Daan Mannekes
„Signalen"
Zup Takkeboem
Guus Janssen
Piano's
en slagwerk
Geoffrey Madge
The Machines -
Remko Scha
Een drukmachine
op zonne-energie
Installaties
Radio
Kamerorkest
Harry Sparnaay
Chojnacka
Het Festival
op de radio
Mache
Xenakis
Arditti
strijkkwartet
5CHELDEB0DE VAN WOENSDAG 17 JUNI 1981
210
FIES7IVAI.
NIEUWI
HU
Na het werkboek voor improvisa
tie {omgaan met muziek, Annie
Bank, Amsterdam) heb ik voldaan
aan het verzoek van velen een mu
ziekboek samen te stellen met een
aantal korte stukken. Dit is het boek
„Signalen" geworden: een willekeu
rige verzameling van deels nieuwe,
deels bestaande composities.
De muzikale taal is erg afwisse
lend, signalen soms uit een ver ver
leden: het gregoriaans, volksmuziek;
vervreemding; galante speeldoosjes-
muziek of een kleine hulde aan grote
20e-eeuwers zoals Strawinsky of
Messiaen.
Er zijn verschillen in speelbaar
heid (zeer eenvoudig tot lastig), in
hoorbaarheid (ééntonige en veelto-
nige stukken) en ensemblegroote.
In principe is geen instrumentatie
plan aangegeven. Men is vrij te in
strumenteren, zo men wil. Het oor
zal uitmaken wat kan of niet kan -
hoewel, goddank, het ene oor het an
dere niet is.
Er is een verdeling in zeven ru
brieken gemaakt. Deze indeling is
niet progressief bedoeld, er is über
haupt geen progressie. De rubrieken
duiden een muzikale vorm (b.v. geen
wisselende vorm) een idee (b.v. con
trasten) of eenvoudigweg een moge
lijke bezetting aan (b.v. trio).
De foto's in het boek zijn gemaakt
naar ideeën van Annette Ginus-Pel-
likaan. Ze zijn niet als verluchting of
„tot beter begrip" bedoeld. Ze leiden
hun eigen beeldend leven en soms
hebben foto en compositie op het
zelfde idee betrekking, maar daar
houdt de relatie dan ook op.
Daan Manneke
Zaterdag 27 juni
14.00 uur: Inleiding door Jo Jans
sen, directeur van de muziekschool
te Dongen, aansluitend enkele Sig
nalen, met toelichting van de compo
nist, die ten gehore worden gebracht
door speelgroepen van de Zeeuwse
Muziekschool: blokfluitgroep van
Dick Boon; slagwerkgroep Van Jan
Anthonissen; fluitgroep van Ferenc
Hutyra. Voorts een accordeonduo
van de muziekschool Dongen en een
gitaarduo uit Amsterdam.
21.30 uur: Delta-ensemble o.l.v.
Julius Röntgen.
Integrale uitvoering van Signalen.
Maarten Altena bedacht Zup Tak
keboem Piip en compositie voor een
grote bezetting!
In Zup Takkeboem Piip spelen
compositie en improvisatie een af
wisselende rol. Ik bedacht een aantal
uiteenlopende vehikels, die haaks
ten opzichte van, dan wel organisch
verbonden met improvisaties zullen
staan. Mijn componeren is beïnvloed
door Morton Feldman en door de
Europese muziektraditie, maar ook
door de jazz en Afrikaanse muziek.
De recente ontwikkeling van mijn te
leggen zijn tussen compositie en im
provisatie - de problemen die opdui
ken zijn vaak onvoorspelbaar en
nooit gelijkluidend. Zup Takkeboem
Piip zal een schakel zijn in deze ont
wikkeling. Ik ben niet uit op een
synthese, maar op een muzikaal ver
haal dat zichzelf geen stijlbeperkin
gen oplegt.
Maarten Altena
Maandag 22 juni 21.00 uur
Maarten Altena, contrabas met
Kenny Wheeler, trompet (Eng.);
Lindsay Cooper, fagot (Eng.); Mau
rice Horsthuis, altviool; Maud Sauer,
hobo; Giancarlo Schiaffini, trom
bone (Italië); Paul Termos, saxofoon;
Guus Janssen, piano.
Guus Janssen is werkzaam als
componist, uitvoerend en improvise
rend musicus (piano). In 1980 ver
scheen van hem een soloplaat,
waarop zowel geïmproviseerde als
gecomponeerde pianostukken staan.
Als componist werd hij bekend met
een pianoconsert en een orkestwerk.
Hij studeerde compositie bij Ton de
Leeuw en piano bij Jaap Spaander
man en Ton Hartsuiker. Als geïm
proviseerd musicus is hij te beluiste
ren in de grote groep van Maarten
Altena en voorts als solist in het
Quartet SG van Boguslaw Schafer.
Dit onder voorbehoud omdat Vlijt en
Volharding te Souburg zich op de
eerste repetitie al terugtrok van
deelname.
Maandag 22 juni: 21.00 uur.
Is2 Zaterdag 27 juni: 20.00 uur.
Geoffrey Madge, piano, Klara
Körmendi, piano, Toni Roeder, slag
werk en Carlos Tarcha, slagwerk
spelen een gemengd programma,
waarin diverse aspecten van piano
spelen en componeren voor piano, al
dan niet samen met slagwerk, aan de
orde komen. Naast de klassieker van
Bartók, één van de grote werken
voor twee piano's: de Fantasia con-
trappuntistica van Busoni. Dit werk
is o.a. een oplossing voor de onvol
tooide fuga uit Bach's „Die Kunst
der Fuge".
Het stuk van Mache is geïnspi
reerd op een uitgestorven Afri
kaanse taal. Ferneyhough staat be
kend om zijn extreem ingewikkelde
ritmiek en het stuk van Madge is en
reactie en commentaar op veel van
de door hem gespeelde 20ste-eeuwse
muziek.
Zondag 21 juni 21.00 uur:
Busoni: Fantasia contrappuntis-
tica
Mache: Ternes Nevinbür
Ferneyhough: Sonata
Madge: We are together
Bartók: Sonate voor twee piano's
en slagwerk.
Zondag 21 juni 21.00 uur:
Muziek voor 2 piano's en slagwerk
Zaterdag 4 en zondag 5 juli: piano
recital
Zaterdag 4 juli: discussie leider
Zondag 5 juli: dirigent van het Xe-
nakis Ensemble
Van maandag 29 juni 21.00 uur tot
en met woensdag 1 juli kan men in
de Vleeshal luisteren en kijken naar
de automatische muziekinstrumen
ten van Remko Scha. Er wordt mu
ziek ten gehore gebracht die niet be
paald wordt door een componist of
muzikant, maar door de wetten van
de mechanica.
Tijdens het gehele festival staat
voor de Vleeshal de Pionier, een
stempelmachine van Mass and Indi-
viduel Moving Brussel. Deze ma
chine zal teksten en/of composities
drukken samengesteld door de aan
wezige componisten. De gedrukte
slogans of noten zullen geëxposeerd
worden in de Vleeshal. De Pionier
haalt zijn energie uit het zonlicht dat
omgevormd tot elektriciteit de aan
drijf motoren voedt. De Pionier drukt
teksten op een papierformaat van
1.20x7 meter. Al eerder stond Mass
and Individual Moving met een
drukmachine in Middelburg het was
de windmolen die teksten afdrukte
van 10 kunstenaars gebundeld in een
bibliofiele uitgave. In de Vleeshal
kan men deze bezichtigen c.q. kopen
ad 100.
De in Veere woonachtige kunste
naar Adriaan de Regt is uitgenodigd
zijn beeld- en geluidsinstallaties in
te richten in het Zeeuws Kunste
naars Centrum waarmee reeds en
kele jaren tijdens het Festival wordt
samengewerkt. Plotseling is het
Centrum echter niet meer beschik
baar, zodat naarstig gezocht wordt
de installaties elders in de stad op te
stellen. Bij het ter perse gaan van dit
blad was nog niet bekend waar dit
zou kunnen plaatsvinden.
De eerste week van het Festival
installeert Adriaan de Regt: Six days
in a room with you. Deze installatie
bestaat uit een grote VU-meter en
een daaraan gekoppelde geluidscom
positie, die gelijktijdig en aanvul
lend op geluiden van binnenko
mende bezoekers reageert. Het ge
heel is opgebouwd als spiegeleffect
zowel in beeld als geluid. Na zes da
gen ontstaat door deze werking de
volledige geluidscompositie.
Tijdens de tweede week van het
Festival kan men kijken en luisteren
naar Take a seat: in deze installatie
wordt het bewegend geluid als nota
tie voor het geluid gebruikt.
geimatig terugkerende gast in de
Festivals. Hierdoor zijn er el ver
schillende werken van hem in Ne
derland in première gebracht. Voor
dit festival heeft Jeugd en Muziek
Zeeland een compositie-opdracht
aan hem verstrekt voor een composi
tie voor piano-solo voor Geoffrey
Madge.
Zoals vele van zijn composities is
ook deze compositie voorzien van een
tape-begeleiding. Voor deze geluids
band heeft Mêche gebruik gemaakt
van de nieuwe computer van Xena-
kis te weten L'upic. Een zeer inge
nieus mobiel apparaat waar men via
eenvoudige tot zeer ingewikkelde
grafieken een grafische compositie
kan samenstellen die omgezet kan
worden in elektronische klanken.
Zelfs kinderen kunnen hun eigen
elektronische muziek intekenen!
(L'upic zal in het FNM 1982 centraal
staan).
Zaterdag 4 juli 14.00 uur:
Ianassa, Speio, Regmin, Proteus: 4
elektronische composities; voorts 2
clavecimbelcomposites, een composi
tie voor RKO en de wereldpremière
van Nocturne door Geoffrey Madge
met na afloop een openbare discus
sie.
Zondag 21 juni:
Ternes Nevinbür voor 2 piano's en
slagwerk.
Al jaren wordt het Radio Kamer
orkest in het Festivalprogramma op
genomen, terecht want het hoort met
zijn dirigent Ernest Bour tot wereld
klasse! Hoewel de bijdrage dit keer
beperkt moest blijven tot 3 composi
ties, in verband met de korte voorbe
reiding en overbelaste Emest Bour,
is er toch een aantrekkelijk pro
gramma ontstaan met maar liefst 4
solisten.
Jazztrombonist Willem van Ma
nen zal met zijn onlangs gereed ge
komen tromboneconcert het concert
opnenen. Het tweede werk op het
programma is het celloconcert van
de Utrechtste componist Ed de Boer.
Tot besluit speelt het Radio Ka
merorkest Kassandra van Frangois-
Bernard Mache. Een compositie ge
schreven in opdracht van de FTix
Italië (1977) voor 2 piano's, band en
orkest. Het wordt aangemerkt als
een van de beste werken van Mache.
Zaterdag 4 juli 20.30 uur
Concertzaal, Singelstraat
Sparnaay brengt nieuwe composi
ties van Manneke, Bussoti (wereld
première) en Ferneyhough ten geho
re. Van de Koreaanse componiste
Younghi Pagh-paan (leerlinge van
Huber en Ferneyhough) wordt de
compositie Man-Nam voor basklari
net en strijktrio in première ge
bracht. Met deze compositie won de
componiste in 1978 een compositie-
prijs in Oostenrijk.
Vrijdag 3 juli 22.30 uur.
De Amerikaan Zev brengt een heel
bijzondere show, die het midden
houdt tussen kinetische sculptuur,
muziek en dans. Hij heeft een uitge
breid arsenaal gekleurde vaten en
flessen van metaal en plastic, veelal
in trossen aan elkaar gebonden, die
hij met grote beheersing rondzwaait,
neergooit en anderszins manipuleert,
aldus creëert hij zonder enige ver
sterking of elektronika, complexe
muziek met een geweldige impact.
Zaterdag 27 juni:
11.00 uur Vismarkt; 13.30 uur Gee-
re-gebied;
16.00 uur Abdij; 23.30 uur de Vlees
hal
Hoewel al betrekkelijk veel he
dendaagse componisten voor clave-
cimbel een of meerdere composities
hebben geschreven blijft een recital
moderne clavecimbel muziek tot de
hoge uitzondering. Het zal ongetwij
feld te maken hebben met de enorme
technische en muzikale problemen
rondom dit van oudsher tot „oude
muziek" bestempeld instrument. Dat
het ook anders kan bewijst al jaren
de in Parijs woonachtige claviniste
Elisabeth Chojnacka. Zij combineert
met succes haar barok-repertoire
met hedendaagse composities. In
haar programma zijn weer enkele
wereldpremières opgenomen.
Zaterdag 4 juli 16.00 uur:
Constant - Silette
Clementi - Replica B.A.C.H.;
Kontonski - Herbstlied
Mache - Korwar
Xenakis - Khoai
Mache - Solstice
Arditti strijkkwartet uit Londen.
Irvine Arditti, viool: Lennox Mac
kenzie, viool;
Levine Andrade, altviool; Rohan
de Saram, violoncello (zie foto)
Tijdens het Festival Nieuwe Mu
ziek 1978 trad dit kwartet voor het
eerst in Nederland op, sindsdien is
het een steeds bekender kwartet ge
worden mede door een uitstekende
langspeelplaat met de twee kwartet
ten van Ligeti. Na kennis genomen te
hebben van het uitnemend spelni-
veau van het Ardittikwartet schreef
de Engelse componist Brian Ferney
hough (centraal in het FNM '78) een
tweede strijkkwartet. Dit kwartet
samen met zijn eerste kwartet (45
minuten!) is het programma (pre
mière voor Nederland) van het Ar
ditti strijkkwartet dat hiermede zijn
tweede optreden in Nederland geeft.
Hoe goed dit kwartet wel is blijkt uit
het feit dat ook andere componisten
voor dit kwartet zijn gaan schrijven
waaronder Xenakis.
Vrijdag 3 juli 21.00 uur
Brian Ferneyhough - strijkkwar
tet no. 1 en no. 2.
Evenals bij de vorige Festival zal
ook uit dit festival weer concerten
via de radio te beluisteren zijn. De
volgende conserten worden voor la
tere uitzendingen opgenomen
Muziek voor 2 piano's en slagwerk
(NOS)
Ensemble MW2 (NCRV)
Arditti strijkkwartet (NOS)
Elisabeth Chojnacka, clavecimbel
(NCRV)
Radio Kamerorkest (VPRO)
Xenakis Ensemble (NOS)
Geoffrey Madge, piano (NOS)
Frangois-Bernard Mêche wordt
gezien als één van de belangrijkste
componisten van vandaag in Frank
rijk. Hij houdt zich bezig met de
raakvlakken tussen taal en muziek.
Hij componeerde muziek voor na
tuurlijke klanken en klanken die op
band staan (geluiden van vogels en
andere dieren).
Reeds vanaf 1976 is Mache een re-
Rondom de Grieks/Franse compo
nist Iannis Xenakis heeft Jeugd en
Muziek Zëeland een ensemble ge
creëerd dat met instemming van Xe
nakis zijn naam draagt. Het Xenakis
Ensemble is een mobiel internatio
naal ensemble dat zich ten doel stelt
de muziek van Xenakis en zijn leer
lingen uit te voeren. De beweging
van en rondom Xenakis kan aange
merkt worden als een werkelijke
vernieuwing in de hedendaagse mu
ziek.
Het Xenakis Ensemble brengt 4
composities ten gehore waarvan er 3
voor het eerst in Nederland gespeeld
worden: Ikhor, Dikthas, Akanthos
en Palimpsest. De algehele leiding
heeft Geoffrey Madge.
Zondag 5 juli: 16.00 uur.
