Maken van composj wegens geldgebrek op de lange baan geschoven
Raadsvergadering
Giselle geeft grote
balletvoorstelling
Oesterzwammen
üijpnodukt
van de compost
Vlissings
concert in
Walk-lnn
Concert op
theaterorgel
Straatvolleybaltoernooi
met 200 Souburgers
Amnesty krijgt medaille
voor werk mensenrechten
Concert
Veere's
Genoegen
Concert studentenorkest
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 20 JUNI 1984
Mondmaskers
Enige nadeel
Eigenwijs
Investeringen
ELLEWOUTSDIJK - In het dorp met één van de kleinste lagere scholen van Neder
land, Ellewoutsdijk, zijn op dit moment de voorbereidingen aan de gang voor misschien
wel de grootste kwekerij van oesterzwammen in ons land. Als alles volgens plan ver
loopt, gaat er namelijk eind dit jaar zo'n vijfhonderd kilo van deze eetbare paddestoe
lensoorten per week de deur uit. En op dat moment zal het bedrijf ook precies rendabel
zijn voor twee werknemers, heeft een econoom in opdracht van Sociale Zaken uitgere
kend.
Ongebruikelijk
Schimmels
Concurrentie
Maandag 25 juni om
twee uur begint in het
Middelburgse stadhuis
weer de maandelijkse
vergadering van de
gemeenteraad.
311
Piet de Kok (l.) en André Verhoeven (r.) bezig met het oogsten van de oesterzwammen
soorten schimmels opperbest.
André Verhoeven: „We had
den het meeste last van groene
schimmels, maar eigenlijk
hebben we het afgelopen jaar
al alle kleuren schimmels ge
zien".
Het pasteuriseren van de
houtsnippers is een goede re
medie tegen schimmels, maar
ook dat klinkt simpeler dan
het is. Aanvankelijk dacht het
drietal goed te zitten door de
snippers te verwarmen op 85
graden, maar na veel tegen
slag is die temperatuur inmid
dels al bijna dertig graden ge
zakt. „Het punt is dat de oes
terzwammen, nadat we ze
hebben geënt, een kans krij
gen op de houtsnippers te gaan
groeien vóórdat de schimmels
dat doen", legt Piet de Kok uit,
„en als we pasteuriseren tot 58
graden zijn de meest schade
lijke schimmels in het houdt
zelf in elk geval kansloos. Ver
der komt het er dan alleen nog
maar op aan om zo hygiënisch
mogelijk te werken".
Overigens is dat niet de re
den waarom ze de meeste
werkzaamheden in hun proef-
kweekruimte verrichten met
mondmaskers op. De oorzaak
daarvan ligt op een heel ander
vlak: allergie. In de chapig-
noncultuur is namelijk ont
dekt dat de zogenaamde spo
ren van champignons bij één
op de drie mensen allergische
reacties kunnen veroorzaken.
En zoals bij de meeste aller
gieën geldt ook hier: als de
oorzaak niet wordt weggeno
men wordt het steeds erger.
Daarom dragen ze nu zoveel
mogelijk die mondmaskers.
Oesterzwammen geven name
lijk per etmaal zo'n negenhon
derd miljoen sporen af. En in
een ruimte waar honderden
oesterzwammen bij elkaar
staan, is het aantal sporen na
tuurlijk helemaal onvoorstel
baar groot.
Naast schimmels en sporen,
bleek ook de houtsoort waarop
gekweekt moest worden van
belang. Dat hout verzamelen
MIDDELBURG -Vrijdag 22
juni geeft Hans Notrott een
theaterorgelconcert in de Con
cert- en Gehoorzaal in Mid
delburg. Notrott startte zijn
muzikale opleiding op de Am
sterdamse Muziekschool met
accordeonlessen.
Later werd zijn interesse
opgewerkt voor het elektroni
sche orgel. In 1975 won hij de
eerste prijs van het Neder
lands Yamaha elektronisch
orgelconcours.
Sindsdien is hij door de Ne
derlandse Orgel Federatie
aangemoedigd zich verder te
bekwamen op het theateror
gel. Jan Mekkes, destijds vaste
bespeler van het orgel in het
Tuschinski Theater werd zijn
leermeester en adviseur. No
trott brengt een gevarieerd re
pertoire van amusementsmu
ziek in vaak bijzonder origine
le arrangementen.
ze „gewoon langs dieken en
wegen" met behulp van een
tractor en een hout-hakselaar.
Daarnaast krijgen ze van Na
tuurmonumenten en de Land-
schapsverzorgingsdienst wel
eens hout, wat anders gewoon
verbrand zou worden.
Uit de experimenten kwam
al snel naar voren dat denne-
hout voortaan niet meer nodig
zou zijn; de zwammen vertik
ten het namelijk daarop te
groeien. Op eikehout groeiden
ze wel, maar dan ietwat ge
stoord; de zwammen kregen
opeens hele lange stelen en
kleine hoedjes. Uiteindelijk le
verden de zachtere loofhout
soorten de beste resultaten op.
En toen waren ze nog niet
klaar met experimenteren,
want er bestaan ook nog een
heleboel soorten oesterzwam
men. In feite is er, simpel ge
steld voor elk seizoen een an
dere zwam. De winterzwam is
daarbij de grootste en qua
smaak ook de beste, vinden
veel mensen. Maar de zomer-
zwam die weliswaar veel klei
ner is, heeft weer een grotere
opbrengst. Het enige nadeel is,
dat er voor deze zomersoort
hogere temperaturen nodig
zijn.
Welke soort de voorkeur ge
niet, is dus vooral een kwestie
van rekenen. En daarbij moe
ten dan niet alleen de op
brengsten en de energiekosten
tegen elkaar afgewogen wor
den, maar bijvoorbeeld ook de
„markt": wanneer is er veel
vraag van „de consument"
naar oesterzwammen Ge
makshalve kan daarbij het
beste de „markt" voor de
champignons worden beke
ken, omdat er van oester
zwammen nog niet zoveel ge
gevens zijn. Uit die gegeven
blijkt in elk geval dat de vraag
naar paddestoelen in de zo
mermaanden het kleinst is. De
consument vindt de chapignon
namelijk een typische winter
groente.
Ondanks dat wil het drietal
juist omstreeks juli voor het
eerst „echt" gaan draaien. Dat
lijkt misschien eigenwijs,
„maar", verduidelijkt Piet de
Kok, „daar hebben we een
goeie reden voor. In de zomer
maanden stikt het hier van de
Duitsers, en die zijn gek op
oesterzwammen. Ze noemen
ze daar ook wel „kalfvlees"
omdat de smaak daar volgens
de Duitsers een beetje van weg
heeft. Voor ons zijn die Duit
sers in elke geval een soort
„gat in de markt".
Het is de bedoeling dat de
produktie dan vanaf juli lang
zaam maar zeker wordt opge
voerd tot zo'n vijfhonderd kilo
per week aan het eind van het
jaar. Voor een dergelijke pro
duktie is toch nogal wat ruim
te nodig, en daarom zal het be
drijfje dan ook zeer binnen
kort gaan verhuizen. Als nieu
we en officiële bedrijfsruimte
is gekozen voor het Fort in El-
lewoutsdijk, waar enkele zo
genaamde kweekcellen inge
richt zullen worden. Zodra die
inrichting een beetje voltooid
is, kan de eerste officiële teelt
van start gaan.
Al met al vergt het opzetten
van een dergelijk bedrijfje
ook nogal wat investeringen.
Oesterzwammenkwekerij in Ellewoutsdijk
gaat in juli up volle toeren draaien
De markt voor deze oesterzwammen is gestaag aan het toenemen. Dat is niet alleen te merken aan de
vraag van de consument, maar ook aan het aantal kwekerijtjes van oesterzwammen, dat bijna letterlijk als
paddestoelen uit de grond schiet.
Het fort in Elleivoutsdijk, het nieuwe onderkomen van de oesterzwammenkwekerij. (Foto's Willem Mieras
Maar met de kwekerij in El
lewoutsdijk is iets bijzonders
aan de hand. De oesterzwam
men worden er niet alleen op
een andere dan de gebruikelij
ke manier gekweekt; de ini
tiatiefnemers hebben ook spe
ciale bedoelingen met hun be
drijfje. Op de keper be
schouwd zijn de oesterzwam
men namelijk een bij-produkt
van de compost die het bedrijf
ook wil gaan produceren.
In feite is het plan voor de
oesterzwammen-kwekerij
ontstaan door een toevallige
samenloop van omstandighe
den. Twee van de drie initia
tiefnemers, Piet de Kok en
André Verhoeven, liepen met
het plan rond een compostbe-
drijfje te gaan opzetten met
behulp van voornamelijk
houtsnippers en verder aange
vuld met organisch huishou
delijk afval. Het „vuile werk"
wilden ze laten opknappen
door mestwormen, omdat deze
methode één van de beste
soorten compost oplevert.
Via de Stichting Verenigde
Arbeids Collectieven kwamen
ze in contact met Adrie van 't
Westeinde, die op dat moment
het plan had „iets" met padde
stoelen te gaan beginnen.
En na wat zoeken bleek er
een paddestoel te bestaan die
oorspronkelijk op hout groeit,
en daarmee tegelijkertijd de
eerste aanzet geeft tot de com
pos tering van dat hout; de oes
terzwam.
VLISSINGEN - Zaterdag 23
juni is er een dubbelconcert in
de Vlissingse Walk-Inn met de
groepen „Noiz Boiz" en
„Strange Acquaintance".
De „Noiz Boiz" is een nieu
we Vlissingse popgroep die
nog maar een half jaar be
staat, maar de leden zijn allen
ervaren muzikanten. De stijl
van de groep neigt naar melo
dieuze gitaarrock.
„Strange Acquaintance" is
inmiddels geen onbekende
meer in het Vlissingse. De
groep heeft al verscheidene
optredens achter de rug, onder
andere in de Piek en op
Rhythm Booze. In de huidi
ge samenstelling bestaat de
groep twee jaar. De muziek
van Strange Acquaintance is
de zogenaamde dim-Wave,
waar in sfeer, spanning en
swing worden gecombineerd.
Het optreden begint om
21.00 uur en de toegang is gra
tis.
MIDDELBURG - De Zeeuwse balletschool Giselle geeft vrij
dag 22 juni een grote balletvoorstelling in de Middelburgse
schouwburg. De voorstelling omvat 31 klassieke balletten, een
caractère en een modern ballet.
Alle leerlingen van de in
Middelburg en Zierikzee ge
vestigde school werken aan
het programma mee. Het bete-
OOST-SOUBURG - Vrijdag 29 juni wordt in Oost-Souburg het
vijfde straatvolleybaltoernooi gehouden. Er doen zo'n tweehon
derd mensen aan mee, allemaal bewoners van de rivierenwijk.
De wedstrijden beginnen om zeven uur op het grasveld aan de
Gouwestraat.
Het toernooi is opgezet door
Adrie Hoogerland. „Het is echt
een gezelligheidstoernooi",
vertelt hij. „Er zijn wel deel
nemers bij, die nog nooit eer
der volleybal gespeeld hebben,
maar het hier toch maar eens
proberen. Daarnaast zijn er
natuurlijk ook mensen bij die
al lid zijn van een volleybal
vereniging, maar ook die heb
ben het hier niet altijd gemak
kelijk, omdat de velden hier
kleiner zijn dan ze gewend
zijn".
„Het eerste'jaar hebben we
het toernooi in de sporthal ge
houden, maar nu doen we het
al voor de vierde keer buiten
en dat is eigenlijk nog gezelli
ger. De hele buurt leeft er mee
mee". De Souburgse bakkers
hebben dit jaar voor de win
naar een taart beschikbaar
gesteld.
Voor meer inlichtingen kan
men contact opnemen met A.
Hoogerland, telefoon 63597.
MIDDELBURG - Een
vertegenwoordiger van Am
nesty International krijgt
zaterdag 23 juni een Ameri
kaanse medaille uitgereikt
wegens haar activiteiten
voor het recht van vrije me
ningsuiting.
Dit recht is een van de
vier vrijheden zoals de
Amerikaanse president
Franklin D. Roosevelt die in
een toespraak in 1941 defi
nieerde. Behalve de vrije
meningsuiting noemde hij
de vrijheid god op eigen wij
ze te dienen, het recht vrij te
zijn van gebrek en het recht
vrij te zijn van vrees.
Met deze gedachten
maakte hij de mensenrech
ten toepasbaar in de hele
wereld. Amnesty krijgt de
Freedom of speech medal
tijdens een plechtigheid in
de Nieuwe Kerk in Middel
burg die om elf uur begint.
Er zullen overigens meer
medailles worden uitgereikt.
Amnesty kreeg al eerder de
Nobelprijs voor de vrede.
Omdat er in de strijd te
gen martelingen nog weing
te vieren valt (het aantal po
litieke gevangenen en het
martelen neemt toe) staat de
werkgroep Middelburg van
Amnesty zaterdag met een
kraam op de Lange Delft om
passanten te bewegen tot het
sturen van brieven naar lei
ders die geen vrije menings
uiting dulden.
kent onder meer dat er 276
kostuums moesten worden ge
maakt. De avond opent met La
boutique fantastique.
Hoogtepunt van de voorstel
ling moet een 45 minuten du
rend ballet worden op muziek
van Antonio Vivaldi. De bal
letschool zelf, onder leiding
van Puck en Wieteke Bijl,
maakte dit ballet.
De voorstelling begint om
acht uur. Kaarten zijn voor ze
ven gulden vijftig verkrijg
baar vanaf zeven uur aan de
zaal.
VEERE - Vrijdag 22 juni
geeft de muziekvereniging
Veere's Genoegen een concert
in de Grote Kerk in Veere.
Voorafgaande aan het concert
maakt de muziekvereniging
een rondwandeling door de
stad.
In de reeks concerten en ma
nifestaties in de Grote Kerk
heeft het optreden van Veere's
Genoegen een vaste plaats ge
kregen. Er wordt een avond
vullend programma met zeer
afwisselende stukken uitge
voerd.
Het orkest speelt in een fan-
Maar toen het drietal op na
der onderzoek uitging, bleek al
snel dat het kweken op hout
bij de beroepstelers erg onge
bruikelijk is. Daar is men
vrijwel alleen geïnteresseerd
in kweken op stro, omdat dat
bijna dezelfde voedingsstoffen
bevat en bovendien een snelle
re groei geeft.
Ondanks dat koos het drie
tal toch voor het kweken op
hout. Adrie van 't Westeinde:
„Het voordeel van hout is, dat
we vergeleken met de gangba
re teelt de helft minder aan
bedrijfsruimte nodig hebben,
waardoor het energieverbruik
bijna de helft minder is.
Bovendien heeft hout meer
voedingsstoffen dan stro. In
het begin doet de zwam er
weliswaar langer over om bij
die voedingsstoffen te komen,
dus de groei is langzamer.
Maar daar tegenover dat je
meer en langer kunt oogsten.
En het hout dat daarna over
blijft is erg geschikt om com
post van te maken".
Het kweken op hout had
voor het drietal eigenlijk maar
één nadeel: er is nog vrijwel
geen informatie over de beste
kweekmethode. Dus moesten
ze zelf gaan experimenteren.
Voor dat doel werd ongeveer
een jaar geleden een schuur in
Ellewoutsdijk ingericht als
proef- kweekruimte. En daar
bleek al snel dat de nodige
kinderziektes nog overwonnen
moesten worden.
Om te beginnen waren er
schimmels. De oesterzwam
men groeien het beste bij een
luchtvochtigheid van onge
veer 90% (een soort mist) en bij
een aangenaam tempera-
tuurtje, en onder die omstan
digheden gedijen ook allerlei
farebezetting, dat wil zeggen
koperen blaasinstrumenten en
een slagwerkgroep. Een fanfa
reorkest kan zowel barok
klassiek, originele werken en
amusementsmuziek spelen.
Het programma in Veere om
vat zowel werken van Bach en
Handel, als marsen en selec
ties uit musicals en muziek
van Elvis.
MIDDELBURG Voor de zesde keer verzorgt het amateur-
studentenorkest van de Vrije Universiteit in Amsterdam een
tournee door Nederland. Het orkest geeft ook een concert in de
Concert- en Gehoorzaal in Middelburg en wel op dinsdag 26 ju
ni.
Het VU-orkest is in 1962 als
een kamerorkest opgericht,
maar onder directie van Daan
Admiraal uitgegroeid tot een
ruim vijfenzestig leden tellend
symfonieorkest. Op het pro
gramma staan deze keer het
eerste pianoconcert van
Brahms, de ouverture een
groot Russisch Paasfeest van
Rimsky-Korsakow en Taras
Bulba van Janacek.
Solist in het pianoconcert is
Ronald Brautigam. In 1979
ontving hij de Elisabeth
Evertsprijs en dit jaar de Ne
derlandse Muziekprijs. Ronald
treedt geregeld op met alle
Nederlandse orkesten. Het
concert begint om acht uur.
Adrie van 't Westeinde
spreekt van bijna een ton aan
apparatuur en daarvoor kun
nen dan alleen nog maar de
meest onmisbare dingen wor
den aangeschaft. De andere
„poot" van het bedrijfje, het
maken van compost, is daar
om wegens geldgebrek nood
gedwongen op de lange baan
terecht gekomen. De oester
zwammen moeten eerst geld
in het laatje gaan brengen, en
als dat een beetje lukt kan er
pas over „compost maken"
worden gesproken, is zo'n
beetje de filosofie.
Wat overigens niet wil zeg
gen dat er helemaal niets aan
die compost wordt gedaan.
„Ook daar zijn we druk mee
aan het experimenteren", ver
telt Adrie van 't Westeinde.
„De kunst hierbij is, om het
meest optimale klimaat te vin
den voor de mestwormen,
want om die wormen draait
het eigenlijk. Als ze zich ple
zierig voelen zullen ze de
houtsnippers en het andere af
val sneller tot compost omzet
ten dan wanneer ze het bij
voorbeeld te koud of te warm
hebben".
Voorlopig ziet het er in elk
geval naar uit dat het bedrijf
je niet zonder afnemers hoeft
te zitten; de vraag naar oes
terzwammen is nog steeds aan
het stijgen en het drietal kan
op dit moment dan ook lang
niet aan alle vraag voldoen.
Maar ondanks dat blijft er
toch nog zoiets bestaan als
concurrentie.
„Daar zijn we niet zo bang
voor", meent Adrie van 't We
steinde, „want we hebben een
voorsprong voor wat betreft
onze kennis. Het lijkt mis
schien simpel allemaal, maar
een jaar experimenteren is
niet niks en als je zomaar eens
een keer komt kijken weet je
nog bij lange na niet alles".
Volgens Piet de Kok hebben
ze wel degelijk iets te vrezen
van concurrentie: „Iemand die
nu al een compleet champig-
nonteeltbedrijf heeft, zou zon
der problemen kunnen om
schakelen", denkt hij. „Het
enige voordeel voor ons is al
leen, dat er inderdaad nog niet
zoveel bekend is over goede
teeltmethoden voor oester
zwammen. Maar ik weet ook
dat het proefstation voor de
champignoncultuur aan het
experimenteren is met onder
andere het toevoegen van ex
tra voedingsstoffen aan stro.
En dan wordt het voor de be
roepsteelt natuurlijk wel inte
ressanter om over te schakelen
op oesterzwammen, al is het
maar voor een deel van de to
tale produktie".
Er staan vijftig punten op
de agenda, te mei om in dit
kort bestek allemaal te noe
men. De belangrijkste voor
stellen van b. en w. aan de
raad vermelden we hieron
der.
I - Het Middelburgse aan
deel van de winst mn de
SEOZ (Stichting voor Econo
mische Ontwikkeling Zee
land) opgericht voor steun
aan de Schelde, niet op te ne
men en in handen te laten
van de SEOZ.
- Aanschaf portofoon,
duikapparatuur en duik-
pakken voor de brandweer
- Uitbreiding van het be
taald parkeren.
- Uittrekken mn geld
.voor het afsluiten van de
Vismarkt met paaltjes.
- Vaststelling subsidie
1983 voor kinderdagverblijf
Kinderdijk
- Vaststellen herziene ex
ploitatie-opzet Lange Geere
en omstreken.
- Krediet mn f 17.770,-
voor doorspuiten mn drai
nagebuizen op de sportcom
plexen.
- Sluiting openluchtthea
ter Toorenvliedt.
- Uitvoering provinciaal
woonwagenplan, wat in
houdt dat op drie Middel
burgse plekken een terrein
voor vjoonwagenbewoners in
orde moet worden gemaakt.
- De aftopping mn de
hoogbouwflat in Middel
burg-Zuid aan de J. Schutte-
straat: zeven ivoonlagen
moeten eraf en elders deels
weer opgeboutvd.
- De financiële meerja
renplanning 1985 tot en met
1988.
- Vaststelling doelstellin
gen gemeentelijk welzijns-
beleid voor dezelfde periode.
- Subsidie voor de stich
tingen Zeeuws Museum en
Nieuwe Muziek.
- Verlenen krediet voor
energiebesparende voorzie
ningen aan kleuter- en lage
re scholen.
- Verlenen krediet voor
huisvesting mn kleuter
school Klein Poortershof in
lagere school De Rentmees-
terschool.
- Geven krediet voor
maatregelen tegen overlast
formaldehydegas in school
Hannie Schaftstraat 32.
- Plan voor nieuive scho
len basisonderwijs voor de
periode 1-8-85 tot 1-8-88 als
een gevolg mn de wet op de
integratie mn kleuter- en
lager onderwijs.
- Beschikbaar stellen aan
vullend krediet voor de bo
demsanering.
- Deelsanering terrein
gasfabriek Middelburg aan
het Molenimter.
- Verlenen kredieten voor
de aanschaf mn tekstver-
werkende apparatuur en
meubilair ten behoeve mn
de herinrichting mn het
stadhuis en het pand Lange
Noordstraat 23.