Met de juiste verlichting
loopt niemand tegen lamp
Wensen en eisen zijn goed verenigbaar
In deze maanden kondigt de
schemering zich al vroeg
aan. Dat geeft lange
avonden waarbij al gauw
aan het licht wordt gebracht
of de verlichting van het
huis wel aan alle eisen en
wensen voldoet.
De eisen: goed werklicht,
voldoende licht om zich prettig
door het huis te bewegen en
veilig verlichtingsmateriaal.
De wensen: sfeervolle en
decoratieve verlichting die het
interieur in de donkere uurtjes
een extra warm en gezellig
accent geeft.
Werklicht
Keuken
Sfeerverlichting
Deze foto's zijn beschikbaar gesteld door Philips.
woensdag 11 december 1985
pagina 3
Zoals zoveel dingen in het leven heeft
verlichting jarenlang een functionele
betekenis gehad. Als lichtbron werd zij
gebruikt om ons mensen bij te lichten,
wanneer er onvoldoende licht was voor
waarnemingen met het blote oog. Heel
lang zijn het houtvuur, de open haard,
toortsen en olielampen de enige
lichtpuntjes geweest. Veelal hadden zij
een centrale plaats in het interieur en
speelde het wonen in de avonduren
zich af rond deze lichtkernen.
Na de introductie van de gloeilamp en
het electrisch licht zijn de grote
veranderingen gekomen. Verlichting
in allerlei soorten, kleuren en sterkten
begon tot de mogelijkheden te behoren.
Toch heeft het nog lang geduurd
voordat verschillende variaties en
alternatieve verlichtingsvormen zich
aandienden. De vernieuwing was
vooral van technische aard. De
verlichting bestond nog lange tijd uit
een centrale uitstralingsplaats in het
midden van het vertrek. Dat
verlichting ook functioneel is op
andere plaatsen in het interieur en
daarnaast tal van decoratieve en
sfeervolle aspecten kan hebben, is een
wetenschap die veel later tot ons is
doorgedrongen.
Energiebesparende SL-lampen
Tegenwoordig praten we over
algemene verlichting, werkverlichting,
sfeerverlichting, direct en indirect
licht, contrast- of accentverlichting.
Voor iedere smaak is er wel een soort,
voor elk probleem wel een oplossing.
Iedereen kan de lichthoeveelheid en de
lichtsterkte in zijn huis aanpassen aan
zijn persoonlijke behoefte (denk hierbij
ook aan slechtziende, oudere mensen).
En als het vanwege een bepaalde
levensinstelling of vanwege een krap
woonbudget energiezuinig moet, kan
dat met „nieuwerwetse" TL-, SL- en
PL-lampen.
In de avonduren, na de gebruikelijke
dagtaak, wordt er in heel wat hulzen
nog behoorlijk gewerkt, geklust of
gestudeerd. De resten van het
avondeten worden verwijderd, de vaat
gewassen en men grijpt de hamer, de
naaimachine of het studieboek. Bij al
die werkzaamheden en
vrijetijdsbestedingen is een goed
werklicht noodzakelijk.
Een PL-lamp als bureaulamp
U kunt dan niet volstaan met één grote
lamp in het midden van het plafond.
Doelgericht, gebundeld licht daar gaat
het in deze gevallen om. En dat vraagt
om het gebruik van verschillende
hang-, klem- of tafelspots. Welk soort
of model u ook kiest, kijk in ieder geval
uit, dat u niet in uw eigen licht zit.
Zorg ervoor dat in een werkhoek de
lichtbron zich links naast u of
linksboven-achter u bevindt (voor
linkshandigen moet het net andersom
zijn). Stel de lamp zo dat u niet
rechtstreeks in de lamp kijkt, dan
wordt u niet door het licht verblind.
Ook voor leeslicht in de huiskamer
geldt dat het licht van over üw
schouder moet komen.
Omdat men bij werkzaamheden aan
een bureau regelmatig gaat verzitten,
is een verstelbare lamp het meest
ideaal. Zij is ook reuze handig voor het
werken bij de naaimachine. Wilt u
boven het bureau of het werkblad
liever een buisvormig armatuur met
TL-verlichting, dan moet u er op
letten, dat het licht geen spiegelingen
geeft of dat bijvoorbeeld de toetsen van
de typemachine niet gaan glimmen.
Ook hier weer oppassen dat het licht
niet in de ogen straalt. Kies voor het
type lamp met een anti-
verblindingsrooster.
Over het algemeen geeft TL-licht goed
gespreid licht, dat nagenoeg schadevrij
is. Thuis wordt dit licht echter niet zo
vaak gebruikt, omdat men het vaak
„ongezellig" en „kil" noemt. Toch is dat
verwijt niet helemaal terecht. TL-
lampen zijn namelijk ook verkrijgbaar
in verschillende „warme" lichtkleuren.
De gewone „daglicht" TL-lampen doen
het heel goed in de garage, de schuur of
een werkplaats. Ze hebben een grote
lichtopbrengst tegen geringe kosten.
Denk daarnaast ook eens aan een
looplamp. Wanneer u buitenshuis
verlichting heeft - tegen de voor- en
achtergevel van het huis of in de tuin -
maak dan gebruik van de daarvoor
bestemde geaarde armaturen en
speciale stroomkabels.
Iedere ruimte in huis vraagt 'om een
bepaalde hoeveelheid licht. Hoeveel dat
precies is, wordt bepaald door de
grootte en de functie van die ruimte.
De keukens van tegenwoordig zijn
behoorlijk groot en worden intensief
gebruikt. Dat betekent dat aan de
keukenverlichting veel aandacht moet
worden besteed.
Als hoofdverlichting kan zowel een
gloeilamp- als een TL-armatuur
worden gebruikt. Nogmaals: TL-
verlichting hoeft niet kil te zijn. Wilt u
gezellig licht, dan komt u met TL-kleur
82 een heel eind in de goede richting.
Deze heeft ongeveer hetzelfde schijnsel
als gewoon gloeilamplicht.
Met hoofdverlichting alleen - hoe sterk
ook - is het niet gemakkelijk werken in
de keuken. Want wanneer u dan bij het
aanrecht bezig bent, ziet u alleen uw
eigen schaduw. Probeer dit op te lossen
met laaghangende gloeilampen of
sterke spots die gerichte lichtbundels
op het aanrecht werpen. Indien
mogelijk kunt u ook verlichting
aanbrengen onder de keukenkastjes.
Als u de lampen of TL-buizen mooi
wegwerkt achter een lichtkoofgeeft
dat een fraai resultaat.
Direct licht op de kookhoek is ook
onmisbaar. Staat deze niet in één lijn
met het aanrecht, licht hem dan aan
met aparte spots of overweeg de
aanschaf van een wasemkap met
ingebouwde verlichting. Voor de
keuken - als natte ruimte - is het een
vereiste dat u altijd geaarde
apparatuur en draden gebruikt.
Gezelligheid in huis wordt bepaald
door verschillende facetten van het
interieur. Meubels, wandbekleding,
vloerbedekking, planten, maar ook
licht. Wie op een creatieve manier met
licht kan spelen zal wat de sfeer betreft
de puntjes op de „i" kunnen zetten.
Met de schemerlamp is het indertijd
eigenlijk begonnen. Een dergelijke
lamp werd vroeger ontstoken, als het
binnenshuis nog niet donker genoeg
was voor de hoofdverlichting. Later is
het sfeerelement belangrijk geworden
en zijn er talloze soorten
sfeerverlichting op de markt gekomen
in allerlei kleuren en maten.
Om kamers met een hoog plafond
gezellig te maken, neemt men vaak de
toevlucht tot de vervaardiging van een
verlaagd plafond. Een andere,
goedkoperè, en snellere oplossing is een
aanpassing van de verlichting.
Wanneer u niet te hoog op de wand een
aantal lampjes of spots plaatst en het
licht naar beneden laat schijnen, lijkt
de kamer een stuk lager. Laat u in een
lage kamer het licht naar boven
schijnen, dan heeft dat als omgekeerd
effect, dat de kamer hoger lijkt.
Sfeerbepalend zijn ook de kleine
lampjes en spots die u her en der
verspreid kunt neerzetten en ophangen
om allerlei vazen, sculpturen en andere
decoraties in hun eigen zonnetje te
zetten. Breng er wel enige structuur in
aan, zodat het niet een
onoverzichtelij ke lichtcompositie
wordt. Wilt u uw achter glas ingelijste
-schilderijen of foto's extra belichten,
let er dan op dat het glas is ontspiegeld.
Omdat het interieur van een huis
regelmatig wordt veranderd, is het
prettig als de sfeerverlichting kan
meeverhuizen met de objecten. Met
staande lampen of klemspots is dat
geen probleem. Helemaal makkelijk
wordt het als u een lichtrail tegen het
plafond maakt. Bouw er dan gelijk een
lichtdimmer in. Dan kunt u in een
handomdraai een goed verlicht vertrek
veranderen in een knus en
hartverwarmend stukje thuis.
Voor de echte liefhebbers noemen we
ook nog even de lichtkoof die een
speciaal lichteffect geeft aan de
gordijnen. Wie eraan begint moet goed
in de gaten houden dat de lichtwarmte
niet in de koof blijft hangen, maar weg
kan stromen.
Tijdens de nachtrust wordt er van de
verlichting weinig gebruik gemaakt.
De slaapkamer lijkt in eerste instantie
dan ook niet in aanmerking te komen
voor een doordacht verlichtingsplan.
Toch is het wel prettig als voor die
paar minuten slaapkamerlicht niet
zomaar wat wordt opgehangen.
Slaapkamerlicht behoort ook een
aantal sfeerelementen te hebben, naast
het praktische nut.
Een combinatie van beiden is het
aanbrengen van een
oriëntatieverlichting onder het bed.
Dat geeft aan het interieur een
gezellige warme lichtgloed'en zorgt er
's nachts en bij het opstaan voor, dat hij
met een groot, fel licht zijn partner uit
de slaap laat schrikken. Men moet het
licht natuurlijk wel uit het bed kunnen
bedienen.
Wie er van houdt om 's avonds in bed
nog wat te lezen, doet er goed aan
kleine leeslampjes boven het bed of in
de ombouw te monteren. Neem lampjes
van een geringe sterkte en bevestig ze
zo dat u geen schaduwen krijgt en dat
de één geen last heeft van het lichtje
van de ander. Het is mogelijk om
hiervoor zwakstroomlampjes
(halogeen) te gebruiken. Die hebben
een ingebouwde transformator en
kunnen dus gewoon op het lichtnet
worden aangesloten.
Sterke gloeilampen geven niet alleen
veel licht, maar verspreiden ook
behoorlijk wat warmte. Dat kan
vervelend zijn als de lamp vlak bij u
staat. Gelukkig bestaat er ook „koel"
licht, dat bovendien energiezuinig is.
Bijvoorbeeld het licht van de SL-
lampen. Die kosten bij de aanschaf iets
meer, maar ze geven veel licht bij een
gering wattage en gaan aanzienlijk
langer mee dan gewone lampen. SL-
lampen zijn eigenlijk TL-lampen,
maar dan met een gewone
gloeilampfitting. Daarnaast zijn er ook
nog energiezuinige PL-lampen in de
handel.
Wie aan de slag gaat met zijn
verlichting kan soms in de knoop raken
met de snoeren van de lampen. Waar
laten we al die draden,en hoe maak je
veilige snoerverbindingen als ze te kort
zijn Voor het eerste geval kan eens
gedacht worden aan het gebruik van
holle plinten. Daarachter kunnen de
snoeren veilig worden opgeborgen en
het is tegelijkertijd een fraaie
afwerking van de vloer of de wand. Dit
soort plinten is zowel in hout als
kunststof verkrijgbaar en kan over de
bestaande plinten worden
aangebracht.
Bij snoerverbindingen denken we
natuurlijk direct aan het bekende
kroonsteentje. Eerst was het van
porselein, later werden ze van plastic
vervaardigd. Onlangs is er een nieuwe
snoerverbinder op de markt gebracht
die een stuk veiliger is. Hierin is het
oude kroonsteentje ingebouwd. De
snoeren worden eerst in twee
afzonderlijke delen geklemd, die
daarna aan elkaar worden geschroefd.
Lostrekken van de snoeren of in
aanraking komen met de schroefjes
van het kroonsteentje, is nu niet meer
mogelijk.
