KOERDEN IN MIDDELBURG
Leven met 't hart in Koerdistan
Jeugdmuseumdagen
Domburg in
teken van nieuw leven
I
□PO
C3
Goede voornemens om achterstand
minderheidsgroepen te verkleinen
Buurthuizen hebben veel
te bieden in paasvakantie
1 Rijn Schelde Instituut
krijgt ontwikkelingsgeld
Klein onderhoud kan bij
Buro Baanlozen Service
Purper zoekt
geen taboes
Concert
Angelic
Upstarts
Vliegeren
Amnesty
Vlissingen
breidt uit
SCHELDEBODE VAN WOENSDAG 18 APRIL 1984
Waar is mijn Koerdistan waar?
Waar zijn mijn wijnvelden en mijn ak
kers?
De vijand heeft ze bezet.
Och, Och, waar is mijn Koerdistan?
Waar is mijn cultuur?
Waar is mijn folklore?
Waar is mijn geschiedenis?
Waar is mijn thuis?
Och, waar is mijn Koerdistan?
Marnix
Paraplu
Huisvuil
rDE SCHELDERODE 1
311
MIDDELBURG - Het Rijn Schelde Instituut in Middelburg
heeft voor 1984 subsidie gekregen van de Nationale Commissie
voorlichting en bewustwording Ontwikkelingssamenwerking
(NCO). Naar nu is duidelijk geworden ondersteunt de NCO de
plannen om te komen tot een zelfstandig, regionaal Centrum
voor Ontwikkelingssamenwerking in Zeeland.
In Nederland verblijven
nogal wat Koerden, tegen de
30.000 zelfs. In Zeeland zijn het
er ongeveer 200 en allemaal
hebben ze heimwee naar hun
land dat hun land niet is, want
ze worden in Turkije onder
drukt door de militaire lei
ding, in Iran door de ayatolla's
en in Irak door een andere
meerderheid.
De in den vreemde verblij
vende Koerden houden vast
aan hun droom van een zelf
standig Koerdistan. Zo wordt
elk jaar in het voorjaar het
Koerdische nieuwjaarsfeest
Newroz gevierd, de herden
king van het ontstaan van een
zelfstandig Koerdistan, nu on
geveer 2.600 jaar geleden. Op
21 april gebeurt dat weer, in
Den Haag. Twee jonge Koer
den uit Middelburg gaan ook.
„Eens willen wij terug", zeg
gen zij. Wanneer zal dat zijn?
„Weet niet. Maar we", hij
steekt zijn vuist omhoog,
„maar we willen", hij pakt een
zeer beduimeld zakwoorden
boekje, „we willen niet achter
uit, maar vooruit".
Ze durven hun namen niet
te noemen, want Koerdische
vrijheidsbepleiters kunnen in
Turkije wel eens worden op
gepakt en de arm van de dic
tatuur reikt ver.
„Er zijn ongeveer 25 miljoen
Koerden, de meesten wonen in
Turkije, 15 tot 20 miljoen. We
mogen daar onze eigen taal
niet spreken. We moeten Turks
praten. Op school wordt ook
alleen Turks gegeven. De
Koerdische taal lijkt veel op
Europese talen. Het is een heel
andere taal dan de Arabieren
en Turken hebben".
Waarschijnlijk stammen de
Koerden af van de Meden
(daar hebben we nog een
spreekwoord aan te danken:
iets staat vast als een wet van
Meden en Perzen). Waar
schijnlijk wonen de Koerden
al 4.000 jaar in de bergen die
zij nu nog bewonen. Juist om
dat het een erg onherberg
zaam gebied was, is het volk
nooit helemaal onderworpen
geweest en heeft het deels zijn
eigen cultuur, taal en dus
identiteit behouden. Nu de
moderne tijd zijn intrede heeft
gedaan, komt daar in snel
tempo verandering in.
„De jaren 1936 tot 1938 waren
rampjaren voor de Koerden, in
de stad Dersim (dat heet nu an
ders, heeft een Turkse naam)
zijn bij gevechten tussen Tur
ken en Koerden een miljoen
doden gevallen. Een .miljoen
mensen werden over de bergen
gejaagd en verspreid om te
voorkomen dat er grote con
centraties Koerden bij elkaar
woonden. De dader was Ata-
türk, het grote voorbeeld voor
de Turken. Wij vergelijken
hem met Hitier. Ook mijn
grootvader is daar doodge
gaan".
De Turks-Koerdische oorlog
had te maken met het aan het
begin van de eeuw al opko
mende streven naar zelfstan
digheid van het bergvolk. Het
is een volk van landbouwers
en herders, want het is een
vruchtbaar land. Negentig
procent van hen is analfabeet.
„Nu ligt 80 procent van het
Turkse leger in Koerdistan. Er
is geen democratie daar. Je
mag wel kiezen, magr op de
enige toegestane regeringspar
tij. Je moet zelfs kiezen, er is st
emplicht. Er is geen oppositie
partij, of misschien een die de
Uzaklardan ulaqtr
ses
COk uzak
t;ak (férinlerden
tarihiri kanlt gecttlerinden
ihanetin pas tuttugu
oma voikanlartmn
kaynadi'jt geqitlerden
Dinte
baham utm»~ken
éeri nier den géien smte
Een dergelijk COS-Zeeland
heeft tot doel de samenwer
king en afstemming tussen
derde-wereld-groepen in Zee
land te bevorderen, materiaal
aan te reiken en voorlichtings-
aktiviteiten ten behoeve van
brede lagen van de Zeeuwse
bevolking te stimuleren.
Tenslotte kan een COS-Zee
land een bijdrage leveren aan
de aktiviteiten van de provin
ciale overheid op dit terrein.
Het RSI heeft vorig jaar het
initiatief genomen tot dit Cen
trum. Dit vloeide voort uit de
aktiviteiten van met name het
Delta en Derde Wereldprojekt
van het RSI. Daarin wordt de
relatie onderzocht tussen de
ekonomie van de Zeeuwse
Delta met problemen van der-
de- wereldla nden.
Aanknopingspunten daarbij
zijn vestigingen van multio-
nale bedrijven in Zeeland, zo
als Péchiney en NSM. Het Del
ta en Derde Wereldprojekt
wordt al vanaf 1981 door de
NCO gesubsidieerd. Het RSI
ontploot deze aktiviteiten om
de samenwerking te bevorde
ren tussen groepen met gelijk
gerichte belangen. Naast de
energie-, milieu- en vakbewe
ging is daar de derde-wereld
beweging als doelgroep nu bij
gekomen.
Voor 1984 is subsidie toege
kend voor aktiviteiten en voor
in totaal 48 uur betaalde
menskracht ter ondersteuning
van de betrokken vrijwilli
gers.
MIDDELBURG - Het Middelburgse Buro Baanlozen Service
start binnenkort met een klein onderhoudsdienst.
regering toevallig toestaat.
Och, het interesseert ons ook
niks. Wij willen voor de Koer
den opkomen en dat mag niet.
Een Koerdische partij is ook
niet toegestaan".
De Koerdische advocaat Hü-
sien Yildirim zat tien maan
den in een van de verschrikke
lijkste Turkse gevangenissen.
Hij verdedigde de Koerden die
waren opgepakt op de be
schuldiging lid te zijn van de
Koerdische Arbeiderspartij.
De autoriteiten wilden uit hem
krijgen dat hij ook lid was van
die partij.
Met stokslagen op handen
en voeten, vuistslagen,opge
hangen aan een voet, electri-
sche schokken via tong en ge
slacht, op blote voeten over
hete kolen lopend, urenlang in
een ijskoud bad met uitwerp
selen, naakt in een isoleercel,
bijna zonder voedsel en water.
OOSTKAPPELLE - Het Zeeuws Biologisch Museum in Oostkapelle houdt dinsdag 24 en don
derdag 26 april weer Jeugdmuseumdagen. Het thema voor deze paasvakantie is Nieuw Leven.
Per dag kan een maximum
aantal van tweehonderd deel
nemers worden toegelaten.
Net als in de voorjaarsvakan
tie het geval was, zijn er ook
nu weer intekenlijsten ge
maakt om vooraf te kunnen
bespreken. Intekenen kan
door, of zelf naar het museum
te komen en de toegangsbe
wijzen zelf mee te nemen, of
door te bellen. Het nummer is
01188-2620.
De uiterste intekendatum is
vrijdag 20 april. Aan ieder
deelnemend kind wordt een
themaboekje uitgereikt tegen
de prijs van drie gulden. In het
boekje staan opdrachten voor
de dag verwerkt, ideetjes voor
thuis en achtergrondinforma
tie.
Het boekje geldt gevens als
toegangsbewijs; het bevat het
dagprogramma en een gratis
consumptiebon.
Activiteiten op deze dagen zijn
onder meer een boswandeling
met opdrachten, een speurspel
door het museum met een
daaraan verbonden prijs
vraag, een film over het leven
van de kikker, knutselen op de
educatieve zolder en een bui
tenspel.
Over dit thema is ook een
kwartet gemaakt, dat voor
1,25 te koop is. Het kwartet
kan ingekleurd worden en
moet nog zelf uitgeknipt wor
den.
Het programma begint op bei
de dagen om tien uur. De be
sproken toegangsbewijzen
moeten voor halftien afge
haald worden aan het mu
seum op de betreffende dag.
Als dit niet gebeurt voor die
tijd, kunnen de anderen de
toegangsbewijzen alsnog ko
pen.
De activiteiten duren tot onge
veer drie uur. Aangeraden
wordt om brood, regenkleding
en laarzen mee te nemen en
ook een lange veter om het
boekje rond de hals te hangen.
De dagen zijn toegankelijk
voor iedereen, dus ook de
ouders zijn van harte welkom.
De toegangsprijs voor hen be
draagt 1,50 per persoon.
Het Zeeuws Biologisch Mu
seum is te vinden in de Oran
jerie van kasteel Westhove
tussen Oostkapelle en Dom
burg. De volgende jeugdmu
seumdagen vinden in de
herfstvakantie plaats.
VLISSINGEN - Het buurthuis Het Woltershuis in Vlissingen heeft voor de komende paasva
kantie een aantal activiteiten op het programma staan.
Dinsdag 24 april starten de
ze activiteiten met een film
middag.
Van twee tot drie uur kun
nen de kleuters van vier tot
zes jaar komen en van drie tot
vier uur zijn de zes- tot en met
twaalfjarigen welkom. De en
tree is een gulden.
Woensdag 25 april kunnen
kinderen van vier tot en met
acht jaar komen van twee tot
vier uur om eieren te zoeken en
te beschilderen, en op de ande
re manieren te versieren.
Voor het mooiste ei is er een
prijsje. De toegang is ook hier
een gulden.
Donderdag 26 april is er voor
kinderen van acht tot twaalf
jaar een fietscross.
Deze begint om twee uur en
zal tot ongeveer vier uur du
ren.
Vrijdag 27 april is er vanaf
halfdrie een voetbaltoernooi
van winkeliers uit de buurt.
Ook is er op die dag van ze
ven tot tien uur een playback-
songfestival voor alle leeftij
den. Hiervoor moeten de deel
nemers zich wel even van te
voren opgeven. Nog voor de
paasvakantie, vanavond al, is
er in het Woltershuis een bin
go avond. Deze begint om
halfacht.
Donderdag 26 april kunnen
kinderen van vier tot twaalf
jaar tussen twee en vier uur
kijken naar teken- en mup-
petfilms.
Het buurthuis Marnix
houdt zich ook aanbevolen
voor niet meer gebruikt speel
goed voor kinderen van nul tot
vier jaar. Marnix wil dit ge
bruiken voor de kinderop
vang.
Wie speelgoed voor Marnix
heeft kan dit even doorgeven
aan mevrouw Visscher, tele
foon 70645 of mevrouw Poelstra
68357.
Ook in buurthuis Marnix
zijn er aktiviteiten in de paas
vakantie en wel een paasknut-
selmiddag voor kinderen van
vier tot twaalf jaar, op woens
dag 25 april van twee tot vier
uur.
Van drie tot vier uur is er
dan een ruilbeurs voor onder
meer postzegels, buttons, stic
kers, strips, sigarenbandjes en
dergelijke. De toegang is dan
gratis.
De Paraplu houdt op bevrij
dingsdag een Superparade vol
leybaltoernooi in de sporthal
van de Zeevaartschool.
Het gaat hier om een re
creatief sportgebeuren, waar
aan twintig Vlissingse recrea
tieteams deelnemen.
De wedstrijden beginnen
om halftien en het duurt tot
half vijf. Daarna worden de
prijzen uitgereikt.
Als een van de zeer weinigen
kwam hij vrij en in Zweden
constateerden artsen marte
lingen. Honderden, duizenden
worden zo behandeld volgens
de advocaat.
De Koerden hebben hun in-
dentideit weten vast te hou
den, ondanks aanvallen en ge
deeltelijke onderwerping door
achtereenvolgens Perzen,
Grieken, Roemenen, Byzantij -
nen, Sassaniën, het Osmaanse
rijk, Engelsen, Fransen, Ira-
niërs, Irakezen en Turken. Het
nieuwe verzetssymbool is een
jonge Koerdische smid, Maz-
lum Dogan genaamd, die en
kele jaren geleden door de
Turken werd vermoord als
voorman van de arbeiderspar
tij. Zijn beeltenis en die van
een medestrijder sieren de af
fiches en pamfletten, waarmee
het nieuwjaarsfeest aan me
de-Koerden worden meege
deeld.
Buiten Turkije krijgt het
verzet meer kans zich te orga
niseren, zoals in Nederland en
andere westerse landen. Voor
de Koerdische gemeenschap in
West-Europa is er inmiddels
ook een dagblad. Het heet
Serxwebün, Onafhankelijk
heid.
Het is de bedoeling dat lang
durig werkloze vakmensen
zich op vrijwillige basis be
schikbaar willen stellen om
verschillende karweitjes in en
om de woning uit te voeren.
Het gaat hier vooral om klein
onderhoudswerk, zoals het be
hangen van een kamer, schil
derwerk, het verzetten van
planten en struiken in de tuin.
De karweitjes worden uitge
voerd voor mensen, die dat om
gezondheidsredenen niet zelf
kunnen of die om financiële
reden geen gebruik kunnen
.maken van een betaalde vak
man.
Men kan zich wenden tot het
Buro Baanlozen Service, Dam
59, 4331GG Middelburg op
dinsdag, woensdag en donder
dag van tien tot vier uur. Het
telefoonnummer is 01180-
35790.
In de gemeente Vlissingen
wonen 2.281 mensen die tot
de zogenaamde minderhe-
dengroepen behoren, name
lijk 600 Molukkers, 850 Suri-
namers, 100 Antillianen, 647
buitenlandse werknemers,
(Grieken, Portugezen, één
Kaapverdiaan, Joegoslaven,
Turken en Spanjaarden), 76
woonwagenbewoners en 8
vluchtelingen.
Ook Vlissingen is dus een
culturele lappendeken. Feit
is dat deze groep er vaak
wat slechter voor staat dan
de Nederlandse stadgenoten.
De gemeente is voornemens
daar wat aan te gaan doen.
De voornemens zijn vervat
in enkele dikke nota's die de
titel Van buitenstaander tot
medeburger hebben meege
kregen.
Nu doet de gemeente al
een en ander, bijvoorbeeld,
het houden van voorlich
tingsbijeenkomsten die spe
ciaal bestemd zijn voor
ouders van schoolkinderen
uit de minderheidsgroepen.
Dit schooljaar is er ook een
huiswerkklassenprojeet be
gonnen om deze leerlingen
bij het maken van het huis
werk te helpen en andere
schoolse vaardigheden te le
ren. Daarnaast geeft de ge
meente met regelmaat een
voorlichtingsblad uit, Inter-
Kontakt.
Maar het is nog niet vol
doende om ze tot medebur
gers te maken, zo blijkt uit
de nota. Er staan een serie
aanbevelingen in om de po
sitie van de minderheden te
verbeteren.
Zo zouden werkgevers en
ook de overheid meer men
sen uit deze groep in dienst
moeten nemen. Veel wordt
er van deze maatregel.bij de
overheid niet verwacht, om
dat de werkgelegenheid
daar de komende jaren nau
welijks zal toenemen. De
vrouwen moeten meer be
trokken worden bij de ge
zondheidszorg en maat
schappelijke dienstverle
ning, want zij komen hele
maal niet aan bod op de ar
beidsmarkt. Een mogelijk
heid om aan werk te komen
is ook het thuis maken van
handwerkproducten. Wat
de huisvesting betreft ziet de
gemeente niets in een ge
dwongen spreiding over de
wijken. Als ze in groepen bij
elkaar in de buurt wonen,
kunnen ze elkaar zonodig
helpen en het vergemakke
lijkt het vasthouden van de
eigen cultuur. Wel moet de
gemeente meer te weten zien
te komen over de woonwen
sen, zodat deze groep ook
naar behoefte in het wo
ningbestand kan delen. Er
kan ook meer gedaan wor
den aan de voorlichting over
de wettelijke regelingen op
het gebied van wonen. Aan
de kwaliteit van de Molukse
woningen in Souburg zou
ook wel wat extra aandacht
mogen worden besteed, al
dus nog steeds het rapport.
Het zou te ver voeren in
dit korte bestek alle aanbe
velingen uit het rapport te
noemen. Enkele belangrijke
zijn nog, op het gebied van
onderwijs: het geven van op
deze groep gerichte voor
lichting om meer inzicht in
de onderwijsmogelijkheden
te geven; de uitbreiding van
huiswerkklassen, hulp bij
het zelf organiseren van al-
fabetiseringswerk, educa
tieve projecten en emanci
patie van de vrouw; het
schoolonderzoek zal meer
moeten aansluiten op de be
levingswereld van de min
derheidskleintjes en minder
op het Nederlandse cultuur
patroon; om de minderhe
den de kans te geven hun
eigen cultuur te beleven,
zouden zij een eigen ruimte
moeten hebben; op de Vlis
singse begraafplaats zal een
gedeelte moeten worden ge
reserveerd voor islamitti-
sche graven.
Het afgelopen jaar was er,
dank zij een bijdrage van
het ministerie van binnen
landse zaken 107.645,-, voor
dit beleid beschikbaar. Het
lopende jaar is dat bedrag
108.835 gulden.
Maandag wordt er geen
huisvuil opgehaald. Dat
geldt ook voor maandag 30
april, koninginnedag. Dins
dag maakt de gemeenterei
niging een inhaalronde. Wie
iets wil weten, kan bellen
naar de dienst, tel. 62291.
Goede Vrijdag wordt er ook
geen vuil opgehaald. Mensen
die gewoon zijn hun huis-
vuilzakken op vrijdag bui
ten te zetten, kunnen er nu
op rekenen dat die op don
derdag worden opgehaald.
MIDDELBURG - Purper 3
is de titel van het nieuwe pro
gramma van Kabaret Purper
dat donderdag 19 april in de
schouwburg van Middelburg
te zien is.
Het vijf leden tellende
groepje noemt zichzelf liever
een theatergezelschap dat op
eigen wijze steeds nieuwe pa
den verkent. Het uitgangspunt
in Purper 3 is sprookjes, maar
het handelsmerk blijft de
zang, zoals in Purper 1 en 2.
Een zin uit een recensie van
een optreden is veelzeggend:
„Een van de opmerkelijke
trekjes is dat ze erin slagen
een avondvullend programma
te brengen zonder politieke
stekeligheden, zonder pogin
gen laatste restjes taboe te
vinden en zonder ook maar
één persoon op de hak te ne
men".
De voorstelling begint om
halfnegen. Organisatie Stich
ting Podiumkunsten Middel
burg.
VLISSINGEN - Zaterdag 21
april beroemde punk in de
Piek; The Angelic Upstarts.
Deze Engelse groep past in het
rijtje van de grote namen als
Sex Pistols, The Clash, The
Damnes, enzovorts. De groep
is na bijna een jaar stilte weer
in voor optredens.
Het concert begint om negen
uur.
VLISSINGEN - In het arti
kel over het vliegerfestijn, dat
deze zomer langs de boulevard
zal worden gehouden, stond
abusievelijk vermeld dat er
geldprijzen te winnen zouden
zijn. Zo is het niet. Deelnemers
aan de vliegerwedstrijd kun
nen vliegers winnen ter waar
de van respectievelijk 250, 150
en 100 gulden.
VLISSINGEN/OOST-SOU-
BURG - De afdeling Vlissin
gen van Amnesty Internatio
nal start deze maand met
nieuwe schrijf groepen in de
bibliotheek in Oost-Souburg
en in het Woltershuis in Vlis
singen.
Er zijn voorbeeldbrieven en
materiaal van Amnesty aan
wezig. In Souburg wordt ge
schreven op dinsdagmiddag
van twee tot vier uur en in het
Woltershuis iedere tweede
woensdag van de maand van
af acht uur.
Ook kan men in Vlissingen
hiervoor terecht in het pasto
raal centrum aan de Kanarie-
sprenk 379.
Verschijnt wekelijks gratis huis
aan huis op Walcheren.
Oplage:
Editie Vlissingen 22.320 ex.
Gemeenten: Valkenisse,
Vlissingen en Westkapelle.
Editie Middelburg 20.339 ex.
Gemeenten: Arnemuiden,
Domburg, Mariekerke,
Middelburg en Veere.
Advertentie-exploitatie:
J. v. Emden, tel. privé
01184-60369; Jos Rentmeester,
tel. privé 01195-379.
Openingstijden kantoor
Vlissingen: 08.30-12.30 u,
13.30-17.00 u.
Redactie:
Redacteur: Ad de Jong, tel. privé
01180-26043.
Correspondent: Rina Savic, tel.
privé 01184-64630.
VLISSINGEN - Er is een tijd geweest dat winkeliers er een eer in zagen hun etalage voor de feestdagen prachtig te ver
sieren. Toch gebeurt dat hier en daar nog, zoals bij bakker Schoenmakers in de Kerkstraat (Vlissingen). Deze paasetalage
heeft heel ivat uurtjes werk gekost.
