i i o"TT F®
HET WEEKBLAD WAAR IE LEKKER VOOR, GAAT ZITTEN
Anjerfonds Zeeland
gaat zelf collecteren
Beschrijving oude Zeeuwse woning aardige
geschiedenisles
Postbus 5051
4380 KB Vlissingen
J.P.A. ROSSËL
Jubileumconcert
90-jarig Caecilia
Inspraak
over
woningbouw
Souburg
WINDORGEL
DRIEMAAL IS SCHEEPSRECHT
ALLE
COMPUTER
BOEKEN
WIEBIJDEPINKEN WIL
GAAN WINKELEN GAAT
EVEN ZITTEN
VOOR DE SCHELDEBODE
Evolutie
Machtsvertoon
Geschiedenisles
Al 200
deelnemers
voor
volleybal
op straat
MIDDELBURG/VLISSINGEN - Deze week en
volgende week komen in heel Zeeland voor het
eerst collectanten langs de deur voor een bijdrage
aan het Anjerfonds Zeeland. Het Anjerfonds Zee
land, dat geldelijke steun geeft aan verenigingen
en organisaties die zich met cultuur of natuurbe
houd bezighouden, heeft hier nog nooit zelf een col
lecte gehouden.
van
Academie
Service
in voorraad)
bij
Tuinfeest in
Buitenrust
TANDPROTHETICUS
KUNSTGEBITTEN-
REPARATIE
DE SCHP7J3&1BOUE
Het postadres van
De Scheldebode is:
MIDDELBURG - Het is ongelooflijk dat technie
ken die eens overal werden toegepast, volledig
kunnen verdwijnen. Bijvoorbeeld de baksteenfa-
bricage. De Romeinen bouwden eeuwenlang in
baksteen en hun beschaving reikte tot de zuidelijke
oever van de Rijn. Toch verdwijnt de kennis van de
steenbakkerij en het duurt tot de twaalfde eeuw
vooraleer monniken erin slagen weer bakstenen te
maken. Voor de gewone man heeft dat de eerste
eeuwen nog geen gevolgen; die blijft in houten hui
zen wonen, zoals hij dat altijd al had gedaan. Pas in
de vijftiende en zestiende eeuw begint langzaam
het stenen woonhuis een regelmatiger verschijning
te worden in de steden van Zeeland. In zijn boek
Het oude Zeeuwse woonhuis beschrijft de Middel
burger Fred Jilleba de ontwikkeling van het simpel
middeleeuwse stulpje tot het veel ingewikkelder en
gevarieerder woonhuis van de laatste eeuwen.
DE SCH FT JDEBODE j
UITGAVE ZEEBRA WEEKBLADEN -31e JAARGANG - OPLAGE 42.465 EX.
WOENSDAG 22 JUNI 1983
KANTOOR TORENSTRAAT 5 - VLISSINGEN - TEL 01184-19910 - POSTADRES: POSIBUS 5051 - 4380 KB VLISSINQEN
Het fonds steunde de
Zeeuwse Collecte en kreeg een
deel van de opbrengst. Daar
naast heeft het Zeeuwse fonds
inkomsten van het Prins
Bernhard Fonds, waarvan de
provinciale Anjerfondsen deel
uitmaken. De opbrengsten van
de Zeeuwse Collecte zijn ech
ter zo geslonken dat werd be
sloten een eigen collecte te
ADVERTENTIE
en heel veel titels van
Sybex, tab., e.a.
Paul Krugerstraat 55-57
VLISSINGEN
01184-12733
gaan houden. Een gunstige op
brengst van de collecte bete
kent ook een gunstiger bijdra
ge van het landelijke Bern-
hardfonds.
Drente bijvoorbeeld, een
qua inwonertal goed met Zee
land vergelijkbare provincie,
haalde via de collecte ruim
130.000 gulden op in 1981, ter
wijl Zeeland aan eigen inkom
sten via de Zeeuwse collecte
6.750 gulden bijeenbracht. Het
gevolg was dat Drente in dat
jaar (inclusief de bijdrage uit
het Prins Bernhard Fonds)
550.000 gulden had te vergeven
en Zeeland 130.000 gulden.
Om een idee te geven waar
het geld van het Anjerfonds
Zeeland naar toe gaat, volgen
er drie voorbeelden uit het af
gelopen jaar:
- een bijdrage in de kosten van
inventaris van het oorlogs- en
visserij museum in Bruinisse
- een bijdrage in de kosten van
een tentoonstelling over het
loodswezen in 1984 in Vlissin-
gen en;
-een bijdrage voor de nieuwe
schaapskooi van het Zeeuws
landschap in het Land van
Saeftinghe.
De collectanten zijn in de
meeste plaatsen leden van
verenigingen die nogal eens
een beroep op het fonds doen
(drumbands, tamboerkorpsen
en andere muziekverenigin
gen).
SOUBURG - Woensdag 22
juni (vanavond dus) is er een
inspraakavond in de kleuter
school De KLeuterdroom, aan
de Braamstraat in Souburg.
Omwonenden kunnen rea
geren op de plannen om veer
tig a vijftig kleinere woningen
te bouwen aan de Hudson-
straat.
Tijdens de avond, die om
acht uur begint, zal wethouder
Wisse de plannen uitleggen.
Tot 1 juli is het mogelijk op
deze plannen te reageren.
MIDDELBURG - Zaterdag
25 juni wordt op de binnen
plaats van het bejaardencom
plex Buitenrust Dauwendaele,
een tuinfeest gehouden.
Op het terras zijn ver
schillende hapjes te krijgen.
De muziek wordt verzorgd
door het Middelburgse Mu
ziekkorps en de Volksdans
groep Walkin.
Het feest begint om half-
twee.
(ADVERTENTIES)
Spoedig klaar
Tel. afspraken 01184-14533
Hobeinstraat 52, Vlissingen
HlTwEtKaTADWA»«"je\^^j^BtKERVOORGAAT ZITTEN
Verschijnt wekelijks gratis huis
aan huis op geheel Walcheren,
Editie Vlissingen (V). Oplage
22.383, in de gemeenten
Valkenisse, Vlissingen en
Westkapelle.
Editie Middelburg (M). Oplage
22.082, in de gemeenten
Arnemuiden, Domburg,
Mariekerke, Middelburg en
Veere.
Advertentie-exploitatie: J. v.
Emden, privé Bossenburg 10,
Vlissingen, tel. 01184-60369; Jos
Rentmeester, privé Hoofdstraat
36, Ovezande, tel. 01195-379.
Redacteur: Ad de Jong, privé tel.
01180-26043.
Correspondent: Rina Savic,
privé tel. 01184-64630.
VLISSINGEN - De brassband Caecilia uit Vlissingen be
staat 90 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum is er zater
dag 25 juni een feestelijk concert en een receptie.
Het jubileumconcert staat onder leiding van dirigent J.
Meliefste. Naast het orkest van Caecilia zal hier ook het
blaasorkest Die Kalkdorfler uit het Duitse Bocholtz optre
den. Dit orkest brengt Egerlander, Stimmungs- en eigen
muziek.
De concertavond wordt in het Scheldekwartier in Vli-
sisngen gehouden en begint om halfacht. De toegang is
gratis.
De receptie vindt plaats in het verenigingsgebouw van
Caecilia aan het De Ruyterplein/hoek Nieuwendijk in
Vlissingen. Van twee tot vier uur kan men daar het be
stuur feliciteren met het jubileum.
(ADVERTENTIE)
De grote poster is ontworpen aan de hand van deze foto.
VLISSINGEN - Aan
staande vrijdg om elf uur 's
morgens neemt wethouder
Bruinooge van Vlissingen
officieel het derde windor-
gel aan de Nolledijk in ge
bruik.
Hij zal dan kunnen zeg
gen dat dit het mooiste or
gel is dat Vlissingen had,
omdat er op de ervaringen
met beide voorgaande kon
worden voortgeborduurd.
Hij zal ivaarschijnlijk ook
zeggen dat dit een van de
slechts drie windorgels in
de hele ivereld is en dat
Vlissingen er een unieke
attractie bij heeft omdat
het het enige windorgel in
Nederland is.
In 1975 werd het eerste
windorgel geplaatst door
het Brusselse kunstenaars
collectief Mass and Indivi
dual Moving, op uitnodi
ging van Jeugd en Muziek
Zeeland. Bij een storm ver
dwenen de bamboepij pen
in zee. Een tweede orgel
werd steviger neergezet,
maar dit bleek niet bestand
tegen Vlissingers met zaag.
De Japanse bamboestok
ken van het derde orgel ko
men in lange stalen pijpen
om het Vlissingers met zaag
in elk geval niet gemakke
lijker te maken. Deze week
zetten enkele leden van
Mass Moving het orgel ter
plekke in elkaar. De oudste
muziek van de wereld, de
wind die door takken en
stengels blaast, klinkt dan
weer op de Nolledijk.
De Culturele Raad Vlis
singen, die een lange cam
pagne heeft gevoerd om
aan geld voor herbouw te
komen, heeft nog wat ex
tra's georganiseerd ter ge
legenheid van de inge
bruikneming. Op het
strand wordt vrijdag een
bronzen naamplaat gego
ten en er verschijnt een
poster in vierkleuren met
een informatiepakket over
het orgel. Belangstellenden
kunnen daarvoor bij de
Culturele Raad terecht in
Bachten Komme.
was een wijziging die ver
schillende varianten kende"?
Hoe wolf je een dakdeel schuin
naar achteren?
Jilleba's schrijfstijl is ook
niet altijd even soepel. Zoals
hier: „Structureel vond in het
smalle sterk verticaal gedach
te gotische huis met zijn steile
dakhelling geen penetratie
plaats; het ontving van de Re
naissance slechts decoratieve
toevoegingen in de vorm van
pilasters, frontons, hoofdge
stellen, klauwstukken en me
daillons".
In een verklarende woor
denlijst achter in het boek is
de betekenis van een aantal
technische termen wel te vin
den maar veel door Jilleba
gebruikte woorden worden
niet verklaard. De lezer moet
zich echter niet laten afschrik
ken door dit soort onvolko
menheden. Het oude Zeeuwse
woonhuis is een interessante
geschiedenisles, bovendien
voorzien van foto's van de
prachtigste zeeuwse huizen.
Het oude Zeeuwse woonhuis,
Fred Jilleba, 64 pag. f 24,- Uit
geverij De Walburg Pers. Zut-
phen.
Die ontwikkeling gaat lang
zaam; je zou kunnen spreken
van een evolutie in het woon
huis. De vroegste bouwsels
waren rechthoekig met lage
wanden en een rieten zadel
dak. Dat dak werd gedragen
door palen onder de nok en
door palen die halverwege het
dak stonden. Drie rijen palen
stonden dus in het huis. Later
weet men het dak toch vol
doende steun te geven met al
leen de palenrij in het midden.
Dat blijkt niet zo te bevallen
en de palenrijen halverwege
het dak komen weer terug,
maar nu met een dwarsbalk
met elkaar verbonden. De
middelste palenrij verdwijnt.
Een belangrijke technische
vooruitgang, want dit leidt tot
een nieuwe ruimte bpven de
grond en nog weer le ter tot
verdiepingbouw.
Het vuur; dat eerst in het
midden van het huis brandde
en via een gat in het dak naar
de buitenlucht ontsnapte,
moet dan wel naar elders. Er
ontwikkelt zich een rookka
naal, later de schoorsteen. En
zovoort. Het is technische,
maar boeiende lectuur. Het le
men huis met de palenrijen
wordt een houten huis en weer
later, vaak op last van de ste
delijke overheid, het stenen.
Het houten huis met rietdak
was namelijk de oorzaak van
talloze allesverwoestende
stadsbranden.
Het lijkt alsof het gebruik
van steen er toevallig in komt
en niet, omdat je er een huis
mee kan bouwen. De late mid
deleeuwers trekken de muren
namelijk in steen op in plaats
van in hout, maar louter en al
leen om brand minder kans te
geven. Houten binten bleven
het huis dragen tot zelfs diep
in de zestiende eeuw toe. Dan
wordt de stenen muur draag-
muur* en doet het stenen bur
gerhuis zijn intrede.
Los van de ontwikkeling
van het burgerwoonhuis staat
die van de huizen van de hoog
ste stand. Bekend is dat al in
de elfde eeuw in Zeeland
woonhuizen stonden van na
tuursteen (niet van baksteen).
Huizen is misschien niet het
goede woord, het zijn meer
burchten met kijspleten, kan
telen en spietorens om rovers
en andere vijanden buiten de
deur te houden.
Vanaf de twaalfde eeuw
worden dit soort militaire hui
zen ook in baksteen gebouwd.
Een nog bestaand voorbeeld is
dat van het Hoge Huis in Oud
Sabbinge dat uit de veertiende
eeuw dateert. Jilleba schrijft
dat dit type huis zijn weerbare
eigenschappen behoudt als het
in de steden verschijnt, onno
dig, want de steden die aan het
eind van de middeleeuwen
ontstaan, zijn ommuurd of
omwald en goed verdedigbaar.
Jilleba veronderstelt dat de
bewoners hun imposante
bouwwerken handhaafden
tussen de lemen en houten
stulpjes uit een oogpunt van
machtsvertoon. De burger
stand wordt echter met de
groei van de handel machtiger
en de woningen van kooplie
den verdringen dan ook op den
duur de versterkte huizen van
de aanzienlijken.
Jilleba beschrijft bouwstij
len, gevels, kopshuizen, langs-
huizen, binnenhaard, insteek,
dubbelhuis, enzovoorts, enzo
voorts. technisch, hier en daar
te technisch en dat is j ammer.
Wat betekent bijvoorbeeld de
volgende zin: „Het „snuiten"
en vervolgens met een kroon
lijst afdekken van de geveltop
OOST-SOUBURG - In
Oost-Souburg wordt op vrij
dag 24 juni weer het jaarlijkse
straatvolleybaltoernooi ge
houden. Er kunnen teams aan
meedoen uit de straten die lig
gen tussen de Lekstraat en de
Stemerdinglaan.
Het is voor de vierde keer
dat een aantal recreatiesport
leiders dit toernooi hebben op
gezet. Er hebben zich deze
keer al zo'n tweehonderd deel
nemers opgegeven.
De wedstrijden beginnen om
zeven uur op het grasveld aan
de Gouwestraat. Om alvast te
oefenen, zijn er al wat netten
geplaatst.
Voor nadere inlichtingen
over dit toernooi kan men te
recht bij A. Hogerland, tele
foon 63597.