkertijd gehouden enquête
door dagblad De Stem bleek dat de
meerderheid van de ondervraagde
Zeeuwen voorstander was van een
eigen omroep en dat terwijl men
regionale omroep feitelijk niet
kende. Ja, een goede belevenis was
het, die mij sterkte in het idee: Dit is
goed, dit moet er komen".
Na een periode van hoop en
verwachting volgen tegenslagen
elkaar in rap tempo op. In het
voorjaar van 1983 wordt een verzoek
voor een tweede proefuitzending
onder meer in staat het Zeeuwse
culturele leven aan een breed
publiek te presenteren".
Vanzelfsprekend wordt het nieuws
niet alleen gemaakt in de studio in
Oost-Souburg. De verslaggevers
van Omroep-Zeeland zwermen
straks uit om te berichten over
gebeurtenissen uit de hele provincie.
Hun bijdragen worden doorgegeven
aan 'Oost-Souburg' van waaruit de
reportages.- al dan niet direct - via
een draadverbinding worden
doorgezet naar zendmasten in Goes
en Philippine. Daar gaat het signaal
de lucht in.
Verslaggevers van Omroep Zeeland
kunnen hun bijdragen - afhankelijk
van de omstandigheden - op vier
manieren doorgeven aan het
omroepgebouw in Souburg. Dat kan
allereerst via een speciale
telefoonlijn, die vooraf bij de PTT
'besteld' dient te worden. Een
tweede mogelijkheid is de
draagbare bandopname-apparatuur
die verslaggevers mee terugnemen
naar de studio.
Voorts krijgt Omroep Zeeland de
beschikking over een hypermoderne
reportage-wagen die kan worden
ingezet bij rechtstreekse reportages.
De reportagewagen - een mobiele
studio - beschikt over een mini-
zender van FM-kwaliteit en een 24-
kanaals mengtafel. Dit signaal kan
in Souburg uit de lucht worden
'geplukt' en via Goes en Philippine
weer worden uitgezonden. Schaap
wijst op het belang van een
reportage-wagen bij
nieuwsontwikkelingen in een gebied
als Zeeuwsch-Vlaanderen. „Het
betekent dat we ook van daaruit hot
items kunnen doorsturen". De
mobiele studio wordt tevens
gebruikt bij het maken van
opnamen in de provincie.
Muziekverenigingen, koren, een
dialectendag, calamiteiten; dankzij
de reportagewagen worden
luisteraars op hun wenken bediend.
De vierde en laatste mogelijkheid
voor een verbinding tussen de
verslaggever 'in het veld'en de
studio in Souburg is de zogenaamde
'snelle lijn'. „Het is een soort
hoogwaardige
mobilofoonverbinding vanuit de
auto van de verslaggever, bedoeld
voor de snelle actualiteit. Die
mobilofoon is er ook in een portable
uitvoering. Er is namelijk niet in
alle gevallen een telefoon voor
handen. Deze verbinding kan
bijvoorbeeld ook gebruikt worden
bij reportages van
wielerwedstrijden als de Ronde van
Midden-Zeeland".
Tot dusver besteedde Leen Schaap
al zo'n slordige twee miljoen gulden
aan audio-apparatuur voor Omroep
Zeeland. „Als ik daaraan denk
schaam ik me soms dood, maar aan
de andere kant hebben we straks
alles om in 1990 effectief en
goedkoop mogelijk uit te zenden. De
techniek moet altijd in dienst staan
van de programmamakers. Dat zal
bij ons ook het geval zijn. Maar de
techniek staat nooit stil. Ik heb nu al
weer wensen voor de toekomst. Ik
wil zaken die er nog niet zijn. Op die
manier blijf je voortdurend bezig en
zo hoort het ook als je zo optimaal
mogelijk wilt werken".
De mensen weten eindelijk
op tijd of de boot vaart
door het ministerie van de hand
gewezen en nog geen jaar later laat
het dagelijks bestuur van de
provincie weten dat er voorlopig
niet hoeft te worden gerekend op
medewerking aan een regionale
omroep. Een desillusie, al komt
Koch daar niet meteen voor uit.
Waarom bleef hij doorgaan en bleef
hij ervan overtuigd dat die omroep
er moest komen
„Ik kreeg alle mogelijke signalen
dat de nieuwsvoorziening in de
provincie te mager was. Om te
beginnen liepen culturele
organisaties daar tegenop. Die
kregen bijvoorbeeld een
aankondiging van een
toneelvoorstelling niet in de krant,
klaagden daar over. Dat
confronteerde me met het feit dat
Zeeland grotendeels toch een gebied
is met maar één krant. En dat is
ongezond ook uit het oogpunt van
opinievorming bij de burgers.
Natuurlijk kwam er ook
persoonlijke motivatie bij kijken.
Niet alleen van mij, ook van andere
leden van de culturele raad en later
de initiatiefgroep. Dat waren
warme voorstanders van een eigen
omroep en die hebben mij dan weer
gesterkt in het idee dat ik niet bezig
was met een persoonlijke hobby".
De grote ommekeer komt in mei
1987. In een nieuw beleidsstuk
zeggen Gedeputeerde Staten dat ze -
onder voorwaarden - bereid zijn
mee te werken aan de oprichting
van een regionale omroep. De kogel
is door de kerk.
Koch en zijn Culturele Raad, de
initiatiefgroep Omroep Zeeland en
de latere stichting koersten
voorvarend op hun einddoel af. Veel
mensen, teveel op om te noemen,
hebben zich sedertdien enthousiast
ingezet om alles voor elkaar te
krijgen. Koch zou iedereen willen
noemen, maar hij volstaat er met
twee: Jan de Bres uit Sint
Maartensdijk en de scheidende
voorzitter, drs. G.C.G. van den
Heuvel, de voormalige
burgemeester van Borsele. „Hun
doorzettingsvermogen mag geen
moment worden onderschat", aldus
Koch. Omroep Zeeland is een feit.
Op 1 januari beginnen de
uitzendingen. Voor de secretaris van
de Stichting Omroep Zeeland is nu
een andere rol weggelegd, meer op
de achtergrond. Dat zal wel moeilijk
zijn. Hij ontkent het, op dezelfde
zakelijke toon: „Ook dat ben ik
gewend. Vanuit de culturele raad
ben je gewend dingen op poten te
zetten en wel zo dat ze zelfstandig
kunnen functioneren en op een
gegeven moment weer los te laten.
Net als met een kind inderdaad, dat
moet je ook loslaten op een bepaald
moment. Dat kan wel eens moeilijk
zijn, zeker, maar je moet het gewoon
doen".
STEREO
DE programma's van Omroep Zeeland
worden in stereo uitgezonden. Daarbij
zal gebruik gemaakt worden van
etherfrequenties en kabelfrequenties. Het
principe is, dat iedereen in de provincie
Zeeland met een radio-ontvanger de
uitzendingen kan volgen. De luisteraars
moeten alleen zelf even uitvissen^welke
frequentie in een bepaalde situatie het meest
geschikt is. Daarbij is van belang op welke
plaats men zich bevindt en met welke radio
men naar de programma's wil luisteren. In
twijfelgevallen is er altijd wel een
behulpzame buur te vinden, die uitkomst kan
brengen.
De etherfrequenties kunnen worden gekozen
voor mobiele ontvangapparatuur (draagbare
radio's, autoradio's, de radio in de keuken, de
wekkerradio in de slaapkamer enz.).
De kabelfrequenties zijn van toepassing als
de ontvanger op de kabel is aangesloten en
dat is in huiskamers steeds vaker het geval.
Als Omroep Zeeland niet in de lucht is, wordi
op de regionale frequenties het landelijke
programma van Radio 1 doorgegeven. Wie
na 1 januari het programma van Radio 1
zonder onderbrekingen wil beluisteren, is
aangewezen op de middengolf, 747 KHz. Die
luisteraar blijft dan echter verstoken van de
Zeeuwse programma's.
De etherfrequenties van Omroep Zeeland
zijn:
Goes FM 101.9 MHz (ten noorden van de
Westerschelde) Philippine FM 97.8 MHz (ten
zuiden van de Westerschelde)
De kabelfrequenties van Omroep Zeeland
zijn:
Walcheren FM 97.1 MHz, Noord- en Zuid-
Beveland FM 87.6 MHz, Schouwen-
Duiveland FM 87.6 MHz, Tholen FM 88.9
MHz, Zeeuwsch-Vlaanderen (met
uizondering van Hulst) FM 93.6 MHz,
Gemeente Hulst FM 89.9 MHz
De frequentie waarop Zekatel de regionale
omroep in de toekomst op Sint Philipsland
zal doorgeven is nog niet bekend.
„Ik heb in het verleden lokale en regionale
omroepen meegemaakt en het valt me altijd
op dat mensen die zender toch behoorlijk
weten te vinden. Ik verwacht hier ook een
hoge luisterdichtheid. Als Omroep Zeeland
inspeelt op de activiteiten in de regio, wat
flitsen geeft van wat er gebeurt in
statenvergaderingen en raadsvergaderingen,
dan denk ik dat het in een grote behoefte
gaat voorzien. Het is een hele goede zaak dat
Zeeland binnenkort een eigen omroep heeft
waardoor ook het regionale nieuws vlug bij
de mensen kan komen".
BURGEMEESTER A. VERBREE,
REIMERSW AAL
„Ik vind het hartstikke goed dat Zeeland nu
eindelijk eens een eigen omroep krijgt. Dat
had al veel langer moeten gebeuren. Wij zijn
de enige provincie die op dit moment nog
geen regionale omroep hebben. Ik heb zelf
jaren in Friesland gewoond en ik heb daar
altijd de luxe van radio Friesland gekend.
Die uitzendingen vond ik goed: ze
probeerden iedereen aan hun trekken te
laten komen. Dat moet Omroep Zeeland ook
doen. Ik hoop dat alle Zeeuwse regio's in de
uitzendingen aan de beurt komen. Neem nou
Sint-Philipsland: het ligt tegen Brabant aan
en het hoort geografisch bij Zeeland.
Daardoor zou het misschien toch gauw een
vergeten hoek kunnen worden. Dat zou ik
jammer vinden".
J. STOUTEN, SINT PHILIPSLAND
