Vrouwen achter het aanrecht! Scholieren zorgen voor fietsrecord H<\r» Knuyc Knap blokfluitspel ensemble Recordate Drie nieuwe wereldburgers 40 jaar Zeeuwse vrouwenarbeid in boekvorm Videofilmen kun je leren! Nieuw onderkomen JAC Nachtelijke puzzeltocht De Limerick Tentoonstelling over Molukken WOENSDAG 1 NOVEMBER 1989 M V 301 VLISSINGEN - Nederland is een land van fiets- records. De grootste fietsdichtheid ter wereld, in verhouding tot de oppervlakte het grootste aantal kilometers fietspad, de meeste fietsclub, het groot ste aantal uitgezette fietsroutes en ook het grootste aantal georganiseerde fietstochten per jaar. Ook de scholieren zorgen voor een jaarlijks fietsrecord. Nergens ter wereld gaan, afgezet tegen het absolute aantal, zoveel kinderen op de fiets naar een onder wijsinstelling als in ons land. De meeste scholieren zijn voor hun dagelijks ver voer dan ook op de fiets aangewezen, want ze mo gen nog niet een gemotoriseerd vervoermiddel zelf standig berijden en de openbaar vervoervoorzie- ningen zijn vaak onvoldoende. Wel zijn er plaatse lijke verschillen in het fietsgebruik door scholie ren. Zo bezitten in de grote steden minder scholie ren een fiets dan elders in het land. Volgens een scholierenonderzoek beschikken tamelijk veel scholieren over meer dan één vervoermiddel. Vol gens onderzoek heeft 4,4% van de scholieren geen fiets. De fiets wordt meestal nieuw (56%) of tweede hands (25%) gekregen. De rest van de schooljeugd koopt of ruilt zelf een nieuwe of gebruikte fiets. Muzikale avond voor een kwartje Let op Tros Kamerbreed in Middelburg Ruim 700 vogels in 'de Arne' Sluitingstocht wandelsportbond NIET BEZORGD? BEL 01184-19910 Voorlichtingsavond zonder rooklucht Expo Ossip in Zelke Negen Een SCHELDEBODE VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS OP WALCHEREN 36E JAARGANG. OPLAGE: EDITIE VLISSINGEN 23.600 EX. GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN EN WESTKAPELLE. EDITIE MIDDELBURG 22.200 EX. GEMEENTEN: ARNEMUIDEN DOMBURG, MARIEKERKE, MIDDELBURG EN VEERE. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: TORENSTRAAT 5 - VLISSINGEN - TEL. 01184-19910 - POSTADRES: POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN. ZEELAND - „Nee, ik heb nooit gewerkt", vertelt een vrouw die eerst dienstbode was en na haar huwelijk zes kinderen grootbracht, iedere morgen voor dag en dauw achter de koeien kroop om te melken, voor het kleinvee zorgde en in de oogsttijd een handje meehielp. Ze is geen uitzondering; veel vrouwen hebben zo 'nooit gewerkt'. Van het vele werk dat zo door on getrouwde meisjes en ge huwde vrowuen is verricht is niet veel terug te vinden in of ficiële rapporten. Ten onrech te, want de 'rappe handen' der Zeeuwse vrouwen hebben veel werk verricht, op de boerderij, in de winkel, achter de was tobbe en in de textielfabriek. Elly KIoos laat in het boek „Rappe handen" haar licht schijnen over de Zeeuwse vrouwenarbeid. Eerder al or ganiseerde zijsamen met Irma Bogers en Marlies Jon- gejan, de tentoonstelling 'Zel den Rust' in het Zeeuws docu mentatiecentrum in Middel burg. De overweldigende be langstelling hiervoor deed haar besluiten een brochure te schrijven. Hierbij stuitte zij op beroepentelllingen die in 't ge heel niet klopten. Op de foto's op de expositie waren al meer werkende vrouwen te zien dan de officiële tellingen vermeld den. Dit kwam omdat veel vrouwen en meisjes geen offi cieel diensverband hadden. Jongejan en Kloos verricht ten veel pionierswerk, en werkten zich door stapels in formatie heen. Het resultaat is het boek 'Rappe Handen - Zeeuwse Vrouwenarbeid 1900- 1940'. Elly Kloos beschrijft in haar boek het huishoudelijk werk in een tijd waarin er nog geen waterleiding en electriciteit was, en bijna ieder gezin veel kinderen telde. Een vrouw van een Zuidbe- velandse landarbeider vertelt in het boek: „Mijn man had steeds los werk. We kregen zestien kinderen, dus ik heb aan het huishouden echt m'n handen vol gehad. Maandag wasdag, maar dinsdag ook, zo veel was had ik. Pas op woens dag werd er gestreken, je was voortdurend bezig. Vrijdags werd de kachel gepoetst. Soms kwam het er overdag niet van, dan moest ik wachten tot iedereen naar bed was en de kachel uit was, dan kon ik hem legen, schuren en zwar ten". Rondkomen met weinig huishoudgeld was een kunst die veel Zeeuwse vrouwen goed verstonden. Ze bewerk ten een stukje grond achter het huis en er werd versteld tot in het oneindige. Zeeuwse vrouwen gingen niet buiten de deur werken om hun gezichtsveld te verrui men. Meestal was het bittere noodzaak. Het inkomen van de man was in veel gevallen on toereikend om het gezin draai end te houden. Zo maakten Zeeuwse landarbeidersvrou wen in het voorjaar en de oogsttijd lange dagen op het land. In deze periode versterkte zich het maatschappelij ideaal dat het gezinsinkomen dusda nig groot moest zijn dat de vrouw niet meer hoefde te gaan werken en al haar aan dacht kon besteden aan haar gezin. Het hoogste belang was de opvoeding en het onderwij zen van de kinderen. De rol van de vrouw als liefhebbende moeder en echtgenote werd flink gepropageerd. De over heid was er een voorstander van en 's zondags werd er vanaf de kansel ook nog eens op gewezen dat een gehuwde vrouw thuis hoorde. In die tijd was het ook heel gewoon dat een vrouw ontslag nam als ze in het huwelijk trad. Aan per soneelsadvertenties uit die tijd is dat goed te zien: „wegens huwelijk der tegenwoordige vragen wij een nette dienstbo de". Maar de sociale werkelijk heid strookte niet erg met het ideaal. De arbeid van de vrouw kon vaak niet gemist worden, noch op het eigen be drijf, noch als aanvulling op het gezinsinkomen. Vooral daarom hadden gehuwde vrouwen geen officiële betrek king maar verrichtten ze volop tijdelijk en aanvullend werk. Vaak in het seizoen of voor" enkele dagdelen, als schoonmaaktster, landarbeid- ster, fruitplukster of visleur- ster. Een andere mogelijkheid was thuiswerken. Dan konden ervpassant de kinderen opge voed worden. Wassen en naai en, bonen lezen en garnalen pellen leenden zich daar uit stekend voor. Meisjes waren dus in die tijd voorbestemd om te trou wen. Een opleiding volgen had dan ook weinig zin en velen maakten de lagere school niet af. Als je veertien jaar was kon je in 'een dienstje'. Daar bij waren de dienstj es in de stad geliefder dan die op het platteland. Bij een boer moest je harder werken en verdiende je minder. Het was er weer wel gezelliger. Mevrouwen uit de stad waren niet altijd even gelukkig met de komst van de plattelandsmeisjes. Zo ver telde een Zeeuwse mevrouw (citaat pagina 37) „Als je vroe ger een meisje uit het land kreeg mocht je al blij zijn dat ze trappen kon lopen. Lach daar niet om, ik heb werkelijk een meisje gekend dat, toen ze pas bij ons was, op handen en voeten de trap op klauterde. Ze wist niks, ze kon niks. Als ze een brief moest posten,'lei ze die bij de voordeur want de postbode zou 'm wel komen halen. Ze kookte aardappelen alsof we varkens waren". Het werken in de visserij is een hoofstuk apart. Volgens officiële tabellen uit het begin van deze eeuw werkten er tus sen de 30 en 50 vrouwen in de visserij. Terwijl volgens een tellling van 1910 in Arnemui- den blijkt dat alleen al in dat dorp in 80 gezinnen garnalen werden gepeld. Thuiswerken werd niet officieel als arbeid geregistreerd, evenmin als het uitventen van vis en garnalen. De Arnemuidse vrouwen zijn decennia lang vertrouwde fi guren geweest op Walcheren en op Zuid-Beveland. Met twee zware manden aan een juk liepen ze naar Vlissingen, Middelburg of Goes om hun waren te verkopen. Een 74-ja- rige visleurster vertelt: „Gar nalen verkochten we in 1925 voor een cent per potje. Er zat nog geen half ons in een potje want een kilo ongepelde gar nalen verkocht je voor 35 cent. De garnalen kochten we voor 25 cent per kilo op de kaai in Vlissingen. Meestal tien kilo. In Middelburg gingen we ze uitleuren, ieder had z'n eigen wijk en z'n eigen klantjes. Toen ik twaalf was ging ik voor het eerst mee met m'n moeder mee om vis te leuren. Zij was ziek en kon niet meer goed lopen. Maar ik vond er niet veel aan met vis leuren. Ik was er geen tiep voor". Het werd ook niet gevraagd of je er een type voor was, er moest brood op de plank ko men. Elly Kloos constateert dat er veel is veranderd. De overheid stimuleert meisjes om door te leren en wiskunde te kiezen. En niemand zal nog beweren dat een meisje niet moet gaan studeren omdat ze geen her sens heeft of omdat ze zal ver worden tot 'het vrouw', zoals hoogleraar Blok van de Leidse Universiteit het in 1918 be toogde. iiiiiiiiiimiiiimiiiiiiniiiiimiiiiiiiMiiiimiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiimiMmmiimiimiimimiiiimmimiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiimmiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiimiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH (ADVERTENTIE) Aan het begin van het nieuwe schooljaar stappen heel veel kinderen voor het eerst voor de dagelijkse schoolgang op de fiets. Da't zijn vooral de leerlingen van het voortgezet onderwijs voor wie de nieuwe school door gaans wat verder van huis is dan de basisschool. In veel ge vallen is voor het nieuwe schooljaar ook een nieuwe fiets aangeschaft omdat het kind daar dan meestal aan toe is en de dagelijkse fietstocht om een goed en veilig produkt vraagt. Uit een recent onderzoek van de Stichting Vergelijkend Warenonderzoek en de ANWB is naar voren gekomen dat het met de in Nederland op de markt zijnde kinder- en jeugdfietsen heel redelijk is gesteld. Over de sterkte van de fietsen valt in het algemeen niet te klagen en als er proble men onstaan is dat heel vaak het gevolg van slecht onder houd. Dat laatste punt ver dient dan ook wel enige aan dacht. Voor velen is de fiets nog steeds zo'n vanzelfspre kend gebruiksartikel dat ver geten wordt dat er ook wat OOST-SOUBURG - Tot en met zaterdag 4 november is er in de bibliotheek van Oost- Souburg een tentoonstelling van ongeveer 80 foto's te zien over Molukkers in Oost- en West-Souburg. VLISSINGEN - Op zaterdag 4 november 1989 geeft de mu ziekvereniging "Caecilia" haar jaarlijkse uitvoering in de aula van de M.D.G.O. (hoek Troelstraweg/v.d. Bosse- straat). Samen met het barbershop- koor "The Sea Sound Singers" uit Vlissingen, het jeugdorkest Caecilia/Voorwaarts en de brassband Caecilia nemen ze de bezoeker mee naar ver schillende landen die muzi kaal bezocht zullen worden. Het programma is zeer geva rieerd, mede door solistische optredens. Zo zal Cora Delle- beke een optreden verzorgen op Xylofoon met het nummer "CZardas", Monti arr. G. Bom- hof. De uitvoering begint om 19.30 en de entree is 0,25. zorg aan zou moeten worden besteed om de fiets in goede staat te houden. Dat kost niet veel tijd, maar het loont de moeite want een goed onder houden fiets rijdt heel wat comfortabeler en de kans op mankementen wordt aanzien lijk kleiner. Een fiets die dage lijks en intensief wordt ge bruikt, mag best iedere maand even worden nagekeken. Schoonmaken, banden weer goed op spanning brengen, na gaan of alles nog goed vast zit en van tijd tot tijd de bewe gende delen wat olie of vet ge ven. En vooral tegen de winter tijd natuurlijk de verlichting regelmatig controleren. Dat is van levensbelang. Bij het schoonmaken ook aandacht geven aan de zij reflectie. Het reflecterende deel van de ban den verliest door aangekoekt vuil gemakkelijk zijn effect. Een borstel er langs en het is weer in orde. Vaak wordt de vraag ge steld of fietsen voor kinderen wel veilig is. Je kunt hierop niet zonder meer met ja of nee De N.O.V.A. (Nederlandse Organisatie Van Audiovisuele Amateurs) is een organisatie die het amateurfilmen met o.a. video bevorderd en stimuleert. Zij doet dat in samenwerking met het Min. van W.V.C. on dermeer door het geven van Basiscursussen Videofilmen. Deze basiscursus bestaat uit drie avonden en is bedoeld voor diegenen die over video- opnameapparatuur beschik ken of over mogelijke aan schaf ervan denken. Behan deld wordt o.a. het goed ge bruiken van de camera, opne men, monteren, geluiden toe- voegen, kopieëren, Super 8 en dia over naar video. De cursusleiders zijn allen ervaren amateurfilmers die de vele "pijntjes" kennen en pra ten vanuit de dagelijkse prak tijk. Centraal liggend en mak kelijk bereikbaar wordt deze cursus gegeven in Kapelle (bij Goes) in Motel-Rest. "Bizelin- ge" langs de A58 op de woens dagen 15, 22 en 29 november a.s. van 19.30 - 22.00 uur. Om teleurstelling te voorko men wordt aan geïnteresseer den verzocht om snel te reage ren. Meer uitvoerige informa tie en inschrijvingen bij de cursus coördinator: Andre Swinnen, Heerlerweg 2, 6433 HS Hoensbroek, tel. 045-217392. VOOR DE BETERE MANNENMODE Nu ook een ruime sortering in de grotere matenkleding. Oude Markt 45 Vlissingen, tel. 19337 MIDDELBURG - Het Tros programma Kamerbreed gaat op reis en komt op 4 november in Middelburg. De presentatoren Gerrit van der Kooy en Casper Becx pra ten die dag met regionale en lokale politici over zaken die van belang zijn voor de regio. De opnames in Middelburg worden gemaakt in het Pro vinciehuis. Publiek is vanaf 11.30 uur welkom. Wanneer de uitzending om 12.05 uur begint gaan de deuren dicht, en, vol is vol. antwoorden. Iedere deelname aan het verkeer heeft risico's, maar wie zich aan juist ver keersgedrag gewent beperkt het risico tot een minimum. Voor fietsers betekent dat, naast natuurlijk een veilige fiets, het steeds goed rechts houden, niet met z'n tweeën naast elkaar fietsen als daar niet voldoende ruimte voor is, duidelijk aangeven als je van richting gaat veranderen, niet door rood licht rijden en voor rang verlenen waar dat is voorgeschreven. Wat dit laat ste betreft moet een fietser ze ker niet te veel op zijn strepen gaan staan, gezien zijn kwets bare positie. Voor jonge kinderen geldt in het bijzonder dat zij met het verkeer vertrouwd moeten worden gemaakt. Dat kan het best door met hen te gaan fiet sen, zodat zij zien hoe meer er varen fietsers op verschillende situaties reageren. Veilig fiet sen is sterk afhankelijk van ervaring. Ouders doen er daarom goed aan samen met hun kinderen te gaan fietsen en dat niet bij één of twee keer te laten. Samen regelmatig fietstochten maken is sterk aan te raden. Gaat het kind KOUDEKERKE - M.A.C. "Scheldegouwen" verzorgt op 4 en 5 november de traditio nele Nacht van Scheldegou wen. De rit bestaat uit twee klas sen: de sportklasse (is voor ge vorderden) en een toerklasse. De sportklasse is een oriënta- tierit van ongeveer 110 km en de toerklasse is een puzzelrit (envoudig en door iedereen te rijden) van ongeveer 100 km. De route voert over de binnen wegen van Walcheren en be staat uit twee trajecten. Tus sen de twee trajecten is een pauze van ongeveer 1 uur. Het le traject is uitgezet door Mar tin Bruggeman en René Seits, terwijl Piet de Ruyter en Rob Vos het 2e traject verzorgen. De rit wordt verreden in de avond- en vroege morgenuren. De prijsuitreiking is na bin nenkomst van de laatste deel nemer en zal om ongeveer 2.30 uur 's nachts zijn. Langs de route zijn een tiental bemande kontroles opgesteld. Inschrijving is mogelijk op 4 november a.s. van 18.30 tot 19.45 uur in Hotel Walcheren te Koudekerke. Voorinschrij ving en inlichtingen bij P. de Ruijter, tel. 01180-13259 en Martin Bruggeman, tel. 01180- 34371. VLISSINGEN - Blokfluiten. Velen leren het op de basisschool, maar slechts weinigen gaan er in verder. De leden van de groep Recordate hebben dat wel gedaan en het resultaat is te beluiste ren op zondag 5 november in het Vestzaktheater. Dan geeft het uit acht leden bestaande ensemble een sherry-concert, om 16.00 uur. Recordate is een uniek en semble. Opvallend daarbij is het instrumentarium waar over Recordate beschikt. Naast de gewone blokfluiten, zoals sopraan-, alt-, tenor- en basblokfluit, worden ook grootbas- en contrabasblok fluit bespeeld. Hierdoor is het mogelijk om een uitzonderlijk repertoire samen te stellen. Het bevat onder meer mu ziek voor kleine bezetting, ze ven- en achtstemmige compo sities met als bijzonderheid dubbelkorige werken. Inmiddels hebben ook enige hedendaagse componisten speciaal voor Recordate ge schreven. De arrangementen, gemaakt door de leden van het ensemble, geven het pro gramma een heel eigen ge zicht. Recordate speelt zondag o.a. Ragtime Dance van Scott Jop- lin en Pavane tertia van C. Fa rina. voor het eert op de fiets naar school, zoek dan naar de beste, dat wil zeggen: meest veilige routes waarbij gevaar opleve rende situaties worden verme den. Zo'n veilige route mag dan best een klein beetje lan ger zijn dan een minder veili ge. Rijd de gekozen route een aantal malen samen met het kind en wijs daarbij op even tueel minder veilige situaties, ARNEMUIDEN - Het vere nigingsgebouw 'De Arne' staat van 2 tot en met 4 november weer bol van het gekwetter. Meer dan 700 vogels zijn dan te kijk gezet door de vogelver eniging Zanglust. Donderdag is de eerste dag van de tentoonstelling, de deu ren van 'de Arne' zijn dan van 20.00 tot 22.00 uur geopend. Op vrijdag kunnen liefhebbers van 13.00 tot 22.00 uur naar de vogels komen kijken, terwijl op zaterdag de tentoonstelling van 10.00 tot 17.00 uur toegan kelijk is. MIDDELBURG - Het wan delseizoen zit er weer op voor de Zeeuwse Wandelsportbond. Zaterdag 4 november is de laatste loop van het seizoen. Er kan gekozen worden uit vier afstanden: vijf, tien, vijf tien en voor de volhouders dertig kilometer. De start ia vanuit winkelcentrum Dau- wendaele aan de Vrijland straat. De start voor de langste afstand is om 10.00 uur, de an dere lopers gaan om 12.00 uur de deur uit. De EHBO houdt een oogje in het zeil en na tuurlijk is er een passende herinnering. Een non uit het klooster in Da- ventry M'n kippen dood? No never nie, en ging toen in 't hok met de kippen op stok en broedde het plan uit voor een bonbonnerie. zoals kruisingen e.d. Geef tij dens het samen fietsen vooral zelf het goede voorbeeld, want helaas demonstreren niet alle volwassen fietsers een verant woord verkeersgedrag. Reke ning houden met anderen is een goede gewoonte. Samenvattend kan gezégd worden dat wie zijn kind vei lig op de fiets naar school wil sturen, moet zorgen voor een degelijke fiets, erop moet toe zien dat de fiets in goede staat blijft, moet opvoeden tot het juiste verkeersgedrag en de moeite moet nemen ook zelf met het kind te gaan fietsen. UW SCHELDEBODE MIDDELBURG - De Stlch- ting Jongerenadvies Centrum Zeeland opent op 15 november officieel haar vestiging aan de Hoogstraat 5. Voordat gebruik gemaakt kon worden van het pand aan de Hoogstraat werd de hulpverlening verricht vanuit een huiskamer. Dat was natuurlijk geen ideale si tuatie. Dankzij financiële steun van de gemeente Mid delburg en het Koningin Ju- liananfonds was het mogelijk het pand aan de Hoogsttraat te betrekken. Een vaste kern van vrijwil ligers werkt dagelijks aan deze specifieke vorm van jon gerenwerk. Het JAC kreeg het afgelopen te maken met bijna zestig hulpaanvragen.In twintig gevallen ging het hier om jongeren die problemen thuis hadden; zestien hadden een dringende vraag naar huisvesting en tien jongeren liepen weg van huis. Zes jon geren leidden een zwervend bestaan. In 1989 heeft het JAC 15 uit huis-plaatsingen begeleidt, waarbij het accent vooral lag op een mogelijk herstel van de relatie tussen kind en opvoer- ders. Wanneer dat niet meer mogelijk is wordt gestreefd naar een respectvol naast elk aar verder gaan. VLISSINGEN - Het Neder lands Astma Fonds verzorgt op 15 november een voorlich tingsavond in het verenigings gebouw aan de Bosweg 7. Op deze avond, Welke om 19.3 Ouur begint mag uiteraard niet gerookt worden. De heer S. Mey zal voorlich ting geven over aanvullende thuiszorg. Het Astma Fonds wil CARA-pa tien ten ook wijzen op het bestaan van sportgroe- pen en zwemuurtjes. Het wa ter in het Vlissingse zwembad heeft dan, speciaal ten be hoeve van mensen met proble men aan de luchtwegen, een temperatuur van dertig gra den. Het gloorgehalte in het bad wordt dan tot een mini mum beperkt. VLISSINGEN - Van zaterr dag 4 november tot 6 december exposeert de beeldend kunste naar Ossip uit Den Haag in de expositieruimte Zelke Negen Een. Deze ruimte bevindt zich in het souterrain van de bi bliotheek. De expositie omvat grote collages van 1 bij 2 meter. Col lages waarop foto's, schilder werk, versneden boeken, tek sten en andere materialen sa men een beeld vormen dat het best te omschrijven valt als bi zar, satirisch, grappig en pijn lijk. De tentoonstelling van Os sip maakt deel uit van het pro gramma dat de Culturele Raad presenteert in het kader van het jaar van de fotografie. Fotografie vormt dan ook een essentieel onderdeel van de collages. MIDDELBURG - Middelburg heeft er drie inwoners bij. Van links naar rechts liggen Jacqueline, Stefan en Mariska er ontspannen bij; nog totaal onkundig van het vele werk dat hun komst met zich mee heeft gebracht. FOTO: HARRY DE LANGE jk. 4—

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1989 | | pagina 1