O.
f LEKKER VOOR GAAT ZITTEN
Zeeuw studeerde 'bierologie'
BEURS
MIRO j
PARKING f
.inn*
VLISSINGEN
Dodenherdenking en
5-mei-vieringen
COMPUTER
BOEKEN
HET WEEKBLAD WAAR JE
VIJF DUIKERS WÉL OF NIET WEG
m
MASSASCHOEN OPENT!
Gewijzigde afsluittijden
Lange Delft 17, Middelburg
SLIMMERIKEN
KOPEN BIJ
VOOR 'N ZACHTE PR»®
M
eei
Criteria
Raad van State
l.v.m. Hemelvaartsdag 8 mei a.s. zal de
Scheldebode verschijnen op dinsdag 6 mei
Voor deze uitgave gelden de navolgende
afsluittijden:
Advertentiesvrijdag 2 mei 16.00 u.
Redactievrijdag 2 mei 12.00 u.
J. P. ARossël
tandprotheticus
DE
RUITER
DAT BETEKENT VOOR U: MEER KLANTEN,
MINDER KOSTEN. KIJK MAAR: LAAG
TARIEF, HUIS AAN HUIS AAN HUIS.
IEDEREEN KRIJGT 'M IEDERE WEEK,
GOED GELEZEN, KRAAKHELDERE DRUK.
SCHELDEBODE: UW RESULTATEN BLAD.
4<s i
Verschijnt wekelijks gratis huis
aan huis op Walcheren.
33e jaargang.
Oplage:
Editie Vlissingen 22.685 ex.
Gemeenten: Valkenisse. Vlissin
gen en Westkapelle.
Editie Middelburg 21.034 ex. Ge
meenten: Arnemuiden, Dom
burg. Mariekerke, Middelburg
en Veere.
Advertentie-exploitatie:
J. v. Emden, tel. privé 01184-
60369; Jos Rentmeester, tel. pri
vé 01195-379.
Openingstijden kantoor Vlissin
gen: 08.30-12.30 u.
13.30-17.00 u.
Redactie: Redacteur: Nico
Schapendonk, tel. 01184-19910.
Correspondent: Rina Savic, tel.
privé 01184-64630.
ZEEBRA WEEKBLADEN WOENSDAG 30 APRIL 1986
301 V
KANTOOR: TORENSTRAAT 5 - VLISSINGEN - TEL 01184-19910 - POSTADRES PÓéTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN
VLISSINGEN - Wist u dat
er wijn gemaakt kan worden
van winterwortel, brandnetels
of berkesap? Wist u dat er al
bier gedronken werd zo n 4000
jaar vóór onze jaartelling?
Dat iedereen van hoog tot laag
in de middeleeuwen bier
dronk, omdat het drinkwater
zo slecht van kwaliteit was?
Iemand, die zo'n beetje alles
van deze materie af weet is
Jan van Schaik (50) uit Vlis
singen.
Hij heeft boeken geschreven
over het maken van wijn en
bier, is redakteur van een
vakblad, voorzitter van de
Walcherse afdeling van het
Zeeuwse Wijnmakers gil de,
geeft cursussen en stroopt in
zijn vakanties onbekende
Franse wijngaardjes af. In
Duitsland is geen bierbrouwe
rij veilig voor hem en hij snuf
felt er alle bibliotheken en
boekhandels af. Hij bezocht
zelfs een universiteit voor
brouwmeesters in München
waar zo'n driehonderd stu
denten opgeleid worden in de
'bierologie'. Dit alles heeft
hem een omvangrijke biblio
theek opgeleverd van boeken
over wijn en bier. Hoe is hij
daar zo opgekomen? „Voor
mijn vak, ik ben leraar Engels
aan de Christelijke Mavo in
Vlissingen, kwam ik nogal
eens in Engeland. Van oudsher
was daar veel wijnbouw en na
1950 werd die traditie van zelf
wijn maken door veel Engel
sen weer opgepakt. In 1970 ben
ik daar ook zelf mee begonnen,
maar alle materiaal, zoals gist
en dergelijke, moest uit Enge
land komen. Omdat dat nogal
omslachtig was, ben ik zelf
maar wat gaan experimente
ren met vlierbessen en gewone
bakkersgist. Zo kwam van het
een het ander".
„Al mijn initiatieven heb ik
genomen, omdat ik merkte,
dat er hier zoiets nog niet was
en om informatie toegankelijk
te maken", benadrukt Jan van
Schaik.
„Omdat er op Walcheren
nogal wat mensen Wonen, die
wijn maken, hebben we het
Zeeuwse Wijnmakersgilde op
gericht, dat nu afdelingen
heeft in Groede, Zierikzee,
Goes en op Walcheren. Vanuit
Zeeland hebben we later de
Landelijke Federatie van
Wijnmakers en Bierbrouwers
opgericht. Het doel van deze
clubs is elkaar te helpen en te
stimuleren, materiaal uit te
wisselen en natuurlijk de ge
zelligheid. Er lopen mensen
rond met de meest uiteenlo
pende achtergronden. Een
vuilnisophaler is bijvoorbeeld
kampioen van Zeeland ge
weest
Het is een hobby, die veel
geduld vraagt en in principe
weinig tijd en geld kost. Zelf
gebruik ik altijd overschot-
fruit en daar is het wijnmaken
eigenlijk ook voor bedoeld: het
verwerken van een teveel aan
fruit, net als bijvoorbeeld jam
maken. De ruimte, die je nodig
hebt is afhankelijk van hoe
veel je produceert, maar dat is
moeilijk in de hand te hou
den", glimlacht hij vanonder
zijn indrukwekkende snor.
„Als je wilt kun je er wel al
tijd mee bezig zijn, alleen
maar zitten te kijken, proeven
of schudden".
Er worden ook wedstrijden
gehouden, waarbij gelet wordt
op verpakking, de helderheid,
de kleur, de geur en natuurlijk
de smaak. Het gaat er om dat
alle componenten in even
wicht zijn, om de balans, niet
te zuur of te zoet, teveel alco
hol of te weinig enz. Zelf heb
ik keurmeesters opgeleid en ik
geef eik jaar een cursus wijn-
maken. Deze cursus start in
september, het zijn vijf lessen
en aan het eind worden de eer
ste wijntjes van de cursisten
geproefd em krijgen ze een di
ploma.
Voor de liefhebbers opent op
1 mei Herman ter Beek, secre
taris van het Wijnmakersgilde
in de Kanaalstraat in Souburg
een winkel met voornamelijk
eigen wijn en alle benodigdhe
den om zelf wijn te maken.
„In 1974 dronk ik bij iemand
zelfgemaakt bier", vervolgt
Jan van Schaik „en die vond
ik zo slap, zo afschuwelijk, dat
ik dacht: dat moet beter kun
nen. Ik ging zelf aan de slag en
weer hetzelfde verhaal: mout,
hop en biergist was hier niet te
krijgen. Zo ben ik gaan expe
rimenteren met kippegerst
van de molenaar hier.
Toen ik een recept zocht
voor het oorspronkelijke bier
van Walcheren kwam ik te
recht in het stadhuis, waar ze
geen recept hadden, maar wel
een boek van het oude brou
wersgilde met daarin een
briefwisseling uit de zeven
tiende eeuw tussen het brou
wersgilde en het stadsbetuur
over het betalen van belasting
op bier. Ik vond het jammer
dat die interessante gegevens
daar zo ongebruikt lagen en
samen met Peter Sijnke en een
stel vrienden kwam ik op het
idee het heden en het verleden
te combineren".
„Zo is het Walchers Bier-
boek ontstaan", legt Jan van
Schaik uit, „dat vorige week is
aangeboden aan de burge
meester van Middelburg.
We hebben alle horecabe
drijven van Walcheren (450 in
totaal) een vragenformulier
gestuurd. Naast gegevens over
de Walcherse bier historie, zijn
in dit boekje die horecabedrij
ven opgenomeden, die hebben
gereageerd, met gegevens over
de soorten bier, die ze aanbie
den. Het is dus een misver
stand, dat we alleen die be
drijven vermelden, die in het
boekje adverteren. De histori
sche nadruk ligt in dit boek op
Middelburg. Over een paar
jaar komt er een nieuwe, uit
gebreidere uitgave met de na
druk op Vlissingen. Het Wijn
makersgilde kunt u tegenko
men op braderieën, waar een
eigen wijn wordt uitgedeeld.
Op 31 mei a.s. worden de open
Walcherse kampioenschappen
voor wijnmakers en bierbrou
wers gehouden vanaf 12.00 uur
in de Christelijke Mavo in
In de Middeleeuwen werd bier gedronken omdat het drinkwater zo rot was. Maar nu..?
Vlissingen. Iedereen kan zich
opgeven bij Herman ter Beek
Esdoornstraat 42 in Oost-Sou
burg. Ik heb nu een zelfge
maakte whisky staan, we gaan
dus van de zomer naar Schot
land", besluit Jan van Schaik.
Gezien het opengeslagen stu
dieboek over brandewijn en li-
we stellen dat we nog meer
kunnen verwachten van deze
leraar uit Vlissingen. Of, zoals
hij het zelf zegt: „De beste bor
rel brouw je zelf".
keuren op zijn bureau, mogen
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim^
'Strijd'om bunkers bij Dishoek
KOUDEKERKE/MIDDELBURG - Rondom een
vijftal bunkers in de duinen bij Dishoek wordt,
ruim veertig jaar na dato, opnieuw strijd geleverd.
Een geheel andere strijd, dat wel gelukkig. Ener
zijds financieel, tussen het Waterschap Walcheren
en het Ministerie van Defensie, anderzijds juri
disch, tussen het Waterschap en de gemeente Val
kenisse.
De bunkers waren onderdeel van een door de Duitsers aange
legde keten van versterkte verdedigingsstelllngen. Deze keten,
de zogenaamde Atlantikwall, werd over een lengte van 2.700 ki
lometer langs de Westeuropese kust gebouwd om een mogelijke
invasie van de geallieerden af te weren. Toen de Tweede We
reldoorlog voorbij was, wilde men die zwaar gewapend beton
nen krengen uiteraard het liefst zo snel mogelijk weer kwijt. De
zogenaamde „Puinruimingsregeling" kwam tot stand. Wie een
bunker wilde opruimen kreeg de kosten volledig door het Rijk
vergoed.
Dank zij die regeling ver
dween in de naoorlogse jaren
een flink aantal bunkers.
Maar ze zijn nog lang niet al
lemaal weg. Soms zie je ze
midden in een akkerland en
worden ze gebruikt als opslag
plaats voor landbouwwerktui
gen. Vaker zie je ze in de dui
nen. Nu weer half verscholen
tussen overwoekerende bebos
sing, weer uitstekend, aan
land- dan wel aan zeezijde.
De bunkers bij Dishoek zijn
overigens niet allemaal door
de Duitsers aangelegd. Er zijn
ook een paar geschutsbunkers
bij die in de dertiger jaren zijn
gebouwd ter versterking van
de Nederlandse kustbatterij.
Verder staan er munitiebun
kers en een hospitaalbunker.
Deze laatste is een vrij uniek
exemplaar. Langs de gehele
vroegere Atlantikwall zijn er
praktisch geen meer te vinden.
De hospitaalbunker is de
meest landinwaarts gelegen
bunker en blijft naast nog een
andere, in ieder geval behou
den.
De bunkers hebben nog
tientallen jaren nut gehad. In
de veertiger jaren werd door
de marine aan het Waterschap
gevraagd of men de bunkers
mocht gebruiken. Het Water-
a
Xeela*11
W
inaï
van
schap ging akkoord, maar
aangezien men niet wist of de
„Puinruimingsregeling nog
lang zou blijven bestaan, sloot
men een overeenkomst met
het Ministerie van Defensie.
(De Puinruimingsregeling be
staat nog wel, maar bevat een
clausule die haar op deze si
tuatie niet van toepassing
maakt). Volgens genoemde
overeenkomst nu, verbindt de
marine zich ertoe de bunkers
op te ruimen, zodra ze niet
meer worden gebruikt. Het
Waterschap hoeft dan niet
voor de kosten op te draaien.
Jarenlang zijn de bunkers,
zeven in totaal, gebruikt voor
zendapparatuur, waarbij en
kele van de betonnen kolossen
als solide basis fungeerden
voor de tientallen meters
lange zendmasten.
In 1985 besloot de marine
niet langer gebruik van de
bunkers te maken. Men was
nu verploicht ze op te ruimen.
Het waterschap vroeg namens
Defensie een sloopvergunning
voor vijf van de bunkers aan
bij de gemeente Valkenisse.
De gemeente kon de vergun
ning niet weigeren, dus kreeg
het waterschap die ook.
Het gebied waarin de bun
kers staan, heeft in het be
stemmingsplan van de ge
meente Valkenisse de bestem
ming „natuurgebied". Daar
mag geen werk uitgevoerd,
geen pad aangelegd, gegraven
nog gerooid worden zonder
aanlegvergunning. Het Wa
terschap vroeg dus evenr ?ns
een aanlegvergunning aan,
maar kreeg nul op het rekest.
Volgens burgemeester en wet
houders zou het een te grote
ingreep in het natuurgebied
betekenen.
Volgens de heer Holtkamp,
chef van de afdeling Alge
mene Zaken van de gemeente
Valkenisse, wilde het Water
schap tot sloop overgaan om
dat men vreesde dat de bun
kers een instabiel element in
de zeewering, en dus een ge
vaar, zouden vormen. De ge
meente Valkenisse stelt zich
op het standpunt dat veilig
heid en stabiliteit van de zee
wering nooit in het geding mo
gen zijn, dus ging men dit on
derzoeken. Er bleek geen ge
vaar te zijn. Men baseerde zich
hierbij op een rapport van het
Waterschap Instituut. De be
vindingen in het rapport wa
ren tot stand gekomen na een
onderzoek van een soortge
lijke situatie bij Cadzand, aan
de West-Zeeuwsvlaamse kust,
waar zelfs bunkers aan de
zeezijde staan. „Uit zeewe
ringsoogpunt was er dus geen
argument voor sloop", aldus
de heer Holtkamp.
Griffier J.A. van Werkum
van het Waterschap Walche
ren vindt de vraag waaróm er
gesloopt moet worden „niet
relevant". Hij stelt dat „mo
menteel om een juridisch pro
bleem gaat". Na de weigering
van de aanlegvergunning door
B en W is het Waterschap met
name gevallen over de toevoe
ging dat „men bovendien van
mening is dat de bunkers niet
hoeven te verdwijnen,,. De
heer Van Werkum hierover:
„Dat past niet in de criteria
voor de vergunning. Boven
dien past het niet binnen de
bestuurlijke verhoudingen zo
als die in ons land zijn ge
groeid". En hij voegt er aan
toe: „Het is aan het Water
schap om te beslissen of de
bonkers weg moeten", niet
aan de gemeente,,.
Hij is trouwens van mening
dat, nu zowel de bunkers als
de nog aanwezige masten en
kabels niet meer worden on
derhouden, zich gevaarlijke
sitüaties kunnen voordoen.
„Maar voor het slopen van die
zendmasten heb je óók een
aanlegvergunning nodig",
stelt de heer Van Werkum.
B. en W. van Valkenisse
vinden evenwel dat, nu eral
zoveel verdwenen zijn, de
bunkers geschiedkundige
waarde hebben voor toekom
stige generaties. Een andere
overweging is, dat zich in en
om de bunkers een heel aparte
biotoop heeft ontwikkeld. Er
broeden bepaalde vogelsoor
ten, zoals de boerenzwaluw, er
komen padden voor en ver
scheidene unieke mossoorten.
De heer Holtkamp: Een heel
specifieke flora en fauna, in de
loop van tientallen jaren ont
staan. Als de bunkers gesloopt
zouden worden, krijg je die si
tuatie niet zomaar terug".
Het Waterschap ging in be
roep bij de Raad van de Ge
meente. Waren met name de
CDA- en de VVD-fractie aan
vankelijk wel gevoelig voor de
argumenten van het Water
schap, na enige overweging
besloot men de aanlegvergun
ning toch niet te verlenen. Met
name wilde men afwachten
wat de onderhandelingen tus
sen het Waterschap en de ma
rine zou opleveren. De moge
lijkheid bestaat namelijk, dat
het Ministerie van Defensie
zijn verplichting afkoopt en
dat het Waterschap dit bedrag
dan kan reserveren voor even
tuele sloop in de toekomst, in
dien zich dan een uit zeewe
ringsoogpunt gevaarlijke si
tuatie zou voordoen. Vooruit
lopend op het resultaat van
deze strijd om de afkoopsom,
is het Waterschap inmiddels
tegen de weigering van de
aanlegvergunning door de ge
meente, in beroep gegaan bij
de afdeling Rechtspraak van
de Raad van State. Afwachten
dus.
Overigens vindt in de eerder
genoemde hospitaalbunker
met ingang van 2 mei aan
staande een tentoonstelling
plaats. Thema: „Walcheren in
de Tweede Wereldoorlog". De
tentoonstelling is ingericht
door de Vlissingers Frank Vo
gel en John Deïst. Beiden zijn
heel erg geïnteresseerd in wat
zich in die periode op Walche
ren en specifiek in en om Dis
hoek heeft afgespeeld. John
zorgde voor het materiaal in
de vorm van diverse oorlogs-
voorwerpen, Frank verzorgde
foto- en documentatiemate
riaal. Het is hun streven zo
veel mogelijk facetten te laten
zien. De tentoonstelling duurt
twee weken en is dagelijks ge
opend van 9.00 tot 16.30 uur.
Bij grote belangstelling en
goede weersomstandigheden
vindt na die twee weken mo-
gelij]k een verlenging plaats.
Ëjllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|
üiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinW
MIDDELBURG/VLISSIN
GEN - De Dodenherdenking
op 4 mei wordt in Middelburg
op het Abdijplein gehouden.
De plechtigheid vindt plaats
om 19.30 uur. Alle Middel
burgse zangkoren en deputa
ties van verenigingen uit Mid
delburg zijn uitgenodigd om
bij de herdenking aanwezig te
zijn. De Christelijke Brass
band Onda zingt een koraai,
terwijl de verenigingen sa
mengaan in een samenzang.
In Vlissingen wordt de 4
meiherdenking gehouden op
de Noorderbegraafplaats aan
de President Rooseveltlaan.
Belangstellenden kunnen tot
uiterlijk 19.50 uur terecht in de
aula van de begraafplaats. De
muziekvereniging Caecilia
brengt enkele toepasselijke
werken ten gehore, waarna er
kransen gelegd worden.
Bevrijdingsdag in Middel
burg begint om 9.30 uur met
een filmprogramma voor kin
deren in Electro. Vanaf dat
tijdstip wordt er een doorlo-
(ADVERTENTIES)
pend programma vertoond
over dieren. De voorstelling is
bestemd voor kinderen van
vier tot veertien jaar. De kos
ten bedragen een gulden.
Van 14.00 uur tot 16.00 uur is
er een dierenshow- en keuring
te zien op de Markt, terwijl er
om 15.30 uur in Electro een
film voor ouderen te zien is.
Men probeert de film Juliana,
zeventig jaar te vertonen.
Om 16.00 uur is er op de
Markt een hondendressuur-
show te zien en tenslotte is er
om 19.30 uur een uitvoering
van de Muizenkoning en de
Notenkraker. Dit ballet wordt
uitgevoerd met 36 paarden en
ruiters van de manege De
Eendracht uit Serooskerke.
Kunstgebitten
reparaties
en
vernieuwingen
Spec. voor
loszittend* proth***
en ingevallen gezichten
Spoedig klaar.
Tel. afspraken
01184-14533
Hobeinstraat 52
Vlissingen
Elke dag nieuwe
bij:
Paul Krugerstraat 55-57
VLISSINGEN
01184-12733
Meer dan 2000 titels
In voorraad
Ook:
SOFTWARE C64
SPECTRUM B.B.C.
v.a. 12.50
Paul Krugerstraat 55-57
VLISSINGEN
01184-12733
■iiiiiwiiiWiiiii>Riiiwiii'w iiü'1 rip'I' iwniiMiri ijiiiiiwiiiiiiiripRHiwii. 1111 ui wiin—m
