Kom115
tBtrust<*één
Vakantie «rtrken- e^°.nv0nr.
1981 .rt hungaloU,'pa
16 cEhflia
070-469394
RECREATIE
Den Oever draait in
Hartweek dol van
enthousiasme
„Bloeddruk regelmatig
meten héél belangrijk!"
Punt 1 op verlanglijst van Vrienden Hartstichting:
De dokter
verwisselt
witte jas
voor een
schort, de
pollepel
en de
koekepan
Het Nieuws van de Nederlandse Hartstichting
Vooreen gastvrij onthaal!
Op "bloeddruk gepromoveerde huisarts:
COST A BRA VA
April 1981/Pagina 6
Welke van de 16?
Luxe 5-sterren bungalows.
Veel vertier en vermaak.
Aanbiedingen in voor- en naseizoen:
Paas-vakantie:
Reserveren informatie!
HILVERSUM, april
„Wij zouden graag zien dat meer gemeenten in Nederland het "free call-
systeem zouden invoeren. Dat wil zeggen dat een ambulance niet alleen
uitrijdt op een telefoontje van een arts, maar ook op dat van een particu
lier, die meent een hartaanval te constateren
T elefoonnummer
Vrijwilligers
Schakel
Geld
Reanimatie
Behoefte
Routine
Verder onderzoek
Vrolijke boel
Voorlichting
Keuze in Nederland: Veluwe,
Drente, Noord-Brabant, Twente
en Texel.
Keuze in Duitsland: Eifel, Moezel,
Hunsrück en omgeving Trier.
Bijna allemaal vrijstaand. Zeer
komfortabel met o.a kleuren-TV
en koelkast.
Vermaak-voorzieningen te over. Met
zwembad, taveerne, tennisbanen enz.
Ook bingo- en andere recreatie
programma's. Zie folder.
2e week halve prijs (Did.)
3 weken boeken, 2 weken betalen
25% korting op huurprijzen voor
60-plussers
weekend verhuur.
nu nog enkele mogelijkheden.
Maandag tot en met vrijdag 9-5 uur
-ennia
i
ledereen moet zelf
hartambulance
kunnen bellen
Van onze verslaggeefster
Mevr. S.M. Botje (links) en mevr. C.F. Chaillet
misbruik bij het bellen van een ambulance valt erg mee
Deze vurige wens is af
komstig van de twee
hoofdbestuursleden van
de vereniging Vrienden
van de Hartstichting,
mevr. S.M. Botje en mevr.
C.F. Chaillet. Zij zijn re
spectievelijk werkzaam bij
de afdeling Hilversum en
het comité Arnhem.
Beide bestuursleden zijn
ervan overtuigd dat het
uitbreiden van het "free
call-systeem" niet alleen
een goede zaak zou zijn,
maar langzamerhand ook
praktisch beter uitvoer
baar wordt. In dit verband
wijzen zij erop dat er in Ne
derland al heel wat men
sen een reanimatiecursus
hebben gevolgd en daar
door wel degelijk in staat
zijn een dreigend hartin
farct te herkennen.
Zij wijzen erop dat de "free call"
totnutoe slechts in enkele plaat
sen in Nederland mogelijk is.
Vrijwel overal rijdt een ambulan
ce voor dergelijke zaken uitslui
tend uit op een telefoontje van
een arts. „Maar omdat bij een
hartinfarct iedere minuut kost
baar is, staat het vrije bellen voor
een haltambulance bij ons als
Vrienden van de Hartstichting
bovenaan de verlanglijst. Wij wil
len er met nadruk op wijzen dat
men er in het algemeen bang voor
is dat er veel loze meldingen zui
len komen, maar juist in de plaat
sen waar men proeven heeft ge
nomen, blijkt dat niet zo te zijn."
De Vrienden van de Hartstichting
hebben op plaatselijke niveau ve
le activiteiten geëntameerd.
Zo staat er in tal van huizen, waar
één van de gezinsleden hartpa
tiënt is, naast het nummer van de
dokter, politie en brandweer nèg
een telefoonnummer op het ur
gentielijstje: het nummer van een
Vriend van de Hartstichting.
Patiënten, die nog moeten wor
den opgenomen of alweer aan het
revalideren zijn, en ook hun fami
lieleden hebben het wel eens no
dig om te kunnen praten over de
zenuwslopende angsten en erva
ringen. Wie kan je daarvoor beter
hebben dan iemand van de plaat
selijke organisatie (afdelingen,
comité's en contactpersonen)
"Vrienden van de Hartstichting",
die de problemen door en door
kent en vaak bijna altijd bereik
baar is om te luisteren en zo mo
gelijk te helpen.
„We hebben heel duidelijk een
praatpaalfunctie", zeggen me
vrouw Botje en haar collega
Chaillet. „Mensen die de dichtst
bijzijnde plaatselijke organisatie
van de Vrienden niet kennen en
de Hartstichting in Den Haag bel
len, worden altijd doorgestuurd
naar de vertegenwoordiging in de
betreffende plaats. Dat is een erg
goed systeem„.omdat wij de men
sen dan ook eens kunnen opzoe
ken, of - wanneer er veel dezelfde
problemen in één gemeente voor
komen - een speciale gespreks
groep kunnen beleggen. In zo'n
groep kunnen de mensen niet al
leen van gedachten wisselen over
hun gemeenschappelijk pro
bleem, maar krijgen ze ook lezin
gen en informatie van een arts,
maatschappelijk werker, sociaal
raadsman, of een diëtiste".
De vereniging van Vrienden van
de Hartstichting is ruim veertien
jaar geleden ontstaan uit een
groep vrijwilligers, die jaarlijks
60.000 collectanten voor de Ne
derlandse Hartstichting op de
been bracht. Door het collecteren
kreeg men een idee van wat er
leeft onder mensen die met hart
ziekten worden geconfronteerd.
In tal van gemeenten werden
spontaan afdelingen en comité's
opgericht en stelden vele contact
personen zich beschikbaar om de
begeleiding van patiënten en de
voorlichting over hartziekten te
bundelen. Momenteel zijn er in
totaal 1000 plaatselijke organisa
ties verspreid over heel Neder
land.
De vereniging van Vrienden van
de Hartstichting bestaat uit louter
vrijwilligers. De doelstellingen
van de vereniging zijn het steun
verlenen aan de stichting, het ont
wikkelen van eigen activiteiten
en vooral het vormen van een
schakel tussen de Hartstichting
en de Nederlandse bevolking. Er
is daarom ook een grote wissel
werking tussen beide.
"De Hartstichting heeft acht be
taalde promotoren aangesteld om
te coördineren tussen onze plaat
selijke organisaties en Den Haag.
Zij geven ook lezingen, en probe
ren een organisatie van de grond
te krijgen in plaatsen waar nog
gëen "Vrienden" aan het werk
zijn", zegt mevrouw Chaillet. „Wij
weten eigenlijk alleen wat er in
onze eigen omgeving gebeurt,
maar via de promotoren heeft
men in Den Haag een compleet
overzicht van wat er leeft in het
hele land. Dat krijgen wij dan
weer van de basis door."
de. Nu zijn er altijd wel kinderen
in de klas die in hun familie in
farcten of andere ellende hebben
meegemaakt, en daardoor zeer
geïnteresseerd luisteren", aldus
mevrouw Botje.
„Het geld dat de plaatselijke orga
nisaties ophalen met fancy-fairs,
wedstrijden, sportdagen, enzo
voorts, gaat in principe naar de
centrale staf in Den Haag en komt
voor een relatief bescheiden deel
ten goede aan de plaatselijke pro
jecten. Daar worden onder ande
re poppen voor gekocht voor de
cursussen in reanimatie. Ook is er
enkele jaren gelden een aantal
conditietestbanen van gekocht,
die aan de plaatselijke organisa
ties in bepaalde gemeenten zijn
overgedragen.
Het merendeel der gelden wordt
gebruikt voor de preventie en de
bestrijding en het daaraan ten
grondslag liggende wetenschap
pelijk onderzoek."
Aan de Erasmus Universiteit van
Rotterdam is bijvoorbeeld mo
menteel een onderzoek gaande
naar het effect van de reanimatie-
cursussen, waarop duizenden Ne
derlanders de afgelopen jaren
hebben geleerd in te grijpen bij
hartstilstand. De afdelingen Vel-
sen en Hilversum van de Vrien
den van de Hartstichting begon
nen vijf jaar geleden als eersten
met het organiseren van dergelij
ke cursussen voor leken. Dat
sloeg enorm aan, en inmiddels
zijn er honderden van dergelijke
cursussen georganiseerd door de
"Vrienden", maar ook door de-
EHBO-afdelingen, het, Rode
Kruis en in een aantal plaatselijke
organisaties van de Nederlandse
Hartpatiënten Vereniging.
„De Nederlandse Hartstichting
vindt die cursussen oo"k zo be
langrijk, dat ze al op vier plaatsen
in Nederland een instructeursop
leiding in de reanimatietechniek
heeft ingesteld", aldus de dames
Botje en Chaillet.
Dokter Jacques Zandvoort bakt ze bruin ten bate van de Hartstichting
Van onze verslaggeefster
GOES, april
In Amerika is bloeddruk meten een rage. Sinds bekend
is geworden dat het nuttig is zelfs een licht verhoogde
bloeddruk te bestrijden, staan er in bijna alle super
markten en warenhuizen openbare bloeddrukmeters.
Voor een kwartje kan iedereen die dat wil de al dan
niet alarmerende getallen van boven- en onderdruk
krijgen.
Ook in Nederland wordt de „bloeddrukautomaat"
steeds populairder, en het zal niet lang meer duren of
ook wij kunnen overal onder het winkelen even onze
bloeddruk controleren. Maar heeft dat nu wel zin?
Dr. J.A.E. van der Feen
De activiteiten die de Vrienden
her en der ontplooien, hangen
enerzijds af van de behoefte in
een bepaalde plaats en anderzijds
van de persoonlijke belangstel
ling van de mensen in een be
stuur. „Ik ben zelf lerares Voe
dingsleer geweest en het ligt dus
voor de hand dat ik de voorlich
ting over voeding voor mijn reke
ning neem", zegt mevrouw Botje.
Via lezingen voor huisvrouwen,
gezinsverzorgsters en op scholen
dringt ze aan op een gezonde voe
dingswijze, die geen aanslag op
ons hart- en vaatstelsel doet. Daar
hoort natuurlijk ook voorlichting
over roken bij.
„Toen ik acht jaar geleden begon,
zei het de kinderen op school niet
veel als ik voor de gevaren van
hart- en vaatziekten waarschuw-
„Ik ben bang dat de mensen met
die gegevens weinig zullen doen",
meent dr. J.A.E. van der Feen uit
Goes, die promoveerde op een
onderzoek naar te hoge bloed
druk in zijn huisartsenpraktijk.
„Ik geloof nog steeds dat de con
trole van een te hoge bloeddruk
het beste bij de huisarts kan ge
beuren. Zelf je bloeddruk opne
men is niet zo moeilijk. Maar er
iets aan doen als hij aan de hoge
kant is en dat ook zonder hulp
volhouden, dét blijkt voor de
meeste mensen wel moeilijk te
zijn. Omdat hoge bloeddruk geen
klachten veroorzaakt en er pas
hoofdpijn of duizeling optreedt
bij complicaties is de animo om
de bloeddruk onder controle te
houden en eventueel op peil te
brengen, vaak klein.
Als huisarts merkte ik al hoe hard
je er achteraan moet om te zorgen
dat de mensen een behandeling
volhouden. Wanneer mensen -
zoals in Amerika - te hooi en te
gras hun bloeddruk laten meten
bij een automaat of een arts, bij
wie ze zomaar aanbellen, zie ik de
follow-up van een behandeling
somber in."
Dr. Van der Feen pleit er al jaren
voor dat alle huisartsen in Ne
derland er een routine van ma
ken hun patiënten op bloeddruk
te controleren. „In de afgelopen
tien jaar zijn er steeds betere
medicijnen gekomen om een te
hoge bloeddruk te behandelen
en daarnaast is steeds duidelij
ker komen vast te staan, dat die
behandeling inderdaad hélpt om
hersenbloedingen en hartproble
men te voorkomen. Volgens de
laatste onderzoekingen in de
Verenigde Staten en Australië
werkt zelfs de behandeling van
een licht verhoogde bloeddruk
gunstig op het voorkomen van
hartinfarcten. Ik vind al die fei
ten bij elkaar meer dan voldoen
de aanleiding om de bloeddruk-
ADVERTENTIE)
17 dagen all-in MP
vanaiwuilr"
Van mei t/m oktober 17 daagse luxe
touringcarreizen. kompleet verzorgdIe
klas hotel met vol pension, mklusief 4 schit
terende excursies en vele extra's, vanal
I 695,- pp, zonder excurcies 635, p p
Mogelijkheid tot waterskien, windsurfen,
fietstochten enz
Een sportieve vakantie met ANVR-garantie.
Bel ti|dens kantooruren 01731 9046 ol 9456
voor gratis dokumentalie
B V. Reisorganisatie
'5feppy 5BoHdays
Spanje Holland
controle als normale routine
voor huisartsen aan te bevelen",
zegt hij.
Dokter Van der Feen weet uit er
varing dat die controle een huis
arts helemaal niet zoveel extra
tijd hoeft te kosten. „Als je alle
patiënten van tussen de 30 en 60
jaar meet, die op het spreekuur
komen of bij wie je een visite af
legt, kost dat 15 tot 20 minuten
per dag. Na 1 jaar heb je op die
manier gemiddeld 80 procent van
je patiënten gehad, en na 2 jaar 90
procent. Ikzelf wilde ook die 10
procent nog meten, die heel zel
den op het spreekuur komt, om
dat daar vooral mannen van 30 tot
60 jaar bij zijn, die juist tot de
meest kwetsbare groep horen.
Die ben ik dus 's avonds of in het
weekeinde thuis gaan bezoeken.
Sommigen vroegen zich verbaasd
af wat de dokter bij ze kwam
doen, maar vaak leverde het heel
leuke contacten op."
Mensen die na hermeting nog
steeds een te hoge bloeddruk ble
ken te hebben, kwamen bij dr.
Van der Feen in aanmerking voor
verder onderzoek. „Het eerste
wat ik van ze weten wilde was of
er in de familie beroertes, hart- of
nierziekte, of een oogafwijking
voorkwamen. Daarna kwamen
we op de leefwijze van de patiënt.
Bij mensen met een te hoge
bloeddruk die flink roken is het
risico op hersenbloeding en on
voldoende hartwerking drie keer
zo groot, en als daarnaast het cho
lesterolgehalte óók nog te hoog is,
negen keer".
Als ophouden met roken, verma
geren, en minder kwistig om
springen met de zoutpot niet
helpt, moeten er medicijnen aan
te pas komen om de bloeddruk te
verlagen. „Wie eenmaal begint
met medicijnen, moet die meestal
altijd blijven slikken", aldus dr.
Van der Feen. „Een arts die hart
heeft voor zijn patiënten moet
Van onze verslaggever
Den Oever, april
Telkens weer zijn zij de spil, waar alles om draait. Zon
der zuster Mien Tijsen en haar man, die in het aan de
Afsluitdijk palende dorpje Den Oever alom bekend
staat als Meijert van Kees van Maartje Lont de kap-
pennaaister, zou het ludieke gebeuren dat de Vrienden
van de Hartstichting afdeling Wieringen hier elk jaar
opnieuw in de maand juni laten plaatsvinden, vol
strekt ondenkbaar zijn.
Binnenkort is het weer zo ver.
Het huis van Meijert en Mien is
dan zoals vanouds het centrum
van een dag vol bonte feestelijk
heden, waarbij de naam van de
Hartstichting in deze Noordhol
landse gemeente op ieders lip
ligt.
Rondom hun stolpboerderijtje
liggen dan de waren, die het aan
bod van de traditionele rommel
markt vormen, hoog opgetast. El
ders op de „darsk", (de voormali
ge dorpsvloer), is de medisch ad
viseur van het vriendencomité,
dokter Jacques Zandvoort aan de
lopende band bezig met het bak
ken van pannekoeken.
Buiten draait dan inmiddels - be
geleid door de welluidende klan
ken van het fanfarekorps Apollo -
het rad van avontuur.
Ondertussen heeft Meijert, die
met zijn 76 jaar de leeftijd der zeer
sterken al ruimschoots is gepas
seerd, binnen de handen vol aan
het tellen van het binnenstromen
de geld.
„De spullen voor de rommel
markt worden het hele jaar door
bij mij thuis afgeleverd", vertelt
zuster Tijseri, net op het moment,
dat er wordt gebeld. Iemand
komt al vast een zak met overtol
lig speelgoed afleveren, dat bij de
schoonmaak boven water is geko
men. „Grote stukken, zoa^s ledi
kanten, divans en crapeaus die
we krijgen aangeboden, gaat
voorzitter Kees Bootsman (leraar
Engels aan een LTS/Huishoud-
school) eens per maand met een
vrachtwagentje ophalen. Verder
zit hier in de gemeente een groot
aantal dames onophoudelijk te
haken, borduren, breien en naai
en, om poppen, sokken, mutsjes,
hemden en noem maar op, voor
ons te maken", vertelt de wijkver
pleegster, wier naam in Den Oe
ver en omstreken al sinds jaar en
dag een begrip is.
„Al die spullen bewaren we, tot
de grote dag weer is aangebro
ken, zolang op de darsk.
„De dure stukken, zoals antiek,
bewaren we voor de veiling,
waarbij alles bij opbod van de
hand gaat", doet zuster Tijsen
verder uit de doeken. „De prijzen
voor de loterij kopen we wel",
vertelt ze, „maar daarbij hebben
we altijd erg veel medewerking
van de winkeliers hier op het
dorp. Als we een fiets willen heb
ben, geven ze die vaak tegen in
koopsprijs, als ze wéten dat het
om een verloting ten bate van de
Hartstichting gaat.
hen helpen de behandeling vol te
houden door herinneringen te
sturen. Als je het aan de mensen
zelf overlaat lijkt na een jaar meer
dan de helft niet meer te slikken."
In Tilburg, Nijmegen, Krimpen,
Den Haag, Groningen, Roode-
school en nog een aantal plaatsen
heeft men inmiddels ook ervaring
met routineonderzoek naar de
bloeddruk. Daarbij bleek steeds
dat zodra het onderzoek massaal
werd uitgevoerd, bijvoorbeeld via
een bevolkingsonderzoek of een
grote groep huisartsen, de nazorg
gauw stuk liep. „Binnen de per
soonlijke relatie van een huisarts
met zijn patiënten is nu eenmaal
veel meer te bereiken. In vergelij
king met Amerika zijn we in Ne
derland juist in zo'n gunstige po
sitie, dat iedereen een eigen huis
arts heeft. Gebruik maken van
die persoonlijke zorg is vooral
met het oog op preventie van be
lang."
Hoewel dr. Van der Feen al her
haaldelijk bij de huisartsen heeft
aangedrongen op bloeddrukcon
trole en dit advies nog eens zal
onderschrijven als lid van de Hy-
pertensie Commissie van de Ge-
zondsraad (die binnenkort advies
zal uitbrengen aan de staatssecre
taris) is de helft van de huisartsen
er nog op tegen.
„Ikzelf vind dat je de mensen
iets onthoudt, wanneer je in dit
geval niet zelf het initiatief
neemt om onderzoek en behan
deling aan te bieden", zegt dr.
Van der Feen. „Als mensen uit
zichzelf komen, zijn er meestal
al complicaties. Sinds we de we
tenschap hebben dat het nuttig
is zelfs een licht verhoogde
bloeddruk op te sporen en te be
handelen om hartinfarcten te
voorkomen, vind ik in een land
als Nederland waar jaarlijks
40.000 hartinfarcten voorkomen,
een opsporingsonderzoek zonder
meer gerechtvaardigd. We pra
ten dan nog niet eens over het
voorkomen van hersenbloedin
gen."
„Op de dag van de rommelmarKt
is het altijd open huis bij zuster
Tijsen", sluit de medisch advi
seur daarop aan. „Iedereen loopt
daar dan gewoon naar binnen om
een bal gehakt uit de pan te vis
sen, of een stuk brood af te snij
den". Ondertussen houdt Meijert,
van Kees van Maartje Lont de
kappennaaister die in zijn rijke
werkzame leven zowel veeboer
met 60 koeien, als dorpsomroe
per, marktmeester en voorzitter
van de „Flora" (een soort vlag
getjesdag van de lokale vloot ge
combineerd met een bloementen
toonstelling) is geweest, onder
het verschalken van zijn trouwe
neut het financiële gebeuren
scherp in het oog.
De leden van het comité beschou
wen zichzelf trouwens geen van
allen als zedenmeesters, die hun
gezondheidsboodschap met alle
geweld aan de bevolking moeten
opdringen.
„Tijdens de rommelmarkt is het
hier een vrolijke boel en staan we
bij wijze van spreken geld te ver
dienen voor de Hartstichting met
een glas bier in de ene, een oliebol
in de andere hand en een grote si
gaar in het hoofd," zegt de goed
van de tongriem gesneden wijk
verpleegster gekscherend.
Elk jaar weer probeert het comité
ook de feestelijkheden met nieu
we evenementen op te luisteren.
Zo werd er op een goede keer
eens een pannekoekeneetwed-
strijd georganiseerd. Tot ontstel
tenis van de bestuursleden ble
ken de deelnemende kinderen
echter al snel gemiddeld een stuk
of twaalf van de baksels van dok
ter Zandvoort verorberd te heb
ben. „Pas later merkten we, dat
die kwajongens ze stiekum over
de heg mikten, waar de honden ze
opvraten", vertelt Gees Bakker
grinnekend.
Ook het beslag voor de pannekoe
ken van dokter Zandvoort krij
gen we voor niets van bakker
Pluiger hier."
„Overigens gaat het ons er niet al
leen om, zoveel mogelijk geld
binnen te halen", merkt voorzit
ter Kees Bootsman op. „Wij vin
den het ook heel belangrijk, om
het „gezicht" van de Hartstich
ting te laten zien. Daarom verto
nen we tijdens de rommelmarkt
ook voorlichtingsfilms, organise
ren we een expositie en nodigen
we soms een diëtiste uit, die voe
dingsvoorlichting geeft.
Dank zij al die activiteiten kun
nen de Vrienden van de Hart
stichting afdeling Wieringen jaar
lijks zo'n 8000 gulden extra aan
de stichting afdragen, wat voor
een gemeente met 7500 inwoners
een respectabel bedrag is. In Wie
ringen kennen heel wat mensen
dan ook een prachtige uitspraak
van de kerkdienaar Secretius La
zarus, die bij het verlaten van een
herberg in het jaar driehonderd
zoveel gezegd moet hebben: „Be
hoed uw hart met alle mogelijke
bewaking, want juist daaruit
openbaart zich uw levenswan
del."