Philips autoradio maakt al
vijftig jaar geschiedenis
FIRATO '84: Opnieuw
technische hoogstandjes
Video opnamen veilig in
opbergdoos van AVQPLAST
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 29 AUGUSTUS 1984
Audio-installatie
Micro-computer
10 dagen feest voor liefhebbers van geluid, beeld en muziek
Luistergeld in de taxi
Kleiner en fijner
AMSTERDAM - Op vrijdag 31 augustus
a.s. zal minister Mr. drs. L.C. Brinkman
van WVC in de Amsterdamse RAI de offi
ciële opening verrichten van de onder auspi
ciën van de Stichting Firato Radioten
toonstelling door RAI Gebouw bv georga
niseerde FIRATO 1984. Direkt daarna en
tot en met zondag 9 september kunnen lief
hebbers van geluid, beeld en muziek in al
z'n facetten, over een oppervlakte van
24.000 mz, zien, horen en meebeleven wat
Kwaliteit
liefst 161 exposanten te bieden hebben. Dat
is nogal wat als u bedenkt dat zij samen 416
verschillende merken vertegenwoordigen
afkomstig uit 20 verschillende landen over
de gehele wereld.
Een groot aantal deelnemers, waaronder de
beide in de Westhal exposerende firma's
Kodak Nederland B.V. (standnummer 29)
en Philips Nederland (standnummer 8), als
mede Avoplast (Amstelhal, standnummer
146), zullen de nodige noviteiten tonen.
Nieuwtjes
8 mm video
311
-ÏWM*«««*»-«
enorme vooruitgang geboekt met de
komst van de transistor. Betrouw
baarheid en kwaliteit werden drastisch
verbeterd. Kort daarna was alle aan
dacht gericht op de toepassing van
printplaten, in plaats van de tot dan
toe gebruikelijke soldeerverbindingen
(die de beproeving van een rijdende
auto niet altijd met succes doorston
den). De autoradio's kwamen in
steeds compactere uitvoeringen op de
markt. Intussen was de uitsparing
voor de autoradio in het dashboard in
ternationaal gestandariseerd. Vanaf
dat moment kende de autoradio een
fysieke begrenzing. En toch wilde men
meer en meer in die kleine autoradio.
De toepassing van de IC (Integrated
Circuits)-techniek vormde de oplos
sing voor dit nijpende probleem. Door
invoering van deze geïntegreerde scha
kelingen werd het mogelijk het aantal
componenten en daarmee functies van
de autoradio verder uit te breiden. Zo
kon in 1971 stereo-FM-ontvangst wor
den toegevoegd aan de mogelijkhe
den. Voor dit doel werd door Philips
een speciaal IC ontwikkeld dat als
IAC-FM storingsonderdrukker we
reldwijd naam maakte. Philips was
het ook die een paar jaar eerder (in
1965) de eerste autocassettespeler in
troduceerde en daarna de eerste com
binatie autoradio/cassettespeler. Ook
voor de cassettespeler werden er spe
ciale schakelingen ontworpen, bij
voorbeeld voor elektronische motor
regeling en automatische bandloopbe-
veiliging, alsmede automatische over
schakeling op radio aan het eind van
de cassetteband. Gesteld kan worden
dat deze snelle invoering van de micro-
elektronika de belangrijkste aanzet is
geweest tot wat tegenwoordig wordt
genoemd 'auto-HiFi'; geluidskwaliteit
volgens de DIN-norm 45.500 in de au
to.
Radio in de bedrijfs-of personenwa
gen is tegenwoordig geen luxe meer
maar een noodzaak. Met name door
het beroepsvervoer wordt een stukje
begeleidende muziek tijdens de vaak
lange monotone ritten (en files) zeer
gewaardeerd. Niet voor niets zijn er de
afgelopen jaren speciale radiopro
gramma's voor automobilisten en
truckers ontstaan.
Naast ontspanning geldt de autoradio
als een nuttige, vaak onontbeerlijke
informatiebron.
Vijfentachtig procent van het Neder
landse wagenpark is tegenwoordig uit
gerust met een autoradio De helft van
deze apparaten is bovendien voorzien
van een cassettespeler.
Cijfers tonen aan dat de consument er
op uit is de 'audio-installatie' in zijn
auto te verbeteren. Men streeft ernaar
de HiFi-geluidskwaliteit die men ge
wend is van de huiskamer in de auto te
evenaren. Dat verklaart ook de komst
van de 'booster' - letterlijk aanjager
(afkomstig uit de Engelse taal) - een
extra eindversterker voor het verho
gen van het uitgangsvermogen van de
stereo-autoradio/cassettespeler. Phi
lips heeft momenteel boosters in de
handel die gemakkelijk 2x20 Watt
audiovermogen kunnen produceren.
De achterliggende gedachte is niet het
geluid harder te laten klinken, maar
beter. De boosters zijn geschikt voor
het aansluiten van twee of vier auto
luidsprekers.
Wie het allemaal nog perfecter wil,
kan ook gebruik maken van een equili-
zer/booster. Met zo'n extra eind-
versterker kan een vijftal frequentie-
gebieden tussen 20 en 20.000 Hz af
zonderlijk worden geregeld, zodat de
frequentiekarakteristiek van de instal
latie kan worden aangepast aan de
akoestiek van het auto-interieur en
niet te vergeten aan het persoonlijke
gehoor van de bestuurder.
De laatste jaren zijn de ontwikkelin
gen op het gebied van autoradio
hoofdzakelijk bepaald door verre
gaande toepassing van micro-elektro-
nika. Steeds meer mechanische func
ties worden vervangen door elektroni
sche schakelingen, steeds meer IC's in
plaats van concrete componenten,
waardoor geluidskwaliteit, bedrijfsze
kerheid en bedieningscomfort werden
verbeterd.
De eerste Philips autoradio's met digi-
Voor de geschiedenis van de autoradio
moeten we terug naar 1930, toen in
Amerika de eerste autoradio's werden
gemonteerd. Het produkt was in die
tijd een extravagante luxe, een status
symbool van de eerste orde. Tot de
consumentenpioniers behoorden een
paar taxichauffeurs in New York. Zij
lieten de passagiers wel extra betalen
voor het luisteren (het eerste luister
geld dus). Intussen was er zo'n dertig
kilogram aan apparatuur in de auto
gemonteerd om te komen tot een uit
gangsvermogen van 2 Watt 'onver-
vormd'.
Maar ondanks dat, de hoge prijs en de
minimale geluidskwaliteit nam de po-
pulaireit van de autoradio in Amerika
immense vormen aan. Binnen zeven
jaar was de omzet al twee miljoen; bij
na een kwart van alle nieuwe auto's
had een radio-ontvanger 'af fabriek'!.
Europa volgde het Amerikaanse voor
beeld schoorvoetend. In 1934 kwam
Philips met de eerste autoradio, type
'Matchline' T.V.-systeem in combinatie
met beeldplaatspeler (VP 830).
141 B, op de markt. Handel en publiek
waren aanvankelijk sceptisch ge
stemd, hoewel al direct grote techni
sche vooruitgang werd geboekt met de
komst van de 'triller-omvormer', die
het gebruik van extra batterijen of
draaiende omvormers voor de nood
zakelijke hoge anodespanning overbo
dig maakte.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog
en de eerste daaropvolgende jaren
stagneerden de ontwikkeling en pro-
duktie van autoradio's vrijwel volle
dig. Na de oorlog besliste de techniek.
Zo kwamen de eerste toestellen met
voorkeurafstemming op de markt,
terwijl ook werd gewerkt aan elektro
magnetische en later mechanische
fijnafstemming. In 1958/59 werd een
tale frequentie-indicatie verschenen
op de markt. De klassieke afstem-
schaal met wijzer werd bij deze auto
radio's vervangen door een LCD (Li
quid Crystal Display) met alfanume
rieke aanduiding voor golfbereik, zen
derfrequentie, voorkeuzenummer,
etc.
In 1980 veroverde de microcomputer
een plaats in de autoradio; Philips in
troduceerde de MCC (Micro Compu
ter Control) autoradio. Het MCC-
systeem, nog steeds uniek in de we
reld, garandeert een ononderbroken
optimale ontvangst van zes FM-voor-
keurprogramma's, ook wanneer door
de bestuurder grotere afstanden wor
den afgelegd. Per FM-programma
kunnen tien frequenties in het geheu
gen van de microcomputer worden op
geslagen. Tijdens het rijden zoekt de
microcomputer in een continu proces -
Korte golfontvanger (D 2999).
voor de luisteraar onmerkbaar - naar
het sterkste signaal.
Inmiddels zijn nieuwe applicaties van
de microcomputer aan de autoradio
toegevoegd, zoals het onlangs door
Philips geïntroduceerde 'Autostore',
een voorkeuzesysteem waarbij door
indrukken van een toets automatische
selectie en opslag van zes FM-zenders
uit de directe omgeving mogelijk is.
Op de Firato '84, die ook dit jaar weer
in de RAI in Amsterdam gehouden zal
worden van 31 augustus t/m 9 septem
ber, kan men tal van nieuwe technolo
gische ontwikkelingen bekijken. En
niet alleen op het gebied van audio-
apparatuur, maar ook op het gebied
van video-apparatuur en telecommu
nicatie.
doel van dit plan is de automatise-
rings-technologie in ons vaderland in
hoog tempo op hetzelfde niveau te
brengen als in sommige andere lan
den, zoals de Verenigde Staten, Ja
pan, Frankrijk en Engeland. De deel
nemers aan Het Elektron zijn instellin
gen en bedrijven die nauw betrokken
zijn bij de ontwikkelingen op het ge
bied van automatisering en digitalise
ring.
Internationale tentoonstelling van
geluid, beeld en muziek
muziekinstrumenten. In dezelfde hal
is voor de eerste keer een 'video-pavil
joen' gecreëerd. Hier kunnen de be
zoekers zich uitgebreid oriënteren op
het grote aanbod van voorbespeelde
video-banden. Als onderdeel van dit
paviljoen is een grote wand met moni
toren opgesteld, waarop de banden
van de verschillende firma's doorlo
pend worden vertoond.
Dat alles en nog veel meer kunt u ho
ren, zien en meebeleven op de FIRA
TO '84 in de RAI te Amsterdam van
31 augustus tot en met 9 september.
De openingstijden zijn: van 10.00 tot
17.00 uur en van 19.00 tot 22.00 uur.
Zaterdags en zondags is de ten
toonstelling 's avonds gesloten. De
toegangsprijs bedraagt 10.-. Kinde
ren tot 12 jaar, 65-plussers, alsmede
vooraf aangemelde groepen van ten
minste 20 personen betalen7,50 p.p.
Video-opbergdozen van A VOPLAST zijn nu voordelig in het 'Startpakket 3+1'. In het
bijgeleverde videoregister zijn alle opnamen eenvoudig terug te vinden.
Het is ondoenlijk om in dit kader na
der in te gaan op wat u zoal kunt zien.
Een aantal zaken springt echter on
middellijk in het oog. Ter voorberei
ding op uw bezoek aan de FIRATO
duiden wij ze hier nader:
Eén van de bekenste namen uit de fotografie duikt nu plotseling op in
de wereld van het elektronische beeld. Bij enig onderzoek blijkt dat Ko
dak beslist niet van zijn geloof is geraakt, maar dat deze maatschappij
reeds jaren op een zeer professionele wijze met de elektronica bezig is.
zowel op het gebied van de amateur-
filmerij als op het gebied van de elek
tronische beeldregistratie. Een camera
moet de gewoonte hebben 'het te
doen' ook onder moeilijke omstandig
heden en ondanks de martelingen
waaraan zijn gebruiker hem blootstelt.
De ingebouwde logica zorgt ervoor
dat er niets fout of kapot kan gaan
door een verkeerde bediening. Om het
werken met video net zo gemakkelijk
als het filmen te maken, heeft men
vrijwel alle instellingen geautomati
seerd.
De beeldkwaliteit van deze 8 mm vi
deocamera's is verbazend goed, zeker
te vergelijken met die van de huidige
recorders, zo niet beter. Dat komt om
dat de 8 mm brede tape (ong. 30%
smaller dan gebruikelijk) van een zeer
speciaal type is, waarin geheel nieuwe
soorten magnetisch materiaal zijn ver
werkt. Er zijn 2 types: een MP band
die een beetje op een 'metal' tape lijkt,
en een ME band, waarop een laagje
metaal is gedampt. In de VS worden
de camera's nu reeds geleverd op het
daar geldende i.v.-systeem. Binnen
kort zullen ze ook voor het Europese
PAL systeem beschikbaar komen.
Naast de tapes voor de 8 mm videoca
mera brengt Kodak ook banden uit
voor de reeds bestaande types recor
ders. Deze Extra High Grade, bij Ko-
Nieuwe ontwikkelingen op hoogwaar
dig technologisch niveau, op het ge
bied van de vormgeving en uiteraard
met betrekking tot het expositiepro
gramma dat - in kort bestek - het na
volgende omvat: radio- en televisie
ontvangstapparaten, alsmede HiFi- en
overige geluidsopname-, beeldregis
tratie- en weergaveapparatuur; be
speelde en onbespeelde geluid- en
beelddragers; huis-, hobby- en spel
computers; muziekinstrumenten en
bladmuziek; communicatie-appara-
tuur voor niet professioneel gebruik;
antennes en antenne-installaties; toe
behoren, onderdelen en meubelen
voor al het hiervoor genoemde; servi-
ce-apparatuur; vakliteratuur en tijd
schriften, gericht op het onderhavige
gebied.
van chips voor een steeds groter pu
bliek bereikbaar wordt. Het ligt in de
verwachting dat deze apparatuur in de
toekomst nog goedkoper óf geavan
ceerder en eenvoudiger te bedienen zal
worden. Ook het aanbod van de Com
pact-Disks neemt toe. Op dit moment
zijn ruim 1.500 titels verkrijgbaar en
tegen het eind van dit jaar zal dat zelfs
2.000 zijn. Als gevolg van de introduk-
tie van de Compact-Disk, is er een ge
heel nieuwe generatie luidsprekers op
de markt gekomen, die dankzij het ge
bruik van nieuwe technieken, een aan
merkelijk betere geluidsweergave heb
ben.
Op de Firato is de huiscomputer uiter
aard ook in al zijn verschijningsvor
men prominent aanwezig. Het wordt
meer en meer duidelijk dat de huis-,
hobby- en spelcomputers niet meer
zijn weg te denken uit onze maat
schappij.
Traditiegetrouw wordt in de Noordhal
van het RAI-complex de voorlich
tingsmanifestatie 'Het Elektron' ge
houden. Hier kan de jeugd zich oriën
teren op het onderwijs voor en het
werk in de elektronica. Het centrale
thema van Het Elektron is dit keer 'di
gitalisering', waarmee wordt inge
haakt op het Informatica Stimule
ringsplan, dat in januari jl. is gelan
ceerd door de ministeries van Onder
wijs en Wetenschappen, Economische
Zaken en Landbouw- en Visserij. Het
Onder het motto 'Omroep Wonder
land' zal de Nederlandse omroep zich
tijdens de Firato uitgebreid presente
ren. Bij deze manifestatie lag de na
druk in het verleden vooral op de tech
niek van radio- en TV-produkties. De
ze keer wordt de schijnwerper gericht
op de menselijke kant van dit fascine
rende werk. In verschillende theater
tjes kunnen de bezoekers optreden
voor de camera's, om zo aan den lijve
te ondervinden wat er zoal komt kij
ken bij het maken van programma's.
Veel radio- en TV-programma's zul
len rechtstreeks van de Firato worden
uitgezonden. De radio-stations heb
ben ieder hun eigen tijdelijke 'studio'
en iedere middag zal vanaf drie uur
een 'live' TV-programma van een half
uur worden uitgezonden. Aan veel
programma's wordt meegewerkt door
bekende presentatoren en artiesten. In
navolging van het succes in 1982 wor
den er ook weer enige popconcerten
gegeven.
In de Amstelhal van de RAI kunnen
de liefhebbers van aktieve muziek hun
hart ophalen, want daar staan aller
hande akoestische en elektronische
Prijsdaling van onbespeelde videocassettes en het uitzenden van goede
nachtfilms hebben de 'privé-videotheek' van de bijna 1 miljoen videore-
corderbezitters sterk doen uitbreiden. Uw waardevolle opnamen blijven
goed in een speciaal daarvoor gemaakte opbergdoos. Alleen dan be
schermt u de opnamen en de kostbare videokoppen tegen stof en vocht.
Tijdens de FIRATO introduceert AVOPLAST (Standnr. 146; Amstel
hal) een Startpakket van drie Gold-Line opbergdozen en één register-
systeem voor een aantrekkelijke prijs.
Met het 'Startpakket 3+1' beschermt
u de waardevolle video-opnamen niet
alleen tegen stof. De opbergdozen zor
gen er tevens voor dat de banden in de
juiste positie (rechtop) worden be
waard. Daarnaast zijn de dozen een
aanwinst voor de boekenkast. Met het
bijgeleverde videoregister kunt u de
opnamen eenvoudig terugvinden. Op
dit moment maakt zo'n 25% van de
videoliefhebbers gebruik van het re
gister. Met de komst van betaaltelevi
sie en uitbreiding van het speelfilm
aanbod via de televisie, zal de behoefte
van bewaren en registreren zeker toe
nemen.
AVOPLAST staat op het 'Video Soft
ware' gedeelte en heeft een afdeling
voor het publiek en de vakhandel. De
FIRATO-bezoeker kan bij AVO
PLAST een krant halen waarin een
grote prijsvraag staat afgedrukt.
Hoofdprijs is een videorecorder ter
waarde van ruim 2400 gulden. In de
krant zet Chriet Titulaer de voordelen
van een opbergdoos nog eens op een
rijtje en ontcijfert Rob Sonépouse de
videogeheimtaal. Een nieuwtje is de
video-opbergdoos, gemaakt van echt
leer. Deze extra luxe opbergmogelijk-
heid vindt nu al gretig aftrek in West-
Duitsland.
De in de videotheken steeds meer ge
bruikte hardplastic video-opbergdoos
('spuitgietdoos') brengt AVOPLAST
tijdens de FIRATO op de markt. Het
AVOPLAST Videodozen programma
en de informatieve krant van AVO
PLAST, een kunststof verwerkende
industrie uit Amsterdam, kunt u krij
gen bij o.a.: Capi, Dixons, Filmpost,
Radio Modern, Wastora, Bijenkorf,
Combi-Foto-Handelaren en BCC-ves-
tigingen.
Recent kwam een bijzonder aardig
voorbeeld naar buiten, namelijk de
training van Edwin Moses, de Ameri
kaanse super-atleet, die zich bij het
uitspreken van de olympische eed zo
aardig versprak.
Zijn stijl van lopen werd geanalyseerd
met de SP 2000 high-speed videocame
ra van Spin Physics, een dochteron
derneming van de Eastman Kodak
Company. Deze videocamera is in
staat ragscherp 2000 tot 12000 beelden
per seconde te registreren. Dat is nog
eens iets anders dan de 50 beelden die
een gewone videocamera per seconde
ziet. Door de videoband 'vertraagd'
terug te draaien, wordt de opgenomen
beweging sterk vertraagd weergege
ven. Hierdoor is men in staat het ver
loop van een beweging nauwkeurig te
volgen.
Bovendien levert deze dochter van Ko
dak al jaren de videokoppen aan tal
van firma's, die vooral professionele
apparatuur maken.
Dus Kodak is in feite geen nieuwko
mer, maar een ervaren rot in het vak.
Dat blijkt ook uit het nieuwe, kleine
videosysteem dat men op de Firato in
troduceert. De Kodavision 8 mm vi
deocamera's met ingebouwde recor
der zijn een hoogstandje van techniek,
waarin zeer veel ervaring is verwerkt,
dak met HGX aangeduide banden be
horen tot de beste in hun soort. Niet
eens zo veel minder zijn de High Gra
de banden. De kwaliteit van de banden
heeft een directe invloed op de kwali
teit van het tv beeld, zoals de verzadi
ging van de kleuren en de scherpte van
het beeld. Bovendien voorkomen goe-
High-speed videocamera onderzoekt
loopstijl van atleet Edwin Moses, in Los
Angeles winnaar van Olympisch goud op
de 400 meter horden.
de banden onnodige slijtage aan de vi
deokoppen.
Het grote nieuws op de Firato '84 is
zonder twijfel de introduktie van een
nieuw, internationaal gestandaardi
seerde videocasette systeem: 8 mm Vi
deo.
Bij dit systeem is de recorder inge
bouwd in de camera. Het voordeel
daarvan is dat er veel beweeglijker ge
werkt kan worden dan voorheen, te
meer omdat een 8 mm video-eenheid
niet meer dan twee kilogram hoeft te
wegen. Het formaat van de cassette is
vrijwel gelijk aan dat van de bekende
musicassette, met dien verstande dat
deze videobanden iets breder zijn. Het
8 mm Videosysteem is ontworpen om
naast de bestaande systemen, Beta,
VHS en Video 2000, een wereldwijd
geaccepteerd systeem te hebben voor
elektronisch filmen, waarbij gewicht,
kwaliteit en bedieningsgemak verge
lijkbaar is met het aloude chemische
filmen.
Na een bescheiden introductie tijdens
de vorige Firato in 1982, is de revolu
tionaire COMPACT DISK nu alom
aanwezig op deze tentoonstelling. In
middels is sinds de introduktie van de
ze geluidsdrager al sprake van de der
de generatie Compact-Disk-appara-
tuur, die door het toenemend gebruik
