filmzon is onmisbaar omwenteling in de donkere kamer foto's ran't vuurwerk Elke foto waar een mens op staat, is eigenlijk een portret. Maar als we het over een portret hebben, dan wordt meestal een foto bedoeld van het gezicht. Dat laat de mens zien, zoals hij is. Liefst zo mooi mogelijk. En daar begint het misverstand, want wat is mooi? Het model zal het belangrijk vinden zo aantrekkelijk mogelijk afgebeeld te worden. De fotograaf zal zijn portret echter pas goed vinden als hij er in geslaagd is om ook het karakter van die persoon goed weer te geven. In dit artikel over het maken van portretten verdiepen we ons vooral in de verschil lende mogelijkheden, die er voor foto-amateurs zijn om een geslaagd portret te maken. Onlangs hebben we het zelf weer ontdekt: op een trou werij van een familielid hadden we beloofd een film te maken. Er was natuurlijk wel een fotograaf, die alle grote momenten in kleur had vastgelegd, maar zo'n film voegt nog iets extra's toe aan zo'n dag. Maar helaaswe waren één ding vergeten. Dat was de filmzon, die rustig thuis in de kast lag, terwijl we hem in de trouwzaal misschien hard nodig zouden hebben. We moesten op 't laatste moment nogal wat afbellen en rennen om er één te bemachtigen. Maar niet tevergeefs, want in de trouwzaal was beslist te weinig licht om te filmen. En dan mis je zonder zon één van de hoogtepunten van zo'n feestdag. Jarenlang gold de donkere kamer als het domein van de zéér geduldigen. In de boeken over de doka stond veel vuldig: 15 minuten fixeren, spoeltijd 30 a 40 minuten. En al hoefde je niet persoonlijk zo'n fixeer- of spoel- proces tot het eind te volgen, het duurde lang voor je, met het glanzen mee, het eindresultaat juist kon beoordelen. Ja, werken in een donkere kamer was: veel tijdrovend routinewerk en betrekkelijk weinig kreatief bezig zijn. 'Toch hebben in de loop van de jaren honderdduizenden mensen met erg veel plezier hun eigen foto's ontwikkeld en vergroot. Al ging het dan niet zo vlug. De allerlaatste fototip van dit jaar gaat over foto's maken in de Nieuwjaarsnacht. Elk jaar weer komea er weer meer mensen, die oliebollen en televisie-herhalingen van 't afgelopen jaar in de steek laten om vuurwerkfoto's te gaan maken. Hier zijn enkele tips daar voor: 1. De mooiste opnamen krijgt u met kleurenfoto's. Het beste is een film van tenminste 20 DIN. 2. Zet uw toestel op een statief of vensterbank en richt de lens op dat deel van de hemel, waar u 't meeste vuurwerk verwacht. 3. Kies de grootste lensopening en zet de tijd op B (dat is moment opname). Als dat op uw kamera niet mogelijk is, dan kunnen er helaas geen vuurwerkfoto's mee gemaakt worden. 4. Wacht, tot om twaalf uur de eerste lichtflitsen komen en hou uw hand voor of een zwart kar tonnetje tegen de lens. Druk de ontspanknop in. Het best gaat dat met een draadontspanner. De lens staat nu open en blijft open staan. 5. Zodra er echt een mooi stukje vuurwerk zichtbaar is, haalt u het karton weg tot het vuurwerk gedoofd is. Schuif het daarna weer voor de lens, maar hou de ontspanknop ingedrukt. 6. Herhaal dat nogmaals als er weer vuurwerk zichtbaar is. Sluit nu de lens. Einde opname. 7. U hebt nu twee stukjes vuur werk opgenomen die, dooi elkaar heen, als het een beetje lukt een erg leuk effekt geven. Hiernaast een foto van een vuur werk. In bijgaand artikel wordt be schreven hoe u in Nieuwjaarsnacht geslaagde vuurwerkfoto's kunt maken. Hieronder: ook een foto die in deze donkere dagen is te schieten: een kind draait een staaf je met afbrandsterretjes in het rond. Ook hier is een tijdopname gemaakt. Dit is evenals vuurwerk ook een erg mooi film-motief. m ÉÉiii Het goede standpunt Portretten worden vaak recht van voren gemaakt. Dat kan het beste standpunt zijn, maar het kan ei genlijk pas worden vastgesteld nadat men, met de kamera voor het oog, om het model heen is gelopen om vanuit een aantal standpunten het gezicht kritisch te bekijken. Al hoeft een foto een mens niet mooi te maken, het ak- sentueren van de minder fraaie de len van het gezicht is ook niet no dig. Al zoekend en keurend wordt het beste standpunt gevonden, waarbij ook een laag of juist hoger standpunt een variatiemogelijk heid geeft. De afstand Die is mede afhankelijk van wat u wilt afbeelden. Voor een portret van een kompleet mens zult u, bij een normale lens, een afstand no dig hebben van zo'n 2xh meter. Wilt u alleen het hoofd met de bovenkant van het lichaam, dan zult u op zo'n 1 '/2 meter afstand kunnen werken. Kom in geen ge val dichterbij dan 1 meter, want er ontstaat anders een vertekening van het gezicht, die niet fraai is. Als het hoofd van de persoon niet beeld vul lend op de foto komt, dan is dat geen bezwaar omdat u, als de foto klaar is, door middel van een deelvergroting toch een beeld- vullend portret kunt verkrijgen. Een lekker brutale snoet van een jongetje uit de grote stad, die zich de kaas niet van zijn brood laat eten. Het onderwerp van een portret kan een kind zijn of een volwassene, een mooi gekapte vrouw maar ook een kwajongen met verwarde ha ren en een zwarte snoet. Ook van het verweerde rimpelgezicht van een oude vrouw kan een mooi en levensecht portret gemaakt wor den. Vier belangrijke faktoren Een geslaagd portret ontstaat door het juiste evenwicht tussen een aantal faktoren. Dat zijn: het goede opnamestandpunt en de af stand, de juiste achtergrond, het passende licht en het beste mo ment. Een stralend portret van een jonge vrouw. Leuk, als je over vijf en twintig jaar nog kunt zien hoe je er toen uit zag. Let op de achtergrond Natuurlijk bedoelen we niet de storende elementen als een paal, die uit het hoofd komt of een lam- pekap, die straks op de foto aan het oor van uw model vast lijkt te zitten. Die kun je, als je even ook naar de achtergrond kijkt, niet over het hoofd zien. Wat wel veel voorkomt is: een te opvallende achtergrond. Wie een portret maakt, moet alle aandacht richten op zijn model. Een te drukke muurversiering, een patroon van een gordijn of de struktuur van een stenen muur... ze zijn meestal storend en leiden de aandacht af. Het passende licht Daarover zou een hele pagina vol te schrijven zijn. Want het licht, dat u voor uw portret benut, is erg belangrijk. Met licht kunt u won deren doen en er is geen grondre gel voor te geven. U kunt werken met flitslicht, direkt op het gezicht stralend of indirekt via een lichte muur of plafond. U kunt gebruik maken van zonlicht, hoewel u daarmee vaak te sterke schaduwen krijgt. U kunt in een kamer de lichtval van buiten benutten, waardoor vaak erg mooie belich tingen ontstaan. Tegenlicht en kombinaties van licht (zonlicht en flits - lamplicht en buitenlicht) ge ven ook vaak goede resultaten. Het juiste moment Portretten maken is zo'n leuk werk, omdat je er van alles mee kunt uitbeelden. Een stralend of bedroefd gezicht, een dromerige uitdrukking of een felle blik, een goedige kop of een brutale snoet van een jongenuw hand schrijft ze met uw kamera door op een bepaald moment dat gezicht te fotograferen. Boeiende hobby Zo kan - met al die varianten - het maken van portretten van uw me demensen een aantrekkelijke hobby zijn, waar je een heleboel van jezelf in kunt leggen en erg veel mensen blij mee kunt maken. Want dat is een vaste wet voor wie een portret heeft gemaakt, dat goed gelijkend is: de man of vrouw, die er op staat is blij met deze moment-opname van zich zelf. Omdat - hoe men later ook zal veranderen - dat beeld altijd zal laten zien hoe men er op dat mo ment heeft uitgezien. (Wie meer wil weten over het ma ken van portretten: er is een goed boek van Peter Zeemeijer: Portret fotografie voor iedereen. Er staan bijna 100 foto's in die in zwart/wit of kleur zijn uitgevoerd, 't Is ver krijgbaar bij de fotohandelaar). SMALFILMERS WETEN HET: Want er zijn dingen, die maar één keer gebeuren. Die ereboog van kollega's bij het stadhuis. De plechtige binnenkomst in de kerk. Die oude Oma, die toch nog even op de receptie komt om haar ach terkleinkind geluk te wensen. Die gekke verkleedpartij van de fami lie tijdens het trouwdiner bij kaars licht. Nooit meer overdoen Dat is namelijk het spijtige van een gemiste filmkans op zo'n feestdag en dat geldt voor alle bij zondere momenten: het gebeurt meestal maar eens. Je kunt het niet meer overdoen bijvoorbeeld om dat blijkt, dat er geen licht genoeg is. Wie dan geen filmzon heeft mist zo'n scène onherroepelijk. Van te voren bekijken Omdat men voor een filmzon meestal netspanning nodig heeft, is het verstandig van te voren even ter plaatse te gaan kijken, waar een stopkontakt zit en of het (ver lengsnoer wel lang genoeg is. Is een instelling op statief mogelijk of moet er iemand mee die de lamp of lampen vasthoudt? De lamp kan meestal op uw filmka mera geplaatst worden, maar pas dan vooral op voor weerkaatsende ramen, deuren of schilderijen. Denk om het filter Wie een filmzon gebruikt bij een Super 8-kamera, moet bedenken dat dit licht niet dezelfde werking heeft als daglicht. De kleurtempe- ratuur van zo'n lamp is namelijk anders dan die van daglicht. Om toch de daglichtfilm te kunnen ge bruiken, duwt uw filmzon, als u hem op de kamera monteert, au tomatisch een filter weg, waar door de film geschikt is voor kunstlicht. Wanneer u echter de filmzon los gebruikt, dus niet op de filmkamera monteert, dan moet u dat filter zelf verwijderen met behulp van een filtersleutel tje, dat bij de kamera wordt gele verd. Als u dit vergeet, wordt uw film te oranje. En verwijder - na de filmzon-opname - het sleuteltje weer als u een opname bij daglicht maakt. Anders zou deze te blauw worden. Dit alles geldt alleen voor Super 8-kamera's. Bij Single 8-kamera's werkt u met twee soor ten films: daglicht- en kunstlicht films. Daarbij is geen filter nodig. Let er dan wel op, dat u de goede film in de kamera heeft. Zonder filmzon filmen Dit filmzonverhaal zou niet kom pleet zijn zonder iets te vertellen over de mogelijkheden om ook zonder filmzon te werken. Er zijn namelijk filmkamera's ontwik keld, die zoveel van het bestaande licht benutten dat ze, bij toepas sing van aangepaste en extra ge voelige films ook binnenshuis goede resultaten geven. Zelfs on der minder gunstige lichtomstan digheden. Deze kamera's hebben de aanduiding XL gekregen, wat existing light oftewel "bestaand licht" betekent. Mooi kado Maar 't is duidelijk: wie geen XL-kamera heeft, kan eigenlijk niet buiten een filmzon, die filmen mogelijk maakt als het licht bin nenshuis onvoldoende is. Zo'n filmzon is er in allerlei uitvoerin gen en prijzen. 't Is een mooi geschenk voor wie graag filmt en er nog geen heeft. Om alle mooie momenten, ook die binnenshuis gebeuren, in be wegende filmbeelden vast te kun nen leggen. Ook als het bestaande licht tekort schiet. ZOWEL VOOR ZWART/WIT ALS IN KÜEUR: Ook van niet meer rr. mensen kun je een portret maken, dat mooi is. Dat bewijst deze foto. De fabrikanten van fotopapieren en -chemicaliën hebben daar ech ter geen genoegen mee genomen. Ze wisten, dat moderne mensen graag kreatief bezig zijn in de do ka, vooral als het routinewerk zo weinig mogelijk tijd zou vragen. En zo voltrok zich in de doka de laatste jaren een kleine omwente ling door de komst van het nieuwe fotopapier, dat aan twee zijden is beschermd door een plastic laag je, een z.g. coating. Aan één kant van het papier is op deze coating een gevoelige laag aangebracht. Omdat chemicaliën en water nu niet meer in het papier kunnen trekken, is de verwerkingstijd veel korter geworden en vervalt het glanzen zelfs helemaal. Veel tijd winst dus, die maakt, dat doka- werk meer kreatief werk is en de resultaten sneller zichtbaar zijn. Zo'n feestelijk moment op een bruiloftje kunt het meestal alleen filmen als je een filmzon beschikbaar hebt, die ook binnenshuis voor voldoende filmlicht zorgt. Onze filmmedewerker vertelt in bijgaand artikel over deze "zon'die zorgt voor goede filmbeelden ook als het bestaande licht niet voldoende is. Dia's of negatieven als basis Ook hier hebben nieuwe ontwik kelingen het werken gemakkelij ker gemaakt. Het maken van kleu- renvergrotingen via dia's kan men, ook zonder doka-ervaring, bijzonder snel onder de knie krij gen. Het geeft direkt al uitste kende resultaten. Ook het maken van kleurvergrotingen van nega tieven wordt, door de komst van die nieuwe materialen en beter "gereedschap", meer populair. Een van die elementen zijn de trommels of drums, die in steeds meer gevallen de schalen gaan vervangen en ook bij daglicht te verwerken zijn omdat ze lichtdicht zijn. Gesprek met foto-adviseur Zodat wie er al lang over gedacht heeft een eigen doka te starten maar er nog steeds niet aan toe kwam, nu best eens naar zijn foto-adviseur zou kunnen stap pen. Om te onderzoeken hoe de zaken er in de doka voorstaan. En om daarbij te ontdekken, dat zelt vergroten in zwart/wit en in kleur op dit moment niet meer alleen is weggelegd voor de geduldiger onder ons, maar ook voor mo derne mensen, die graag snel krea- tieve resultaten willen zien. Het werk in de doka ondergaat een omwenteling. De bewerkingstijden worden korter, het kleurvergroten wordt populair en de oude baden, die op deze foto zichtbaar zijn worden steeds meer vervangen door handige trommels of drums, die bij normaal daglicht te verwerken zijn. Door die omwenteling is het werken in de doka nu een plezier geworden ook voor mensen, die niet zoveel tijd beschikbaar hebben. Ook in kleur Dat voordeel van snellere verwer king door gebruik van plastic papier geldt ook voor het kleu- renwerk. Maar er zijn verder bij het kleurvergroten veel nieuwe ontwikkelingen te melden. Vroe ger was het een werkje, waar je alleen aan begon als je veel tijd had en veel leergeld wilde betalen vóór je genoeg ervaring had om redelijke resultaten te bereiken.

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1977 | | pagina 7