Alle hens aan dek op postkantoren
DRIE PRIJZEN TE WINNEN
Verzet bisschoppen tegen heidens gebruik
Denksport
Prater over
peuters
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 21 DECEMBER 1988
MIDDELBURG - Nu
het einde van het jaar
weer nadert lopen de
Nederlanders weer
massaal naar brieven
bus en postkantoor.
Want als er één periode
in het jaar is waarin we
dat op grote schaal doen
is dat wel in december.
Met de Kerstdagen en
het nieuwe jaar in het
vooruitzicht is de uit
wisseling van brieven
en kaarten met daarop
de beste wensen weer in
volle gang.
Decemberzegels
Poststromen
De oplossing van deze kerstpuzzel moet voor 1 januari gestuurd worden naar
de redactie van dit weekblad. Op de briefkaart of enveloppe alstublieft ver
melden: „Kerstpuzzel".
Heilige bomen
Paradijsboom
In de meeste huiskamers in ons land neemt de
kerstboom in deze tijd van het jaar weer een pro
minente plaats in. De doorgangs zeer uitbundig
versierde boom heeft zich, naast de kerststal, een
vaste plaats verworven in de kerstviering in Ne
derland.
Kerstblok
PUZZELBLADEN
315
Dit jaar weer meer Kerstpost
Dit is ook de tijd dat er op
andere plaatsen in het bedrijs
leven door werknemers de
laatste resterende vrije dagen
worden opgenomen. Niet bij
de PTT Post, want daar is het
sein "alle hens aan dek" gege
ven om ervoor te zorgen dat
alle post vlot verwerkt wordt.
Want naast de dagelijkse post
moet ook die extra stroom op
tijd aankomen.
Om dat mogelijk te maken
worden er door vaste krachten
overuren gedraaid en zijn er
hulpkrachten ingezet. Aller
eerst zijn deze mensen werk
zaam op de elf voorsorteercen-
tra in de regio West-Brabant
en Zeeland.
Behalve een voorsorteer-
centrum heeft Roosendaal ook
een zogenaamd expeditiek
nooppunt, een EKP. Daarvan
telt ons land er twaalf. Vijf
keer per dag wordt de aan- en
afgevoerde post tussen de
twaalf centra uitgewisseld.
Een EKP zoals dat in
Roosendaal heeft een dubbele
functie: er wordt zowèl verza
meld als gedistribueerd. Op
het expeditieknooppunt komt
post binnen die in de bus is ge
daan door de bevolking ergens
in de regio Zeeland - West-
Brabant. Voor zover die post
niet voor het eigen gebied is
bestemd (de streekpost) wordt
die correspondentie naar de
elf andere verwerkingscentra
in het land verzonden. Boven
dien bestaat daarnaast nog de
post die van andere expedi
tieknooppunten komt en in
deze regio moet worden be
zorgd.
De Nederlandse bevolking
houdt zeer vast aan het ver
zenden van kerst- en nieuw-
jaarspost. Er is zelfs sprake
van een groei: de berg "feest-
post" wordt met het jaar gro-
De Kerst- en Nieuwjaars-periode betekent een topdrukte voor het expeditieknooppunt in Roosendaal.
ter. In totaal werden er vorig
jaar in Nederland zeventien
miljoen stuks post méér ver
werkt dan in 1986.
Voor het Westbrabantse en
Zeeuwse gebied wordt er een
stroom van tien miljoen stuks
kerst- en nieuwjaarspost ver
wacht. Ten opzichte van vorig
jaar ook een stijging met één
miljoen stuks.
Voor het expeditieknoop
punt in Roosendaal betekent
dat dat er behalve de normale
post per dag 750.000 tot 800.000
brieven, kaarten en andere
post meer verwerkt moet wor
den.
Als een van de oorzaken van
die stijgingen ziet men bij de
PTT Post de uitgave van de
zogenaamde "decemberze
gels". Wie die op een kaart
plakt krijgt een korting van 5
cent. Op een open enveloppe
met kaart verdient de klant
zelfs 15 cent in vergelijking
met andere maanden. En na
december blijven de zegels ge
woon bruikbaar met de
waarde van 50 cent.
De aanlevering van de kert-
en nieuwjaarspost is dit jaar
al vroeg op gang gekomen. Het
afgelopen weekend werd ge
kenmerkt door een topdrukte.
Maar in de week voor en na de
kerstdagen wordt er door de
PTT Post een opleving in de
toevoer verwacht. Dan ont
dekt het publiek massaal dat
er bij het sturen van de
kaartjes kennissen over het
hoofd zijn gezien, en wordt dat
alsnog goed gemaakt.
In het Expeditieknooppunt
Roosendaal draait de geauto
matiseerde verwerking van de
poststromen in deze drukke
weken op volle toeren. Twee
schift-, opzet- en stempelma-
chines zijn continu in bedrijf.
De apparaten kunnen elk
25.000 stuks per uur verwer
ken. Wie op kaarten en enve
loppen eens goed op de adres
sen let zal het opvallen dat er
vaak een rode streepjescode op
gedrukt staat. Die code is er
gezet door een volautomati
sche machine die goed lees
bare postcodes automatisch
omzet in een streepjespatroon.
Daardoor kan die post auto
matisch worden voorgesor
teerd op bepaalde bestemmin
gen. Poststukken met handge
schreven adressen erop wor
den met de hand voorzien van
die belangrijke streepjescode
en gaan daarna naar de twee
sorteermachines.
Het gebruik van de postcode
zorgt ervoor dat de post snel
ler overkomt. Post zonder code
moet een langere weg afleg
gen, omdat er meer sorteer-
handelingen voor nodig zijn.
Bovendien moet er gespeciali
seerd personeel aan te pas ko
men. Personeel dat slechts in
beperkte mate beschikbaar is.
Behalve het invullen van de
postcode kan het publiek er
voor zorgen dat post zo snel
mogelijk op de bestemming
komt door het op de dag aan te
bieden. Want om te voorko
men dat het avondverwer
kingsproces wordt overbelast
worden overal in West-Bra
bant en Zeeland in de loop van
de dag buslichtingen uitge-
De overgebleven letters vormen nog twee woorden.
voerd. Post die op de dag
wordt aangeboden, wordt
daardoor eerder opgenomen in
het verwerkingsproces.
Ook zijn er op de postkanto
ren speciale enveloppen ver
krijgbaar om zendingen kerst
en nieuwjaarscorrespondentie
bestemd voor de eigen woon
omgeving en de rest van het
land gescheiden aan te bieden.
MIDDELBURG - De Kruis
vereniging Walcheren-Oost
start op woensdag 11 januari
1989 weer een peuter-kleuter
cursus in het Kruisgebouw
aan de Mortierstraat 1 in Mid
delburg. Deze cursus voor
ouders en peuters/kleuters is
bedoeld om informatie over en
weer uit te wisselen en te pra
ten over de ontwikkeling, op
voeding en dagelijkse proble
men van het jonge kind tot de
leeftijd van 6 jaar. Voor meer
inlichtingen, telefoon 01180-
14366 tussen negen en twaalf.
G K I
l X" X XX XjfX XXX~XXy
XX e y xyjr l yerxr s- z- sta? jh Jè-
X E N XX D XXJ E JïrX
yy.y w-K f y fti xy E y
xrXyj? s* jj- u f r a -O X
Xjer jry >-y~u w R X X f fl i f yyxr
fKsry/ X xy T s X yftZjXxyyx
sr sr ar f yy k t s sy/ jxXfjlrfxr
Xsr sr i yx c//r^-e/^ X f y/N.r
Xsc sr m i k y' y y x xr x XXx
x x? e d y y i x x k y x-y t x y
x x d e y x m sr xx yjr/ 'f i yX
XX A i sTjrr srJP-" V STJL f sr jr X
yar i XXX X yyixX f f y yf x X
s s- Xxfi y y x y X -2- X
fyzrsrYTxrxf. Xy f f j f o sr X
E XC w Xx R" y Xx f i f F f yjX
X sr Xl X Z X 0 f y Br f E E FC XX
X Xx SC y X f X X X X X K L E R ff AT x
TOELICHTING
Aangezien speurpuzzels wezenlijk ver
schillen van gewone kruiswoordraadsels,
volgt hier een korte uitleg die u zal helpen
bij het oplossen.
Bij elke speurpuzzel staat een lijst woor
den. Alfabetisch gerangschikt Die woor
den zitten kriskras verborgen in het letter-
diagram.
Met kriskras wordt bedoeld dat de woor
den van links naar rechts kunnen staan;
van rechts naar links; van boven naar bene
den; van beneden naar boven of schuin
van boven naar beneden en van beneden
naar boven De letters mogen meer dan
één keer gebruikt worden.
Als u alle woorden hebt weggestreept, dan
blijven nog een paar letters over die niet
gebruikt zijn. Deze letters vormen, van links
naar rechts gelezen, een zin die betrekking
heeft op het onderwerp van de puzzel.
Aovetrr^
APRELTLAPOETT
BAKKÏR—
DBANKdÉ
rum
CTTOCL
ir nr ?nc
nmiLILULLVLIX
-PgeSTPACBM-.
F-ÈESTKCEÖfNG
rcEGTveniioi itimg
-GEBAK"
frTinnrn
VtCLAIVULIV
[f*
-4f#tcowr
KAAflserr"
KAARSLICHT
KERKKLOK
u r n>*tfit I1 ïi
KERSTBOOM-
KERSTCADEAUS
KFRKTKINn IF
KERSTMAALTLID
•KERSTMUaiEK"-
KERSTSIAL
•KEBSTSTOt
KLOKGEttJt-
JCNU6—
UÜ3AH6^eS>
■KRIDOtn
t+EOEREN
•HAetmms
NlEOWAARSeeZOEK-
OttEBQttEF
TJ3 LN CEEL
-pReefomuRT'
.ROTJE -i
S£i£fr—
SMULLEN
SNssowerr
•SNOEREN—
STEMMING
IAART
TAFEL
UITNODIQ1NQCN-
VKKAN»€-
r i— ri I i a
Vf-Hf IHML
vrnMAken
tl IIÏTWWfcrT
VUURWERK
WCNOKAARTEN -
Puzzelliefhebbers opgelet! Dit jaar zijn er
drie waardevolle prijzen te winnen: de drie
delige Grote van Dale, het Groot woorden
boek Hedendaags Nederlands en het Hand
woordenboek Hedendaags Nederland.
De Grote of „dikke" Van Dale is het oudste
en grootste woordenboek van de Nederlandse
taal. Het is sinds een eeuw de onbetwiste
autoriteit binnen ons taalgebied. Het driede
lige woordenboek bevat ruim 230.000 tref
woorden en 3792 pagina's.
Het Groot woordenboek Hedendaags Ne
derlands is een uiterst betrouwbare en volle
dige gids voor mensen die modern Neder
lands wil spreken of schrijven, het woorden
boek beperkt zich tot gangbare Nederlandse
taal sinds 1950. Met zijn 95.00 trefwoorden en
1596 pagina's een praktisch woordenboek.
Een nieuw loot aan de Van Dale tak is het
handwoordenboek Hedendaagfs Nederlands,
voor veel gebruikers wat handiger dan zijn
grote broertje. Ook hierin staan gangbare
Nederlandse woorden en begrippen met hun
actuele betekenis. Het handwoordenboek telt
65.000 ingangen en 1248 pagina's.
Opmars kerstboom niet te stuiten
kerstavond is het binnenhalen
en ontsteken van het kerstblok
in de huiselijke haard, het zgn.
Julblok. Het is het „nodfyr"
der oude Germanen, het
maagdelijk vuur, waaraan
reinigende en onheilwerende
kracht werd toegeschreven,
evenals aan het Paas-, Pink
ster- en St.-Jansvuur. Onder
gezang werd het de huiskamer
binnengebracht, het werd ver
sierd met negen kleurige ban
den; met water en zout be
sproeid. Alle leden van het ge
zin moesten er één voor één op
gaan zitten, zongen een joel-
lied en dronken op een geluk
kig nieuwjaar.
Ook het gebruik van de
kerstboom is een voortzetting
van de oude heidense bomen-
cultus. Bij alle cultuur- en na
tuurvolken vindt men heilige
bomen. Zo is er al een tekening
van 1400 jaar voor Christus,
afkomstig uit Egypte, die de
heilige boom voorstelt, waar
onder de godin Noet aan het
volk de goede gaven van brood
en water uitdeelt. Ook onze
Germaanse voorouders ken
den heilige bomen en wouden.
De Haarlemmerhout en het
Haagse Bos zijn overblijfselen
van zulke wouden, waar de
Germanen hun samenkomsten
hadden en hun feesten vier
den. De boom, die in de herfst
sterft en in de lente herleeft,
openbaart de geheimzinnige
kracht van de natuur. Daarom
werd de boom vaak verbonden
aan de vruchtbaarheidsfees
ten, zoals het joelfeest. Om
streeks 25 december, als de da
gen weer langer werden, ver
sierden de Germanen altijd de
eeuwig groene den met licht
en geschenken, symbolen van
vrucht en vruchtbaarheid.
Toch is het wezen van de
kerstboom, hoewel Germaans
van afkomst, middeleeuws. In
de middeleeuwen immers
werden in de kerken de zgn.
paradij sspelen opgevoerd. De
actie concentreerde zich rond
een met appelen behangen
boom, de paradijsboom. Aan
vankelijk omringde men deze
boom met kaarsjes en aldus
ontstond van lieverlee het ge
bruik van lichtbomen. In de
volksmond paradijsbomen of
Christusbomen.
Daar men uit de Germaanse
overlevering al de gewoonte
kende om aan het eind van de
cember sparren met lichten en
vruchten te versieren, was de
overstap voor de christenen
naar een paradijs- of kerst
boom in huis niet zo groot.
De eerste keer dat er van
een échte kerstboom, zoals wij
die kennen, wordt gesproken,
is in 1604 in een oud geschrift
van de stad Straatsburg: op
kerstavond werd in de kamer
een tak neergezet, die behan
gen was met appels, ouwel en
bladgoud.
Goethe was de eerste die de
kerstboom in de literatuur
heeft ingevoerd, in zijn roman
„Werther". In 1807 werden er
op de markt van Leipzig reeds
kerstbomen te koop aangebo
den. De uitbreiding van het
gebruik van de kerstboom valt
in Duitsland, het land waar de
boom voor het eerst op grote
schaal werd gebruikt, samen
met de bevrijdingsoorlog te
gen Napoleon, zodat daarin
een soort nationaal symbool
kan worden gezien. Het ge
bruik verspreidde zich met
name in protestantse streken
zeer snel.
In ons land drong het ge
bruik van de kerstboom
slechts langzaam door in Ne
derland hoogstwaarschijnlijk
ingevoerd hetzij door Duitsers
die zich hier gevestigd hadden,
hetzij door Nederlanders die
het van Duitse kennissen of
familie hadden overgenomen.
De eerste melding van een
kerstboom in ons land dateert
uit 1836. De verdere versprei
ding ging erg moeizaam, van
stad tot stad. In eerste instan
tie was het gebruik beperkt tot
de stedelijke burgerij. Later
werd de boom ook op het plat-
Toch is de kerstboom in Ne
derland een betrekkelijk re
cent verschijnsel. Nog niet zo
lang geleden droeg de viering
van Kerstmis in ons land een
minder opvallend karakter
dan tegenwoordig. Van eigen
lijke kerstgebruiken was wei
nig sprake.
Wél eeuwenoud is het ge
bruik om een kerststalletje of
kerstkribbe tot middelpunt
van de huiselijke viering te
maken. Nóg ouder zijn de Ger
maanse volksgebruiken rond
het einde van het jaar.
Het oudste volksgebruik op
Levende kerstboomversiering. - foto cor viveen
De kerstboom nu ook in de katholieke kerk.
teland gebruikt. De katholie
ken mochten zich eerst alleen
maar in protestantse kerken
(stiekum) vergapen aan mooi
opgetuigde bomen. De bis
schoppen hebben zich zeer
lang verzet tegen de invoering
van dit, van oudsher heidense,
gebruik. Het duurde tot onge
veer 1900 voordat de boom z'n
intrede deed in het zuiden van
Nederland. Vreemd genoeg
hebben juist zondagsscholen
en de kerk bij die verspreiding
een grote rol gespeeld.
De waardering van de
kerstboom was in den beginne
zeker niet algemeen positief.
In 1863 verwij tte Dr. Eelco
Verwijs „zekere partij in den
lande" dat zij Sinterklaas ver
dacht maakt, dat zij dienst
feest wil afschaffen „en den
kerstboom op 25 december
daarvoor aan de Nederlandse
jeugd terug te-geven", waarna
hij uitroept: „laat Duitschland
zijn kerstboom en kerstkinde
ken, maar laat ons onzen Sin-
COPYRIGHT
terklaas". De situatie is er
voor de goedheilig man sinds
de noodkreet van Verwijs be
paald niet gunstiger op gewor
den, want de opmars van de
kerstboom lijkt niet te stuiten!
Drs. J.P. Meeuwissen
De kerstboom als sfeervol middelpunt.
